Ông hết lòng lo tính kế sách giúp vua giữ nước an dân. Điều này thể hiện qua lời trình bày về kế sách giữ nước của Trần Quốc Tuấn với vua: - Nên tùy thời thế mà có sách lược phù hợp, binh pháp chống giặc cần vận dụng linh hoạt.
- Điều kiện quan trọng nhất để thắng giặc là toàn dân phải đoàn kết một lòng.
- Do đó phải “”khoan thư sức dân” (giảm thuế khóa, bớt hình phạt, không phiền nhiễu dân, chăm lo đời sống cho dân), đó là “thượng sách giữ nước”.
→ Trần Quốc Tuấn không chỉ là một vị tướng tài năng, mưu lược, có lòng trung quân, mà còn biết thương dân, trọng dân và lo cho dân. Lòng trung của ông được đặt trong hoàn cảnh có thử thách (mối hiềm khích giữa cha ông và Trần Thái Tông, lời dặn của cha và việc ông được nắm binh quyền trong tay): - Trần Quốc Tuấn đã đặt trung lên trên hiếu, nợ nước lên trên tình nhà. Với ông, trung cũng như hiếu đều bị chi phối bởi nghĩa lớn đối với đất nước.
- Ông hỏi ý kiến để thử lòng hai người gia nô và hai người con:
Trước lời nói của Yết Kiêu và Dã Tượng, ông cảm phục, khen ngợi. Trước lời nói của Hưng Vũ Vương, ông “ngầm cho là phải”. Trước lời nói của Hưng Nhượng Vương Quốc Tảng, ông nổi giận rút gươm định trị tội và sau này không muốn Quốc Tảng nhìn mặt ông lần cuối. → Trần Quốc Tuấn là một người hết lòng trung nghĩa với vua, với nước, không mảy may tư lợi. Ông cũng là một người có tình cảm chân thành, nồng nhiệt, thẳng thắn và rất nghiêm trong giáo dục con cái. Dũng cảm, tài năng, mưu lược - “...đời Trùng Hưng lập nên công nghiệp hiếm có. Tiếng vang đến giặc Bắc, chúng thường gọi ông là An Nam Hưng Đạo Vương mà không dám gọi tên”.
- Ông để lại câu nói đầy dũng khí: “Bệ hạ chém đầu tôi trước rồi hãy hàng”.
- Ông cống hiến cho đời sau những tác phẩm quân sự có giá trị (Binh gia diệu lí yếu lược, Vạn kiếp tông bí truyền thư).
- Ông có tầm nhìn sáng suốt, xa rộng của một vị tướng tài ba.
Đức độ lớn lao - Ông là người khiêm tốn, “kính cẩn giữ tiết làm tôi”, dù luôn được vua trọng đãi rất mực.
- Ông là người thương yêu dân. Ông chủ trương “khoan thư sức dân”, vì hiểu dân là gốc của nước.
- Ông tận tình với tướng sĩ dưới quyền, soạn sách dạy bảo, khích lệ, tiến cử người tài.
- Ông cẩn thận phòng xa trong việc hậu sự.
- Trong tín ngưỡng của dân gian, sau khi mất, ông còn linh hiển phò trợ dân chống lại tai nạn, dịch bệnh.
2. Nghệ thuật kể chuyện và khắc họa nhân vậtNghệ thuật khắc họa nhân vật lịch sử sắc nét và sống động Nhân vật Trần Quốc Tuấn được xây dựng trong nhiều mối quan hệ và đặt trong những tình huống có thử thách. Điều này càng làm nổi bật những phẩm chất cao quý của ông ở nhiều phương diện: - Đối với nước: sẵn sàng quên thân
- Đối với vua: hết lòng hết dạ.
- Đối với dân: quan tâm lo lắng
- Đối với tướng sĩ dưới quyền: tận tâm dạy bảo, tiến cử người tài.
- Đối với con cái: nghiêm khắc giáo dục.
- Đối với bản thân: khiêm tốn, giữ đạo trung.
Qua đoạn trích, người đọc cảm phục, tự hào về Trần Quốc Tuấn - một vị tướng toàn tài, toàn đức và không quên những câu chuyện đầy ấn tượng về ông. Đó là thành công của nhà viết sử. Nghệ thuật kể chuyện - Cách kể chuyện về một nhân vật lịch sử trong Đại Việt sử kí toàn thư không đơn điệu theo trình tự thời gian.
- Cách kể chuyện ở đây mạch lạc, khúc chiết.
- Kĩ thuật kể chuyện của nhà viết sử không chỉ thể hiện ở sự phức hợp nhiều chiều thời gian, vừa liên tiến vừa hồi ức, mà còn ở những nhận xét khéo léo đan lồng vào chuyện để định hướng cho người đọc.
3.Tổng kếtBằng nghệ thuật lựa chọn và sắp xếp chi tiết để làm nổi bật chân dung nhân vật lịch sử, đoạn trích đã cho ta thấy tài năng mưu lược và đức độ lớn lao của người anh hùng dân tộc Trần Quốc Tuấn. II. Luyện tập
Bài 1/ SGK trang 45Gợi ý: Tóm tắt cần thể hiện đủ những khía cạnh về lòng trung đối với vua, với nước, tài năng, đức độ của Trần Quốc Tuấn. Nội dung Text: Bài giảng Ngữ văn 10 tuần 22 bài: Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn - Đền Trần- Nam Định Đền Bảo Lộc – Nam Định Đền Kiếp B¹c - Hải Dương Đền Trần – TP Hå ChÝ Minh
- Ảnh Hưng Đạo Đại Vương Tượng đài Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn Trần Quốc Tuấn ở TP Nam Định
- Hà Tây 1. Tác giả: Ngô Sĩ Liên - Người làng Chúc Lí, nay thuộc Chương Mĩ, Hà Tây. - Đỗ tiến sĩ năm 1442, từng làm tư nghiệp Quốc Tử Giám - Là một trong những nhà sử học nổi danh thời trung đại. - Là tác giả chính biên soạn “Đại Việt sử kí toàn thư”.
- Thánh Tông giao cho Ngô Sĩ Liên soạn bộ “Đại Việt sử ký toàn thư”
- 2. Tác phẩm “Đại Việt sử kí toàn thư”: - Là bộ chính sử lớn nhất Việt Nam thời trung đại, hoàn tất vào năm 1479. - Nội dung: ghi chép những lịch sử của nước ta từ thời Hồng Bàng khi Lê Lợi lên ngôi. - Giá trị: + thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ; + vừa có giá trị sử học vừa có trị văn học cao
- Trang bìa cuốn “Đại Việt sử kí toàn thư”
- - Bố cục: 3 phần cục: + Đoạn 1: Từ đầu đến “giữ nước vậy” Kế sách giữ nước của Trần Quốc Tuấn + Đọan 2: Tiếp theo đến “mới cho Quốc Tảng vào viếng” Trần Quốc Tuấn thử lòng gia tướng và các con + Đoạn 3: Còn lại Những đặc điểm, phẩm chất của Trần Quốc Tuấn
- 1. Phẩm chất của Hưng Đạo Đại Vương TQT: a. Kế sách giữ nước của TQT. - Trong đánh giặc: “Nó cậy trường trận … tùy thời tạo thế.” nên tùy thời thế mà có sách lược phù hợp, binh pháp chống giặc cần vận dụng linh hoạt, không nên khuôn mẫu. - “Có được … dùng được” có tướng giỏi và có một đội quân đoàn kết - Điều kiện quan trọng: “Vả lại, phải biết … giữ nước vậy” phải “khoan thư sức dân” (giảm thuế má, không phiền nhiễu dân, chăm lo cho dân).
- Binh pháp chống giặc cần vận dụng linh hoạt
- TQT không những là một vị tướng có tài năng mưu lược có lòng trung quân, mà còn biết trọng dân, lo cho dân.
- b. Trần Quốc Tuấn thử lòng gia tướng và các con: * Thái độ của Trần Quốc Tuấn đối với lời cha dặn: - Cha Trần Quốc Tuấn có hiềm khích với vua, trước lúc mất căn dặn: “Con mà không … nhắm mắt được.” đặt Trần Quốc Tuấn vào tình huống mâu thuẫn giữa trung và hiếu. - Thái độ của Trần Quốc Tuấn: “để điều đó trong lòng nhưng không cho là phải”. đặt lợi ích quốc gia lên trên lợi ích gia đình, không hiểu chữ hiếu một cách cứng nhắc.
- * Câu chuyện với gia nô và các con: - Hỏi ý kiến của hai người gia nô: muốn nghiệm lại chủ kiến của mình và tìm người chia sẻ - Trước lời can gián của Dã Tượng và Yết Kiêu: “cảm phục đến khóc và khen ngợi hai người”. thấy lòng trung nghĩa, cương trực của họ cũng đúng với lòng mình. - Với câu trả lời của Hưng Vũ Vương: khuyên không nên giành ngôi vua “ngầm cho là phải”. - Với câu trả lời của Quốc Tảng: khuyên cướp ngôi nổi giận rút gươm định trị tội và khi chết không cho gặp mặt.
- Sách truyện về Dã Tượng và Yết Kiêu
- là người hết lòng trung với vua với nước, không tư lợi, thẳng thắn và nghiêm khắc trong việc giáo dục con cái.
- c. Những đặc điểm, phẩm chất của Trần Quốc Tuấn: - Lòng trung quân ái quốc: + hết lòng trình bày kế sách giúp vua ngay cả khi lâm bệnh + luôn có trách nhiệm cao trong việc đánh giặc giữ nước đã được vua ủy thác: “Quốc Tuấn … liên tiếp đánh bại chúng” + khi thế giặc mạnh, nhà vua vờ bảo hàng, Quốc Tuấn trả lời: “Xin bệ hạ chém đầu tôi trước rồi hãy hàng!” + gạt bỏ hiềm khích gia đình, đặt chữ trung lên trên chữ hiếu
- c. Những đặc điểm, phẩm chất của Trần Quốc Tuấn: - Là một vị anh hùng, có công lớn, vua ban cho nhiều quyền nhưng ông không bao giờ sử dụng - khiêm nhường, cẩn thận. - Với các tướng sĩ dưới quyền: Dày công sọan sách dạy kinh nghiệm đánh giặc, khích lệ và tiến cử người tài tận tình
- Dày công sọan sách dạy kinh nghiệm đánh giặc
- Khích lệ và tiến cử người tài
|
