(Thethaovanhoa.vn) - Theo thống kê, thế giới hiện nay có 193 quốc gia đang là thành viên chính thức của Liên hiệp quốc. Trong số đó, có một quốc gia, viết theo tiếng Anh là “The United States of America” (viết tắt: USA), nhưng trong tiếng Việt, nước này được gọi bằng nhiều tên khác nhau: Mỹ, Hợp chúng/ chủng quốc Mỹ, Hoa Kỳ, Hợp chúng/chủng quốc Hoa Kỳ.  Gần đây, khi so sánh tương quan số người ủng hộ các ứng cử viên tranh cử Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ tới (2021-2025, sẽ bầu vào tháng 11/2020), các báo hay các trung tâm điều tra xã hội học hay đưa ra khái niệm "điểm phần trăm". America là tên của 1 trong 6 châu lục (châu Á, châu Âu, châu Đại Dương, châu Mỹ, châu Nam Cực, châu Phi. Lưu ý: Riêng người Mỹ lại chia thành 7 châu, do tách châu Mỹ thành 2: Bắc Mỹ và Nam Mỹ). The United States of America có nghĩa là “các nước liên hợp (của/thuộc) châu Mỹ”. Tên gọi này có thể gây nhầm lẫn (giữa người Mỹ và người châu Mỹ). Vì vậy, trước đây, nhiều người, nhiều nước khác không đồng tình với tên gọi này. Nhưng trải qua nhiều năm lịch sử, nhân loại đã chấp nhận cái tên này và đây là một quốc gia có vai trò quan trọng trong mọi hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, thể thao… trên thế giới. Người Trung Quốc gọi tên nước The United States of America mà ta đang nhắc đến là “Mỹ Lợi Kiên Hợp chúng quốc”. Mỹ Lợi Kiên là phiên âm rút gọn của America (tiếng Hán phát âm là “mây-li-chi-en”). Còn “Hợp chúng quốc” là tên dịch của United States, với nghĩa là “nhiều nước hợp lại”. “Chúng” là một yếu tố Hán Việt, có nghĩa là “nhiều”. Ta thường thấy “chúng” này trong nhiều kết hợp: “Chúng sinh” (nghĩa đen là “các giống loài có sự sống”), đang được dùng với 2 nghĩa: “1. tất cả các sinh vật nói chung, cũng dùng để chỉ người và động vật, theo quan niệm của Đạo Phật; 2. tất cả những cô hồn không ai thờ cúng, theo quan niệm dân gian”; chúng nhân (đông người); chúng vị (các vị); chúng khẩu đồng từ (đông người cùng một lời), chúng cư (hiện đang viết nhầm là “chung cư”) v.v… Hiện nay, quốc gia có tên The United States of America được người Việt gọi là “Hợp chủng/chúng quốc Mỹ” hoặc ngắn gọn là “Mỹ”. Điều lạ là tên gọi “Hợp chủng quốc Mỹ” được dùng nhiều hơn “Hợp chúng quốc Mỹ” trong giao tiếp tiếng Việt hiện nay. Do nhiều người hiểu tổ hợp này là “nước nhiều chủng tộc” (có lẽ theo suy luận nước Mỹ nhiều chủng tộc: Da trắng, da đen, da đỏ, da vàng…). Tần số dùng “Hợp chủng quốc” nhiều tới mức biến thể này không những lấn át “Hợp chúng quốc” mà nhiều khả năng trở thành biến thể chuẩn (thói quen ngôn ngữ lợi hại thế đấy. Ai đó giờ đây mà nói “chúng cư” thay cho “chung cư”, “trú sở” thay cho “trụ sở”… là sẽ bị bắt lỗi liền). Còn từ “Hoa Kỳ”, vốn là tên gọi khẩu ngữ của người Trung Quốc (cách đây khoảng hơn nửa thế kỷ). Hoa Kỳ (âm Hán Việt) có nghĩa là “cờ hoa”. “Hoa Kỳ quốc” là “nước có cờ hoa (hay “cờ sao”)”. Chúng ta biết, quốc kỳ Mỹ trước đây có 13 ngôi sao và 13 vạch (7 vạch đỏ, 6 vạch trắng) tượng trưng cho 13 bang của thời kỳ lập quốc. Hiện nay, cờ Mỹ có 50 ngôi sao, tượng trưng cho 50 bang, còn số vạch vẫn giữ nguyên. Người Mỹ gọi quốc kỳ của mình là “Stars and Stripes” (Sao và Vạch). Từ lâu, “hoa kỳ” đã có trong giao tiếp tiếng Việt qua một đồ dùng thông dụng là “đèn hoa kỳ” (không viết hoa). Đây là một loại đèn thắp sáng, dùng nhiên liệu dầu hỏa, có bấc tròn và núm vặn to nhỏ. Trong những năm trước đây, đèn hoa kỳ là công cụ thắp sáng chủ yếu của người Việt Nam do đơn giản, tiện dụng, rẻ tiền. Bây giờ, có lẽ người ta chỉ dùng trong một vài trường hợp (như đặt trên bàn thờ, giữ lửa ở những vùng sâu vùng xa…). Sự phong phú của các loại đèn chạy năng lượng điện hiện nay đã đẩy đèn hoa kỳ về quá khứ. Việc gọi tên một nước bằng cách mô phỏng lá quốc kỳ của họ kể cũng lạ. Hiện nay, trong những văn bản trang trọng mang tính quốc gia, cái tên “Hợp chủng/ chúng quốc Hoa Kỳ” được dùng chính thức thay cho “Hợp chủng/ chúng quốc Mỹ”. Văn bản Hiệp định Paris về Việt Nam (1973) không dùng từ “Mỹ” mà dùng “Hoa Kỳ” (điều này được các chuyên gia ngôn ngữ 2 bên chấp nhận). Báo chí của ta hiện nay nếu đưa tin hay tường thuật các cuộc gặp cấp cao giữa 2 nước cũng dùng “Hoa Kỳ”. Có lẽ từ “Hoa Kỳ” có ngữ nghĩa trung tính, phù hợp cho các văn bản hay diễn từ ngoại giao. Vì Hoa Kỳ có diện tích lớn và có nhiều địa hình rộng lớn nên Hoa Kỳ gần như có tất cả các loại khí hậu. Khí hậu ôn hòa có ở đa số các vùng, khí hậu nhiệt đới ở Hawaii và miền Nam Florida, khí hậu địa cực ở Alaska, nửa khô hạn trong Đại Bình nguyên phía Tây kinh tuyến 100 độ, khí hậu hoang mạc ở Tây Nam, khí hậu Địa Trung Hải ở duyên hải California, và khô hạn ở Đại Bồn địa. Thời tiết khắc nghiệt thì hiếm khi thấy – các tiểu bang giáp ranh Vịnh Mexico thường bị đe dọa bởi bão và phần lớn lốc xoáy của thế giới xảy ra trong Hoa Kỳ lục địa, chủ yếu là miền Trung Tây. Kinh tếNền kinh tế Hoa Kỳ là nền kinh tế hỗn hợp có mức độ phát triển cao. Đây là nền kinh tế lớn nhất thế giới tính theo giá trị GDP danh nghĩa (nominal) và lớn thứ hai thế giới tính theo ngang giá sức mua (PPP). Nền kinh tế Hoa Kỳ phát triển nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên giàu có, hệ thống cơ sở hạ tầng phát triển đồng bộ và năng suất lao động cao. Văn hóa, Ẩm thực & Tôn giáoNghệ thuật nấu ăn của Mỹ thì tương tự như của các quốc gia Tây phương. Lúa mì là loại ngũ cốc chính yếu. Ẩm thực Mỹ sử dụng các loại vật liệu nấu ăn như gà tây, khoai tây, khoai lang, bắp, bí rợ. Các món ăn mang tính hình tượng của Mỹ như bánh nhân táo, pizza, hamburger, và hot dog. Chính phủ Hoa Kỳ không kiểm soát tín ngưỡng của người Mỹ. Số người theo đạo Kitô chiếm đa số và phần còn lại là các tôn giáo như Do Thái, Hồi Giáo, Phật Giáo, Ấn Độ Giáo, v..v.. Thể thao & Du lịchBóng chày được xem là môn thể thao quốc gia; bóng bầu dục Mỹ, bóng rổ, và khúc côn cầu là ba môn thể thao đồng đội chuyên nghiệp của quốc gia. Mặc dù bóng đá không phải là một môn thể thao chuyên nghiệp hàng đầu tại Hoa Kỳ nhưng nó được chơi khắp nơi bởi mọi lứa tuổi, và dĩ nhiên là các iStudents khi du học hè tại Hoa kỳ đều có thời gian thư giãn với bộ môn bóng đá vào mỗi buổi chiều sau khi kết thúc lớp học ở trường. Tennis và các môn thể thao ngoài trời cũng được ưa chuộng. |
