Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời

Từ xa xưa, khoảng cách giữa Trái Đất chúng ta với Mặt Trời to lớn kia luôn là đề tài nghiên cứu của các nhà thiên văn học. 

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời

Người khởi đầu cho công cuộc này là nhà toán học, nhà thiên văn học cổ đại người Hy lạp Aristarchus vào những năm 250 TCN. Ông sử dụng các pha của Mặt Trăng và quy ước góc tạo bởi Trái Đất, Mặt Trời, Mặt Trăng tại các pha chọn trước. Cuối cùng, ông kết luận Mặt Trời cách rất xa Trái Đất (gấp khoảng 20 lần khoảng cách Trái Đất tới Mặt Trăng) và to hơn Trái Đất rất nhiều (đường kính Mặt Trời gấp khoảng 6 lần đường kính Trái Đất). So với thực tế, những kết luận kia chưa thực sự chính xác (khoảng cách Trái Đất tới Mặt Trời gấp 400 lần khoảng cách Trái Đất tới Mặt Trăng và đường kính Mặt Trời gấp hơn 100 lần đường kính Trái Đất). Mặc dù những nỗ lực ấy chỉ dựa trên Toán học đơn thuần mà không có sự trợ giúp bởi bất kì công cụ hiện đại nào, nhưng kết quả mang lại của Aristarchus vẫn vô cùng ấn tượng khi ông đã có những kết luận tương đối đầu tiên về khoảng cách từ chúng ta tới Mặt Trời.

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời

Trải qua nhiều thế kỷ, nhiều nhân vật lỗi lạc cũng tham gia vào công cuộc tìm kiếm câu trả lời. Nhất là vào thế kỷ 17, nhà thiên văn học người Hà Lan Christiaan Huygens và nhà thiên văn học người Ý Gian Domenico Cassini đều đưa ra những công bố về khoảng cách Trái Đất đến Mặt Trời. Cả hai đều dùng những tính chất về hình học và phán đoán dựa trên các hành tinh gần Trái Đất hơn như Sao Kim, Sao Hỏa để đưa ra con số gần đúng với thực tế.

Tuy nhiên, những phương pháp trên chỉ là phỏng đoán và không hoàn toàn dựa trên cơ sở thực nghiệm nên không được công nhận.

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời

Mô hình Hệ Mặt Trời của Kepler:
1. Quỹ đạo các hành tinh không là hình tròn, mà là elip.
2. Mặt Trời không nằm tại tâm mà tại một tiêu điểm.
3. Cả vận tốc xuyên tâm và vận tốc góc đều biến thiên khi hành tinh chuyển động trên quỹ đạo, nhưng vận tốc quét là không đổi.
4. Bình phương chu kỳ quỹ đạo tỷ lệ với lập phương giá trị trung bình giữa khoảng cách lớn nhất và nhỏ nhất từ hành tinh tới Mặt Trời.

Dựa trên nghiên cứu của Kepler, ta xây dựng được mô hình hệ Mặt Trời với hình dạng chính xác và khoảng cách tương đối của tất cả các Hành tinh. Nhưng chúng ta vẫn chưa biết được kích thước thực tế của chúng. Cũng giống như xem bản đồ, chúng ta biết các vị trí tương đối của các vật thể. Nhưng không biết khoảng cách thực tế nếu không có tỉ lệ xích của bản đồ. Do đó đến năm 1960, với sự ra đời của tàu vũ trụ và radar, chúng ta mới biết được con số chính xác của khoảng cách Trái Đất đến Mặt Trời.

Phương pháp hiện đại

Phương pháp hiện đại giúp ta giải quyết vấn đề trên có tên gọi Radar Ranging. Phương pháp này có thể hiểu đơn giản như sau. Sóng vô tuyến sẽ được truyền tới một thiên thể, chẳng hạn như một Hành tinh. Sóng đó sẽ bị phản xạ bởi thiên thể đó. Đồng thời cho thấy hướng và khoảng cách từ điểm phát sóng đến thiên thể. Lấy thời gian di chuyển khứ hồi của Radar nhân với tốc độ ánh sáng 300.000 (km/s). Chúng ta được 2 lần khoảng cách từ điểm phát sóng đến thiên thể.

Tốc độ ánh sáng cũng là tốc độ truyền đi của sóng vô tuyến.

Tuy nhiên, không thể dùng trực tiếp phương pháp này để đo khoảng cách đến Mặt Trời vì tín hiệu vô tuyến bị hấp thụ toàn bộ ở bề mặt Mặt Trời mà không phản xạ lại Trái Đất. Tính toán dựa vào Sao Kim là phương pháp phổ biến nhất hiện nay. Vì Sao Kim có quỹ đạo tương đối gần Trái Đất

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời

Dựa vào những tính toán của mình, Kepler quy ước:
Khoảng cách từ Trái Đất tới Mặt Trời là 1 AU (Astronomical Unit: đơn vị thiên văn). Khi đó, khoảng cách từ Sao Kim tới Mặt Trời sẽ vào khoảng 0.7 AU. Hay khoảng cách từ Trái Đất đến Sao Kim là 0.3 AU. Để quy đổi AU sang những đơn vị đo khoảng cách phổ biến hơn như Km, Miles, chúng ta sử dụng phương pháp Radar Ranging. Thời gian khứ hồi sóng vô tuyến từ Trái Đất đến Sao Kim rơi vào khoảng 300 giây. Khi đó, khoảng cách từ Trái Đất đến Sao Kim sẽ là:

  • 300.000 (km/s) x 300 (s) ÷ 2 = 45.000.000 (km)
  • Khi đó, 0.3 AU tương đương 45.000.000 (km)
  • Hay, 1 AU tương đương 150.000.000 ≈ 1.5 × 10^8 (km)

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời

Thông qua nhiều thực nghiệm, người ta đưa ra con số chính xác cho đơn vị thiên văn là 149.597.870(km). Đó cũng chính là khoảng cách trung bình giữa Trái Đất và Mặt Trời.

Tổng hợp và chia sẻ bởi Ban Học Thuật – Trần Vĩnh Đạt – Câu lạc bộ Thiên văn học Đà Nẵng

Nếu bạn đang muốn tìm hiểu và trả lời cho câu hỏi khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trăng là bao nhiêu km thì hãy cùng chúng tôi tham khảo bài viết sau đây nhé. Chắc chắn bài viết sẽ mang lại những thông tin hữu ích cho bạn.

1. Tìm hiểu về Trái đất và Mặt trăng

Trái đất là hành tinh duy nhất trong Hệ mặt trời có tồn tại sự sống. Trái đất đứng thứ 3 trong các hành tinh quay quanh mặt trời, bao gồm: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hỏa, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương.

Mặt trăng là vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái Đất và là vệ tinh tự nhiên lớn thứ năm trong Hệ Mặt Trời. Mặt trăng quay quanh Trái đất trên một quỹ đạo gần như một quỹ đạo tròn. Mỗi giờ, Mặt Trăng di chuyển so với nền sao một cung có độ lớn xấp xỉ bằng đường kính góc của nó tức là khoảng 0,5°.

Mặt Trăng có bầu khí quyển cực mỏng. Trên mặt trăng không có bầu khí quyển do đó không có các hiện tượng khí tượng như gió, bão hay sự xói mòn bề mặt. Các vị trí trên bề mặt của Mặt Trăng hầu như giữ được trạng thái nguyên thủy của nó cho đến khi bị một thiên thạch bắn phá.

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời
Trái đất cách Mặt trăng bao nhiêu km?

Mặt Trăng là thiên thể duy nhất ngoài Trái Đất mà con người đã đặt chân tới, Chương trình Apollo của Hoa Kỳ đã thực hiện được những cuộc đổ bộ duy nhất của con người xuống Mặt Trăng, tổng cộng gồm 6 lần hạ cánh trong giai đoạn từ 1969 tới 1972. Năm 1969, Neil Armstrong và Buzz Aldrin là những người đầu tiên đặt chân lên Mặt Trăng trong chuyến bay Apollo 11. Việc thám hiểm Mặt Trăng của loài người đã ngừng lại với sự chấm dứt của chương trình Apollo dù nhiều quốc gia đã thông báo các kế hoạch đưa người hay tàu vũ trụ robot tới Mặt Trăng.

2. Khoảng cách từ Trái đất tới Mặt trăng là bao nhiêu km?

Khoảng cách giữa Trái đất và Mặt trăng có sự thay đổi:

Điểm cận điểm ước tính là 363.300 km

Điểm xa nhất được ước tính là 405.500 km

Khoảng cách trung bình là 384.400 km

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời
Tìm hiểu khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trăng là bao nhiêu?

Xem thêm: Khoảng cách từ trái đất đến mặt trời là bao nhiêu km?

3. Tìm hiểu về hiện tượng nhật thực, nguyệt thực

Hiện tượng Nhật thực:

Nhật thực xảy ra khi Trái đất, Mặt trăng, Mặt trời nằm trên cùng một đường thẳng. Khi đó, mặt trăng nằm giữa Trái đất và Mặt trời. Quan sát từ Trái đất ta nhận thấy Mặt Trăng che khuất hoàn toàn hay một phần Mặt Trời. Với nhật thực một phần hoặc hình khuyên, đĩa Mặt Trời chỉ bị che khuất một phần. Với nhật thực toàn phần thì đĩa Mặt Trời bị che khuất hoàn toàn.

Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời
Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng và Mặt trời
Hiện tượng nhật thực, nguyệt thực

Hiện tượng Nguyệt thực:

Nguyệt thực là hiện tượng thiên văn khi Mặt Trăng đi vào hình chóp bóng của Trái Đất, đối diện với Mặt Trời. Điều này chỉ có thể xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng thẳng hàng hoặc xấp xỉ thẳng hàng với nhau, với Trái Đất ở giữa. Do vậy, nguyệt thực chỉ có thể xảy ra vào những ngày trăng tròn. Hiện tượng nguyệt thực toàn phần xảy ra khi Mặt Trăng đi vào vùng bóng tối của Trái Đất. Lúc này ánh trăng sẽ bị mờ đi và Mặt Trăng sẽ có màu đỏ đồng hoặc màu cam sẫm. Hiện tượng nguyệt thực một phần xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm trên đường gần thẳng. Lúc này ánh trăng sẽ bị mờ đi và Mặt Trăng bị khuyết đi một phần.

Bài viết đã giúp bạn giải đáp thắc mắc khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trăng cũng như cung cấp những thông tin thú vị về hiện tượng nhật thực, nguyệt thực.