Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách

Là một thuật ngữ cơ bản trong nhiếp ảnh thể hiện mức độ phóng đại của mỗi ống kính. Nếu bạn là người mới bắt đầu, hay chưa có kiến thức chuẩn chỉ thì nhất định phải tìm hiểu về thuật ngữ này. Vậy tiêu cự máy ảnh là gì? Hãy tìm hiểu rõ hơn qua bài viết chia sẻ sau của Digi4u nhé.

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách

Tiêu cự máy ảnh là gì?

Tiêu cự là khoảng cách đo được từ tâm ống kính đến cảm biến máy ảnh, nói cách khác tiêu cự ống kính cho ta biết mức độ phóng đại mà ống kính đạt được.

Một ví dụ để các bạn có thể dễ dàng hiểu: Bạn có một ống kính tiêu cự 40mm và bạn có thể nhìn thấy được một ngọn núi ở rất ra, nhưng nếu ống kính tiêu cự 400mm thì bạn chỉ có thể nhìn thấy những cái cây trên ngọn núi đó mà thôi.

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách

Nghĩa là: Tiêu cự máy ảnh sẽ quyết định phạm vi cảnh mà bạn có thể chụp được, như ví dụ mà chúng tôi nói ở trên, khi tiêu cự máy ảnh càng ngắn thì góc máy càng rộng. Và tiêu cự càng dài thì vật thể ở xa trông như lớn hơn.

Các loại ống kính phổ biến hiện nay

Trên thân ống kính có ghi rõ độ dài tiêu cự của ống kính. Độ dài tiêu cự sẽ nói cho nhiếp ảnh gia biết góc chụp của ống kính mà chúng ta vẫn hay thường gọi như các ống kính góc rộng, ống kính tele,… Đồng thời, tiêu cự cũng nói cho bạn mức độ phóng đại của chủ thể trong bức ảnh.

Người ta chia ống kính ra làm nhiều loại:

  • Ống kính có tiêu cự khoảng 35mm được gọi là ống kính thông thường.
  • Ống kính có tiêu cự nhỏ hơn 35mm được gọi là ống kính góc rộng.
  • Còn những ống kính có tiêu cự lớn hơn 35mm được gọi là ống kính tele.

Và cũng không có tiêu chuẩn nghiêm ngặt nào đối với các thuật ngữ này. Việc dùng nhiều ống kính khác nhau tùy vào chủ thể hay hình ảnh mà bạn muốn chụp nó như thế nào.

Tất cả các ống kính đều có ghi tiêu cự trên thân ống kính và đó cũng là tên gọi của các ống kính. Ví dụ: ống kính 18-55mm f/3.5-5.6 - từ tên gọi này bạn có thể biết được đây là một ống kính rất rộng có thể chụp ảnh góc rộng nhất ở tiêu cự là 18mm và zoom xa nhất với tiêu cự 55mm. Ngoài ra, cũng có những ống kính chỉ có 1 tiêu cự cố định như ống kính 55mm f/1.8.

Những ống kính có thể thay đổi tiêu cự được gọi là ống kính zoom, còn các ống kính chỉ có 1 tiêu cự thường được gọi là ống fix, hay ống prime

Phân loại các dải tiêu cự

Khi bạn hiểu về tiêu cự máy ảnh thì bạn sẽ biết được cần phải chọn loại tiêu cự nào cho bức ảnh của mình. Chúng tôi xin chia sẻ phân loại những dải tiêu cự trong từng trường hợp thường dùng (tiêu cự theo cảm biến crop)

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách

  • Chụp phong cảnh: từ 10mm đến 18mm
  • Chụp chân dung toàn thân: 24mm đến 45mm
  • Chụp chân dung: 55mm đến 140mm
  • Phơi sáng đêm: 10mm đến 18mm
  • Chụp macro: 70mm đến 150mm
  • Chụp gia đình và trẻ em: 35mm đến 90mm
  • Chụp thể thao ngoài trời: 200mm đến 400mm

Tiêu cự và hệ số Crop

Sử dụng một máy ảnh có cảm biến Crop như Nikon D5300, Canon 7D, hay Sony A6000,… thì khi chụp cùng một tiêu cự, ảnh sẽ có góc nhìn hẹp hơn so với khi chụp trên máy ảnh cảm biến Full-frame. Ví dụ, khi bạn chụp một ống kính 35mm trên máy ảnh cảm biến crop sẽ cho góc nhìn tương tự như khi bạn chụp ống kính 50mm trên máy ảnh có cảm biến Full-frame ở cùng khoảng cách giống nhau.

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách

Nghĩa là khi bạn góc nhìn của ống kính 50mm trên máy ảnh Crop có tính chất giống như ống kính 85mm trên máy ảnh Full-frame. Mỗi máy ảnh Full-frame và crop có những ưu nhược điểm hoàn toàn khác nhau và không nghĩa là máy ảnh Full-frame thì sẽ tốt hơn Crop. Điều này còn tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng của bạn.

Tìm hiểu thêm:

Máy ảnh full-frame là gì?

Máy ảnh Crop là gì?

Những điều căn bản bạn cần biết về tiêu cự máy ảnh

1. Tiêu cự không quan trọng bằng trường nhìn

Có hai yếu tố xác định trường nhìn của một ống kính là: tiêu cự và kích thước cảm biến. Trường nhìn, đôi khi được gọi là góc nhìn, quan trọng hơn nhiều so với tiêu cự, bởi nó cho bạn biết ống kính "nhìn" được bao nhiêu khung cảnh.

Tuy nhiên, do trường nhìn thay đổi tuỳ thuộc kích thước cảm biến, các nhà sản xuất cho chúng ta thông tin thay thế thông qua các số đo tiêu cự. Tiêu cự là một phép đo cố định không thay đổi (nó là khoảng cách từ trung tâm của ống kính đến mặt phẳng tiêu cự, tức cảm biến của máy ảnh).

2. Ống kính góc rộng là ống kính để "thu vào"

Bất kỳ ống kính nào có trường nhìn rộng hơn 63 độ thì đều là ống kính góc rộng. Đó thường là các ống 35mm hoặc ngắn hơn trên máy ảnh full-frame.

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách

Ống kính góc rộng có hai đặc điểm tác động đến ảnh chụp:

- Trường nhìn rộng có nghĩa là bạn phải di chuyền tới gần chủ đề của bạn để đưa chủ đề vào khung hình. Nhưng, cùng lúc đó, ống kính góc rộng cũng sẽ thu nhận hậu cảnh ít hơn. Tiêu cự càng ngắn thì hậu cảnh càng lớn và bạn càng phải tiến sát chủ đề hơn.

- Các ống kính góc rộng thường mang lại độ sâu trường ảnh tốt hơn ở bất kỳ thiết lập khẩu độ nào so với các tiêu cự dài hơn (thực tế, cần điều chỉnh khoảng cách từ ống kính tới chủ đề tuỳ thuộc vào tiêu cự).

3. Ống kính Telephoto là ống kính để "loại trừ"

Tại sao lại nói ống kính tele là ống kính loại trừ? Chúng có một trường nhìn hẹp. Khi bạn đưa chủ đề của bạn vào khung hình thì hầu như không còn thấy hậu cảnh đâu cả. Chúng cũng dễ dàng khiến hậu cảnh bị đưa ra khỏi vùng lấy nét khi sử dụng khẩu độ rộng.

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách

4. Các ống kính bình thường giữ vị trí trung bình

Các ống kính thông thường có trường nhìn vào khoảng 55 độ, giữ vị trí trung bình giữa ống góc rộng và tele. Chúng không cho hình ảnh với góc nhìn ấn tượng mà bạn có thể có được với một ống góc rộng, và cũng không loại trừ hậu cảnh đến mức giống như ống tele.

Trên đây là những chia sẻ về tiêu cự máy ảnh mà chúng tôi muốn gửi tới các bạn, hãy nắm chắc cho mình những kiến thức căn bản của nhiếp ảnh để có thể tạo nên những bức ảnh nghệ thuật cho riêng mình. Điều này cũng giúp bạn xác định được cần sử dụng ống kính nào với máy ảnh bạn đang có để khắc phục các nhược điểm của ống kính. Chúc các bạn thành công

Thế giới số Digi4u

Địa chỉ : 89 Trần Nhân Tông - Q.Hai Bà Trưng - Hà Nội

Điện thoại: (024).39413862 / (024).39413863

Hot line : 0983.789.176 / 0966.889.176

Email:  hoặc 

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách
Tiêu cự ống kính Focal Length
Tiêu cự là khoảng cách từ trọng tâm ống kính tới cảm biến máy ảnh, tính bằng milimet (mm). Tiếng anh là Focal Length. Nikon 18-55mm nghĩa là lens đó có tiêu cự biến thiên trải dài từ 18 tới 55mm. Khẩu độ chính là tỷ số giữa tiêu cự ống kính vào đường kính lỗ mở của các lá khẩu. Ví dụ, lens 50mm f/1.4 đường kính lổ mở lớn nhất 35.7 mm. Tỷ số tiêu cự 50mm chia cho đường kính 35.7mm bằng 1.4. Do mối quan hệ chặt chẽ giữa tiêu cự và khẩu độ này mà trên thực tế các ống kính tele ít có khẩu độ lớn. Bởi muốn có khẩu độ lớn cần có đường kính lỗ mở rất to, cộng thêm các mô tơ lấy nét trong cấu tạo dẫn đến ống kính quá cồng kềnh, không mang tính tiện dụng. - Tiêu cự càng lớn cho ta khả năng chụp càng xa. Có nghĩa tiêu cự tỷ lệ thuận với độ khuếch đại chủ thể. - Tiêu cự càng lớn góc chụp càng hẹp. Tức là tiêu cự tỷ lệ nghịch với góc nhìn. Do đó mới có sự phân loại ống kính theo tiêu cự như sau:

* Ống kính siêu rộng (super wide) có tiêu cự <24mm, thường dùng chụp phong cảnh. * Ống kính góc rộng (wide) có tiêu cự từ 24mm-50mm, thường dùng chụp phong cảnh, đường phố. * Ống kính trung bình (normal) 50mm, thường dùng chụp đường phố, chân dung.

* Ống kính xa (tele) có tiêu cự >50mm, thường chụp chân dung, động vật hoang dã, thể thao,...

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách
Góc nhìn tương ứng với tiêu cự

Ở cùng một giá trị tiêu cự, góc nhìn trên máy fullframe rộng hơn trên máy crop và four-thirth do cảm biến các loại này nhỏ hơn 35mm của fullframe, hình ảnh bị cắt cúp tương ứng với tỉ lệ kích thước cảm biến. Do đó, lấy góc nhìn tương ứng với tiêu cự trên máy fullframe làm chuẩn, góc nhìn của các giá trị ghi trên ống kính dành cho máy APS-C, Four-third hay nhỏ hơn cần quy đổi với hệ số cắt cúp tương ứng. Sự quy đổi nay dựa trên nguyên tắc: CÙNG GÓC NGẮM. Bạn phải nhân chúng với hệ số crop để được góc nhìn tương ứng với tiêu cự trên fullframe. Cảm biến APS-C có hệ số nhân tiêu cự là 1.5 (riêng Canon APS-C là 1.6), cảm biến micro four-third có hệ số nhân tiêu cự là 2.

Ví dụ: ống kính có tiêu cự 16mm khi gắn trên máy APS-C sẽ tương đương với tiêu cự 16mm x 1.5 = 24mm trên máy Full Frame.

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách
Bảng quy đổi các tiêu cự phổ biến trên các máy có cảm biến nhỏ về tương đương góc ngắm fullframe

Phải nhấn mạnh ở đây rằng hệ số quy đổi này chỉ có ý nghĩa CÙNG GÓC NGẮM. Không có ý nghĩa quy đổi tương đương hiệu ứng khác (DOF, bokeh, hiệu ứng phối cảnh xa nhỏ gần to,...).
Chuyên sâu về Cảm biến Full Frame và Crop APS-C xem tại đây. Cụ thể, rất nhiều bạn trẻ đặt câu hỏi tới Wiki Nhiếp ảnh như: ống kính 35f1.8 trên crop có tương đương ống kính 50f1.8 trên fullframe hay không? Câu trả lời là KHÔNG HOÀN TOÀN. Chúng tương đương về góc ngắm, nhưng không tương đương về độ sâu trường ảnh, tức hiệu ứng xóa phông. Bởi đơn giản ở đây, góc hình trên cảm biến crop đã được cắt cúp bớt khi ống kính cho ảnh trên mặt phẳng cảm biến. Thực tế chụp bởi ống kính 35f1.8 trên crop có cùng độ sâu trường ảnh với 35f1.8 trên fullframe, nhưng có góc nhìn hẹp tương đương tiêu cự 52.5mm.

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách
Tiêu cự (focal length) ở các mức khác nhau cho góc nhìn khác nhau và độ phóng đại khác nhau

Nhìn hình trên, ta có thể thấy tiêu cự càng lớn cho độ khuếch đại càng lớn và hậu cảnh càng mờ, tức độ sâu trường ảnh DOF càng mỏng. Tức là, tiêu cự tỉ lệ nghịch với DOF. Các ảnh hưởng của tiêu cự tới độ sâu trường ảnh xem thêm tại đây: Độ sâu trường ảnh và các yếu tố quyết định.

Các nhiếp ảnh gia rất ưa thích chụp phong cảnh với ống kính góc rộng. Tại sao vậy? Bản thân từ "góc rộng" cho ta hiểu rằng ống kính có khả năng gom nhiều chủ thể vào một khung hình. Nhưng liệu rằng chỉ có thế? Một đặc tính vô cùng thú vị khác nữa khiến người chơi ống góc rộng tâm đắc đó là hiệu ứng "gần to xa nhỏ". Có nghĩa, nó khuyếch đại khoảng cách giữa các chủ thể trong khung hình. Ngược lại, ống kính tele lại cho hiệu ứng thu nhỏ khoảng cách giữa các chủ thể, tương quan kích thước các chủ thể khi này tương đương với thực tế (mất đi hiệu ứng "gần to, xa nhỏ").

Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách
Hiệu ứng của tiêu cự góc rộng và góc hẹp lên khoảng cách giữa các chủ thể
Trong hình trên, 3 lon đồ ăn được đặt cách nhau 30cm. Phân tích ra ta có thể thấy: - Ở tiêu cự góc rộng 24mm khoảng cách 3 lon đồ ăn được khuyếch đại lớn. Lon gần nhất dường như "khổng lồ" so với 2 lon còn lại. Đây chính là hiệu ứng "gần to, xa nhỏ" của lens góc rộng. - Ở tiêu cự góc hẹp 300mm, khoảng cách 3 lon dường như thu hẹp đáng kể. Kích thước của chúng tương đương nhau. Do vậy, cái hay của chụp phong cảnh chính là hiệu ứng thú vị này của lens góc rộng, nó cho ta tác động thị giác ấn tượng và đẹp mắt, rất phù hợp chụp phong cảnh. Còn cái hay của lens góc hẹp là cắt giảm các chi tiết thừa gây rối cho hình. Chủ thể nổi bật trên phông nền, thích hợp cho chụp chân dung, thiên nhiên hoang dã.
Hình ảnh nhìn quá ống kính tiêu cự trung bình có độ lớn và khoảng cách
Góc ghế và mái lều dường như to lớn hơn nhờ ống kính góc rộng
Hiện nay thị trường có rất nhiều lựa chọn ống kính góc rộng tới siêu rộng tùy thuộc vào từng hãng. Tuy nhiên những ống kính này thực sự là cả một gia tài, bởi giá của chúng là không hề dễ sở hữu cho người chơi phổ thông. Qua bài này chúng ta đã có được cách hiểu đúng về tiêu cự ống kính máy ảnh là gì. Tránh những hiểu lầm về hệ số quy đổi tiêu cự, đồng thời nắm được hiệu ứng tiêu cự để có được những tấm hình mang cảm xúc cao cho thị giác người xem. Chúc bạn vui vẻ!

Xem thêm: LÝ THUYẾT NHIẾP ẢNH - 33 KIẾN THỨC CƠ BẢN MÀ ĐỈNH CAO.