Cách sờ nắn nhận diện ung thư vú

Ung thư vú là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ. Ở Việt Nam, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa, và thường được phát hiện muộn đó là lý do khiến tỷ lệ điều trị khỏi chỉ đạt khoảng 40%, bằng khoảng một nửa so với các nước phát triển. Nếu bệnh được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm tỷ lệ khỏi lên đến 85%. Vì thế, phụ nữ cần phải tự khám vú đều đặn mỗi tháng một lần, tốt nhất ngay sau khi hành kinh vì là lúc vú mềm nhất. Điều quan trọng là tiếp tục kiểm tra đều đặn như vậy ngay cả sau khi mãn kinh.

Bình thường vú khác nhau về hình dạng và kích thước. Nhiều người có một bên to hơn bên kia hoặc khác nhau về hình dạng. Kích thước, hình dạng, màu sắc của núm vú thường có những thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt, khi mang thai và lúc mãn kinh. Vú có thể có u cục trước khi kinh nguyệt hoặc trong khi có thai.

Việc khám vú định kỳ nên thực hiện mỗi năm 1 lần sau 35 tuổi. Bạn cũng có thể tự khám vú tại nhà theo đúng quy trình Bác sĩ hướng dẫn thực hiện, bao gồm quan sát bằng mắt và sờ nắn bằng động tác day tròn nhẹ nhàng với mặt lòng các ngón tay. Việc tự khám vú nên được tiến hành thường xuyên ngay từ tuổi dậy thì hoặc ít nhất từ 20 tuổi trở lên vào thời điểm ngay sau sạch kinh lúc này mô tuyến vú mềm dễ khám hơn để có thể phát hiện sớm bệnh lý tuyến vú cũng như u vú lành tính ác tính.

Bước 1. Cởi áo bộc lộ phần trên thắt lưng, sau đó ngồi hoặc đứng trước gương hai tay xuôi theo người. Quan sát kỹ ngực trước gương xem có sự thay đổi về hình dạng và kích thước không? Có bất kỳ sự thay đổi dáng vẻ bề ngoài không.

Bước 2. Đưa hai tay lên đầu quan sát kỹ ngực từ các góc độ khác nhau xem có thay đổi gì so với lần trước không? Kiểm tra kỹ núm vú xem có chảy dịch hay chảy máu không.

Bước 3.Nằm ngửa trên giường, đặt khăn gấp hay gối mỏng sau vai trái và đưa bàn tay trái ra sau đầu. Dùng tay phải khám ngực trái. Chụm các ngón tay lại dùng phần phẳng của ngón tay để cảm nhận các tổ chức của vú. Chia vú thành 4 phần, khám từ ¼ trên trong. Bắt đầu từ nền xương ấn nhẹ nhàng nhưng dứt khoát, day tròn các ngón tay chụm tìm kiếm khối u hoặc mảng dày cứng hay bất thường nào không? Khám núm vú từ từ nhẹ nhàng lật đi lật lại quanh núm vú

Bước 4. Tiếp tục khám ¼ dưới trong, cũng bắt đầu từ phần nền xương và cũng từ các xương sườn dưới vú và lại khám nhẹ nhàng đầu vú. Bạn sẽ thấy ở phần chóp có tổ chức mềm, điều này hoàn toàn bình thường.

Bước  5. Đưa tay trái từ sau đầu xuống cạnh thân mình dò phần dưới ngoài bằng tay phải, cũng làm như vậy từ bên các xương sườn phía dưới (phần ngoài lồng ngực) tới vú.

Bước 6. Tiếp tục như vậy khám ¼ trên ngoài.

Bước7. Sau cùng dùng phần mềm đầu các ngón tay khum lại miết, tìm xem có u, hạch ở hõm nách không.

Sau khi hoàn thành khám ngực trái thì thay đổi lại gối mỏng sang bên phải và lấy tay trái khám vú phải như cách trên. Đừng quên đưa tay phải xuôi theo người khi khám vú nửa ngoài ngực phải.

Nếu như chị em tìm thấy khối u hay sự thay đổi của vú nên đến cơ sở y tế để được các bác sĩ khám và chỉ định siêu âm hoặc chụp x quang hoặc chọc sinh thiết nếu cần. Phần lớn các khối u bất thường của vú đều không phải ung thư nhưng để chắc chắn hãy để các thầy thuốc xác định và hướng dẫn giúp bạn.

Lưu ý những phụ nữ trong gia đình có mẹ hoặc chị bị ung thư vú thì nguy cơ mắc cao gấp 10 lần người khác.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai đã triển khai các gói sàng lọc ung thư trong đó có sàng lọc ug thư vú cho phụ nữ. Chị em hãy đến Phòng khám Ung bướu tại tầng 3 – khoa Khám bệnh để được tư vấn, khám sàng lọc phát hiện sớm ung thư vú.

Nghe đến ung thư vú, không chỉ phụ nữ mà ai ai cũng đều cảm thấy lo lắng vì đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nữ giới. Tuy nhiên nếu phát hiện sớm ở giai đoạn đầu tỷ lệ chữa khỏi lên đến 90%, giảm biến chứng. Nếu phát hiện chậm trễ lựa chọn điều trị ít, khả năng sống sót thấp hơn, chi phí chăm sóc cao hơn, dễ dẫn tới tàn tật và biến chứng. Cho đến nay, phương pháp sàng lọc ung thư vú có hiệu quả nhất là chụp nhủ ảnh, chi phí thấp nhưng có thể phát hiện ra khối u vú từ rất nhỏ, đây là phương pháp sàng lọc chuẩn để phát hiện ung thư vú và được khuyến cáo cho các chị em phụ nữ. Để bảo vệ sức khỏe của mình, các bạn có thể kiểm tra vú tại nhà và tầm soát ung thư vú từ ngay hôm nay đặc biệt là chị em phụ nữ trên 40 tuổi.

Các dấu hiệu cảnh báo sớm của ung thư vú

Triệu chứng, dấu hiệu của ung thư vú rất đa dạng, thường không có biểu hiện đau nên phải dựa theo những dấu hiệu bất thường điển hình khác để phát hiện.

- Có khối u: 80-90% bệnh nhân ung thư vú có khối u và có thể sờ nắn được bằng tay khi kích thước từ 1cm trở lên.

- Đau vú: Phụ nữ thường bị đau tức ngực, tuyến vú trong thai kỳ hoặc trong những ngày hành kinh được cho là bình thường. Tuy nhiên, nếu bạn bị đau trong cả những ngày bình thường, cơn đau dai dẳng, kéo dài, nghỉ ngơi cũng không đỡ thì bạn nên đi thăm khám và kiểm tra tuyến vú của mình ở các bệnh viện hoặc cơ sở chuyên khoa uy tín. Vì khi có khối u ác tính ở vú, khối u phát triển sẽ chèn vào các mô khiến ngực sưng, đau, tấy đỏ.

- Tiết dịch núm vú: Khoảng 5% bệnh nhân ung thư vú có tiết dịch núm vú, nhất là khi có lẫn máu hoặc dịch hồng.

- Núm vú bị thụt vào trong: Núm vú bị tụt sâu, cứng, dùng tay kéo cũng không được.

- Nhăn bề mặt vú: Đây là triệu chứng gặp ở một số ít bệnh nhân. Khi ngực xuất hiện khối u sẽ phá vỡ cấu trúc da và tạo nên những nếp nhăn ở bên ngoài bề mặt vú.

- Viêm da vùng quanh vú: Da đỏ, phù dưới dạng da cam. Ngoài ra có thể bong da vảy nến, da sần sùi kèm nổi mẩn ngứa ở ngực.

- Hạch ở nách: Nếu có một khối u hoặc vết sưng đau dưới cánh tay kéo dài trong một tuần không rõ nguyên nhân, đó có thể là dấu hiệu ban đầu của ung thư vú.

Nên làm gì để sớm phát hiện ung thư vú?

1/ Thực hiện 6 bước khám vú tại nhà

Bước 1: Cởi áo ra, ngồi thẳng lưng hoặc đứng trước gương ở tư thế dang xuôi 2 tay và quan sát tuyến vú 2 bên, tìm xem có những dấu hiệu bất thường: thay đổi kích thước, hình dạng và sự đối xứng của 2 vú, da vú dúm dó, lõm xuống.

Bước 2: Hai tay đưa lên đầu nhìn kỹ vú từ các hướng khác nhau, tìm các dấu hiệu bất thường của ngực như Bước 1.

Bước 3: Đưa tay phải ra sau  đầu, dùng tay trái khám vú phải, chụm các ngón tay lại, dùng phần phẳng của các ngón tay tìm kiếm khối u hoặc mảng dày bất thường nào khác,  nhìn kỹ vú từ các hướng khác nhau , tìm các dấu hiệu bất thường của ngực vú. Làm tương tự ở vú trái.

Bước 4: Dùng ngón tay cái và ngón trỏ nắn nhẹ đầu vú xem có dịch chảy ra hay không, khám tương tự đối với ngực bên phải.

Bước 5: Nằm ngửa trên giường, đặt khăn gấp hay gối mỏng sau vai trái. Đưa tay trái ra sau gáy, dùng tay phải khám ngực trái, dùng 3 ngón tay xòe thẳng, vừa ấn nhẹ lên bầu vú, vừa day tròn tìm kiếm khối u hoặc mảng dày bất thường bắt đầu từ trong quầng vú di chuyển lần ra ngoài theo đường xoắn ốc.

Bước 6: Sau cùng di chuyển dần dần lên vùng nách tới hõm nách xem có u hạch ở hõm nách hay không.

2/ Tầm soát ung thư vú

Đây là phương pháp giúp phát hiện ung thư vú ngay khi chưa có triệu chứng, được thực hiện thông qua các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh. Tầm soát ung thư vú giúp người bệnh phát hiện sớm ung thư, có kế hoạch chăm sóc, theo dõi sức khoẻ, xây dựng định hướng điều trị, tăng cơ hội chiến thắng ung thư cho người bệnh. Bên cạnh đó, việc điều trị ung thư vú ở giai đoạn sớm có chi phí thấp hơn rất nhiều so với điều trị ở giai đoạn muộn.

Những người có nguy cơ mắc bệnh cao nên thực hiện tầm soát ung thư vú bao gồm:

- Phụ nữ trên 40 tuổi.

- Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, tiền mãn kinh, mãn kinh.

- Tiền sử gia đình có bệnh lý ung thư vú, ung thư phụ khoa.

- Phụ nữ đang có triệu chứng nghi ngờ ung thư vú như: đau ở vú, có cục u ở vú, chảy máu bất thường ngoài chu kỳ kinh nguyệt...

Hãy thực hiện các bước kiểm tra vú tại nhà và tầm soát từ hôm nay để sớm phát hiện ung thư vú nhé. Không ai hiểu cơ thể bạn bằng chính bạn.