Mễ Tây Cơ là tên Hán Việt của nước Mê Xi Cô hay phiên âm từ tiếng Pháp là Mê Hi Cô. Tiếng Anh là Mexico và tiếng Pháp là Mehico. Việt Nam có 2 cách đọc do ảnh hưởng từ tiếng Pháp trước đây và tiếng Anh sau này. Còn Mễ Tây Cơ ít khi được sử dụng. Đây là quốc gia nói tiếng Tây Ban Nha, quê hương của nền văn minh Maya, Aztec danh tiếng một thời của châu Mỹ. Có thể bạn quan tâm: Ship hàng COD là gì - Gia Nã Đại là nước nào - Địa điểm bắn pháo hoa Sài Gòn Quốc gia này thuộc nhóm các nước Mỹ La Tinh, nghĩa là trước đây là thuộc địa của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Mễ Tây Cơ là thuộc địa của Tây Ban Nha. Quốc gia này sau khi độc lập cũng có nhiều duyên nợ với nước Mỹ. Nhiều vùng lãnh thổ của Mỹ trước đây thuộc về Mễ Tây Cơ như Texas, New Mexico, California và các vùng lân cận xung quanh. Nếu bạn theo dõi chuyện Zorro thì bạn sẽ thấy được một phần lịch sử của vùng California từ khi thành lập đến khi gia nhập vào nước Mỹ. Dân Tây Ban Nha có máu nghệ sỹ, họ truyền cái đam mê nghệ thuật tới các thuộc địa. Có lẽ vì thế, vùng Califonia sau này có cái nôi điện ảnh thế giới là Hollywood. Mễ Tây Cơ là quốc gia thuộc châu Mỹ. Nước đầu tiên thuộc Mỹ La Tinh khi bạn vượt ra khỏi nước Mỹ về phía Nam. Và nếu biết nước Mỹ ở đâu, hay nhìn phía dưới bạn sẽ thấy quốc gia này. Vì chung biên giới với Mỹ, nên Mễ Tây Cơ là nơi trung chuyển đưa lậu người từ Mỹ La Tinh vào rất đông. Tân tổng thống Donald Trump từng đe dọa bắt nước này trả tiền xây hàng rào xung quanh biên giới ngăn người di cư bất hợp pháp. Bây giờ chúng ta đã rõ là ông ta chỉ muốn dọa mà thôi, chứ khó mà có chuyện này xảy ra. Mặc dù vài đoạn biên giới đã xây tường rào nhưng mang tính tự phát địa phương. Thủ đô quốc gia này trùng với tên nước. Người Mễ mà dân Việt ở Mỹ hay nói chính là người Mễ Tây Cơ hay dân Mê Xi Cô. Người Mễ có khả năng làm việc rất khỏe. Các chủ người Việt lẫn người khác đều thích thuê dân Mễ về làm việc chân tay. Một điều đáng buồn là chủ người Việt lại sợ thuê người Việt, sợ bị phản bội. Họ thích thuê người Mễ làm vì vừa được việc lại đáng tin cậy. Người Mễ đa phần theo Công giáo Rô Ma. Một số theo Tin Lành. Còn dân da đỏ bản địa vẫn có tôn giáo truyền thống. Nhưng 1 năm trở lại đây, số linh mục bị băng đảng tội phạm ma túy ám sát tăng lên đột ngột. Vì thế nước này được phong làm quốc gia nguy hiểm nhất cho linh mục. Người Mễ nhập cư lậu lao động chui khá nhiều. Không phải ai cũng muốn thế, vì tại quê nhà sự bất bình đẳng lớn, nên cơ hội vươn lên không nhiều bằng bên Mỹ.
Giống chó Chi hua hua nổi tiếng của Mễ Tây Cơ (Wikipedia) Hy vọng qua bài viết Mễ Tây Cơ là nước gì và ở đâu - Người Mễ là ai? đã giúp các bạn giải đáp được thắc mắc. Hẹn gặp lại các bạn ở bài viết Tìm hiểu những điều cần biết về trang bán hàng sỉ Costco là gì? nhé. Hãy theo dõi GGDIC để luôn có thông tin mới mẻ.
Tên gọi ba, má trong tiếng Việt là hiện tượng phổ quát của ngôn ngữ (linguistic universal) trên thế giới. Tiếng Bengal (ngôn ngữ chính thức của Bangladesh và một số bang vùng đông bắc Ấn Độ) gọi là baba, ma. Phương ngôn Quan Thoại (Trung Quốc) gọi là baba, mama. Tiếng Mãori của tộc người bản địa ở New Zealand gọi là papa, mama. Xa xôi như ở châu Phi, tiếng Swahili cũng gọi cha mẹ là baba, mama. Tại sao lại có sự tương đồng giữa các ngôn ngữ trên thế giới về hai từ này? Một số nhà khoa học tin rằng “pa” và “ma” là những từ đầu tiên con người phát ra khi đứa bé bắt đầu bập bẹ nói. Theo đó, các nhà ngôn ngữ học của nhiều quốc gia trên thế giới đã có khuynh hướng tương đồng khi sử dụng âm thanh đầu tiên đó của đứa trẻ như là từ vựng dùng để gọi cha và mẹ. Do đó, chúng tôi cho rằng không cần phải gán hai từ “ba“, “má” trong tiếng Việt xuất xứ từ nguồn gốc ngôn ngữ nào mà như chúng tôi đã trình bày ở trên, hai từ này là hiện tượng phổ quát của ngôn ngữ trên thế giới. Ở Việt Nam, một số người dựa vào phần ngữ âm đã cho rằng ba, má là đọc trại từ tiếng Pháp Papa, Maman mà ra. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khi người Pháp bắt đầu chiếm hoàn toàn Nam Kỳ Lục tỉnh vào năm 1867, thì vào năm 1898, từ điển Dictionnaire Annamite-Francais của J.F.M Génibre xuất bản vào năm này đã có ghi nhận hai từ “ba”, “má” rồi. Với khoảng thời gian khá ngắn như thế (chỉ tròm trèm 30 năm), thật không dễ gì người Pháp có thể áp đặt người miền Nam Việt Nam thay đổi cách xưng hô trong hệ thống thân tộc của mình. Nhà nghiên cứu An Chi thì cho rằng “ba”, “má” là hai từ Việt gốc Quảng Đông. Còn hai từ Bố, Mẹ, ông cho rằng xuất phát từ hai nguồn gốc khác nhau. Trong khi Mẹ là cách gọi hiện đại, được biến âm trực tiếp từ từ “mère” trong tiếng Pháp có nghĩa là “người phụ nữ có công sinh thành”; thì “Bố” lại là biến âm của từ “bô“(1) – một từ gốc Hán 100%, có nguồn gốc từ từ “父” với phiên âm địa phương là “pē”, phiên âm chính thống là “Fù” – tương ứng với Phụ(2). Sách “Lĩnh nam chích quái” có viết: “Long Quân dạy dân việc cày cấy, cơm ăn áo mặc, đặt ra các cấp quân, thần, tôn, ti, các đạo cha con, vợ chồng. Đôi khi trở về thủy phủ mà trăm họ vẫn yên vui vô sự. Hễ dân có việc lại lớn tiếng gọi Long Quân rằng: “Bố ơi! sao không lại cứu chúng con” thì Long Quân tới ngay. Sự linh hiển của Long Quân, người đời không ai lường nổi”. Biến thể của từ “Bô” ngoài “Bố” ra còn có “Bọ” (Quảng Bình), hay một từ không có nghĩa là “Bố” nhưng rất gần với “Bố”, đó là “Bõ” (Vùng đồng bằng Bắc Bộ) chỉ người đầy tớ già, có quan hệ khăng khít với thiếu chủ (người chủ nhỏ) trong gia đình quyền quý trước kia giống như cha vậy.(3) Ở đồng bằng sông Cửu Long (miền Tây Nam Bộ), người ta còn dùng từ cha hoặc tía để chỉ hoặc gọi người cha nữa. Hai từ này là biến âm của tiếng Trung Quốc “爹” (với phiên âm là “Diē”). Chú thích: (1) Từ “bô” trong “Bô lão”, thời phong kiến, cũng thường để chỉ những người đàn ông ở tầng cao trong dòng tộc, đồng nghĩa còn có “Phụ lão”. (2) Ngày nay, khi người Hoa phát âm từ 父, ta nghe là phụ và phát âm này bắt đầu từ đời Đường. Còn thời Hán, từ 父 phát âm là bố (pē) mà nghĩa của nó cũng là …bố! (3) Từ “Bõ” này khi vào miền Nam lại thành “Cha xứ”, “Cha đỡ đầu”. Người vùng Bắc Bộ trước kia coi trọng việc học, và thời phong kiến có ba mối quan hệ mà người con rất coi trọng: Bố-con, Thầy-trò, và Quân-thần. Bởi vậy mà có tục gọi “Bố” là “Thầy” (hiện vẫn còn dùng ở Thái Bình).
Nếu nhắc đến sự cao cả của những người mẹ, hãy nghĩ tới sự thiêng liêng của Mẹ Thiên Nhiên. Thiên Nhiên sinh ra và nuôi sống muôn loài, cung cấp thức ăn, nơi ở, những tài nguyên vô giá, dậy cho ta những bài học để muôn loài cùng tiến hoá… Hãy gọi tên “Mẹ Thiên Nhiên”, để biết rằng loài người chúng ta còn có chung một người mẹ thiêng liêng, để nhớ rằng chúng ta đã làm những điều sai trái như thế nào đối với người Mẹ ấy. Tất cả con người đều là “kẻ vô ơn và bất hiếu” khi chặt phá những cánh rừng, khi huỷ hoại những dòng sông và giết hại những sinh vật… để thoả mãn những nhu cầu ích kỉ. Luật Nhân Quả là có thật, sự trừng phạt thích đáng chính là môi trường ô nhiễm mà chúng ta đang phải sống chung, những thiên tai hay hạn hán ập đến ngày càng khủng khiếp sẽ không bao giờ dừng lại… nếu tất cả chúng ta không thay đổi! Video dưới đây là thông điệp cũng như lời nhắn nhủ của Mẹ Thiên Nhiên gửi tới con người. Để học cách Biết Ơn, Trân Trọng và Bảo Toàn những gì Thiên Nhiên đã ban tặng, hãy cùng NOTH Garden tham gia cuộc hành trình để hướng tới cuộc sống xanh bằng đường link phía dưới: Chia sẻ bởi NOTH Garden.
Vốn tính không thích ăn đồ chua, tôi vội từ chối: "Cảm ơn em! Nhưng mà me chua lắm, anh không ăn đâu!". Chú cười khùng khục qua điện thoại: "Không phải giò me là làm bằng quả me đâu!". Đồng âm phương ngữ - toàn dân Lúc sau, chú mang đến cân giò, không phải làm bằng quả me, mà bằng... thịt bê. Hóa ra ở vùng quê chú ấy, con bê được gọi là con me và giò bê gọi là giò me! Lần giở từ điển, tôi mới biết có nhiều từ me đồng âm, trong đó, quen thuộc nhất, me là "loại cây thân gỗ, lá kép lông chim, quả dài, có vị chua, ăn được". Ngoài ra, còn có những từ me khác với các nghĩa: dùng để xưng gọi tương tự như "mẹ" / "người đàn bà Việt Nam vì tiền mà lấy người phương Tây thời trước (hàm ý coi khinh)" thì gọi là "me Tây, me Mỹ"/ "đánh me" là một kiểu đánh bạc thời trước / "canh me" là canh chừng, trông chừng / "con me" là con bê... Hiện tượng đồng âm giữa từ toàn dân và từ địa phương (phương ngữ) gây ngộ nhận khi giao tiếp như trên trong từ vựng tiếng Việt đã dẫn đến nhiều câu chuyện cười ra nước mắt. Như câu chuyện anh chàng Bắc Bộ đến chơi nhà bạn ở xứ thần kinh, thấy con chó to lớn bất ngờ xồ ra nhe răng dữ tợn, sủa ầm ĩ, hoảng quá hét toáng lên. Cậu bạn gia chủ lại thư thả đi ra, điềm nhiên cười bảo: "Con chó không có răng mô!". Anh phản đối: "Nó cắn ầm ĩ, nhe răng tùm lum như thế mà ông lại bảo không có răng?". Hóa ra trong phương ngữ miền Trung, "răng" có nghĩa là "sao", đồng âm với từ "răng" toàn dân chỉ "phần xương cứng, màu trắng, mọc trên hàm, dùng để cắn, giữ và nhai thức ăn". Còn từ "cắn" thuộc phương ngữ miền Bắc mà anh dùng thì đồng nghĩa với từ toàn dân "sủa" và đồng âm với từ "cắn" toàn dân với nghĩa "giữ và siết chặt bằng răng hoặc giữa hai hàm". Muốn tiếng Việt chuẩn, phải bỏ từ địa phương Đồng âm thuật ngữ - toàn dân Thêm một chuyện khác, vào mùa hè năm 2002, trường tôi chở học sinh đi tham dự Festival học sinh dân tộc thiểu số ở Pleiku trên chiếc xe cà tàng 45 chỗ, sau chuyến đi ấy về là xe "nghỉ hưu" vì đã hết niên hạn sử dụng. Xe qua trạm kiểm soát ở ranh giới giữa hai tỉnh Gia Lai - Đắk Lắk, thấy cạnh đường chính có con đường khác song song, treo tấm biển "Đường dành cho xe quá khổ, quá tải". Bé gái nhà tôi năm ấy lên 10 cũng đi theo đoàn, buột miệng: "Đường ấy dành cho xe quá nghèo khổ, như xe của mình đây hả ba?". Cả xe bật cười vì thắc mắc ngây thơ của cháu. Ở đây đã diễn ra trường hợp nhầm lẫn giữa hai yếu tố / từ đồng âm "khổ" trong từ khổ cực, nghèo khổ với "khổ" trong từ khuôn khổ và quá khổ, quá tải là thuật ngữ chuyên ngành giao thông. Về thuật ngữ, còn có nhiều từ khác đồng âm dễ gây nhầm lẫn như "chân vịt" tàu thủy đồng âm với "chân vịt", một bộ phận của con vịt - loài thủy cầm mỏ dẹp, chân ngắn quen thuộc. Hoặc như từ "cánh gà" sân khấu đồng âm với "cánh gà" - bộ phận của con gia cầm mỏ nhọn quen thuộc, nguyên liệu chính của món cánh gà chiên nước mắm thơm phức đậm đà, khoái khẩu. Hoặc "con chuột" cơ bắp tay (brachii) lại đồng âm với "con chuột" mõm nhọn, đuôi dài. Từ này còn đồng âm với "con chuột" máy tính; và còn nhiều từ đồng âm dễ gây nhầm lẫn khác như "con sò" trong máy khuếch đại âm thanh (amply) với "con sò" là loài trai biển. Ngẫm ra, tiếng Việt mọi vùng miền trên đất nước ta tiềm ẩn bao điều thú vị, góp phần tạo nên vốn ngôn ngữ đặc sắc, những nét văn hóa độc đáo, phong phú. |