Non-essential genes là gen không chức năng mã hóa protein năm 2024

Chỉ 1% gen mang thông tin mã hóa protein, 99% còn lại không mã hóa protein. ADN không mã hóa không mang thông tin dịch mã protein nên chúng từng được xem là ADN rác với chức năng chưa rõ ràng. Tuy nhiên, ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy một vài trong số chúng nằm vai trò không thể thiếu trong hoat động của tế bào, đặc biệt là điều khiển hoạt động của gen. Ví dụ ADN không mã hóa chứa những đoạn trình tự hoạt động như những yếu tố điều hòa, xác định thời điểm và nơi mà các gen làm việc và kết thúc. Chúng như những yếu tố cung cấp điểm và vị trí để các protein chuyên biệt để hoạt hóa hoặc ức chế biểu hiện của gen mã hóa tổng hợp ra protein. Những ADN không mã hóa chứa nhiều dạng các yếu tố điều hòa gen.

  • Các promoter cung cấp vị trí để các protein hay còn gọi là các enzyme mã hóa bám vào để thực hiện quá trình mã hóa. Các promoter này hiện diện tại vị trí đầu các gen của sợi ADN.
  • Các yếu tố tăng cường (hay còn gọi là các enhancer) cung cấp các vị trí bám cho các protein giúp hoạt hóa, tăng cường quá trình phiên mã.
  • Các yếu tố im lặng (silencer) cung cấp những vị bám cho các protein ức chế quá trình phiên mã, các silencer nằm trước hoặc sau những gen mà chúng kìm hãm và có thể tại vị trí hơi xa trên chuỗi ADN.
  • Các yếu tố cô lập cung cấp vị trí bám cho các protein giúp kiểm soát quá trình phiên mã theo nhiều cách. Một số ngăn chặn các enhancer thúc đẩy quá trình phiên mã (gọi là enhancer-blocker insulators), số khác ngăn chặn các thay đổi trong cấu trúc ADN gây ra kìm hãm hoạt động của gen (gọi là barrier insulator).

Các vùng khác của ADN không mã hóa cung cấp các chỉ dẫn tổng hợp nên nhiều loại phân tử ARN nhất định. ARN là một dạng mang thông tin vật chất di truyền khác. Một số ví dụ về các phân tử ARN được tạo ra từ những hướng dẫn của ADN không mã hóa bao gồm ARN vận chuyển (tARN) và ARN ribosome (rARN), các ARN giúp gom các đơn vị cấu tạo nên protein (hay axit amin) thành một sợi protein, microARN (miARN) là các ARN ngắn chặn quá trình sản xuất protein, và ARN dài không mã hóa (IncARN) là ARN mang nhiều qui tắc đa dạng kiểm soát hoạt động gen.

Một số yếu tố cấu trúc của nhiễm sắc thể cũng có chứa ADN không mã hóa. Ví dụ, các đoạn trình tự ADN không mã hóa lặp lại tại vị trí cuối của nhiễm sắc thể hình thành nên telomere. Telomere bảo vệ các điểm cuối của nhiễm sắc thể không bị thu ngắn đi trong quá trình sao chép vật liệu di truyền. Các đoạn trình tự không mã hóa lặp lại cũng hình thành các ADN vệ tinh, các ADN vệ tinh này cũng là thành phần trong những yếu tố cấu trúc khác. ADN vệ tinh cũng hình thành nên các dị nhiễm sắc–nơi ADN được đóng gói dày đặc, dị nhiễm sắc rất quan trọng trong quá trình điều khiển hoạt động gen và duy trì cấu trúc của nhiễm sắc thể.

Non-essential genes là gen không chức năng mã hóa protein năm 2024
Ảnh: Telomere Nguồn: U.S. National Library of Medicine

Một số vùng ADN không mã hóa được gọi là intron trong trong các gen không mã hóa, nhưng chúng được cắt đi trước khi bước sang giai đoạn dịch mã tạo ra protein. Các yếu tố điều hòa giống như các enhancer có thể có trong các intron. Những vùng không mã hóa khác nằm giữa các gen, nên chúng được biết đến như những vùng liên gen.

Những yếu tố điều hòa vẫn chưa được xác định cũng như những vùng chức năng khác trong ADN không mã hóa vẫn chưa được hiểu rõ ràng. Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu để hiểu rõ hơn về vị trí cũng như vai trò của các yếu tố này.

Gene essentiality in bacteria has been identified in silico, focusing on gene persistence, or experimentally, focusing on the growth of knockouts in rich media. Comparing 55 genomes of Firmicutes and Gamma-proteobacteria to identify the genes which, while persistent among genomes, do not lead to a lethal phenotype when inactivated, we show that the characteristics of persistence, conservation, expression, and location are shared between persistent nonessential (PNE) genes and experimentally essential genes. PNE genes show an overrepresentation of genes related to maintenance and stress response. This outlines the limits of current experimental techniques to define gene essentiality and highlights the essential role of genes implicated in maintenance which, although dispensable for growth, are not dispensable from an evolutionary point of view. Firmicutes and Gamma-proteobacteria are mostly differing in the construction of the cell envelope, DNA replication and proofreading, and RNA degradation. In addition to suggesting functions for persistent genes that had until now resisted identification, we show that these genes have many characters in common with experimentally identified essential genes. They should then be regarded as truly essential genes.

PubMed Disclaimer

Similar articles

  • Evolutionary conservation analysis between the essential and nonessential genes in bacterial genomes. Luo H, Gao F, Lin Y. Luo H, et al. Sci Rep. 2015 Aug 14;5:13210. doi: 10.1038/srep13210. Sci Rep. 2015. PMID: 26272053 Free PMC article.
  • Transposon-based strategies for the identification of essential bacterial genes. Reznikoff WS, Winterberg KM. Reznikoff WS, et al. Methods Mol Biol. 2008;416:13-26. doi: 10.1007/978-1-59745-321-9_2. Methods Mol Biol. 2008. PMID: 18392958 Review.
  • From phylogenetics to phylogenomics: the evolutionary relationships of insect endosymbiotic gamma-Proteobacteria as a test case. Comas I, Moya A, González-Candelas F. Comas I, et al. Syst Biol. 2007 Feb;56(1):1-16. doi: 10.1080/10635150601109759. Syst Biol. 2007. PMID: 17366133
  • Essential genes on metabolic maps. Gerdes S, Edwards R, Kubal M, Fonstein M, Stevens R, Osterman A. Gerdes S, et al. Curr Opin Biotechnol. 2006 Oct;17(5):448-56. doi: 10.1016/j.copbio.2006.08.006. Epub 2006 Sep 15. Curr Opin Biotechnol. 2006. PMID: 16978855 Review.
  • Essential genes of a minimal bacterium. Glass JI, Assad-Garcia N, Alperovich N, Yooseph S, Lewis MR, Maruf M, Hutchison CA 3rd, Smith HO, Venter JC. Glass JI, et al. Proc Natl Acad Sci U S A. 2006 Jan 10;103(2):425-30. doi: 10.1073/pnas.0510013103. Epub 2006 Jan 3. Proc Natl Acad Sci U S A. 2006. PMID: 16407165 Free PMC article.

Cited by

  • Comparative Study of the Gut Microbiota Community between the Farmed and Wild Mastacembelus armatus (Zig-Zag Eel). Liu X, Fan Y, Mo T, Chen Q, Chen W. Liu X, et al. Metabolites. 2022 Nov 29;12(12):1193. doi: 10.3390/metabo12121193. Metabolites. 2022. PMID: 36557231 Free PMC article.
  • Aspergillus fumigatus versus Genus Aspergillus: Conservation, Adaptive Evolution and Specific Virulence Genes. Gupta SK, Srivastava M, Osmanoglu Ö, Xu Z, Brakhage AA, Dandekar T. Gupta SK, et al. Microorganisms. 2021 Sep 23;9(10):2014. doi: 10.3390/microorganisms9102014. Microorganisms. 2021. PMID: 34683335 Free PMC article.
  • Is amplification bias consequential in transposon sequencing (TnSeq) assays? A case study with a Staphylococcus aureus TnSeq library subjected to PCR-based and amplification-free enrichment methods. Alkam D, Wongsurawat T, Nookaew I, Richardson AR, Ussery D, Smeltzer MS, Jenjaroenpun P. Alkam D, et al. Microb Genom. 2021 Oct;7(10):000655. doi: 10.1099/mgen.0.000655. Microb Genom. 2021. PMID: 34596508 Free PMC article.
  • Dynamics of the compartmentalized Streptomyces chromosome during metabolic differentiation. Lioy VS, Lorenzi JN, Najah S, Poinsignon T, Leh H, Saulnier C, Aigle B, Lautru S, Thibessard A, Lespinet O, Leblond P, Jaszczyszyn Y, Gorrichon K, Varoquaux N, Junier I, Boccard F, Pernodet JL, Bury-Moné S. Lioy VS, et al. Nat Commun. 2021 Sep 1;12(1):5221. doi: 10.1038/s41467-021-25462-1. Nat Commun. 2021. PMID: 34471117 Free PMC article.

Bacterial Protein Interaction Networks: Connectivity is Ruled by Gene Conservation, Essentiality and Function.