Show Đã 2 giờ sáng, vừa xử lý một trường hợp viêm tai giữa cấp xong, tua trực chưa kịp nghỉ ngơi thì có 1 bệnh nhân (BN) nữ được 2 người bạn đưa đến. BN khoảng 22-23 tuổi, nước mắt dàn dựa, ôm tai phải than đau. BN nói trước khi đi ngủ hoàn toàn bình thường. Đang ngủ tự nhiên tai phải đau quá như có con gì chui vào, có những đợt đau tưởng chừng không chịu nổi. Bác sĩ trực khám thấy và lấy ra con kiến trong tai phải của BN. Đây là một trong những trường hợp bác sĩ trực của chuyên khoa Tai Mũi Họng hay gặp vào lúc nữa đêm hay gần sáng. BN đủ lứa tuổi: trẻ em nhỏ, thiếu nhi, thanh niên, người cao tuổi. Triệu chứng thường gặp là đau dữ dội một bên tai, mặc dầu trước đó không có bệnh gì, nhiều người có cảm giác như có con gì bò trong tai, trẻ nhỏ thường đang ngủ khóc thét lên...
Đến BS Tai Mũi Họng khám và xử trí khi côn trùng chui vào tai. Khi khám, bác sĩ thường thấy có côn trùng chui vào tai như: kiến, gián, bọ chó... Có những trường hợp BN tự lấy ở nhà hoặc ở các phòng mạch không chuyên khoa được phần đuôi con gián, còn phần đầu vì sâu quá và BN đau quá không lấy được. Tai ngoài có một số dây thần kinh đi qua, vì vậy, khi chúng ta ngoáy tai hơi sâu một chút là bị đau rồi. Khi côn trùng bò đến phần ngoài ống tai, chúng ta chỉ có cảm giác nhột, khó chịu, ngứa ngáy. Nhưng khi côn trùng bò vào phần trong ống tai gần màng nhĩ thì chúng ta thấy rất đau. Mức độ đau đến người lớn mà bị nhiều khi cũng chảy nước mắt. Chính vì triệu chứng đau này mà nhiều người cứ nghĩ chắc là bệnh nặng lắm. Kinh nghiệm, nếu đang ngủ bị đau đột ngột như vậy, ở nhà nên soi tai coi có gì trong tai không, nếu thấy có con kiến, hay con gì khác cũng đừng cố lấy ra, nó sẽ chui sâu vào trong tai gây chấn thương màng nhĩ. Nếu nhà xa, tốt nhất là lấy nước sôi để nguội nhỏ ngập tai cho côn trùng chết ngộp rồi đưa đến bác sĩ Tai Mũi Họng. Nếu nhà gần thì đến bác sĩ Tai Mũi Họng luôn, vì nhiều khi không phải do côn trùng mà đau do viêm tai giữa cấp. Để phòng ngừa côn trùng chui vào tai: - Nên ngủ giường, không nên ngủ đất. - Không nên ăn, uống trên giường. - Đối với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, phải vệ sinh sạch sẽ sau khi bé bú sữa, thay quần áo, thay ra, áo gối nếu bị dính sữa. Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát nhằm hạn chế các loài côn trùng ẩn náu trong nhà. BS.CKII. Nguyễn Thị Bích Thủy Tại phòng khám Tai - Mũi - Họng, một bệnh nhân là nông dân miền Tây Nam bộ đến khám vì có cảm giác lạ trong tai. Khi soi khám thì thấy trong tai bệnh nhân lúc nhúc một đám ấu trùng có lẽ cùa một loại côn trùng thủy sinh nào đó. Đó là một tình huống dị vật chui vào tai khá êm ái! Nhiều tình huống khác thì căng thẳng hơn nhiều. (Ảnh minh họa) Phân loại dị vật taiCó một số cách phân loại dị vật tai khác nhau, cách phân loại và xử lý phổ biến là chia theo 2 nhóm:
Mặt khác, cách xử trí trong thời gian trước khi gặp được bác sĩ chuyên khoa hiệu quả mức nào còn tùy thuộc bệnh nhân là người lớn hay trẻ nhỏ. Trong thực tế chữa trị, dị vật trong tai là bệnh lý (hay nói đúng hơn là tai nạn) khá thường gặp trong lĩnh vực Tai - Mũi - Họng và xảy ra ở trẻ nhỏ nhiều hơn người lớn. Mặc dù không phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng dị vật trong tai sẽ gây ra khá nhiều sự khó chịu hoặc thậm chí là khá đau đớn, nếu xảy ra ở trẻ nhỏ thì hầu như chắc chắn sẽ làm các bậc phụ huynh rất lo lắng và bối rối. Vậy nếu bản thân hoặc người thân bị dị vật tai thì nên hành động thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp các bạn có một cái nhìn tổng quan và cách thức xử lý dị vật trong tai phù hợp để tránh gây thêm tổn thương không đáng có cho tai. Cách xử trí đối với từng loại dị vật taiDị vật là côn trùngDị vật tai là côn trùng thì ít gặp hơn (nhưng gây cảm giác kinh khủng hơn!). Thủ phạm Các loại côn trùng chui vào tai bệnh nhân mà chúng tôi hay gặp ở các phòng khám là gián, kiến, muỗi, ruồi nhặng, ong ruồi... Khi chui vào tai, các côn trùng này thường di chuyển, cắn, quẫy đạp...gây đau đớn, phù nề hoặc chảy máu trong tai, đôi khi có thể gây tổn thương màng nhĩ. Và khi côn trùng là gián hoặc dế thì các gai nhọn ở chân sẽ có thể gây rách da ống tai hay tổn thương màng nhĩ. Xử trí Trường hợp đã bị côn trùng chui vào trong ống tai thì cần bình tĩnh, không chọc ngoáy, khều móc lung tung vì có thể làm côn trùng di chuyển, quẫy đạp mạnh hơn nên sẽ đau đớn khó chịu hơn. Cách xử lý đúng là nhỏ cồn hoặc rượu vào tai (không dùng xăng hay dầu lửa,dễ gây bỏng hoặc gây kích ứng mạnh cho tai). Nồng độ các thứ này sẽ làm côn trùng chui ngược ra ngoài hoặc bị chết. Nếu chúng chết trong tai thi dùng bơm tiêm bơm nước sạch vào tai (hướng đầu bơm lên trần ống tai), dòng nước sẽ di chuyển và đẩy xác côn trùng ra ngoài. Còn có cách khác là cho bệnh nhân nằm vào phòng tối rồi để 1 nguồn sáng nhỏ (nến, đèn pin...) bên ngoài tai, theo bản năng, côn trùng sẽ di chuyển về hướng các nguồn sáng nên sẽ ra ngoài (thực tế cách này hiếm khi sử dụng vì hơi lâu có kết quả!). Nếu đã làm theo cách trên mà vẫn không lấy được dị vật ra thì còn cách cuối cùng chắc chắn hiệu quả: Đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng gần nhất nhờ họ lấy côn trùng ra! Phòng tránh Ngoại trừ tai nạn do côn trùng ngẫu nhiên bay lọt vào tai thì chúng ta có thể phòng tránh bằng cách giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng đãng, sáng sủa. Hạn chế nằm ngủ dưới đất vì côn trùng thường sống và hoạt động gần mặt đất, ở nơi tối tăm, ẩm thấp. Dị vật là vật thểLoại này thì thường xuyên gặp hơn. Và xảy ra với trẻ nhỏ nhiều hơn. Thủ phạm Dị vật loại này có thể do cơ thể tự tạo ra (nút ráy tai, nút biểu bì ống tai). Hoặc do người bệnh chủ động đưa từ ngoài vào như khi ngoáy tai bằng que gòn và đầu gòn bị rơi vào trong tai. Đặc biệt đối với các trẻ nhỏ, chúng hồn nhiên nhét vào tai của chúng với đủ mọi thứ trên đời: từ viên giấy nhỏ, mẩu bánh kẹo cho đến hạt đậu, hạt cườm, viên bi nhỏ, thậm chí là tự đổ cát vô tai... Xử trí Với các dị vật to, nằm lấp ló ra ngoài chúng ta đảm bảo gắp, kéo nhẹ nhàng ra. Phần lớn trường hợp, dị vật sâu hơn, không dễ dàng kéo hay gắp ra thì chúng ta không nên cố sức khều móc vì phần nhiều, trong thực tế, là sẽ đẩy dị vật vô sâu thêm (nhất là các dị vật tròn, trơn). Hoặc cứ cố khều móc, dị vật di chuyển theo hướng không phù hợp lại gây tổn thương ống tai, tổn thương màng nhĩ (nếu là dị vật cứng, sắc nhọn). Đối với trẻ em, chúng sẽ khóc, quẫy đạp nhiều nên khi cứ cố tìm cách khều móc dị vật thì nguy cơ gây tổn thương nặng thêm cho tai là rất cao! Có thể xử lý bằng cách bơm nước như đã trình bày ở phần trên (hướng đầu bơm lên trần ống tai để dòng nước sẽ di chuyển và đẩy dị vật ra ngoài). Nếu không có kết quả thì tốt nhất là đến gặp bác sĩ Tai - Mũi - Họng để các bác sĩ lấy dị vật ra càng sớm càng tốt! Tóm lại, nếu bản thân hoặc trẻ em trong nhà bị tình trạng có dị vật trong tai dù là dị vật loại nào thì cũng nên ghi nhớ các nguyên tắc:
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể gặp nhiều trường hợp những dị vật lọt vào trong tai gây cảm giác khó chịu, ù tai, có thể gây ra viêm nhiễm ống tai cũng như chảy máu tai. Vậy dị vật trong tai là gì, nguyên nhân và cách xử lý như thế nào cho an toàn. Mời quý bạn đọc cùng tham khảo bài viết của chúng tôi dưới đây: Dị vật trong tai là gì? Dị vật trong tai là tình trạng một số vật thể lạ bên ngoài mắc vào ống tai ngoài gây cảm giác khó chịu, tổn thương ống tai bởi các tác nhân như: côn trùng, các vật thể nhỏ, bông gòn hay các loại hạt,… Những tình trạng này thường xuất hiện ở trẻ nhỏ nhiều hơn người lớn. Bởi vì sự thiếu hiểu biết của trẻ nhỏ dẫn đến việc đưa vật thể lạ vào trong tai. Nguyên nhân gây ra tình trạng dị vật trong tai Có rất nhiều nguyên nhân khiến dị vật chui vào bên trong tai của bạn. Nhưng những nguyên nhân phổ biến thường gặp như: Côn trùng, các loại hạt nhỏ, đồ chơi của trẻ,…Nguyên nhân đầu tiên: có thể xuất phát từ sự tò mò của trẻ nhỏ. Các bé thường đưa các vật thể lạ vào trong tai của mình như các loại hạt, đồ chơi nhỏ. Nguyên nhân thứ 2 có thể xuất phát trong quá trình chúng ta ngủ. Khi đó những loại côn trùng như kiến, muỗi có thể chui vào bên trong. Nguyên nhân thứ 3 có thể là do trong quá trình ngoáy tai với bông gòn. Trong khi ngoáy một số phần bông gòn sót lại và mắc vào bên trong tai. Những dấu hiệu có dị vật bên trong tai Nhiều trường hợp có dị vật bên trong tai nhưng không hề hay biết. Vậy khi xuất hiện dị vật bên trong tai, bạn sẽ có những biểu hiện như sau:
Các hành động có thể gây nguy hiểm hơn đến lỗ tai Khi phát hiện dị vật bên trong tai, bạn nên tránh những hành động có thể gây nguy hiểm tới lỗ tai dưới đây:
Cách xử lý dị vật trong tai Những cách xử lý dị vật bên trong tai của bạn còn tùy thuộc vào độ sâu của dị vật, và mức độ ảnh hưởng của dị vật đối với tai. Khi phát hiện dị vật trong tai, bạn nên bình tĩnh và xử trí theo một số cách an toàn dưới đây:
Kỹ thuật lấy dị vật tại nhà Nếu dị vật không gây nguy hiểm tới ống tai và không xuất hiện những dấu hiệu bất thường. Bạn có thể sử dụng kỹ thuật lấy dị vật ra ngay tại nhà. Chỉ nên lấy dị vật tại nhà khi các vật thể dễ lấy và bạn có thể sử dụng các kỹ thuật một cách an toàn. Khi vật thể là côn trùng Đối với vật thể là côn trùng, bạn nên lưu ý sử dụng những mẹo sau đây:
Đối với vật thể là những đồ chơi, vật nhỏ Đối với vật thể là những đồ chơi, vật nhỏ thì bạn nên sử dụng nhíp hoặc ống hút để lấy ra một cách khéo léo:
Tìm hiểu 1 số phương pháp lấy dị vật tại bệnh viện Khi chúng ta không thể tự ý lấy dị vật bên trong tai của mình ra ngoài thì nên lưu ý tới gặp ngay bác sĩ để được tư vấn và đưa dị vật ra bên ngoài một cách tốt nhất.
Các cách lấy dị vật trong tai một cách hiệu quả Cách phòng tránh dị vật vào bên trong tai Để phòng tránh những trường hợp dị vật vào trong tai gây những hậu quả không đáng có thì bạn nên lưu ý những cách phòng tránh sau đây:
Như vậy, qua bài viết này chúng tôi đã giải đáp cho bạn về dị vật trong tai và những lưu ý, phương pháp để đưa dị vật ra bên ngoài an toàn,… Nếu bạn gặp phải tình huống này, hãy bình tĩnh xử lý và tốt nhất, hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ. CNĐD. Bùi Thị Thanh Thúy – Khoa Tai Mũi Họng |