Cảm xúc của con người liên tục thay đổi trong ngày. Lúc thì bạn cảm thấy vui, có lúc lại thấy buồn, đôi khi cảm xúc hạnh phúc bỗng dâng trào nhưng chỉ được ít giờ cảm giác lo sợ thậm chí giận dữ lại đan xen. Nếu bạn không biết cách kiểm soát cảm xúc, nhất là các cảm xúc tiêu cực thì rất có thể sẽ tạo ra hành vi sai trái. Show
1. Cảm xúc là gì? Vì sao phải kiểm soát cảm xúc?1.1. Cảm xúc là gì?Cảm xúc là sự rung động, là phản ứng của con người trước sự tác động của các yếu tố ngoại cảnh. Tức là có 1 tác động ngoại cảnh nào đó diễn ra trong cuộc sống của bạn và não bộ sẽ diễn đạt điều đó. Cảm xúc chia thành 2 loại chính là: cảm xúc tích cực và cảm xúc tiêu cực. Chẳng hạn, nếu não diễn giải 1 vấn đề gì đó bổ ích, lý thú thì sẽ giải phóng các loại hormone serotonin, oxytocin và dopamine. Các hormone này giúp bạn cảm thấy tốt hơn. Lúc này cảm xúc trong bạn sẽ bao gồm: hứng thú, vui vẻ, hạnh phúc, hài lòng hoặc kích thích. Nếu não diễn giải 1 vấn đề gì đó bổ ích, lý thú thì cảm xúc lúc này là tích cực Và nếu xuất hiện 1 mối đe dọa hoặc 1 sự kiện ngoại cảnh không mong muốn, não bộ của bạn lập tức tiết ra các hormone gây căng thẳng như cortisol và adrenaline. Các hormone này khiến bạn có cảm giác sợ hãi, lo lắng, buồn bã, giận dữ,... Như đã nói, cảm xúc của con người luôn thay đổi vì mỗi ngày sẽ có rất nhiều các yếu tố ngoại cảnh tác động buộc não bộ phải diễn giải liên tục. Vậy vì sao phải kiểm soát cảm xúc mà không để cảm xúc được bộc lộ một cách tự nhiên? 1.2. Vì sao bạn cần học cách kiểm soát cảm xúc?Cảm xúc thực sự có 1 sức mạnh nhất định đối với suy nghĩ. Có thể nói cảm xúc đặt trên nền tảng của suy nghĩ. Việc kiểm soát cảm xúc, nhất là các cảm xúc tiêu cực sẽ giúp bạn suy nghĩ và quyết định đúng đắn. Thật vậy, não bộ biểu thị cảm xúc trước nhận thức, tức là cảm xúc sẽ xuất hiện trước suy nghĩ. Chỉ trong một thời gian rất ngắn, cảm xúc không chỉ tác động mà còn thúc đẩy thực hiện các phản ứng hành vi ngay lập tức. Theo đó, việc ra quyết định ra sao có thể nói phụ thuộc rất lớn vào cảm xúc. Trên thực tế, việc học cách kiểm soát các cảm xúc tiêu cực khó hơn là quản lý cảm xúc tích cực. Bởi nếu ai đó không có kỹ năng kiểm soát tốt các cảm xúc tiêu cực sẽ rất dễ dẫn đến những hành vi sai trái. Cảm xúc tiêu cực rất có hại Cảm xúc tiêu cực bao gồm: buồn bã, đau khổ, tức giận, ghen tị, căm ghét,... Chúng khiến bạn cảm thấy không thích người khác thậm chí là không thích chính mình. Cảm xúc tiêu cực làm giảm sự tự tin, lòng tự trọng cũng giảm và giảm cả nhiệt huyết đối với cuộc sống. Một khi cảm xúc tiêu cực không được kiểm soát chúng sẽ khiến bạn có những suy nghĩ và hành động không theo lý trí. Điều này chỉ khiến cảm xúc đau khổ, tức giận kéo dài. Tình trạng này kéo dài càng lâu có thể gây hại, chẳng hạn bạn có thể thể hiện sự tức giận bằng bạo lực với người khác thậm chí với chính mình. Đây chính là lý do vì sao bạn cần học cách kiểm soát cảm xúc, nhất là những cảm xúc tiêu cực. Nếu duy trì cảm xúc tiêu cực quá lâu bạn có thể thể hiện sự tức giận bằng các hành vi bạo lực 2. Làm thế nào để kiểm soát cảm xúc?Lời giải đáp cho thắc mắc trên chính là "sử dụng lý trí". Từ đó có thể thay đổi phản ứng cũng như hành động của mình theo hướng tích cực trước mọi tác động ngoại cảnh. Bạn sẽ chỉ nghe những gì muốn nghe nhớ những gì muốn nhớ và làm những gì bản thân muốn . Tuy nhiên, bạn nên hiểu rằng kiểm soát cảm xúc không phải là đè nén cảm xúc. Đè nén cảm xúc là cố ép xuống, nén chặt cảm xúc lại không cho bộc phát. Còn quản lý cảm xúc tức là cảm xúc vẫn được thể hiện ra bên ngoài nhưng ở 1 mức độ và có chừng mực nhất định. Kiểm soát cảm xúc tốt là bạn vẫn để cảm xúc được thể hiện ra ngoài nhưng ở một mức độ và có chừng mực Một số cách bạn có thể tham khảo:
Quản trị cảm xúc bằng cách trò chuyện, tâm sự cùng người thương, bạn bè
Dù có khá nhiều phương pháp để quản trị cảm xúc và cảm xúc tiêu cực nhưng để cảm xúc được kiểm soát một cách tốt nhất, bạn cần phải thấu hiểu cảm xúc của mình. Vậy phải làm sao để có thể thấu hiểu cảm xúc của chính mình? 3. Thấu hiểu cảm xúc của chính mình không khóĐể thấu hiểu cảm xúc của bản thân bạn hãy bắt đầu bằng việc suy nghĩ về các tình huống, sự việc gây ra căng thẳng và những cảm xúc tiêu cực xảy ra trong cuộc sống, công việc. Dựa vào đó để đưa ra hướng giải quyết tốt nhất. Bạn hãy suy nghĩ lại những tình huống khiến bạn căng thẳng để tìm giải pháp thấu hiểu cảm xúc và kiểm soát cảm xúc của mình tốt hơn Bạn có thể làm theo gợi ý sau mỗi khi muốn thấu hiểu cảm xúc của mình và kiểm soát cảm xúc hiệu quả:
Kiểm soát cảm xúc đặc biệt là kiểm soát những cảm xúc tiêu cực không phải chuyện dễ dàng đối với nhiều người. Bạn nên học cách quản trị cảm xúc hay thấu hiểu cảm xúc của mình một cách từ từ, đừng tự tạo áp lực cho chính mình. Trong trường hợp dù đã nỗ lực rất nhiều nhưng bạn vẫn không thể tự quản trị cảm xúc thông qua một số gợi ý phía trên, bạn nên nhờ đến sự trợ giúp từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ chuyên khoa.
Khi giao tiếp, những hành vi bốc đồng, những hành động thể hiện sự chấp nhặt, tức giận,… có tác động rất xấu đến mối quan hệ của bạn và người đối diện. Ai trong chúng ta cũng đều nhận thức được hậu quả của việc không giữ được bình tĩnh và mất lý trí do nông nổi nhất thời. Cách chúng ta có thể vượt qua được chính là kiểm soát cảm xúc của mình trong giao tiếp. Hơn thế nữa, kỹ năng kiểm soát cảm xúc là một trong 7 kỹ năng giao tiếp cơ bản giúp bạn thành công trong mọi mối quan hệ. Kỹ năng kiểm soát cảm xúc là gì?Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta luôn phải đối mặt với nhiều loại cảm xúc, từ nhưng cảm xúc yêu thương cho đến khó chịu, thậm chí là những cảm xúc đáng sợ. Theo Tiến sĩ Lê Thẩm Dương “cảm xúc là những rung cảm của mỗi người trước sự việc, sự vật hay con người” . Khi bạn không quản lý được cảm xúc của mình sẽ tạo nên những thói quen tiêu cực như việc bạn hay than vãn về cuộc sống, bạn thường cảm thấy bất lực về một vấn đề gì đó,..
Kỹ năng kiểm soát cảm xúc không có nghĩa là bạn phải tìm mọi cách để loại bỏ, khống chế hay kìm hãm cảm xúc của bản thân. Mà đó là việc bạn học cách kiểm soát cảm xúc để làm chủ cảm xúc của bản thân trong mọi tình huống giao tiếp cho dù hoàn cảnh thực tế có tiêu cực như thế nào đi nữa. Có một điểm chung ở những người thành công đó là họ có khả năng kiểm soát cảm xúc bản thân rất tốt. Họ hiểu rằng “cảm xúc là kẻ thù lớn nhất của thành công” và do đó họ học cách kiểm soát cảm xúc của bản thân một cách có chủ đích. Cho nên ngay từ bây giờ, bạn hãy học cách kiểm soát cảm xúc và học cách giữ cho cảm xúc của mình luôn ở thế tích cực để có thể thành công trong tương lai. Để làm được điều này, bạn hãy làm theo 5 bài học về kỹ năng kiểm soát cảm xúc từ tiến sĩ Lê Thẩm Dương trong video dưới đây 5 bài học về kỹ năng kiểm soát cảm xúcHọc cách kiểm soát cảm xúc chưa bao giờ là dễ dàng, nhất là đối với những bạn trẻ. Tuy nhiên nếu cố gắng rèn luyện và điều chỉnh cảm xúc từng ngày, chắc chắn bạn sẽ thành công trong việc làm chủ cảm xúc cá nhân của mình. Dưới đây chính là 5 bài học về kỹ năng kiểm soát cảm xúc hữu hiệu đã được thầy Lê Thẩm Dương chia sẻ: 1. Học cách kiểm soát cảm xúc của bản thân bằng việc điều chỉnh các hành động của cơ thể.Khi gặp phải các tình huống khiến cảm xúc của bạn trở lên tiêu cực thì bạn phải học cách kiểm soát nó. Kỹ năng kiểm soát cảm xúc để khiến cảm xúc trở lại trạng thái cân bằng đó chính là thông qua việc điều chỉnh cơ thể bằng cách làm một vài động tác đơn giản như:
Hãy luôn nhớ rằng các hành động, động tác sẽ có tác dụng rất lớn trong việc kiểm soát cảm xúc của bạn. 2. Học cách kiểm soát cảm xúc bằng trí tuệTiến sĩ Lê Thẩm Dương nhấn mạnh: “Con người cần có trí tuệ cảm xúc”, nghĩa là phải có khả năng điều chỉnh cảm xúc của mình bằng trí tuệ. Trí tuệ cảm xúc là sự suy nghĩ chín chắn trước một tình huống từ đó điều chỉnh và quản lý cảm xúc một cách có hiệu quả. Hãy luôn luôn nhìn người khác bằng thái độ tích cực và nhân ái, bạn sẽ tránh được những cảm xúc tiêu cực nảy sinh trong tâm hồn, tránh để cảm xúc ấy điều khiển hành vi của mình. Hãy cố gắng tìm những điểm tốt, những điều đáng để học tập của người đối diện, biết đâu điều đó giúp bạn có thêm nhiều kinh nghiệm cho cuộc sống của mình. Một ví dụ đơn giản như thế này, bạn vừa bị sếp la mắng và bắt làm lại báo cáo mà mình đã rất tốn công để hoàn thành. Chắc chắn cảm xúc chi phối bạn lúc này đó là bực bội, uất ức, khó chịu…Thế nhưng nếu suy nghĩ một cách tích cực hơn, đó có thể là cơ hội để bạn có thêm thời gian rà soát, điều chỉnh lại bản báo cáo của mình. Nhờ đó mà bản báo cáo sẽ trở nên hoàn thiện hơn, cấp trên của bạn cũng từ đó đánh giá bạn cao hơn! 3. Cách điều khiển cảm xúc bằng sử dụng ngôn từ.Khi bạn suốt ngày than vãn về hoàn cảnh xung quanh tức là bạn đang tạo nên một cảm xúc tiêu cực cho chính bản thân mình. Ngưng than vãn và thay vào đó hãy dùng những từ ngữ mang tính khích lệ, động viên tinh thần. Đó là cách điều khiển cảm xúc giúp bạn nhìn nhận cuộc sống một cách tích cực hơn, nhờ vậy mà cảm xúc của bạn cũng trở nên tốt hơn. Sử dụng ngôn từ để điều khiển cảm xúc không chỉ hữu ích với bạn mà còn giúp bạn kiểm soát cảm xúc của cả những người trong cuộc giao tiếp. Ví dụ khi bạn và đồng nghiệp đang có một cuộc tranh luận “nảy lửa” do hai bên bất đồng ý kiến. Bạn cảm thấy ý kiến của đồng nghiệp đó không phù hợp, không khả thi. Thay vì thẳng thừng chê bai ý kiến của đồng nghiệp đó là “quá tồi, quá tệ hại, chẳng có gì sáng tạo…” sẽ dẫn đến những cảm xúc tiêu cực cho đối phương. Thì tốt hơn cả bạn nên thay thế bằng cách nói dễ nghe hơn như “ý kiến của bạn không tệ chút nào” hoặc “mình thích điểm này ở ý tưởng của bạn nhưng có những điểm này chưa phù hợp lắm thì phải”… Có câu: “Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Vì thế thay vì phát ra những câu từ khó nghe, làm tổn thương đến người khác thì tốt nhất bạn nên chọn cách diễn đạt dễ chịu hơn, hòa nhã hơn. Quản lý cảm xúc trong giao tiếp bằng ngôn từ là kỹ năng giao tiếp không thể thiếu. Việc điều chỉnh ngôn từ cần được áp dụng ngay từ những tình huống giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày. Bởi mối quan hệ của chúng ta được tạo ra từ những tình huống giao tiếp mà chúng ta trải qua cùng đối phương. 4. Kiểm soát cảm xúc bằng cách rèn luyện sự tự tinThoạt nghe nhiều người sẽ thắc mắc rằng, vì sao tự tin lại ảnh hưởng đến kiểm soát cảm xúc? Sự thực cảm xúc là một bản năng, nhưng kiểm soát cảm xúc lại là một sự lựa chọn. Bạn dùng lý trí để lựa chọn bạn nên tức giận, hay nên buồn bã, hay nên vui vẻ,… Nếu không đủ tự tin bạn sẽ rất hoài nghi về sự lựa chọn của mình. Bên cạnh đó, nhiều người bị rơi vào cảm xúc tiêu cực cũng bởi vì thiếu tự tin. Bạn thấy mình không bằng người ta, bạn sẽ bi quan và nhiều lúc tức giận vô cớ; kém tự tin làm bạn cảm thấy sợ hãi, mọi chuyện khó khăn…. Do vậy lấy lại tự tin là yếu tố rất quan trọng giúp bạn kiểm soát được cảm xúc của bản thân. Thầy Lê Thẩm Dương từng khẳng định rằng: “ Một trong những nhân tố giết chết sự tự tin của mỗi người đó là xã hội”. Đúng vậy, xã hội mà chúng ta đang sống rất giỏi vùi dập sự tự tin vốn có của bất cứ ai trong chúng ta. Những lời dè bỉu, chê bai, khinh thường của bạn bè, hàng xóm, đồng nghiệp, người lạ thậm chí người thân dễ dàng “tước đoạt” đi sự tự tin quý giá của mỗi người. Vì thế, việc bạn có được sự tự tin trong mọi tình huống giao tiếp chính là cách kiểm soát cảm xúc bản thân. Để có được tự tin, bạn cần phải rèn luyện những kỹ năng mang tính bắt buộc đối với bản thân sau:
Bill Gates có lẽ chính là một trong những ví dụ điển hình nhất cho sự tự tin. Chính sự tự tin vào năng lực của bản thân mà vị tỷ phú này đã dám bỏ ngang việc học hành ở trường Đại học danh tiếng Havard để theo đuổi ước mơ sáng chế phần mềm máy tính đầu tiên trên thế giới của mình. Rõ ràng tự tin chính là chiếc chìa khóa giúp chúng ta đứng dậy sau khi vấp ngã hay gặp thất bại trong cuộc sống. 5. Kiểm soát cảm xúc tiêu cựcKiểm soát cảm xúc chính là việc chúng ta lựa chọn được những cảm xúc tích cực và kiểm soát cảm xúc tiêu cực. Cảm xúc tiêu cực chính là kẻ thù số một của việc kiểm soát cảm xúc. Đó là lý do lý giải vì sao để kiểm soát cảm xúc hiệu quả hơn, cần phải loại bỏ cảm xúc tiêu cực. Để loại bỏ những cảm xúc tiêu cực, theo tiến sĩ Lê Thẩm Dương bạn cần phải:
Kết luậnRèn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc là một công việc khó. Hãy rèn luyện bản thân từng ngày một theo 5 bài học ở trên. Bởi bạn chỉ có thể thành công khi bạn học được cách kiểm soát cảm xúc. Hơn thế nữa, bạn sẽ nhận thấy rằng cuộc sống này luôn tồn tại những điều tích cực khi bạn kiểm soát được cảm xúc của chính mình, và chính những điều tích cực đó sẽ giúp bạn có được một cuộc sống hạnh phúc hơn. |