Protein là những phân tử lớn, phức tạp, đóng nhiều vai trò quan trọng trong cơ thể. Chúng thực hiện hầu hết các công việc trong tế bào và cần thiết cho cấu trúc, chức năng và sự điều chỉnh của các mô và cơ quan của cơ thể. Show Protein được tạo thành từ hàng trăm hoặc hàng nghìn đơn vị nhỏ hơn được gọi là axit amin, chúng được gắn với nhau thành chuỗi dài. Có 20 loại axit amin khác nhau có thể kết hợp để tạo ra protein. Trình tự các axit amin xác định cấu trúc 3 chiều độc đáo của mỗi protein và chức năng cụ thể của nó. Protein có thể được mô tả theo nhiều chức năng của chúng trong cơ thể như bảng dưới đây.
Ảnh: Immunoglobulin G (IgG) Ảnh: Phenylalanine hydroxylase Ảnh: Hormone tăng trưởng Ảnh: Actin Ảnh: Ferritin
Protein rất quan trọng đối với sức khỏe. Trên thực tế, cái tên protein xuất phát từ tiếng Hy Lạp proteos , có nghĩa là “chính” hoặc “vị trí đầu tiên”.
Protein được tạo thành từ các axit amin liên kết với nhau để tạo thành chuỗi dài. Bạn có thể coi protein như một chuỗi hạt, trong đó mỗi hạt là một axit amin. Có 20 loại axit amin giúp hình thành hàng nghìn loại protein khác nhau trong cơ thể bạn. Protein tham gia vào hầu hết các chức năng trong tế bào và thực hiện nhiều công việc khác nhau. Dưới đây là 9 chức năng quan trọng của protein trong cơ thể bạn: Tăng trưởng và duy trì các mô
Cơ thể bạn cần protein để phát triển và duy trì các mô. Tuy nhiên, các protein trong cơ thể bạn luôn ở trong tình trạng luân chuyển liên tục. Trong những trường hợp bình thường, cơ thể bạn phá vỡ cùng một lượng protein mà nó sử dụng để xây dựng và sửa chữa các mô. Trong một số trường hợp cơ thể phân hủy nhiều protein hơn mức có thể tạo ra, do đó làm tăng nhu cầu của cơ thể bạn. Điều này thường xảy ra khi bạn bị bệnh, trong khi mang thai và khi cho con bú. Những người đang hồi phục sau chấn thương hoặc phẫu thuật, người lớn tuổi và vận động viên cũng cần nhiều protein hơn. Nguyên nhân các phản ứng sinh hóaEnzyme được cấu tạo từ protein tham gia hỗ trợ hàng nghìn phản ứng sinh hóa diễn ra bên trong và bên ngoài tế bào của bạn. Cấu trúc của các enzym cho phép chúng kết hợp với các phân tử khác bên trong tế bào được gọi là chất nền, xúc tác các phản ứng cần thiết cho quá trình trao đổi chất của bạn Các enzym cũng có thể hoạt động bên ngoài tế bào, như các enzym tiêu hóa như lactase và sucrase, giúp tiêu hóa đường. Một số enzym cần thêm sự kết hợp của các vitamin hoặc khoáng chất, để phản ứng xảy ra. Enzyme tham gia vào một số chức năng của cơ thể bao gồm:
Sự thiếu hụt hoặc không hoạt động đúng chức năng của các enzym có thể dẫn đến nguy cơ bệnh tật cho cơ thể. Hoạt động như một nội tiết tố tham gia điều hòa các quá trình trong cơ thể
Một số protein là kích thích tố, hormone nội tiết tham gia hỗ trợ điều tiết các phản ứng giữa các tế bào, mô và cơ quan của bạn. Mô hoặc tuyến nội tiết sẽ tiết ra các hormone nội tiết, sau đó được vận chuyển trong máu của bạn đến các mô hoặc cơ quan đích, nơi chúng liên kết với các thụ thể protein trên bề mặt tế bào. Nội tiết tố có thể được nhóm thành ba loại chính:
Protein và polypeptide tạo nên hầu hết các hormone của cơ thể bạn. Có thể kể đến một số hormone quan trọng như:
Xây dựng cấu trúc cho tế bàoMột số protein có dạng sợi và cung cấp cho các tế bào và mô độ cứng. Những protein này bao gồm keratin, collagen và elastin, giúp hình thành khung liên kết của các cấu trúc nhất định trong cơ thể bạn.
Duy trì độ pH thích hợp
Protein đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nồng độ axit và bazơ trong máu và các dịch thể. Sự cân bằng giữa axit và bazơ được đo bằng thang pH. Nó nằm trong khoảng từ 0 đến 14, với 0 là axit cao nhất, 7 trung tính và 14 là kiềm nhất . Các hệ đệm cho phép cơ thể bạn duy trì phạm vi pH bình thường. Độ pH không đổi là cần thiết, vì ngay cả một sự thay đổi nhỏ về độ pH cũng có thể gây hại hoặc có khả năng gây chết người Một cách cơ thể bạn điều chỉnh độ pH là nhờ protein. Một ví dụ là hemoglobin, một loại protein tạo nên các tế bào hồng cầu. Hemoglobin liên kết với một lượng nhỏ axit, giúp duy trì giá trị pH bình thường trong máu của bạn. Các hệ thống đệm khác trong cơ thể bạn bao gồm phosphate và bicarbonate. Cân bằng chất lỏngProtein điều chỉnh các quá trình của cơ thể để duy trì sự cân bằng chất lỏng. Albumin và globulin là các protein trong máu giúp duy trì sự cân bằng chất lỏng trong cơ thể bằng cách thu hút và giữ nước. Nếu bạn không ăn đủ protein, nồng độ albumin và globulin sẽ giảm xuống. Do đó, những protein này không còn có thể giữ máu trong mạch máu của bạn và chất lỏng đi vào gian bào. Khi chất lỏng tiếp tục tích tụ trong gian bào sẽ gây sưng hoặc phù nề, đặc biệt là ở vùng dạ dày Đây là một dạng suy dinh dưỡng protein nghiêm trọng được gọi là suy dinh dưỡng thể kwashiorkor, phát triển khi một người tiêu thụ đủ calo nhưng không tiêu thụ đủ protein. Suy dinh dưỡng thể Kwashiorkor hiếm gặp ở các khu vực phát triển trên thế giới và thường xảy ra ở các khu vực thiếu đói. Tăng cường hệ miễn dịch
Protein giúp hình thành các globulin miễn dịch, kháng thể, để chống lại nhiễm trùng. Kháng thể là các protein trong máu giúp bảo vệ cơ thể bạn khỏi những kẻ xâm lược có hại như vi khuẩn và virus. Khi những yếu tố ngoại lai này xâm nhập vào tế bào của bạn, cơ thể của bạn sẽ sản sinh ra các kháng thể giúp loại bỏ chúng. Nếu không có những kháng thể này, vi khuẩn và virus sẽ tự do sinh sôi và áp đảo và gây bệnh cho cơ thể. Một khi cơ thể bạn đã tạo ra kháng thể chống lại một loại vi khuẩn hoặc vi rút cụ thể, các tế bào của bạn sẽ không bao giờ quên cách tạo ra chúng. Điều này cho phép các kháng thể phản ứng nhanh chóng vào lần tiếp theo khi một tác nhân gây bệnh cụ thể xâm nhập vào cơ thể bạn. Kết quả là, cơ thể bạn phát triển khả năng miễn dịch chống lại các bệnh mà nó tiếp xúc Vận chuyển và lưu trữ chất dinh dưỡngCác protein vận chuyển mang các chất đi khắp dòng máu của bạn – vào tế bào, ra khỏi tế bào hoặc trong tế bào. Các chất được vận chuyển bởi các protein là các chất dinh dưỡng như vitamin hoặc khoáng chất, đường huyết, cholesterol và oxy. Ví dụ, hemoglobin là một protein mang oxy từ phổi của bạn đến các mô cơ thể. Chất vận chuyển glucose (GLUT) chuyển glucose đến các tế bào của bạn, trong khi lipoprotein vận chuyển cholesterol và các chất béo khác trong máu của bạn. Mỗi loại protein mang sẽ vận chuyển các chất khác nhau trong cơ thể. Protein cũng có vai trò dự trữ dinh dưỡng. Ferritin là một loại protein dự trữ có chức năng lưu trữ sắt. Một loại protein dự trữ khác là casein, là loại protein chính trong sữa giúp trẻ sơ sinh phát triển. Cung cấp năng lượngProtein có thể cung cấp năng lượng cho cơ thể bạn. Mỗi gram protein chứa 4 calo, bằng lượng năng lượng mà carbs cung cấp. Chất béo cung cấp nhiều năng lượng nhất, với 9 calo mỗi gram. Tuy nhiên, cơ thể sẽ ưu tiên phân giải sử dụng năng lượng từ carb và chất béo trước, bởi protein còn tham gia vào rất nhiều hoạt động khác của cơ thể. Carb và chất béo phù hợp hơn nhiều để cung cấp năng lượng, vì cơ thể bạn duy trì lượng dự trữ các chất dinh dưỡng này để sử dụng làm nhiên liệu. Hơn nữa, chúng được chuyển hóa hiệu quả hơn so với protein Trên thực tế, protein cung cấp cho cơ thể bạn rất ít năng lượng trong những trường hợp bình thường. Tuy nhiên, ở trạng thái nhịn ăn (18 – 48 giờ không ăn), cơ thể bạn sẽ phá vỡ cơ xương để các axit amin có thể cung cấp năng lượng cho bạn. Cơ thể của bạn cũng sử dụng các axit amin từ cơ xương bị phân hủy nếu lượng carbohydrate dự trữ thấp. Điều này có thể xảy ra sau khi tập thể dục mệt mỏi hoặc nếu bạn không tiêu thụ đủ calo nói chung Chính bởi những tác dụng đó nên việc bổ sung protein cho cơ thể là điều rất cần thiết, dưới đây là những lời khuyên về việc bổ sung và ăn đa dạng các thực phẩm cung cấp protein lành mạnh cho cơ thể đến từ các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng của phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM:
Hãy đến với Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Mọi thông tin xin liên hệ Hotline: 0935.18.3939 hoặc Fanpage Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM. BS. Hoài Thu Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM Theo Healthline |