Quy trình nạp/xả đánh giá dung lượng ắcquy Kiểm tra dung lượng bình ắc quy là điều kiện quan trọng nhấtđể đánh giá tình trạng thực tế và khả năng đáp ứng nguồn điện khi gặp sự cố của hệ thống ắc quy, từ đó đưa ra các giải pháp bảo dưỡng phù hợp nhất. Trong bài viết " Bảo dưỡng định kỳ Ắc quy axit-chì " và “ Bảodưỡng định kỳ Ắc quy Ni-Cd kiềm ” tôi đã có trình bày tổng quan các bước thực hiện nạp/xả đánh giá dung lượng cho các loại Ắc quy (Axit-chì và Ni-Cd kiềm). Trong bài viết này tôi sẽ trình bày chi tiết quy trình đánh giá dung lượng cho 1 hệ thống gồm nhiều bình ắc quy mắc nối tiếp nhau, cụ thể các thông số của HT ắc quy này như sau: Giàn bình: 37 bình, 220Vdc Bình: Hãng US battery, type US 2200XC, 6V, 232Ah (C20), axit-chì hở. Sau khi bạn đã thật sự hiểu về kỹ thuật đánh giá dung lượng cho 1 hệ thống ắc quy thì chắc chắn bạn sẽ thực hiện được cho tất cả các hệ thống với chỉ một bình hoặc nhiều bình ắc quy đấu nối (song song hoặc nối tiếp) với nhau bao gồm cả loại ắc quy axit-chì và ắc quy Ni-Cd kiềm dựa trên các thông số (datasheet) của nhà cung cấp. Tất nhiên, ngoài kiến thức nền tản này, điều quan trọng nữa đó là bạn phải có đầy đủ các bộ tiêu chuẩn để đánh giá và trang thiết bị chuyên dụng để thực hiện. Bước 1: Chúng ta cần phân tích dữ liệu datasheet của nhà cung cấp Nhìn vào hình 1 bạn sẽ biết được các thông số quan trọng của Ắc quy là: Loại bình axit chì, Hãng US Battery, Type US 2200XC2, dung lượng bình là 232Ah (C20) và điện áp định mức bình là 6V. Ngoài ra, dựa vào giàn bình được thiết kế ta sẽ biết được số bình và cách mắc các bình này là: giàn bình có 37 bình mắc nối tiếp nhau, như vậy điện áp Vdc của HT ắc quy này là 220V dc. Hình 1: US 2200XC2 Datasheet Tiếp theo, ta sẽ phân tích các thông số theo hướng dẫn nạp ắc quy (Charging instruction) của nhà cung cấp theo như hình 2 . Tất nhiên, tùy vào từng nhà cung cấp thì một số ký hiệu sẽ khác tuy nhiên nhìn chung đều được phân tích tương tự nhau.  Hình 2: Hướng dẫn nạp (Charging instruction) Để sử dụng bình ắc quy được bền lâu, bạn cần phải tiến hành nạp xả bình ắc quy định kỳ. Vậy xả bình ắc quy như thế nào cho đúng cách? Xả điện giúp kéo dài tuổi thọ của bình ắc quy Mục đích của việc xả điện bình ắc quyTrong tất cả các tài liệu hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất bình ắc quy và các tiêu chuẩn quốc tế IEEE hiện hành, đều khuyến cáo người tiêu dùng phải xả hết dung lượng của bình ắc quy và nạp đầy lại sau một khoảng thời gian mà bình ắc quy không thực hiện chức năng nạp xả. Ví dụ như bình ắc quy đang lưu kho, bình sử dụng ở các trạm điện viễn thông, UPS,... Mục đích của việc nạp và xả điện cho bình ắc quy là nhằm bảo dưỡng bình ắc quy luôn trong tình trạng hoạt động tốt nhất, không bị chai các bản cực và giảm khả năng lưu điện của bình sau một khoảng thời gian không sử dụng. Xả điện bình ắc quy đúng cáchViệc xả điện bình ắc quy định kỳ ngoài mục đích để bảo dưỡng bình ắc quy thì nó còn giúp bạn đánh giá dung lượng thực tế của bình ắc quy đó. Các bước thực hiện xả điện bình ắc quy cụ thể như sau: - Bước 1: Tính chọn dòng xả bình ắc quy Cách chọn dòng xả bình ắc quy cũng tương tự như cách chọn dòng nạp cho bình ắc quy. Theo tiêu chuẩn của IEEE thì dòng xả sẽ được lựa chọn như sau: + Đối với bình ắc quy Ni-Cd kiềm: I (xả) = 0.2C5 (A). Chẳng hạn, bình Ni-Cd kiềm của bạn có dung lượng 100Ah thì dòng xả được chọn là 0.2 x 100 = 20A. + Đối với ắc quy axit chì (hở và kín): I (xả) = 0.1C10 (A). Chẳng hạn, bình axit chì của bạn có dung lượng 100Ah thì dòng xả được chọn là 0.1 x 100 = 10A. Tất nhiên, bạn có thể lựa chọn dòng xả lớn hơn để thời gian xả điện giảm lại nhưng khi xả lớn sẽ làm nhiệt độ của bình tăng nhanh hơn và có nguy cơ khiến bình bị phồng rộp, hư hỏng bình. Hướng dẫn xả điện bình ắc quy đúng cách - Bước 2: Chọn bộ tải giả để xả bình ắc quy Hiện nay có 2 dạng bộ tải giả dùng để xả bình ắc quy thông dụng nhất là: + Dạng 1: Bộ tải giả bằng điện trở tự đấu nối Bộ tải giả dạng này được đấu nối từ các điện trở Mayso hoặc đèn Halogen. Ưu điểm của bộ tải giả này là đơn giản và chi phí thấp nên bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng sử dụng được. Tuy nhiên, nhược điểm của dòng điện xả này sẽ không ổn định và đối với hệ thống gồm nhiều bình ắc quy, khi xả bạn cần giải nhiệt cho bộ tải giả liên tục bằng nước, gió,... nếu không rất dễ gây đứt điện trở trong quá trình xả. + Dạng 2: Bộ tải giả dòng điện không đổi Bộ tải giả này được thiết kế với bộ điều khiển để tự động giám sát và điều chỉnh giá trị điện trở xả theo mức điện áp của bình ắc quy, nhằm giữ cho dòng điện xả của bình ắc quy qua bộ tải giả luôn ở một giá trị không đổi được cài đặt trước. Ưu điểm của dạng này là dòng điện xả có giá trị ổn định, khả năng tinh chỉnh dòng xả cao và giúp bạn đánh giá được dung lượng của hệ thống bình ắc quy chính xác theo đúng tiêu chuẩn hiện hành. Nhưng chi phí cho dạng này đắt, và thường chỉ thích hợp sử dụng trong bảo dưỡng hệ thống bình ắc quy công nghiệp, đồng thời người vận hành máy đòi hỏi phải được đào tạo chuyên môn kỹ trước khi sử dụng. |
