Đất nước chúng ta, từ thời khai sinh đến nay, được nuôi dưỡng nhờ những hạt gạo hạt lúa, những thức quà của nông thôn. Một nền văn minh nông nghiệp đã đi sâu vào nếp sống, nếp nghĩ của con người Việt Nam, để rồi hóa thân vào cả những câu ca dao tục ngữ. Có những con người bình dị dành cả cuộc đời bên mảnh ao, cánh đồng, bờ ruộng, họ “trông trời, trông đất, trông mây” để làm lụng cho cuộc sống, “trông cho chân cứng đá mềm” để đối diện với cuộc đời. Những câu tục ngữ trở thành đúc kết cho những kinh nghiệm để người nông dân mưu sinh. Giải thích câu tục ngữ “Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền”, các bạn cần chú ý cắt nghĩa từng từ một, để tìm ra ý nghĩa sâu xa của cả câu. Để bài viết sâu sắc, bạn cần giải thích vì sao “nhất canh trì”, “nhị canh viên”, “tam canh điền”. Câu tục ngữ ấy giúp cho đời sống của người nông dân tốt đẹp hơn thế nào? Có ý nghĩa thế nào với cả dòng chảy của văn học dân gian? Các bạn hãy cố gắng vận dụng kiến thức của bản thân để lí giải nhé. Chúc các bạn thành công! Dân tộc Việt Nam ta lớn lên cùng với những câu ca dao tục ngữ, nó trở thành mạch nguồn trong trẻo nuôi dưỡng tâm hồn con người. Nếu những câu ca dao bồi đắp cho cảm xúc bên trong, thì những câu tục ngữ lại đúc rút ra cho chúng ta những kinh nghiệm ngàn đời. “Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền” là một câu tục ngữ như thế. Khi đã được đúc rút thành tục ngữ, đó sẽ phải là những kinh nghiệm quý báu nhất, chính xác nhất mà ông cha ta dành bao đời để làm nên. Dù ở bất cứ nơi đâu, hoạt động sản xuất vẫn được chú ý coi trọng nhất. Câu tục ngữ “nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền” là kinh nghiệm về những nghề phổ biến ở nước ta, nghề nào mang lại lợi nhuận cao nhất. Với người nông dân, đây thực sự là một bài học quý giá. “Nhất canh trì” tức là, thứ nhất vẫn là nghề nuôi cá. Không phải là làm ruộng hay trồng trọt, nghề nuôi cá đem lại cho người nông dân lợi nhuận cao nhất mà không tốn nhiều sức lực. Chỉ cần có một cái ao để thả cá, đi chọn những giống cá mới đem lại nhiều năng suất là người nông dân đã có thể thu hoạch. Không cần phải bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, người nông dân bớt đi được phần nào vất vả. Những nghề trồng rau gặt lúa, đôi khi còn phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết, nhưng nuôi cá thì việc bị tổn hao là rất ít. Bởi vậy mà không phải ngẫu nhiên ông cha ta đúc rút: nhất canh trì. Kinh nghiệm thứ hai là “nhị canh viên”, tức là nghề trồng trọt. Trồng những loại cây như cây ăn quả, cây công nghiệp cũng luôn đem lại cho người nông dân lợi nhuận lớn. Bởi chúng ta có được sự hậu thuẫn từ thiên nhiên với khí hậu nhiệt đới bốn mùa luân chuyển, mỗi mùa lại một thức quả. Có điều muốn giữ cho cây trái được đến ngày thu hoạch, lại cần người nông dân phải chịu khó chăm bón, phải tự đúc rút ra những kinh nghiệm cho riêng mình. Có như vậy, hoa trái mới không bị phá hoại. Việt Nam chúng ta giờ đây mạnh khi xuất khẩu hoa quả sang nước ngoài, đời sống người dân cũng đủ đầy hơn. Nhưng đau lòng khi bắt gặp những loại quả bị tiêm hoá chất đến biến đổi hoàn toàn, khiến cho chính chúng ta còn phải né tránh. Bởi vậy mà “canh viên” cũng vẫn xếp sau “canh trì” Cuối cùng, chúng ta vẫn không thể không nhắc đến “canh điền”. Việt Nam chúng ta vốn có nền văn minh lúa nước lâu đời, dù xã hội có phát triển đến đâu, ta vẫn giữ lại một góc nhỏ cho nghề làm nông ấy. Bởi chỉ có cây lúa hạt gạo mới nuôi sống được con người, và đức tính của người Việt lại là cần cù chăm chỉ. Nhưng trồng lúa, người nông dân phải chịu nhiều vất vả, lợi nhuận có khi không được như mong muốn. Bão lũ hay hạn hán đi qua, lại quét sạch công sức của người lao động. Bởi vậy mà trồng lúa cũng chỉ được xếp thứ ba. Câu tục ngữ thực sự đã đúc kết lại kinh nghiệm quý báu của ông cha ta từ ngàn đời này. Đó là bài học về lao động, muốn lao động cũng phải chọn nghề để làm. Đến bây giờ, câu tục ngữ vẫn chưa hết giá trị. Người nông dân vẫn đi theo những chỉ dẫn ấy, vẫn để nghề nuôi cá lên hàng đầu, và luôn mang lại những lợi nhuận cao. Tôi tin rằng, dù xã hội có phát triển đến thế nào, sẽ chẳng có gì thay thế được những kinh nghiệm ấy. Tiến bộ khoa học kĩ thuật sẽ bồi đắp thêm cho những kinh nghiệm của cha ông trở nên có giá trị hơn. Hãy yêu lấy những câu ca dao tục ngữ, đó là huyết quản, là mạch nguồn chảy trong tâm trí mỗi người. Đừng tưởng nó là lạc hậu, bởi lẽ không có những kinh nghiệm ấy, chưa chắc đã có một xã hội hiện đại ngày hôm nay. Không gì có thể tồn tại trong môi trường chân không, ngày hôm nay chắc chắn phải là sự phôi thai từ ngày hôm qua. Nguồn Internet
Hướng làm bài tập làm văn dẫn giải thích câu tục ngữ nhất canh trì nhị canh viên tam canh điền hay nhất. Cha ông ta từ xưa đã đúc kết nên rất nhiều những câu thành ngữ tục ngữ bằng vốn sống và kinh nghiệm từng trải của mình để thế hệ sau nhìn vào đó mà noi gương. Những câu tục ngữ thành ngữ ấy tuy không phải chứng minh bằng khoa học hiện đại nhưng vẫn đúng đắn từ xưa đến nay và có giá trị như những kho báu linh hồn của dân tộc, mà trong đó có câu tục ngữ: “Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền”. Đây là một câu tục ngữ rất quen thuộc nhưng không hẳn là tất cả mọi người đều có thể hiểu hết ý nghĩa mà cha ông muốn gửi gắm vào nó. Trong chương trình ngữ văn lớp 7, chúng ta sẽ bắt gặp đề bài giải thích câu tục ngữ “nhất canh trì nhị canh viên tam canh điền”. Dưới đây là dàn ý và bài làm cụ thể cho đề bài này mang tính chất tham khảo. Để làm bài này, chúng ta sẽ giới thiệu câu tục ngữ, giải thích những từ hán việt trong câu, giải thích cơ sở của những khẳng định và rút ra bài học áp dụng.
DÀN Ý GIẢI THÍCH CÂU TỤC NGỮ NHẤT CANH TRÌ NHỊ CANH VIÊN TAM CANH ĐIỀN Nghề nuôi cá tôm thường kinh tế hơn rất nhiều so với trồng lúa BÀI LÀM 1 GIẢI THÍCH CÂU TỤC NGỮ NHẤT CANH TRÌ NHỊ CANH VIÊN TAM CANH ĐIỀN Ta đã nhiều lần từng nghe câu tục ngữ: “Nhất cận thị, nhị cận giang, tam cận chợ” là câu tục ngữ đức kết kinh nghiệm về cách chọn nơi ở và ta gặp lại cấu trúc quen thuộc này trong câu tục ngữ: “Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền” là kinh nghiệm của cha ông về cách chọn nghề. Câu tục ngữ sử dụng từ Hán Việt để chỉ kinh nghiệm trong việc chọn công việc của ông cha ta. Nhất canh trì ở đây có nghĩa nhất là nghề nuôi cá, “trì” ở đây có nghĩa là ao, muốn nói đến ao thả cá. Mảnh đất hình chữ S của chúng ta nằm hiền hòa cạnh biển Đông, có bờ biển kéo dài từ Bắc xuống Nam, không chỉ là một vị trí chiến lượng quan trọng mà còn là là nơi có vị trí địa lí thuận lợi cho việc chăn nuôi thuỷ hải sản. Với một lượng thủy hải sản lớn, dồi dào trong vùng biển của ta, ngư dân ta có một kho báu để khai thác và phát triển. Cá là loài dễ được chú ý nhất vì dễ bắt, dễ nuôi, mau lớn lại có nhu cầu tiêu thụ cao. Vậy nên nghề được ưu tiên hàng đầu chính là nghề nuôi cá, không quá vất vả lại có thể có thu nhập cao. Sau nghề nuôi cá là “Nhị canh viên” là đang nói tới nghề làm vườn. Sở dĩ nghề làm vườn được xếp thứ hai sau nghề nuôi cá bởi làm vườn cần quá trình dài và không hề nhanh thu hoạch như là nghề nuôi cá, nhu cầu thị trường cũng không quá cao bởi người dân có thể tự trồng lấy và cung cấp cho gia đình. Nhưng xét về khí hậu Việt Nam nhiệt đới thuận lợi cho sự phát triển của những loại cây ăn quả và hoa trái nên nghề làm vườn cũng được coi là một nghề dễ phát triển. Đó là lí do những nhà ở làng quê rộng rãi luôn để dư mảnh đất lớn sau nhà để làm vườn. Tuy nhiên ở mỗi vùng miền, mỗi thời điểm nên chọn cho mảnh vườn của mình loại cây trái thích hợp để sự lao đọng của bản thân có được kết quả xứng đáng. Và nghề thứ ba được nhắc tới chính là nghề làm ruộng- nghề nghiệp không thể thiếu của một nước nông nghiệp lâu đời như nước ta. Nghề nuôi cá về nghề làm vườn được xếp ưu tiên hơn so với nghề làm ruộng là bởi những làm ruộng là nghề vất vả nhất, quanh năm chỉ có một mùa thu hoạch mà lại rất phụ thuộc vào thời tiết. Đối với một nước có nhiều bão lũ như nước ta thì trồng lúa quả không phải là một công việc dễ dàng. Vì vậy trong năm có thời gian nông nhàn, những người nông dân đều tranh thủ làm vườn hoặc lên thành phố kiếm thêm việc làm. Đó là cách cha ông ta khuyên giải con cháu trong cách chọn nghề nhưng dù thế nào cũng không nên áp dụng quá cứng nhắc, máy móc mà cần kết hợp với điều kiện, hoàn cảnh nơi mình đang sống để chọn cho bản thân lựa chọn đúng đắn nhất. Ví dụ như nếu đang sống ở mảnh đất màu mỡ phù hợp với việc trồng lúa thì không nên mạo hiểm làm vườn trên mảnh đất đó, không chỉ vụt mất cơ hội có những đợt thu hoạch lúa tốt mà còn có thể làm hỏng cả mảnh vườn. Những kinh nghiệm mà cha ông đúc kết đã bao đời nay nhưng đến nay vẫn y nguyên giá trị, nuôi cá đến nay vẫn là một ngành nghề mang lại thu nhập cao cho người làm nghề. Còn đối với nghề làm vườn và nghề làm ruộng những năm gần đây, sản lượng hoa trái xuất khẩu sang nước ngoài và sản lượng lúa gạo trong nước tăng nhanh với số lượng lớn đã khiến ta ghi nhận sự đóng góp của hai ngành này trong sự phát triển kinh tế ở Việt Nam. Qua câu tục ngữ, bài học lớn nhất mà ta nhận được đó là cần biết, hiểu, nắm vững kiến thức về tự nhiên quê hương mình để khai thác hợp lí trong kinh tế, góp phần đưa đất nước ngày một đi lên. BÀI VĂN 2 GIẢI THÍCH CÂU: NHẤT CANH TRÌ, NHỊ CANH VIÊN, TAM CANH ĐIỀN Từ ngàn đời xưa, cha ông ta đã đúc rút nhiều kinh nghiệm quý báu cho con cháu đời sau. Những người nông dân mộc mạc, giản dị quanh năm gắn bó với lũy tre làng nhưng lại chứa đựng trong tâm hồn họ là cả một kho báu kinh nghiệm tinh túy, quý giá. Đặc biệt nước ta là một nước nông nghiệp, chính vì vậy hẳn là những câu tục ngữ đúc rút kinh nghệm về các lĩnh vực nông nghiệp mới thấp thía làm sao: “Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.” Câu tục ngữ ngắn gọn, súc tích đã cho thấy óc quan sát và những chiêm nghiệm sâu sắc của cha ông về thứ tự vai trò các nghề nghiệp đem lại lợi ích kinh tế cho người nông dân. “Trì” là ao, canh trì nghĩa là đào ao thả cá, “viên” là vườn, canh viên là nghề làm vườn, canh điền nghĩa là làm ruộng. Như vậy trong tương quan sắp xếp và từ kinh nghiệm làm nông của cha ông, họ thấy rằng trong các nghề nghiệp thì nghề nuôi tôm cá mang lại nguồn lợi nhanh và nhiều nhất. Thứ đến là nghề làm vườn, nghề trồng cây ăn quả, trồng rau màu, trồng hoa cảnh cũng là 1 nghề đem lại nguồn lợi nhuận khá cao. Sau cùng là nghề làm ruộng, nghề ổn định, lâu bền và có ý nghĩa lâu dài. Nước ta là một nước nông nghiệp, trong đó có chăn nuôi, làm vườn và làm ruộng-nghề nông truyền thống, chính vì thế nên thường dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết chính vì vậy mà lợi ích kinh tế phụ thuộc rất nhiều. Theo đó, nghề nuôi cá và làm vườn ít chịu ảnh hưởng mãnh mẽ và liên quan đến thời tiết nhất sẽ giảm những thiệt hại cho người nông dân hơn cả. Ca dao có câu:Một phần qua câu ca dao cũng để thấy được những ảnh hưởng và tác động mà người nông dân phải cố gắng khắc phục để có một vị mùa bội thu. Để có được điều ấy, mọi quá trình từ gieo trồng, đến cấy hái, rồi gặt phơi, tuốt lúa đều cần sự tỉ mỉ và cần mẫn của người nông dân. Do đó, nông nghiệp của đất nước ta cũng liên quan mật thiết đến thời tiết. thời kì xa xưa, khi chưa có dự báo thời tiết thì việc theo dõi diễn biến thời tiết càng gặp khó khăn vì thế mà nghề làm ruộng cũng vất vả, mà lợi nhuận thu được cũng chẳng đáng là bao nhiêu. Tuy nhiên, kinh nghiệm này chỉ là trên cơ sở của thế hệ đi trước, không có điều gì là tuyệt đối và hoàn hảo, vậy nên cần áp dụng lời khuyên này trong từng trường hợp, hoàn cảnh cụ thể chứ không được phép máy móc vấn đề. Ví như nếu sống ở vùng núi cao, nước sâu thì không thể nhất canh trì được. Do đó, câu tục ngữ còn hàm ẩn một tầng nghĩa sâu xa khác, đó là chúng ta là còn người, chúng ta có tư duy và biết suy nghĩ, nên cần biết tận dụng linh hoạt, khai thác tốt và hợp lí các điều kiện tự nhiên để phát triển kinh tế, có như vậy năng suất mới cao, đời sống mới được nâng cấp. Đất nước là của nhân dân, nhân dân ấy có từ ngàn đời nay, chính những kinh nghiệm quý giá ấy của họ đã góp phần làm nên những truyền thống quý giá, kinh nghiệm sâu sắc của dân tộc. Vậy nên dù đã qua bao đời nay nhưng những câu tục ngữ của cha ông vẫn còn nguyên giá trị. |
