Luật công chứng 2023 và các văn bản hướng dẫn năm 2024

Tiểu phẩm pháp luật: Tìm hiểu quy định của Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) Công chứng trực tuyến

Ngày cập nhật 13/12/2023

Hôm vừa rồi ông Ba có đi làm công chứng trên tỉnh cắt cho anh Đức là con ông 300 m2 để làm nhà, hôm nay thằng Đức làm mâm tiệc liên hoan mời bạn bè trong thôn chung vui.

Bạn bè hàng xóm ai cũng chia vui với anh Đức, tuy nhiên nhìn ông Ba vẻ mặt không được thoải mái. Bác Hoàng Tổ trưởng Tổ hòa giải thôn và cũng là hàng xóm thân thiết với ông Ba hỏi thăm:

Bác Hoàng: Ngày ni vui vẻ ri sao anh Ba không thấy cười hè?

Ông Ba: Vui chi nổi anh Hoàng ơi, nhà tui mới cắt miếng đất cho thằng Đức mà tui phải đi lên tỉnh làm hồ sơ thiếu lên thiếu xuống mất 2 ngày mới xong quá mệt luôn, mà tui còn 3 đứa con nữa, làm ri vài bữa đi lên đi về chắc chết luôn.

Bác Hoàng: thì bữa ni thấy trên tivi họ đang chuyển sang làm điện tử, trực tuyến đó, sau này chắc là anh không phải mệt như ri mô.

Ông Ba: Anh nói cái vụ hồ sơ điện tử, trực tuyến tui mới nhớ vừa rồi đi công chứng tui thấy họ có đặt máy quét thẻ căn cước, khi đưa thẻ căn cước công dân của mình vô máy đọc sẽ có đầy đủ các thông tin hồ sơ giấy tờ của mình lưu trong đó, khi đó khi đi làm hồ sơ công chứng mình không cần đem theo nhiều giấy tờ mà chỉ cần có thẻ căn cước là đủ. Mà mấy anh chị ở Văn phòng Công chứng nói hiện chừ do thông tin còn chưa nhập đầy đủ với lại Luật Công chứng còn chưa sửa đổi nên trước mắt vẫn chưa làm được, khi mà Luật này sửa thì mình còn có thể làm Công chứng trực tuyến từ xa không cần vất vả lên trực tiếp Văn phòng Công chứng nữa.

Anh Hoàng làm Hòa giải viên nắm rõ pháp luật có biết thông tin gì về việc sửa đổi Luật Công chứng không, kể cho tui biết với!

Bác Hoàng: Họ nói đúng rồi đó anh, hiện nay Chính phủ đã xây dựng Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) và đang lấy ý kiến góp ý để trình Quốc Hội đó anh Ba.

Ông Ba: Thế thì anh có biết Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) này có nội dung gì liên quan đến công chứng trực tuyến từ xa như lời mấy anh chị tại Văn phòng Công chứng đó nói không anh Hoàng?

Bác Hoàng: Vừa rồi đọc trên báo với xem trên tivi nên tui cũng có biết chút ít, để tui tải về xem nó có nói cụ thể như thế nào nhé!

Ông Hoàng lấy điện thoại Iphone của mình tải Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đăng tải trên Trang thông tin điện tử Bộ Tư pháp, sau một hồi tìm kiếm ông đọc to cho Ông Ba: đây này anh Ba tại Điều 62 tại Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định về quy trình công chứng điện tử, như sau:

1. Công chứng điện tử trực tiếp

  1. Việc nộp và tiếp nhận hồ sơ yêu cầu công chứng, giải thích các vấn đề có liên quan đến hợp đồng, giao dịch, kiểm tra năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện của các bên, kiểm tra dự thảo hợp đồng, giao dịch và đọc lại dự thảo hợp đồng, giao dịch được thực hiện theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 Điều 41 của Luật này.
  1. Công chứng viên kiểm tra bản chính giấy tờ do người yêu cầu công chứng xuất trình, đối chiếu thông tin giấy tờ với cơ sở dữ liệu (nếu có) trước khi chứng kiến người yêu cầu công chứng ký hợp đồng, giao dịch.
  1. Trường hợp người yêu cầu công chứng ký hợp đồng, giao dịch không sử dụng chữ ký số, người yêu cầu công chứng ký vào từng trang của hợp đồng giao dịch trước sự chứng kiến của công chứng viên; công chứng viên sử dụng thiết bị và phần mềm chuyên dụng số hóa văn bản hợp đồng, giao dịch mà người yêu cầu công chứng đã ký, ghi lời chứng và ký chứng nhận hợp đồng giao dịch đó bằng chữ ký số.
  1. Trường hợp người yêu cầu công chứng ký hợp đồng, giao dịch bằng chữ ký số, công chứng viên soạn thảo nội dung hợp đồng trên môi trường điện tử; người yêu cầu công chứng ký vào hợp đồng, giao dịch bằng chữ ký số trước sự chứng kiến của công chứng viên; công chứng viên ghi lời chứng và ký chứng nhận hợp đồng, giao dịch đó bằng chữ ký số.

đ) Công chứng viên sử dụng thiết bị và phần mềm chuyên dụng số hóa toàn bộ giấy tờ do người yêu cầu công chứng xuất trình; đính kèm với văn bản công chứng, gửi toàn bộ các tài liệu này về cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc.

2. Công chứng điện tử trực tuyến.

Thực hiện theo quy định tại các điểm a, b, d khoản 1 Điều này; công chứng viên đối chiếu, kiểm tra thông tin về các bên tham gia hợp đồng, giao dịch và giấy tờ tài liệu liên quan đến hợp đồng, giao dịch thông qua các cơ sở dữ liệu có liên quan; người yêu cầu công chứng ký vào văn bản giao dịch, hợp đồng bằng chữ ký số trước sự chứng kiến của công chứng viên thông qua các phương tiện truyền hình trực tuyến; công chứng viên tập hợp kết quả đối soát giấy tờ, tài liệu liên quan đến hợp đồng, giao dịch, đính kèm với văn bản công chứng, gửi toàn bộ các tài liệu này về cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc.

3. Thông báo kết quả công chứng điện tử

  1. Trường hợp hồ sơ công chứng, quy trình công chứng hợp lệ, cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc tự động ghi số công chứng, tự động gửi thông báo và văn bản công chứng điện tử cho người yêu cầu công chứng theo phương thức liên lạc điện tử mà người yêu cầu công chứng đăng ký tại thời điểm yêu cầu công chứng.
  1. Trường hợp hồ sơ công chứng hoặc quy trình công chứng chưa hợp lệ hoặc hồ sơ công chứng chưa được đăng ký thành công tại cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc thì trong thời hạn 24 (hai mươi tư) giờ kể từ thời điểm hồ sơ công chứng được công chứng viên gửi về cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc, công chứng viên có trách nhiệm thông báo kết quả công chứng điện tử không thành công cho người yêu cầu công chứng bằng văn bản hoặc bằng phương thức liên lạc điên tử mà người yêu cầu công chứng đã đăng ký tại thời điểm yêu cầu công chứng.

Điều 63 của Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) cũng quy định về cung cấp dịch vụ công chứng điện tử, cụ thể:

1. Người yêu cầu công chứng thỏa thuận với tổ chức hành nghề công chứng về việc cung cấp dịch vụ công chứng điện tử.

2. Tổ chức hành nghề công chứng cung cấp dịch vụ công chứng điện tử khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định.

3. Chính phủ quy định chi tiết các điều kiện cung cấp dịch vụ công chứng điện tử, quy trình công chứng điện tử, việc lưu trữ và khai thác hồ sơ công chứng tại cơ sở dữ liệu công chứng.

Như vậy, là khi Luật này được thông qua thì các Phòng/Văn phòng Công chứng sẽ triển khai việc công chứng điện tử trực tuyến, người dân có thể yêu cầu công chứng điện tử khi đó anh Ba có thể không cần đến Văn phòng Công chứng/Phòng Công chứng mà có thể làm trực tuyến tại nhà, như vậy anh không phải mất công đi lên tỉnh.

Ông Ba: Mà nhờ anh Hoàng xem thêm khi mình làm công chứng điện tử trực tuyến thì có giá trị pháp lý như bản giấy không, chứ công chứng xong mà đi làm sổ đỏ, sang tên không được thì mất công cho dân.

Ônng Hoàng: cười to! anh Ba yên tâm tại Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) có quy định giá trị pháp lý đó, đây này Điều 65 của Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định về cơ sở dữ liệu Công chứng toàn quốc, như sau:

1. Cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc gồm dữ liệu về các văn bản công chứng đã được công chứng viên chứng nhận và hồ sơ công chứng kèm theo, dữ liệu ngăn chặn và cảnh báo rủi ro đối với với tài sản, nhân thân của người yêu cầu công chứng.

2. Giá trị pháp lý của thông tin được lưu giữ tại cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc:

  1. Văn bản công chứng điện tử là dữ liệu gốc, có giá trị chứng cứ đã được chứng minh. Hồ sơ công chứng kèm theo văn bản công chứng điện tử có giá trị pháp lý như hồ sơ giấy;
  1. Văn bản công chứng giấy đã có hiệu lực, được số hóa và lưu trữ trên cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc có giá trị như văn bản công chứng giấy được lưu trữ tại tổ chức hành nghề công chứng. Hồ sơ công chứng kèm theo văn bản công chứng giấy có giá trị như hồ sơ giấy được lưu trữ tại tổ chức hành nghề công chứng;

đ) Thông tin cảnh báo rủi ro công chứng có giá trị tham khảo;

  1. Các thông tin do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cung cấp có giá trị pháp lý như thông tin trong văn bản chính thức. Trường hợp có sự khác biệt về thông tin được lưu giữ tại cơ dữ liệu công chứng và văn bản được ban hành hợp pháp bởi cơ quan có thẩm quyền thì thông tin ban hành sau được ưu tiên áp dụng.

3. Việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc với các cơ sở dữ liệu khác phải phù hợp với quy định của Luật này và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

Như vậy, giá trị pháp lý của hồ sơ công chứng điện tử có giá trị như hồ sơ giấy anh nhé.

Ông Ba: Ui chao, làm được như vậy thì hay quá, mong cho Nhà nước sớm thực hiện cho dân được nhờ. Thôi nghe xong không biết khi mô thực hiện nhưng có hy vọng đã, mời mọi người nâng ly chúc mừng!

Mọi người cùng hoan hỉ với gia đình ông Ba, tin chắc cùng với xu thế đẩy mạnh giải quyết thủ tục hành chính bằng hình thức trực tuyến, khi Luật Công chứng (sửa đổi) được thông qua sẽ thực hiện được công chứng trực tuyến giúp cho người dân đỡ vất vả khi thực hiện hợp đồng công chứng./.