Ngành bán lẻ Việt Nam đã được chứng kiến mức tăng trưởng ấn tượng trong những năm qua khi tăng trưởng doanh thu từ các doanh nghiệp trong ngành giai đoạn 2014-2018 đạt 63% cao nhất trong tất cả các nhóm ngành. Tổng doanh thu từ hoạt động bán lẻ hàng hóa năm 2018 đạt 3.3 triệu tỉ đồng (tăng trưởng 12.8% so với 2017). Nguyên nhân tăng trưởng đến từ các yếu tố:
- Tăng trưởng kinh tế tốc độ cao nhất trong khu vực (5.8% trong năm 2018), lạm phát ổn định (4%). Tăng trưởng kinh tế tốt trong khi lạm phát thấp dẫn đến thu nhập đầu người tăng tạo ra giới trung lưu gia tăng nhanh chóng để kích cầu tiêu dùng.
- Chỉ số niềm tin tiêu dùng tăng trở lại trong các năm gần đây giúp thúc đẩy người dân chi tiêu nhiều hơn tiết kiệm.
- Các chính sách của Chính phủ thúc đẩy tăng trưởng trong khố kinh tế tư nhân, cũng như dỡ bỏ rào cản về đầu tư đã giúp dòng vốn đầu tư vào thị trường bán lẻ trở nên dối dào.
Một điều cần quan tâm nữa về ngành bán lẻ đó là sự bùng nổ của thương mại điện tử (e-commerce). Trong khi kênh thương mại truyền thống vẫn chiếm tỷ trọng 75% trong ngành, các kênh thương mại hiện đại đang nhen nhóm tăng trưởng với tỉ trọng 20%, đặc biệt, tiềm năng E-Commerce vẫn còn khá lớn khi nhận được sự đầu tư của các doanh nghiệp nội và FDI ở mức 2 con số, đạt mốc ước tính 8 tỉ USD năm 2018.
Dưới đây là chuỗi giá trị ngành bán lẻ, chúng tôi xin liệt kê cụ thể như sau, nguyên vật liệu chủ yếu được sản xuất và chế biến trong nước (một số linh kiện, vật liệu nhập khẩu nước ngoài, tỉ trọng nhập khẩu lớn nhất từ Trung Quốc) sau đó sẽ được chuyển tới các công ty bán buôn để họ đưa tới các kênh phân phối của mình nhằm tiếp cận thị trường, hiện nay nhà bán buôn có thể giảm thiểu chi phí mặt bằng, chi phí bán lẻ bằng cách sử dụng trựng tiếp đến E-Commerce.
Phân tích mức độ cạnh trong của ngành: Chúng tôi xin phân tích tính cạnh tranh trên thang 10 cho từng yếu tố
- Thách thức đối với đối thủ mới gia nhập ngành (8/10): Đặc điểm của ngành bán lẻ là mua đi bán lại nên không đòi hỏi công nghệ sản xuất, số vốn ban đầu cũng chỉ ở mức trung bình là có thể tham gia vào ngành với khả năng kiếm lợi nhuận lớn.
- Áp lực từ nhà cung ứng (3/10): số lượng nhà phân phối sản phẩm rất nhiều và tràn lan trên thị trường và tính khác biệt hóa giữa các sản phẩm là không quá lớn, do vậy các nhà bán lẻ dễ dàng tiếp cận nguồn hàng tốt giá cạnh tranh mà không bị áp lực.
- Áp lực từ khách hàng (7/10): Sản phẩm bán lẻ khá tương đồng, chi phí chuyển đổi thấp nên khách hàng có thể gây áp lực lên nhà bán lẻ.
- Đe doạn từ sản phẩm thay thế (8/10): Cạnh tranh rất gắt gao đến từ các phương thức bán hàng khác như order, bán online, đa cấp đa mô hình hay dropshipping.
- Cạnh tranh giữ doanh nghiệp trong ngành (9/10): Nhà bán lẻ nước ngoài đang ồ ạt đầu tư vào Việt Nam vì tiềm năng của ngành bán lẻ rất lớn, chi phí chuyển đổi sử dụng sản phẩm giữa các doanh nghiệp trong ngành thấp; cạnh tranh chủ yếu đến từ các doanh nghiệp áp dụng và triển khai e-commerce
Triển vọng ngành bán lẻ tại Việt Nam sẽ ra sao?
Ngành bán lẻ có triển vọng rất tích cực bởi kinh tế Việt Nam giai đoạn 2019-2022 được dự đoán giữ vững mức tăng trưởng bình quân trên 6.5%/năm, kéo theo số lượng người thuộc tầng lớp trung lưu trở nên tăng nhanh dự kiến đạt 33 triểu người vào năm 2020. Thị trường nông thôn còn chưa phát triển trong khi hiện nay 2/3 dân số Việt Nam đang sinh sống ở khu vực nông thôn. Cuối cùng, dù dự báo trong tương lai già hóa thì tại thời điển hiện tại, quy mô dân số vàng dẫn tới thị trường điện tiêu thụ cho ngành bán lẻ rất rộng lớn.
Tuy thị trường tiềm năng nhưng như chúng tôi đã phân tích thì mức cạnh tranh hiện có đang rất lớn bởi: Đặc thù bán lẻ hiện đại đòi hỏi quy mô đầu tư rất lớn cho chuỗi cung ứng, cửa hàng và nên tảng công nghệ sẽ dẫn tới việc chỉ có các doanh nghiệp được chuẩn bị tốt về nguồn lực và tiềm lực mới có khả năng cạnh tranh, các doanh nghiệp nhỏ sẽ phải chấp nhận nhường lại thị trường. Thêm một lưu ý nữa về xu hướng cơ cấu cho ngành bán lẻ trong những năm tới:
Các cổ đông chính của Giao hàng tiết kiệm gồm có Kerry Logistics (nắm 42%) và SEA Group - công ty mẹ của Shopee.
Giao hàng tiết kiệm (GHTK) - Dịch vụ giao hàng tận nơi - vừa có kế hoạch IPO trong nước với mức định giá lên đến 1 tỷ USD, nguồn tin từ DealStreetAsia.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh các nền tảng thương mại tăng tốc hậu Covid-19, song hàng với xu hướng tiêu dùng trực tuyến của người tiêu dùng.
Trong đó, GHTK chuyên hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ bưu chính và chuyển phát, là đơn vị vận chuyển dành cho thương mại điện tử (eLogistics); chuyên cung cấp dịch vụ giao hàng tận nơi (Last-Mile Delivery) và thu tiền tận nơi (Cash-on Delivery) cho các cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh trực tuyến.
Đối tượng khách hàng của Công ty tập trung vào các cửa hàng, doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến có quy mô vừa và nhỏ, áp dụng với những đơn hàng nhẹ, yêu cầu thời gian vận chuyển nhanh.
Được thành lập năm 2013, trải qua 6 năm hình thành và phát triển, hiện GHTK đã có mặt tại 63 tỉnh thành với quy mô đạt hơn 20 trung tâm vận hành, số lượng xe tải đường bộ hơn 1.000++ xe, trên 700 chi nhánh với tổng diện tích hạ tầng kho bãi lên đến trên 220.000m2.
Các cổ đông chính của Giao hàng tiết kiệm gồm có Kerry Logistics (nắm 42% - mới đầu tư từ năm 2020) và SEA Group - công ty mẹ của Shopee.
Theo số liệu của chúng tôi, trong năm 2019-2020, Giao hàng tiết kiệm đều đạt trên 500 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế trong khi những đối thủ chính khác như Giao hành nhanh, J&T, Ninja Van hay Lazada Express đều báo lỗ lớn.
Về tiềm năng thị trường, tại Việt Nam và nhiều nước trên thế giới, giao hàng trong ngày (Lấy sáng – giao chiều, lấy chiều – giao tối) đã trở thành mục tiêu của nhiều "ông lớn" TMĐT và cả các Shop bán hàng online. Bởi đây chính là yếu tố mấu chốt của TMĐT: "nhanh" và "tiện lợi".
Yếu tố "nhanh" của giao hàng trong ngày đã tạo thành cuộc đua trong sân chơi TMĐT, tốc độ đã thúc đẩy thị phần bán hàng trực tuyến trong ngành bán lẻ gia tăng mạnh mẽ. Bởi, đơn hàng được chốt và ghi nhận doanh thu về cửa hàng khi và chỉ khi hàng được giao thành công. Các thống kê cho biết, hiện có hơn 70% khách hàng lựa chọn COD (dịch vụ thu tiền hộ. Với dịch vụ giao hàng trong ngày, đơn vị vận chuyển thu tiền hộ và đối soát ngay sau 2 – 3 ngày, giúp cửa hàng quay vòng vốn nhanh chóng.
Yếu tố "nhanh" cũng tạo nên sự "tiện lợi" cho khách hàng, xoá bỏ tâm lý chờ đợi giao hàng, khách hàng chắc chắn sẽ chọn mua hàng online tại cửa hàng thân quen, bởi họ sẽ không tốn thời gian chạy qua cửa hàng.
Theo dự báo từ các chuyên gia, trong năm 2022 TMĐT sẽ tiếp tục phát triển mạnh và tạo xung lực mới cho tăng trưởng của nền kinh tế.
Đặc biệt, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam xây dựng những chiến lược kinh doanh mới, tiếp cận các kênh phân phối hiện đại nhằm mở rộng thị trường và phục hồi sau đại dịch.
Theo đại diện Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), dịch Covid-19 tác động tiêu cực đến nền kinh tế nhưng lại là chất xúc tác rút ngắn khoảng cách giữa người và người mua.
Đặc biệt, trong việc phát triển ứng dụng cho TMĐT đến năm 2025 thì khoảng cách này đã rút ngắn từ 1-2 năm so với kế hoạch.
Minh chứng mùa mua sắm cao điểm Tết 2022, các sàn TMĐT lớn đã ghi nhận sức mua của người dân tăng từ 40-100%. Cụ thể, doanh thu trên sàn Tiki trong 4 tuần trước Tết tăng hơn 40% so với cùng kỳ năm 2021, đặc biệt tập trung vào các ngành hàng điện tử và gia dụng; Lazada nhu cầu mua sắm trên thương mại điện tử tại Việt Nam tiếp tục tăng cao trong những ngày cận Tết Nguyên đán.
//cafef.vn/loi-nhuan-ap-dao-khi-nha-nha-deu-shopping-online-giao-hang-tiet-kiem-muon-ipo-voi-dinh-gia-len-den-1-ty-usd-20220314134531522.chn