Hiện tượng choáng ngất và cách khác phục

Ngày đăng: 12 Tháng Năm, 2017

Ngất xỉu: Triệu chứng, nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị

4.4 (43 votes)

Bạn đã bao giờ bị ngất xỉu hay gặp một ai đó bị ngất xỉu chưa? Bạn có biết đâu là nguyên nhân và làm thế nào để khắc phục tình trạng này không? Nếu những câu hỏi trên cũng đang là băn khoăn của bạn thì bài viết dưới đây sẽ cho bạn một cái nhìn tổng quan nhất về hiện tượng này để từ đó có biện pháp phòng tránh và điều trị hiệu quả nhất.

Ngất xỉu là gì?

Thực chất ngất xỉu là một cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể. Khi lượng máu cung cấp cho não hay oxy trong máu giảm đáng kể, não bộ sẽ điều chỉnh ‘tắt” tạm thời hoạt động của một số cơ quan, để tập trung hỗ trợ cho các vị trí quan trọng nhất. Khi bị ngã xuống đất do ngất xỉu, trái tim cũng không cần phải làm việc quá gắng sức để bơm máu lên não. Lúc này, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái mất ý thức tạm thời và người bệnh tự tỉnh lại sau khoảng vài giây tới vài phút (phổ biến nhất là sau khoảng 20 giây).

Ngất xỉu là một cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể

Các dấu hiệu đi kèm khi hiện tượng ngất xỉu xảy ra

Bất ngờ bị ngã và dần rơi vào trạng thái mất ý thức tạm thời là những triệu chứng mà gần như ai cũng gặp phải khi ngất xỉu. Tuy nhiên, một số dấu hiệu dưới đây có thể giúp bạn phát hiện sớm trước khi cơn ngất xỉu xảy ra:

– Cảm giác nặng nề ở chân.

– Mờ mắt, lâng lâng, không tỉnh táo hoàn toàn.

– Cơ thể nóng bừng, vã mồi hôi, buồn nôn, nôn mửa.

– Chóng mặt, choáng váng.

– Buồn ngủ, ngáp ngủ liên tục.

Sau khi ngất xỉu bạn thường sẽ cảm thấy không tỉnh táo, mệt mỏi trong khoảng từ 20 – 30 phút và không thể nhớ điều gì xảy ra ngay trước khi bị ngất.

Ngất xỉu rất nguy hiểm có thể dẫn đến nhiều tai nạn ngoài ý muốn, nhất là khi đang đi trên đường, leo cầu thang, làm việc trên cao,… Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng này, hãy liên hệ ngay qua điện thoại hoặc zalo số 0972.032.029 để được tư vấn cách xử trí và điều trị hiệu quả.

Nguyên nhân gây ra tình trạng ngất xỉu

Hầu hết các trường hợp ngất xỉu xảy ra khi lưu lượng máu lên não đột ngột giảm mạnh do huyết áp của cơ thể giảm thấp hoặc/và nhịp tim thay đổi bất thường, trong đó thường gặp là:

– Bệnh huyết áp thấp, tụt huyết áp đột ngột, đây cũng chính là nguyên nhân phổ biến nhất gây ngất xỉu.

– Bệnh lý về tim mạch: Bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim, rối loạn chức năng tâm thất…

– Tác dụng phụ của thuốc điều trị các bệnh về tim mạch, huyết áp, thuốc điều trị trầm cảm…

– Mắc bệnh tiểu đường, parkinson, rối loạn hệ thần kinh thực vật

Ngất xỉu có thể xuất hiện bất cứ lúc nào nhưng nó thường được kích hoạt bởi một số yếu tố nhất định như: Đứng lên ngồi xuống đột ngột, thay đổi nhiệt độ, nhìn thấy một cảnh tượng khó chịu, sợ hãi, bị đau bất ngờ, ho, hắt xì, cười…

Nên làm gì nếu gặp ai đó bị ngất xỉu?

Nếu gặp một ai đó bị ngất xỉu thì cách tốt nhất để giúp người bệnh mau chóng tỉnh lại là đặt họ nằm xuống, sau đó nâng chân lên cao quá đầu để máu có thể tới não dễ dàng hơn. Ngoài ra bạn có thể để người đó ở tư thế ngồi, hai tay ôm chân và đầu cúi về hai đầu gối.

Nới lỏng thắt lưng, quần áo và thông báo những người xung quanh tản ra để người bệnh dễ thở hơn. Thông thường người bị ngất xỉu sẽ tỉnh lại sau khoảng 20 giây, lúc này không nên để người bệnh ngồi hay đứng dậy ngay, mà nên cho họ nằm hay ngồi thêm khoảng 10-15 phút nữa. Khi đứng lên cần thực hiện các động tác rất từ từ.

Tư thế sơ cứu khi gặp người ngất xỉu

Bạn nên gọi cấp cứu ngay trong các trường hợp người bệnh như sau:

– Không thấy họ thở.

– Ngất xỉu khiến người bệnh ngã bất ngờ dẫn tới các chấn thương do va đập.

– Ngất xỉu trên 1 phút vẫn chưa tỉnh lại.

– Tim đập loạn nhịp.

– Bị đau ngực, khó nói, khó nhìn trước khi ngất xỉu.

– Mang thai hay mắc bệnh tiểu đường.

– Đã trên 50 tuổi và chưa bị ngất xỉu bao giờ.

Làm sao để ngăn ngừa hiện tượng ngất xỉu xảy ra?

Nếu trước đây từng bị ngất xỉu một vài lần, bạn nên ghi lại thành một cuốn nhật ký theo dõi những biểu hiện đã xảy ra và những yếu tố gây kích hoạt tình trạng này, chẳng hạn như thường bị ngất khi thay đổi tư thế đột ngột, đang ngồi điều hòa sau đó ra ngoài, khi bị đói… Điều này sẽ có ý nghĩa quan trọng giúp bác sĩ có thể sớm chẩn đoán bệnh, đồng thời giúp bạn tìm ra giải pháp tốt nhất để phòng ngừa hiện tượng ngất xỉu xảy ra.

Chóng mắt, choáng váng, tê ngứa hay mệt mỏi bất thường… có thể là những dấu hiệu đầu tiên trước khi ngất. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong các dấu hiệu này thì hãy nằm xuống hoặc ngồi xuống, ôm lấy chân và gập đầu về hai đầu gối. Trong nhiều trường hợp điều này có thể giúp bạn ngăn ngừa cơn ngất hoặc tránh được những chấn thương nếu ngất làm bạn té ngã.

Điều trị ngất xỉu như thế nào?

Nếu ngất xỉu chỉ xuất hiện một lần, không tái phát trở lại thì không đáng lo ngại và không nhất thiết phải điều trị. Tuy nhiên, nếu lặp đi lặp lại nhiều lần thì bạn cần thăm khám nhằm xác định chính xác nguyên nhân để có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất, bởi vì việc điều trị ngất xỉu sẽ phụ thuộc rất nhiều vào căn nguyên bệnh, chẳng hạn như:

– Ngất do các bệnh lý tim mạch, tiểu đường, parkinson… cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để tăng cường, ổn định chức năng tim mạch, thần kinh, kiểm soát tốt đường huyết. Tuy nhiên, đây là các bệnh lý mạn tính do vậy người bệnh sẽ phải duy trì dùng thuốc lâu dài.

– Ngất do tác dụng phụ của thuốc thì có thể trao đổi với bác sĩ, dược sĩ để đổi sang loại thuốc khác.

– Ngất do huyết áp thấp, tụt huyết áp, thiếu máu, thiếu máu não: Người bệnh nên sử dụng các sản phẩm thảo dược giúp bổ máu, tăng tạo máu, tăng cường tuần hoàn máu lên não và cân bằng chức năng điều hòa huyết áp của cơ thể, chẳng hạn như Đương quy (Quy đầu), Xuyên tiêu, Ích trí nhân… Điều này không chỉ làm giảm nhanh các dấu hiệu đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, mà còn giúp ổn định chỉ số huyết áp, cải thiện chức năng các hệ cơ quan trong cơ thể và phòng tránh tình trạng ngất xỉu tái diễn nhiều lần.

Xem thêm: Giải pháp giúp giảm tình trạng ngất xỉu do tụt huyết áp, thiếu máu não từ thảo dược Đương quy, Ích trí nhân, Xuyên tiêu

Ngất xỉu khi tái diễn thường xuyên là biểu hiện của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, do vậy bạn nên đi khám để sớm tìm ra nguyên nhân từ đó có định hướng điều trị hiệu quả. Đồng thời nên xây dựng cho mình một chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học kết hợp sử dụng một số sản phẩm bổ trợ phù hợp sẽ giúp bạn nhanh chóng khắc phục tốt tình trạng này.

Ds Ngọc Hải

Biên tập viên sức khỏe Trung Mỹ

Nguồn tham khảo:

http://www.healthline.com/symptom/fainting

http://www.medicalnewstoday.com/articles/182524.php

http://www.nhs.uk/conditions/fainting/pages/introduction.aspx

Ngất xỉu là sự mất ý thức đột ngột do lưu lượng máu đến não bị thiếu. Xử trí ngất rất đơn giản nhưng điều quan trọng là cần chẩn đoán nguyên nhân của ngất xỉu.

Triệu chứng ngất xỉu

Trước khi ngất, bệnh nhân có thể có một hoặc nhiều triệu chứng sau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ngất: Cảm thấy tối sầm lại, mọi thứ như phim đen trắng; Choáng váng, chóng mặt, hoa mắt; Có cảm giác như đang rơi; Cảm thấy buồn ngủ hay đi đứng không vững, lảo đảo; Đau đầu…

Trong trường hợp ngất xỉu do kích thích dây thần kinh phế vị, người bệnh có thể bị chuột rút hoặc buồn đi tiêu ngay trước khi bất tỉnh.

Biểu hiện: Trong thực tế, khi não thiếu máu tạm thời, nó sẽ ngừng gửi tín hiệu đến các tế bào cơ. Các cơ bị mất điều khiển và cơ thể sụp đổ do trọng lực kéo xuống. Người bị ngất có thể có chút run rẩy, co giật, đôi khi giống như một cơn động kinh (mặc dù rất ngắn).

Sau khi ngất: Chính tư thế ngã ngất khiến cơ thể nằm ngang hay hạ thấp đầu và máu bắt đầu chảy ngược vào não giúp người ngất tỉnh lại. Một số triệu chứng phổ biến có thể xảy ra sau khi ngất xỉu: Toát mồ hôi, mạch đập nhanh, có thể tiêu tiểu không tự chủ...

Hiện tượng choáng ngất và cách khác phục
Bấm huyệt nhân trung để sơ cứu người ngất.

Nguyên nhân

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ngất. Nhiều người có những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn gây ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh hoặc tim mạch, huyết áp. Kết quả là lượng máu cung cấp cho não bộ bị giảm đột ngột, các tế bào não không nhận đủ lượng oxy cần thiết dẫn đến ngất.

Những tình huống có khả năng gây ngất là: Đứng lên quá nhanh khiến hạ huyết áp tư thế; Quá đói; Trời quá nóng; Mất nước; Tâm trạng thay đổi (quá buồn hay tức giận); Tăng thông khí (hít quá nhiều oxy hay thải ra quá nhiều carbonic trong thời gian ngắn); Ho mạnh, xoay cổ mạnh hoặc mặc áo có cổ quá chật (mẫn cảm xoang động mạch cảnh); Ngất trong hay sau khi tiểu tiện; Uống quá nhiều rượu; Tác dụng phụ của một số thuốc...

Ngoài ra, ngất có thể xuất hiện do liên quan đến vấn đề ở tim hoặc mạch máu làm cho lưu lượng máu lên não bị ảnh hưởng, bao gồm rối loạn nhịp tim, cấu trúc tim có vấn đề làm cho dòng máu bị tắc nghẽn, thiếu máu cơ tim cục bộ, bệnh van tim, hẹp động mạch chủ, cục máu đông hay suy tim. Cần đến gặp bác sĩ sớm để được điều trị kịp thời.

Một số vấn đề thần kinh như co giật, động kinh, đột quỵ hay cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) cũng có thể gây ra ngất xỉu. Đôi khi đau nửa đầu cũng gây ngất.

Khoảng 1/3 trường hợp ngất xỉu là không xác định rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, khả năng bị ngất có thể tăng lên do tác dụng phụ từ một số thuốc điều trị.

Hiện tượng choáng ngất và cách khác phục
Đặt người ngất nằm ngửa kê chân cao.

Cách xử trí khi một người bị ngất xỉu

Nếu bạn thấy một người bị ngất xỉu, hãy giữ bình tĩnh. Kiểm tra để chắc chắn người đó còn thở, nếu không, hãy gọi cấp cứu và bắt đầu hô hấp nhân tạo hoặc tiến hành thủ thuật “Hồi sinh tim phổi” (CPR).

Để người bệnh nằm ngửa và nâng cao phần chân lên, nới lỏng cổ áo hay thắt lưng giúp lưu lượng máu quay trở lại não. Bấm vào huyệt nhân trung và huyệt dũng tuyền. Huyệt nhân trung nằm ngay dưới gốc mũi, ở vị trí 1/3 trên của rãnh nhân trung. Huyệt dũng tuyền nằm dưới lòng bàn chân, ở điểm nối 2/5 trước với 3/5 sau của đoạn đầu ngón chân thứ 2. Cần bấm huyệt ngay sau khi người bệnh có biểu hiện ngất nhằm giúp họ thoát khỏi tình trạng này càng nhanh càng tốt. Thông thường, người bị ngất sẽ tỉnh lại nhanh chóng.

Hãy gọi ngay cấp cứu 115 nếu thấy người bị ngất: Không có dấu hiệu tỉnh lại sau 1-2 phút; Người ngất bị chấn thương nặng do té ngã; Lên cơn co giật.

Phòng ngừa

Nếu bạn bỗng dưng cảm thấy dấu hiệu tiền ngất xỉu nói trên như đỏ bừng mặt, nóng đột ngột hoặc buồn nôn hoặc toát mồ hôi lạnh... đừng đứng dậy. Nếu đang đứng hãy từ từ tìm chỗ nằm ngay xuống. Hãy nằm nghỉ, gác chân cao hơn đầu chờcác triệu chứng qua đi trong vài phút. Nếu không đỡ hoặc bạn bắt đầu thấy đau ngực hoặc khó thở, hãy gọi cấp cứu.

Để phòng ngừa ngất xỉu, hiểu biết về nguyên nhân gây ra ngất xỉu là một nửa chiến thắng. Nếu đã trải qua ngất xỉu, người bệnh có thể ghi nhớ các dấu hiệu cảnh báo và triệu chứng ngất xỉu và có thể tránh nó bằng cách loại bỏ nguyên nhân. Bệnh nhân bị ngất nhiều lần nên đi khám bác sĩ và xác định nguyên nhân gây ngất (nếu có).


BS. Lê Hoàng Bách