Dụng cụ đo mưa còn được gọi là vũ lượng kế. Có rất nhiều loại vũ lượng kế, có thể tạm phân các loại vũ lượng kế như sau: - Vũ lượng kế đơn giản; - Vũ lượng kế tự ghi; - Vũ lượng kế tự động. Hiện nay, người ta thường sử dụng các loại vũ lượng kế như sau: 3.1. Vũ lượng kế đơn giản Nguyên lý đo: Đo thủ công (do người đo trực tiếp). Dụng cụ chính gồm: Thùng đo mưa và cốc đo mưa. a. Thùng đo mưa Vũ lượng kế đơn giản nhất và được sử dụng phổ biến nhất là thùng đo mưa. Thùng đo mưa làm bằng tôn, gồm hai ngăn, được thông nhau bằng một cái phễu hình nón, có tác dụng làm giảm sự bốc hơi. Thùng có nắp để đậy khi thay thùng lúc quan trắc. - Diện tích miệng thùng đo mưa: 200cm2. - Chiều cao thùng đo mưa: 40cm. - Miệng thùng đo mưa đặt cách mặt đất: 1,5m. - Thùng đo mưa phải đặt cách xa các vật cản như nhà cửa, cây cối từ 3 lần đến 4 lần chiều cao của vật cản. Miệng thùng đo mưa hình tròn. Vì vậy, đường kính miệng thùng đo mưa có chiều dài xấp xỉ 16 cm.  Hình 1: Bộ thùng đo mưa đo thủ công * Cốc đo mưa Khi đo lượng mưa, người ta không đo trực tiếp trong thùng đo mưa mà dùng cốc đo mưa để đo lượng mưa (có tác dụng phóng đại lớp nước mưa nhằm làm giảm sai số đo). Có 2 loại cốc đo mưa: P200 và P500. Loại cốc đo mưa thường được sử dụng là cốc đo mưa P200 (Loại cốc đo dành cho thùng đo mưa có diện tích miệng thùng S = 200cm2). Cốc đo mưa được làm bằng thủy tinh. Diện tích miệng cốc đo mưa P200 là 10cm2, chiều cao để đo của cốc là 20cm. Trên cốc đo mưa được khắc thành 100 vạch nhỏ, mỗi vạch nhỏ chia phần chính xác đến 0,1mm, tương ứng với thể tích nước là 2cm3 (tương ứng với thể tích lớp nước có chiều dày 0,1mm của thùng đo mưa). Hình 2: Cốc đo mưa P200 3.2. Vũ lượng kế tự ghi Nguyên lý hoạt động: Chao lật và tự ghi lượng mưa trên giản đồ. Các loại vũ lượng kế tự ghi hiện nay thường được sử dụng là SL 3, SL1, SL 3-1. Hình 3: Máy đo mưa SL 3-1 3.3. Vũ lượng kế tự động Nguyên lý hoạt động:Cảm biến và tự ghi lượng mưa trên các thiết bị điện tử (Thường được đo kết hợp với các yếu tố khí tượng khác). Tự ghi lượng mưa, lưu lại trong bộ nhớ và khi cần thì truy xuất dữ liệu mưa bằng các phần mềm chuyên dụng. 4. Cách đo mưa thủ công - Đến giờ quan trắc, mang thùng dự trữ thay cho thùng đang đo, đậy nắp thùng đang đo và đem vào phòng làm việc để đo. Trường hợp mưa to, đo ngay sau khi mưa hoặc trong khi mưa. Những ngày trời nắng, để tránh sự bốc hơi, nên đo ngay sau khi tạnh mưa. - Nếu lượng mưa 10mm thì phải đo nhiều lần (vì mỗi cốc đo P200 chỉ đo được 10mm nước mưa). Khi đo mở nắp thùng, nghiêng thùng đổ nước vào cốc đo mưa và đọc chính xác đến 0,1mm. - Khi đọc, phải đưa mực nước trong cốc đo ngang tầm mắt của quan trắc viên. - Ghi lượng mưa quan trắc được vào sổ đo mưa. 5. Tính lượng mưa 5.1. Lượng mưa ngày Lượng mưa ngày được tính từ 19h ngày hôm trước đến 19h ngày hôm sau. 5.2. Lượng mưa trận Lượng mưa trận được tính từ đầu trận mưa đến khi kết thúc trận mưa. 5.3. Lượng mưa đợt Lượng mưa đợt được tính từ đầu đợt mưa đến khi kết thúc đợt mưa. 6. Chế độ đo mưa (thủ công) Hàng ngày đo mưa 2 lần vào lúc 7 h và 19 h. Và tùy theo yêu cầu, có thể đo mưa nhiều lần trong ngày. Tuy nhiên, phải đảm bảo không để nước mưa đầy thùng thoát ra ngoài. Sau khi tạnh mưa, nếu trời nắng phải đo ngay (để tránh bị bốc hơi). 7. Ghi chép số liệu mưa (đo thủ công) - Hàng ngày phải ghi chép số liệu mưa đo được vào sổ ghi lượng mưa. - Đơn vị để tính lượng mưa là milimét và tính số lẻ đến 0,1 mm. - Khi đo mưa, nếu thùng khô thì ghi vào sổ bằng một gạch ngang ngắn (-); - Khi đo mưa, nếu có mưa nhỏ nhưng trong thùng vẫn không có nước thì ghi vào sổ bằng 2 số 0 liền nhau ở giữa có dấu phẩy (0,0). .......................................................................................................... Bước 3: Ghi tên biểu đồ và ghi các chú thích vào biểu đồ đã vẽ Sau khi hoàn thành biểu đồ, em hãy cho biết những yếu tố nào được biểu hiện trên bản đồ: ................................................................. Trong thời gian là bao nhiêu tháng? ................................. Yếu tố nào trên biểu đồ được biểu hiện theo đường, ......................................................................... Yếu tố nào trên biểu đồ được biểu hiện trên biểu đồ hình cột, ........................................................... Trục dọc bên phải dùng để tính các đại lượng của yếu tố nào? ........................................................... Trục dọc bên trái dùng để tính các đại lượng của yếu tố nào? ............................................................ Đơn vị để tính nhiệt độ là ..................................... Đơn vị để tính lượng mưa là ................................ Nhiệt độ cao nhất ............... vào tháng .............................. nhiệt độ thấp nhất ..................................... vào tháng ................. Chênh lệch nhiệt độ giữa tháng cao nhất và thấp nhất ........................................................ Lượng mưa cao nhất ............... vào tháng ........................... lượng mưa thấp nhất là ................ vào tháng .............. Chênh lệch lượng mưa giữa tháng cao nhất và thấp nhất là ................................................................... |
