Đất chua ngập nước trồng cây gì là phù hợp năm 2024

Đất trồng bị chua, là hiện tượng khá phổ biến trong nông nghiệp, do sự thay đổi của độ pH của đất. Làm cho cây chậm phát triển, năng suất kém, ảnh hưởng đến chất lượng vụ mùa của bà con nông dân. Vậy, cần làm gì để cải tạo đất chua? nguyên nhân và tác hại do đất chua gây ra là gì? mời bà con tìm hiểu những vấn đề này trong bài viết dưới đây của Thủy Sính chúng tôi.

1. Hiện tượng đất trồng bị chua là gì?

Đất trồng bị chua là khi đất thay đổi tính chất hóa học do canh tác hoặc do đặc điểm vùng đất đặc thù tại địa phương. Đất chua có nhiều axit và có độ pH dưới 6.5. Chỉ số pH cho biết nồng độ ion H+ trong môi trường. Điều này giúp người nông dân hiểu tình trạng đất và áp dụng biện pháp xử lý thích hợp.

Trong canh tác nông nghiệp, cây trồng hút các chất dinh dưỡng kiềm từ đất như N, P, K, Mg, Ca và nhiều chất khác. Khi đất mất cân bằng pH do mất nhiều chất kiềm, chỉ còn lại chất axit, đất trở nên chua.

Trồng cây trên đất chua, cây không hấp thụ được N, P, K và S, gây còi cọc và giảm năng suất và chất lượng nông sản.

Yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng là đất chua. Đất chua kìm hãm sự phát triển của cây và ức chế hoạt động của vi sinh vật có lợi trong đất. Đối với cây không chịu được đất chua, đất biến đổi thuộc tính có thể gây chết cây. Vì vậy, cải tạo đất chua là ưu tiên hàng đầu.

2. Cách nhận biết đất chua

Đo độ pH của đất là cách hiệu quả để nhận diện đất chua trong quá trình canh tác. Mỗi loại cây trồng có khả năng thích ứng với độ pH đất khác nhau, nhưng độ pH từ 6.1 – 7 là lý tưởng cho sự phát triển cây. Nếu độ pH thấp hơn, đất trồng đã bị chua.

3. Nguyên nhân khiến đất trồng bị chua

Độ pH được sử dụng để phân loại đất thành đất chua (pH < 6.5), đất trung tính (pH = 6.6 – 7.5) và đất kiềm (pH > 7.5). Phân loại này giúp xây dựng kế hoạch cải tạo và sử dụng đất hiệu quả hơn. Đất trồng bị chua do một số nguyên nhân chính sau đây, người nông dân cần hiểu để áp dụng biện pháp cải tạo đất chua thích hợp:

3.1 Mưa nhiều làm đất bị mất đi lớp phủ thực vật

Đất bị chua do bị rửa trôi bởi nước mưa hoặc tưới nước quá nhiều, khiến mất chất kiềm như Ca, Mg, K. Điều này làm giảm nồng độ pH và gây chua đất.

3.2 Đất không được bổ sung đủ hữu cơ sau khi khai thác

Tình trạng đất chua có thể xảy ra khi người nông dân không thực hiện cải tạo đất đều đặn sau quá trình gieo trồng. Bởi lẽ, trong quá trình canh tác dài hạn, cây trồng hấp thụ chất dinh dưỡng kiềm và thải axit vào đất, làm mất tính kiềm và tăng tính axit của đất. Bổ sung hữu cơ đủ trong chu kỳ canh tác là biện pháp cải tạo đất chua.

Cây trồng hút nhiều dinh dưỡng (N, P, K) và cũng hút nhiều Ca, Mg từ đất, đặc biệt khi trồng nhiều vụ/năm và sử dụng giống cây năng suất cao. Việc mất lượng Ca và Mg trong đất góp phần làm đất trở nên chua.

3.3 Độ pH trong đất thấp do kém thoáng khí

Quá trình vi sinh vật phân giải chất hữu cơ đặc biệt trong môi trường yếm khí tạo ra axit hữu cơ. Các axit này làm cho đất chua bằng cách hòa tan các chất gốc bazơ như Mg, Ca, K… Chính vì vậy, đất ngập nước, đất lầy, đất than bùn thường là đất chua. Duy trì độ thông thoáng và tránh ngập nước là biện pháp cải tạo đất chua và cân bằng nồng độ pH.

3.4 Đất chua do sử dụng phân bón hóa học quá mức

Lạm dụng phân bón hoá học và thuốc trừ sâu trong canh tác gieo trồng làm giảm độ pH đất nhanh chóng, gây chua đất. Một trong những loại phân bón hóa học được sử dụng rộng rãi nhất trong nông nghiệp là phân NPK. Phân NPK có tính axit, độ pH thấp từ 3-5. Khi bón vào đất sẽ làm thay đổi độ pH trong đất, đặc biệt khi bón phân không kiểm soát sẽ gây mất cân bằng độ pH, dư thừa quá nhiều axit sẽ dẫn đến đất chua. Biện pháp cải tạo đất chua là hạn chế hoặc sử dụng phân bón hóa học một cách khoa học.

4. Tác hại của đất chua

Tương tự như tình trạng bệnh tật của con người, đất bị chua là một trạng thái không khỏe và gây tác động tiêu cực đến cây trồng và vi sinh vật sống trong đất.

Cải thiện đất chua nhanh chóng là cần thiết để cây trồng phục hồi và phát triển. Hiểu rõ tác hại do đất chua gây ra giúp nông dân áp dụng biện pháp cải thiện đất chua kịp thời và hiệu quả.

4.1 Đối với cây trồng

Đất chua ức chế sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Cây trở nên khó hấp thụ các khoáng chất quan trọng như đa lượng, trung lượng và vi lượng, gây thiếu hụt dinh dưỡng và dẫn đến giảm năng suất và chất lượng nông sản.

Đất chua tăng nồng độ độc tố Al tự do, gây độc cho cây trồng. Môi trường đất chua làm rễ cây bó lại và không phát triển để hấp thu dinh dưỡng. Đất chua ảnh hưởng đến quá trình đơm hoa, giảm tỷ lệ đậu quả, cây còi cọc và có nguy cơ chết.

4.2 Đối với vi sinh vật trong đất

Theo nghiên cứu sinh học thì các nhóm vi sinh vật có lợi trong đất không thể tồn tại hoặc sinh sôi trong đất có độ chua cao. Việc giảm đi số lượng vi sinh vật có lợi trong đất gây hậu quả nghiêm trọng cho đất, cây trồng và người nông dân. Các hợp chất khó tan tích tụ trong đất khi không được vi sinh vật phân giải, gây ảnh hưởng xấu đến cây trồng và môi trường xung quanh.

5. Những biện pháp cải tạo đất chua hiệu quả

Làm thế nào để khắc phục đất chua? Biện pháp cải tạo đất chua hiệu quả là gì? Đây là những vấn đề quan trọng khi gặp tình trạng đất trồng bị chua. Dưới đây là một số biện pháp cải tạo đất chua an toàn và hiệu quả mà bà con có thể thử nghiệm.

5.1 Bón vôi cho đất

Khi đất trồng bị chua, một cách cải tạo đất chua là tăng giá trị pH bằng cách bón các chất kiềm như vôi nông nghiệp. Các loại vôi thường được sử dụng để cải tạo đất bao gồm bột đá vôi (CaCO3), vôi tôi (Ca(OH)2), vôi nung (CaO) và dolomite lime (CaMg(CO3)2)….

Để lựa chọn loại vôi phù hợp, bà con cần đo độ pH của đất bằng dụng cụ đo đơn giản. Một lời khuyên từ các chuyên gia là sử dụng vôi dolomite, vì nó cung cấp các nguyên tố kiềm Ca, Mg và là nguồn khoáng dinh dưỡng quan trọng cho cây trồng. Vôi dolomite cũng giúp giảm độc tố cho cây trồng.

Một ví dụ cụ thể về việc sử dụng vôi dolomite lime (CaMg(CO3)2) để cải thiện độ chua của đất là trong trường hợp đất đỏ Bazan có nồng độ pH dưới 4. Viện Khoa Học Kỹ Thuật Nông Lâm Nghiệp Tây Nguyên khuyến nghị người nông dân nên bón 1.200 kg/ha vôi dolomite này và thực hiện bón định kỳ mỗi 2 năm một lần.

5.2 Bổ sung phân hữu cơ cho đất

Bổ sung hữu cơ cho đất hay còn gọi là khôi phục lại hàm lượng kiềm đã bị cây trồng hấp thu. Tăng lượng hữu cơ trong đất được các chuyên gia khuyên là một biện pháp an toàn và bền vững nhất để phục hồi hệ sinh thái đất trồng. Điều này giúp tăng cường keo đất, thúc đẩy quá trình trao đổi chất dinh dưỡng, và cải thiện khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng của đất. Bổ sung hữu cơ cho đất giúp giữ chất kiềm và kiềm thổ trong đất hiệu quả hơn, ổn định nồng độ pH và cải thiện tình trạng đất chua.

Để khắc phục đất chua, bà con cần tăng cường bổ sung phân hữu cơ như phân chuồng và phân xanh. Hữu cơ là nguồn thức ăn chính cho vi sinh vật trong đất. Việc tăng lượng hữu cơ sẽ cải thiện hoạt động của hệ vi sinh vật đất, làm đất tơi xốp hơn và giảm độ chua. Phân hữu cơ cũng là một giải pháp thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, bà con có thể bổ sung than bùn hoặc các chất giá thể có lợi cho cây trồng.

5.3 Hạn chế sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật

Lạm dụng phân bón hóa học hay các loại phân bón có ít thành phần hữu cơ trong thời gian dài là nguyên nhân chính gây chua đất, đất bạc màu. Do đó, để bảo vệ môi trường và tăng cường phát triển tự nhiên của cây trồng, bà con nên chuyển hướng sang canh tác hữu cơ và giảm sử dụng phân bón vô cơ.

Bà con cần tránh lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật để tránh tác động tiêu cực đến đất trồng. Thay vào đó, nên sử dụng các chế phẩm sinh học, vi sinh vật đối kháng và thiên địch để bảo vệ mùa màng một cách an toàn và bền vững.

5.4 Nuôi dưỡng thảm thực vật che phủ

Nuôi dưỡng thảm cỏ che phủ dưới gốc cây giúp bảo vệ đất khỏi xói mòn và rửa trôi chất dinh dưỡng. Lớp cỏ này giữ chặt các chất hữu cơ, dinh dưỡng và ion kiềm ở tầng đất trên cùng, ngăn chúng bị mất đi do tác động vật lý bên ngoài. Thảm cỏ cũng giúp nước mưa thấm sâu vào đất, giữ ẩm và hạn chế bốc hơi nước khi thời tiết nắng nóng.

Lượng mùn hữu cơ từ việc cắt tỉa thảm cỏ có tác động tích cực đến đất trồng. Nó làm cho đất tơi xốp, màu mỡ và đạt độ pH cân bằng và ổn định. Một số loại cỏ như cỏ mọc tự nhiên trong vườn, cỏ xuyến chi, cỏ lạc dại, cỏ thài lài được gợi ý để hỗ trợ cải tạo đất chua.

5.5 Bổ sung hàm lượng siêu acid Humic

Chế phẩm sinh học Thủy Sính chứa siêu acid Humic và siêu acid Fulvic, đây là các dạng keo đất có khả năng liên kết với các cation bazo, giúp đất giữ lại lượng phân bón cho cây và ngăn chặn hiện tượng rửa trôi. Acid humic cũng tăng cường quá trình trao đổi cation của cây, giúp quá trình trao đổi khoáng chất ở rễ diễn ra dễ dàng hơn. Sử dụng chế phẩm sinh học Thủy Sính giúp tiết kiệm phân bón và duy trì độ pH đất ở mức trung tính. Bổ sung Humic và phân hữu cơ là biện pháp bền vững để cải tạo đất chua.

Bà con nên chú trọng phòng bệnh hơn là chữa bệnh bằng cách sử dụng chế phẩm sinh học thân thiện với môi trường để tăng cường sức đề kháng và sức khỏe của cây. Điều này giúp cây vượt qua các giai đoạn mẫn cảm như ra đọt non, trồng mới mà không cần sử dụng thuốc hóa học, từ đó tránh được tác động đất chua.

Để cải thiện độ chua của đất trồng, cần kiểm tra đất thường xuyên và phát hiện kịp thời. Tuy nhiên, biện pháp cải tạo đất chua cần được áp dụng đúng thời điểm và nguyên tắc để đạt hiệu quả lâu dài. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bà con chăm sóc và cải tạo đất chua một cách hiệu quả.

Liên hệ ngay với đội ngũ kỹ thuật viên Thủy Sính (Hotline: 0905 908 500) để được hỗ trợ kỹ thuật trong quá trình chăm sóc cây trồng. Chúng tôi sẽ luôn đồng hành và ưu tiên hỗ trợ bà con!