Đạo đức cách mạng là hòa bình với quần chúng thành một khối

Tác phẩm "Đạo đức Cách mạng" của Chủ tịch Hồ Chí Minh

ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG

Từ lúc đầu, loài người đã phảiđấu tranhđối với giới tự nhiên để sống còn, như chống thú dữ, chống mưa nắng... Muốn thắng lợi, thì mỗi người phải dựa vào lực lượng của số đông người, tức là của tập thể, củaxã hội. Riêng lẻ từngcá nhânthì nhất định không thắng nổi tự nhiên, không sống còn được.

Để sống còn, loài người lại phảisản xuấtmới có ǎn, có mặc. Sản xuất cũng phải dựa vào lực lượng của tập thể, của xã hội. Chỉ riêng lẻ cá nhân cũng không sản xuất được.

Thời đại của chúng ta là thời đại vǎn minh, thời đại cách mạng, mọi việc càng phải dựa vào lực lượng của tập thể, của xã hội; cá nhân càng không thể đứng riêng lẻ mà càng phải hoà mình trong tập thể, trong xã hội.

Do đó,chủ nghĩa cá nhânlà trái ngược vớichủ nghĩa tập thểvà chủ nghĩa tập thể, chủ nghĩa xã hội nhất định thắng, chủ nghĩa cá nhân nhất định phải tiêu diệt.

Cách sản xuất và sức sản xuất phát triển và biến đổi mãi, do đó mà tư tưởng của người, chế độ xã hội, v.v., cũng phát triển và biến đổi. Chúng ta đều biết từ đời xưa đến đời nay, cách sản xuất từ chỗ dùng cành cây, búa đá phát triển dần đến máy móc, sức điện, sức nguyên tử. Chế độ xã hội cũng phát triển từ cộng sản nguyên thuỷ đến chế độ nô lệ, đến chế độ phong kiến, đến chế độ tư bản chủ nghĩa và ngày nay gần một nửa loài người đang tiến lên chế độ xã hội chủ nghĩa và chế độ cộng sản chủ nghĩa.

Sự phát triển và tiến bộ đó không ai ngǎn cản được.

Từ khi có chế độ của riêng thì xã hội chia thànhgiai cấp, giai cấp bóc lột và giai cấp bị bóc lột, do đó cómâu thuẫnxã hội, cóđấutranhgiữa các giai cấp và từ đó, người nào cũng thuộc vào hoặc giai cấp này hoặc giai cấp khác, không ai có thể đứng ngoài giai cấp. Đồng thời, mỗi người đại biểu chotư tưởngcủa giai cấp mình.

Trong xã hội cũ, bọn phong kiến địa chủ, bọn tư bản và đế quốc thẳng tay áp bức, bóc lột những tầng lớp người khác, nhất là công nhân và nông dân. Chúng cướp của chung do xã hội sản xuất ra, làm của riêng của cá nhân chúng, để chúng "ngồi mát ǎn bát vàng". Nhưng miệng chúng luôn luôn huênh hoang những danh từ "đạo đức", "tự do", "dân chủ", v.v..

Không thể chịu áp bức, bóc lột mãi, công nhân, nông dân và nhân dân lao động khác nổi lên làmcách mạngđể tự giải phóng và đểcải tạoxã hội cũ xấu xa thành xã hội mới tốt đẹp, trong đó những người lao động đều được ấm no, sung sướng, không có người bóc lột người.

Để giành lấy thắng lợi, cách mạng nhất định phải dogiai cấpcông nhân lãnh đạo. Vì nó là giai cấp tiền tiến nhất, giác ngộ nhất, kiên quyết nhất, có kỷ luật nhất và tổ chức chặt chẽ nhất. Mà đảng vô sản là bộ tham mưu của giai cấp công nhân. Cách mạng ở Liên Xô và ở các nước khác trong phe xã hội chủ nghĩa đã chứng thực điều đó, không ai chối cãi được.

Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải cóđạo đức cách mạnglàm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.

Sinh trưởng trong xã hội cũ, chúng ta ai cũng mang trong mình hoặc nhiều hoặc ít vết tích xấu xa của xã hội đó về tư tưởng, về thói quen... Vết tích xấu nhất và nguy hiểm nhất của xã hội cũ làchủ nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân trái ngược với đạo đức cách mạng, nếu nó còn lại trong mình, dù là ít thôi, thì nó sẽ chờ dịp để phát triển, để che lấp đạo đức cách mạng, để ngǎn trở ta một lòng một dạ đấu tranh cho sự nghiệp cách mạng.

Chủ nghĩa cá nhân là một thứ rất gian giảo, xảo quyệt; nó khéo dỗ dành người ta đi xuống dốc. Mà ai cũng biết rằng xuống dốc thì dễ hơn lên dốc. Vì thế mà càng nguy hiểm.

Muốn gột rửa sạch những vết tích xấu xa của xã hội cũ, muốn rèn luyện đạo đức cách mạng, thì chúng ta phải ra sức học tập, tu dưỡng, tự cải tạo để tiến bộ mãi. Nếu không cố gắng để tiến bộ, thì tức là thoái bộ, là lạc hậu.

Mà thoái bộ và lạc hậu thì sẽ bị xã hội tiến bộ sa thải.

Không phải chỉ ở tại nhà trường, có lên lớp, mới học tập, tu dưỡng, rèn luyện và tự cải tạo được. Trong mọi hoạt động cách mạng, chúng ta đều có thể và đều phải học tập, tự cải tạo. Thời kỳ hoạt động bí mật, thời kỳ khởi nghĩa, thời kỳ kháng chiến và ngày nay công việc xây dựng miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thống nhất nước nhà đều là những trường học rất tốt cho chúng ta rèn luyện đạo đức cách mạng.

Có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khǎn, gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước. Vì lợi ích chung của Đảng, của cách mạng, của giai cấp, của dân tộc và của loài người mà không ngần ngại hy sinh tất cả lợi ích riêng của cá nhân mình. Khi cần, thì sẵn sàng hy sinh cả tính mạng của mình cũng không tiếc. Đó là biểu hiện rất rõ rệt, rất cao quý của đạo đức cách mạng.

Trong Đảng ta, các đồng chí Trần Phú, Ngô Gia Tự, Lê Hồng Phong, Nguyễn Vǎn Cừ, Hoàng Vǎn Thụ, Nguyễn Thị Minh Khai và nhiều đồng chí khác đã vì dân, vì Đảng mà oanh liệt hy sinh, đã nêu gương chói lọi của đạo đức cách mạng chí công vô tư cho tất cả chúng ta học tập.

Có đạo đức cách mạng thì khi gặp thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn, "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ"; lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hoá. Đó cũng là biểu hiện của đạo đức cách mạng.

*

* *

Nói tóm tắt, thì đạo đức cách mạng là:

Quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất.

Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng.

Đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc.

Ra sức học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, luôn luôn dùng tự phê bình và phê bình để nâng cao tư tưởng và cải tiến công tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ.

Mỗi người cách mạng phải hiểu thật sâu sắc rằng: Đảng ta là một đội ngũ tiên tiến nhất và tổ chức chặt chẽ nhất của giai cấp công nhân, là người lãnh đạo của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Hiện nay, giai cấp công nhân ta tuy chưa đông lắm, nhưng nó càng ngày càng phát triển. Mai sau, hợp tác xã nông nghiệp sẽ được tổ chức khắp nơi, nông thôn sẽ dùng nhiều máy móc, nông dân sẽ biến thành công nhân. Người trí thức dần dần lao động chân tay và sự phân biệt giữa trí thức và công nhân cũng sẽ xoá bỏ dần. Công nghiệp của nước ta ngày càng phát triển. Vì vậy, số công nhân ngày thêm đông, sức công nhân ngày thêm mạnh, tiền đồ của giai cấp công nhân rất rộng rãi và vẻ vang. Nó vừa cải tạo thế giới vừa cải tạo bản thân mình.

Người cách mạng phải thấy thật rõ điều đó và đứng vững trênlập trườnggiai cấp công nhân, để hết lòng hết sức đấu tranh cho chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, cho giai cấp công nhân và cho toàn thể nhân dân lao động.Đạo đức cách mạng là tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân.

Ngoài lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, Đảng ta không có lợi ích gì khác. Vì vậy, mục đích trước mắt của Đảng ta là đấu tranh để đưa miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội và thực hiện thống nhất nước nhà.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã đấu tranh anh dũng, đánh đổ ách thống trị của thực dân và phong kiến, giải phóng hoàn toàn miền Bắc nước ta.

Đó là một thắng lợi to lớn. Nhưng cách mạng chưa phải đã thành công hoàn toàn. Vì mục tiêu hiện nay của Đảng là đấu tranh thống nhất nước nhà, để thực hiện một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh; làm cho cả nước không còn ai bị bóc lột, xây dựng một xã hội mới, trong đó mọi người được sung sướng, ấm no.

Nhưng công nghiệp của ta còn lạc hậu. Nhờ có sự giúp đỡ vô tư của các nước anh em, trước hết là Liên Xô và Trung Quốc, chúng ta đang phát triển công nghiệp. Để giành lấy thắng lợi,công nhânta phải ra sức thi đua sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ; phải chấp hành nghiêm chỉnh kỷ luật lao động và tích cực tham gia quản lý xí nghiệp; phải chống lãng phí, tham ô.Cán bộta phải thật sự cần, kiệm, liêm, chính, cùng công nhân tham gia lao động.

Nông dânta đã được chia ruộng đất, đời sống có khá hơn trước một phần. Nhưng cách sản xuất vẫn còn phân tán, lạc hậu; do đó thu hoạch chưa được tǎng nhiều, đời sống mới được cải thiện ít. Nông thôn ta cần phải đẩy mạnh phong trào tổ đổi công và hợp tác xã cho rộng khắp và chắc chắn, để thực sự tǎng gia sản xuất, có như thế thì đồng bào nông dân mới hoàn toàn thoát khỏi cảnh nghèo khó và được ấm no hơn.

Cho nênđạo đức cách mạng là ra sức phấn đấu để thực hiện mục tiêu của Đảng, hết sức trung thành phục vụ giai cấp công nhân và nông dân lao động, tuyệt đối không thể lừng chừng.

Số đông đảng viên, đoàn viên và cán bộ ta làm đúng như thế. Nhưng cũng có một số không làm đúng. Họ lầm tưởng rằng miền Bắc không còn thực dân và phong kiến nữa, thì tức là cách mạng thành công rồi. Do đó mà họ đểchủ nghĩa cá nhânchớm nở, họ yêu cầu hưởng thụ, yêu cầu nghỉ ngơi, họ muốn lựa chọn công tác theo ý thích của cá nhân mình, không muốn làm công tác mà đoàn thể giao phó cho họ. Họ muốn địa vị cao, nhưng lại sợ trách nhiệm nặng. Dần dần tinh thần đấu tranh và tính tích cực của họ bị kém sút, chí khí anh dũng và phẩm chất tốt đẹp của người cách mạng cũng kém sút; họ quên rằng tiêu chuẩn số một của người cách mạng làquyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng.

Chúng ta cần phải biết rằng: những thắng lợi mà chúng ta đã đạt được mới chỉ là bước đầu trên đường đi muôn dặm. Chúng ta phải tiến lên, cách mạng phải tiến lên nữa. Nếu không tiến, tức là thoái. Và nếu thoái thì những thắng lợi đã đạt được sẽ không thể củng cố và phát triển.

Để tiến lên chủ nghĩa xã hội, cuộc đấu tranh phải lâu dài và gian khổ. Cần có người cách mạng là vì còn cókẻ địchchống lại cách mạng.

Kẻ địch gồm có ba loại. Chủ nghĩa tư bản và bọn đế quốc là kẻ địch rất nguy hiểm.

Thói quen và truyền thống lạc hậu cũng là kẻ địch to; nó ngấm ngầm ngǎn trở cách mạng tiến bộ. Chúng ta lại không thể trấn áp nó, mà phải cải tạo nó một cách rất cẩn thận, rất chịu khó, rất lâu dài.

Loại địch thứ ba làchủ nghĩa cá nhân,tư tưởng tiểu tư sản còn ẩn nấp trong mình mỗi người chúng ta. Nó chờ dịp - hoặc dịp thất bại, hoặc dịp thắng lợi - để ngóc đầu dậy. Nó là bạn đồng minh của hai kẻ địch kia.

Vì vậy,đạo đức cách mạnglà vô luận trong hoàn cảnh nào, cũng phải quyết tâm đấu tranh, chống mọi kẻ địch, luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, quyết không chịu khuất phục, không chịu cúi đầu. Có như thế mới thắng được địch và thực hiện được nhiệm vụ cách mạng.

Sở dĩ Đảng ta có thể lãnh đạo giai cấp công nhân và toàn dân tiến lên chủ nghĩa xã hội, là vì Đảng ta có chính sách đúng đắn và lãnh đạo thống nhất. Mà lãnh đạo thống nhất là vì toàn thể đảng viên tư tưởng nhất trí và hành động nhất trí.

Nếu đảng viên tư tưởng và hành động không nhất trí, thì khác nào một mớ cắt rời, "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược". Như vậy, thì không thể lãnh đạo quần chúng, không thể làm cách mạng.

Lời nói và việc làm của đảng viên rất quan hệ đến sự nghiệp cách mạng, vì nó ảnh hưởng lớn đến quần chúng. Ví dụ: chính sách của Đảng và của Chính phủ ta hiện nay là tổ chức rộng khắp và chặt chẽ cáctổ đổi công và hợp tác xã, thực hiện hợp tác hoá nông nghiệp. Nhưng có một số đảng viên và đoàn viên không vào tổ đổi công, không vào hợp tác xã hoặc vào nhưng không tích cực góp phần xây dựng, củng cố tổ đổi công và hợp tác xã. Đó là vìchủ nghĩa cá nhânđã đưa các đồng chí ấy đến chỗ "tự do hành động", trái với tổ chức và kỷ luật của Đảng. Dù muốn hay là không muốn, hành động của những đồng chí ấy làm giảm sút uy tín và ngǎn trở sự nghiệp của Đảng, ngǎn trở bước tiến của cách mạng.

Những chính sách và nghị quyết của Đảng đều vì lợi ích của nhân dân. Vì vậy,đạo đức cách mạngcủa người đảng viên là bất kỳ khó khǎn đến mức nào cũngkiên quyết làm đúng chính sách và nghị quyết của Đảng, làm gương mẫu cho quần chúng. Mọi đảng viên phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, trước Đảng; phải ngǎn ngừa và kiên quyết chống lại chủ nghĩa cá nhân.

Đảng ta đại biểu cholợi ích chungcủa giai cấp công nhân, của toàn thể nhân dân lao động, chứ không phải mưu cầulợi ích riêngcủa một nhóm người nào, của cá nhân nào. Điều đó ai cũng biết.

Giai cấp công nhân chẳng những đấu tranh để tự giải phóng, mà còn để giải phóng cả loài người khỏi áp bức, bóc lột. Cho nên lợi ích của giai cấp công nhân và lợi ích của nhân dân là nhất trí.

Đảng viên là người thay mặt Đảng đại biểu cho lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Vì vậy, lợi ích của người đảng viên phải ở trong chứ không thể ở ngoài lợi ích của Đảng, của giai cấp. Đảng và giai cấp thắng lợi và thành công, tức là đảng viên thắng lợi và thành công. Nếu rời khỏi Đảng, rời khỏi giai cấp, thì cá nhân dù tài giỏi mấy, cũng nhất định không làm nên việc gì.

Đạo đức cách mạnglà vô luận trong hoàn cảnh nào, người đảng viên cũng phải đặtlợi ích của Đảng lên trên hết.Nếu khi lợi ích của Đảng và lợi ích của cá nhân mâu thuẫn với nhau, thì lợi ích cá nhân phải tuyệt đối phục tùng lợi ích của Đảng.

Vì chưa rửa gột sạchchủ nghĩa cá nhân, cho nên có đảng viên còn "kể công" với Đảng. Có ít nhiều thành tích, thì họ muốn Đảng "cảm ơn" họ. Họ đòi ưu đãi, họ đòi danh dự và địa vị. Họ đòi hưởng thụ. Nếu không thoả mãn yêu cầu của họ thì họ oán trách Đảng, cho rằng họ "không có tiền đồ", họ "bị hy sinh". Rồi dần dần họ xa rời Đảng, thậm chí phá hoại chính sách và kỷ luật của Đảng.

Nhiều đồng chí hoạt động trong thời kỳ bí mật và nhiều chiến sĩ trong thời kỳ kháng chiến đã oanh liệt hy sinh cả tính mạng; những anh hùng và chiến sĩ lao động hết lòng hết sức tǎng gia sản xuất; những đồng chí ấy không đòi địa vị và danh dự, không bao giờ đòi Đảng cảm ơn.

Đảng ta là một đảng có tính chất quần chúng, có hàng chục vạn đảng viên. Vì hoàn cảnh nước ta mà số đông đảng viên thuộc thành phần tiểu tư sản. Điều đó không có gì lạ. Dù vì ảnh hưởng của tư tưởng tư sản mà lúc đầu có đảng viên lập trường thiếu vững chắc, quan điểm còn mơ hồ, tư tưởng thiếu đúng đắn, nhưng được rèn luyện trong cách mạng và trong kháng chiến, nói chung đảng viên ta là tốt, trung thành với Đảng, với cách mạng.

Các đồng chí ấy hiểu rằng: đảng viên phạm sai lầm thì sẽ đưa quần chúng đến sai lầm, cho nên khi có sai lầm thì các đồng chí ấy sẵn sàng và kịp thời sửa chữa, không để nhiều sai lầm nhỏ cộng thành sai lầm to. Do đó, các đồng chí ấy biếtthật thà tự phê bình và thành khẩn phê bìnhđồng chí khác để cùng nhau tiến bộ.

Như thế là đúng vớiđạo đức cách mạng. Trong bao nhiêu nǎm hoạt động bí mật, dù bị bọn thực dân khủng bố gắt gao và Đảng ta gặp rất nhiều khó khǎn, nguy hiểm, nhưng Đảng ta ngày càng phát triển, càng mạnh mẽ và đã lãnh đạo nhân dân làm cách mạng thành công, kháng chiến thắng lợi. Đó là vì Đảng ta khéo dùng cái vũ khí sắc bénphê bình và tự phê bình.

Nhưng vẫn có một số ít đảng viên bịchủ nghĩa cá nhântrói buộc mà trở nên kiêu ngạo, công thần, tự cao tự đại. Họ phê bình người khác mà không muốn người khác phê bình họ; không tự phê bình hoặc tự phê bình một cách không thật thà, nghiêm chỉnh. Họ sợ tự phê bình thì sẽ mất thể diện, mất uy tín. Họ không lắng nghe ý kiến của quần chúng. Họ xem khinh những cán bộ ngoài Đảng. Họ không biết rằng: có hoạt động thì khó mà hoàn toàn tránh khỏi sai lầm. Chúng ta không sợ sai lầm, chỉ sợ phạm sai lầm mà không quyết tâm sửa chữa. Muốn sửa chữa cho tốt thì phải sẵn sàng nghe quần chúng phê bình và thật thà tự phê bình. Không chịu nghe phê bình và không tự phê bình thì nhất định lạc hậu, thoái bộ. Lạc hậu và thoái bộ thì sẽ bị quần chúng bỏ rơi. Đó là kết quả tất nhiên của chủ nghĩa cá nhân.

Lực lượng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động là rất to lớn, là vô cùng vô tận. Nhưng lực lượng ấy cần có Đảng lãnh đạo mới chắc chắn thắng lợi. Đồng thời, Đảng phải đi sát quần chúng, khéo tổ chức và lãnh đạo quần chúng, thì cách mạng mới thành công.

Đạo đức cách mạnglà hoà mình với quần chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng. Do lời nói và việc làm, đảng viên, đoàn viên và cán bộ làm cho dân tin, dân phục, dân yêu, đoàn kết quần chúng chặt chẽ chung quanh Đảng, tổ chức, tuyên truyền và động viên quần chúng hǎng hái thực hiện chính sách và nghị quyết của Đảng.

Trong cách mạng và kháng chiến, chúng ta đã làm đúng như vậy.

Nhưng hiện nay,chủ nghĩa cá nhânđang ám ảnh một số đồng chí. Họ tự cho mình cái gì cũng giỏi, họ xa rời quần chúng, không muốn học hỏi quần chúng mà chỉ muốn làm thầy quần chúng. Họ ngại làm việc tổ chức, tuyên truyền và giáo dục quần chúng. Họ mắc bệnh quan liêu, mệnh lệnh. Kết quả là quần chúng không tin, không phục, càng không yêu họ. Chung quy là họ không làm nên trò trống gì.

*

* *

Miền Bắc nước ta đang tiến dần lên chủ nghĩa xã hội. Đó là yêu cầu cấp bách của hàng chục triệu người lao động. Đó là công trình tập thể của quần chúng lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng ta. Chủ nghĩa cá nhân là một trở ngại lớn cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Cho nênthắng lợi của chủ nghĩa xã hội không thể tách rời thắng lợi của cuộc đấu tranh trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân.

Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là "giày xéo lên lợi ích cá nhân". Mỗi người đều có tính cách riêng, sở trường riêng, đời sống riêng của bản thân và của gia đình mình. Nếu những lợi ích cá nhân đó không trái với lợi ích của tập thể thì không phải là xấu. Nhưng lại phải thấy rằng chỉ ở trong chế độ xã hội chủ nghĩa thì mỗi người mới có điều kiện để cải thiện đời sống riêng của mình, phát huy tính cách riêng và sở trường riêng của mình.

Không có chế độ nào tôn trọng con người, chú ý xem xét những lợi ích cá nhân đúng đắn và bảo đảm cho nó được thoả mãn bằng chế độ xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. Trong xã hội có giai cấp bóc lột thống trị, chỉ có lợi ích cá nhân của một số rất ít người thuộc giai cấp thống trị là được thoả mãn, còn lợi ích cá nhân của quần chúng lao động thì bị giày xéo. Trái lại, trong chế độ xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa là chế độ do nhân dân lao động làm chủ, thì mỗi người là một bộ phận của tập thể, giữ một vị trí nhất định và đóng góp một phần công lao trong xã hội. Cho nên lợi ích cá nhân là nằm trong lợi ích của tập thể, là một bộ phận của lợi ích tập thể. Lợi ích chung của tập thể được bảo đảm thì lợi ích riêng của cá nhân mới có điều kiện để được thoả mãn.

Lợi ích của cá nhân gắn liền với lợi ích của tập thể. Nếu lợi ích cá nhân mâu thuẫn với lợi ích tập thể, thì đạo đức cách mạng đòi hỏi lợi ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi ích chung của tập thể.

Cách mạng tiến lên mãi, Đảng tiến lên mãi. Cho nên người cách mạng cũng phải tiến lên mãi.

Phong trào cách mạng lôi cuốn hàng ức hàng triệu người. Công việc cách mạng là nghìn điều muôn loại phức tạp, khó khǎn. Để cân nhắc mọi hoàn cảnh phức tạp, nhìn rõ các mâu thuẫn, để giải quyết đúng các vấn đề, thì chúng ta phảicố gắng học tập lý luận Mác - Lênin.

Có học tập lý luận Mác - Lênin mới củng cố được đạo đức cách mạng, giữ vững lập trường, nâng cao sự hiểu biết và trình độ chính trị, mới làm được tốt công tác Đảng giao phó cho mình.

Học tập chủ nghĩa Mác - Lênin là học tập cái tinh thần xử trí mọi việc, đối với mọi người và đối với bản thân mình; là học tập những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế của nước ta. Học để mà làm. Lý luận đi đôi với thực tiễn.

Nhưng có đồng chí học thuộc lòng một số sách vở về chủ nghĩa Mác - Lênin. Họ tự cho mình là hiểu biết chủ nghĩa Mác - Lênin hơn ai hết. Song khi gặp việc thực tế, thì họ hoặc là máy móc, hoặc là lúng túng. Lời nói và việc làm của họ không nhất trí. Họ học sách vở Mác - Lênin, nhưng không học tinh thần Mác - Lênin. Học để trang sức, chứ không phải để vận dụng vào công việc cách mạng. Đó cũng làchủ nghĩa cá nhân.

Chủ nghĩa cá nhân đẻ ra trǎm thứ bệnh nguy hiểm: quan liêu, mệnh lệnh, bè phái, chủ quan, tham ô, lãng phí... Nó trói buộc, nó bịt mắt những nạn nhân của nó, những người này bất kỳ việc gì cũng xuất phát từ lòng tham muốn danh lợi, địa vị cho cá nhân mình, chứ không nghĩ đến lợi ích của giai cấp, của nhân dân.

Chủ nghĩa cá nhân là một kẻ địch hung ác của chủ nghĩa xã hội. Người cách mạng phải tiêu diệt nó.

Hiện nay, nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân ta là ra sức tǎng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm để xây dựng miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội, làm cơ sở vững mạnh cho công cuộc thống nhất nước nhà. Đó là một nhiệm vụ cực kỳ vẻ vang. Chúng ta, tất cả đảng viên, đoàn viên, tất cả cán bộ trong Đảng và ngoài Đảng cần phải quyết tâm suốt đời phục vụ Đảng, phục vụ nhân dân. Đó là phẩm chất cao quý của người cách mạng, đó là đạo đức cách mạng, đó là tính Đảng, tính giai cấp, nó bảo đảm cho sự thắng lợi của Đảng, của giai cấp, của nhân dân.

Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong.

Có gì sung sướng vẻ vang hơn là trau dồi đạo đức cách mạng để góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và giải phóng loài người.

Rất mong các đồng chí đảng viên, đoàn viên, cán bộ trong Đảng và ngoài Đảng đều cố gắng, đều tiến bộ.

TRẦN LỰC

Tạp chí Học tập, số 12 năm 1958.

--------------------

(Nguồn: Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị - Quốc gia, tập 9)

Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng theo tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là vấn đề bức thiết trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay

Đề cương giới thiệu tác phẩm "đạo đức cách mạng" của chủ tịch Hồ Chí Minh

Thứ hai - 07/01/2019 20:30 1.587 0

Tháng 12 năm 1958, với bút danh Trần Lực – Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm “Đạo đức cách mạng”. Tác phẩm được in lần đầu trên Tạp chí Học tập (nay là Tạp chí Cộng sản), sau đó được Nhà xuất bản Sự thật (Nhà xuất bản Chính trị quốc gia ngày nay) in thành sách và phát hành ngay trong tháng 12 - 1958.

HUYỆN ỦY VĨNH THUẬN ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
BAN TUYÊN GIÁO Vĩnh Thuận, ngày 28 tháng 11 năm 2018
*

ĐỀ CƯƠNG GIỚI THIỆU
TÁC PHẨM “ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG”
CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH

Tháng 12 năm 1958, với bút danh Trần Lực – Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm “Đạo đức cách mạng”. Tác phẩm được in lần đầu trên Tạp chí Học tập (nay là Tạp chí Cộng sản), sau đó được Nhà xuất bản Sự thật (Nhà xuất bản Chính trị quốc gia ngày nay) in thành sách và phát hành ngay trong tháng 12 - 1958.
Nhân kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ viết tác phẩm “Đạo đức cách mạng” chúng ta cùng tìm hiểu những giá trị lý luận và thực tiễn về đạo đức cách mạng đối với công tác xây dựng Đảng hiện nay:
I-TÓM TẮT NỘI DUNG TÁC PHẨM
Phần đầu tác phẩm Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: để chống lại chủ nghĩa cá nhân, nhất định phải rèn luyện, tu dưỡng và thấm nhuần sâu sắc đạo đức cách mạng. Có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước...
Người viết: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”.
Đạo đức cách mạng giúp mỗi người khi gặp thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn, “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”, không lo kèn cựa về mặt hưởng thụ, không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hoá...
Trong phần này, Bác nêu một số tấm gương sáng cán bộ Ðảng ta, như các đồng chí Trần Phú, Ngô Gia Tự, Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Cừ, Hoàng Văn Thụ, Nguyễn Thị Minh Khai... đã hy sinh cả tính mạng cho sự nghiệp cách mạng. Ðó là những biểu hiện cụ thể, cao quý của đạo đức cách mạng.
Phần tiếp theo của tác phẩm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra khái niệm và phân tích các yếu tố nội hàm của đạo đức cách mạng. Theo Người, đạo đức cách mạng là: quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Ðảng, cho cách mạng. Ðó là điều chủ chốt nhất.
Từ khái niệm đó, Người phân tích nội dung cụ thể của đạo đức cách mạng là phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, phải đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, đoàn kết chặt chẽ với nông dân, trí thức và toàn dân tộc, ngoài lợi ích của giai cấp và dân tộc, Ðảng không có lợi ích nào khác. Ðạo đức cách mạng là phải thực hiện được các mục tiêu của Ðảng, phải hoàn thành một cách xuất sắc các nhiệm vụ được giao.
Ðạo đức cách mạng là, vô luận trong hoàn cảnh nào cũng phải kiên quyết đấu tranh chống lại mọi kẻ địch, luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, quyết không cúi đầu. Người chỉ rõ có ba kẻ địch luôn chống lại chúng ta, đó là: chủ nghĩa tư bản và bọn đế quốc; thói quen và truyền thống lạc hậu vì nó ngấm ngầm ngăn cản sự phát triển của cách mạng và sự tiến bộ của chúng ta; kẻ thù thứ ba chính là chủ nghĩa cá nhân, nó ẩn nấp trong mỗi chúng ta, nó chờ mỗi khi ta thất bại hoặc thắng lợi là ngóc đầu lên. Nó là bạn đồng minh của hai kẻ thù kia.
Ðạo đức cách mạng là, phải luôn luôn thực hiện “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh niên phải thật sự gương mẫu, lời nói phải đi đôi với việc làm, tư tưởng phải thống nhất với việc làm. Ðạo đức cách mạng là, phải biết hy sinh cho sự nghiệp của Ðảng, của Tổ quốc và của dân tộc, coi đó là niềm vinh dự lớn. Không thể kể công với Ðảng. Có ít nhiều thành tích, thì họ muốn Ðảng “cảm ơn họ”. Họ đòi ưu đãi, họ đòi danh dự và địa vị. Họ đòi hưởng thụ. Nếu không thỏa mãn yêu cầu của họ thì oán trách Ðảng. Ðạo đức cách mạng là, phải gắn bó máu thịt với nhân dân, tin dân, dựa vào lực lượng vô địch của nhân dân để lãnh đạo nhân dân chống lại mọi kẻ thù xâm lược, đói nghèo và lạc hậu.
Phần thứ ba của tác phẩm, Chủ tịch Hồ Chí Minh phân tích về con đường tất yếu của cách mạng Việt Nam là tiến lên chủ nghĩa xã hội. Người khẳng định: Muốn chủ nghĩa xã hội thành công thì phải chống được chủ nghĩa cá nhân và phải thực hiện cho được đạo đức cách mạng.
Theo Người: Ðấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không hề mâu thuẫn với bảo vệ lợi ích cá nhân, cũng không phải “giày xéo lên lợi ích cá nhân”. Ðiều này được bảo đảm bằng bản chất tốt đẹp của chế độ ta - đó là chế độ dân chủ, “bao nhiêu quyền lợi đều thuộc về nhân dân”. Ở phần này, Người đưa ra quan điểm rõ ràng: Không ai có thể thỏa mãn rằng mình đã có, đã đủ đạo đức cách mạng, bởi vì: “Cách mạng tiến lên mãi, Ðảng tiến lên mãi. Cho nên người cách mạng cũng phải tiến lên mãi”. Người cách mạng muốn tiến lên phải không ngừng tu dưỡng và rèn luyện đạo đức cách mạng, đồng thời phải gắn bó với phong trào, nghĩa là phải luôn sát thực tế, và phải luôn trau dồi lý luận Mác - Lê-nin.
Kết luận tác phẩm, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, nhất định chúng ta sẽ chiến thắngchủ nghĩa cá nhân, bởi nó là “kẻ địch hung ác của chủ nghĩa xã hội”. Và: “Ðạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.
Thấm nhuần vai trò của đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã bổ sung thêm một thành tố quan trọng thứ tư trong công tác xây dựng Đảng: “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức”[1]. Việc bổ sung xây dựng Đảng về đạo đức trong mục tiêu của công tác xây dựng Đảng là vấn đề mới rất quan trọng và cần thiết trong tình hình hiện nay. Điều đó thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng ta trong việc đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên.
II. GIÁ TRỊ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TÁC PHẨM
1. Về mặt lý luận
Thông qua tác phẩm, Hồ Chí Minh đã tổng kết khái quát về đạo đức cách mạng và chủ nghĩa cá nhân với những tiêu chí cụ thể. Đạo đức cách mạng là phải “quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng. Đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc. Ra sức học tập chủ nghĩa Mác-Lênin, luôn luôn dùng tự phê bình và phê bình để nâng cao tư tưởng và cải tiến công tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ”.
Thông qua việc đánh giá những thành tựu và hạn chế của đội ngũ cán bộ, đảng viên, Hồ Chí Minh đã nêu những giải pháp để xây dựng và nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Đồng thời, Người cũng đề cập đến phương pháp xây dựng Đảng là phải quan tâm đến nội dung xây dựng Đảng về đạo đức cách mạng. Trước đây, chúng ta chỉ tập trung xây dựng Đảng vững mạnh về tư tưởng, chính trị và tổ chức; chưa thật sự quan tâm nhiều, đề cập nhiều đến mặt đạo đức cách mạng. Tuy nhiên, trong quá trình lãnh đạo Hồ Chí Minh thường dạy: Đảng ta là đạo đức, là văn minh.
2. Về mặt thực tiễn
Thông qua tác phẩm Đạo đức cách mạng, Hồ Chí Minh đánh giá, trong thực tế sản xuất và chiến đấu xây dựng chủ nghĩa xã hội, chống Mỹ cứu nước, rất nhiều cán bộ, đảng viên ta tỏ ra anh dũng, gương mẫu, gian khổ đi trước, hưởng thụ đi sau.
Tuy nhiên, bước vào thời kỳ xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế bên cạnh những cơ hội, thuận lợi để phát triển, chúng ta cũng phải đối mặt với những thách thức, khó khăn đặt ra như: tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đã trở nên nghiêm trọng hơn, xuất hiện trong tất cả các bộ phận cấu thành của hệ thống chính trị, trên tất cả các lĩnh vực, từ Trung ương đến địa phương và cơ sở. Từ thực trạng trên, học tập và làm theo lời dạy của Hồ Chí Minh trong tác phẩm Đạo đức cách mạng, giúp chúng ta nhận thức đúng đắn những vấn đề dưới đây:
+ Để bảo đảm vai trò lãnh đạo của Ðảng, chống chủ nghĩa cá nhân nhằm xây dựng Ðảng ta trong sạch, vững mạnh, một chính quyền hướng về dân, một đội ngũ đảng viên, cán bộ là công bộc của dân thì phải thường xuyên thực hành đạo đức cách mạng. Nghĩa là, quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Ðảng, cho cách mạng.
+ Phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong hệ thống chính trị, trước hết là trong cán bộ, đảng viên, đặc biệt là cán bộ, đảng viên có chức, có quyền, công chức Nhà nước phải bắt đầu từ phòng chống chủ nghĩa cá nhân.
+ Từng tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên phải thật thà soi rọi lại chính mình trong việc thực hành đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân đã có chuyển biến tốt hay chưa. Đồng thời, xác định thời gian tới chúng ta cần phải làm gì để thực hành đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân cho tốt hơn.
III. GIẢI PHÁP NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG
Hồ Chí Minh khẳng định, đối lập với đạo đức cách mạng là chủ nghĩa cá nhân, do đó, nâng cao đạo đức cách mạng không thể tách rời với chống chủ nghĩa cá nhân, luôn luôn gắn “xây” với “chống”. Xây là để nâng cao đạo đức cách mạng, chống là hướng tới mục tiêu quét sạch chủ nghĩa cá nhân, vì chủ nghĩa cá nhân là một loại giặc rất nguy hiểm.
1. Đối với tổ chức Đảng
Thứ nhất, tăng cường giáo dục trong toàn Đảng về lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, về đường lối, chính sách của Đảng, về nhiệm vụ và đạo đức của người đảng viên. Đây là giải pháp nhằm thiết lập nền tảng tư tưởng, lý luận, kim chỉ nam cho hành động, tạo dựng cái nền, cái gốc của toàn Đảng và với mỗi cán bộ, đảng viên.
Thứ hai, phải thực hành tự phê bình và phê bình nghiêm chỉnh trong Đảng.
Tự phê bình và phê bình là quy luật phát triển của Đảng, là vũ khí sắc bén trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đó là phương thuốc hay nhất, giúp cho toàn Đảng và mỗi đảng viên sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm, tiến bộ không ngừng, ngày càng mạnh thêm. Chính vì vậy mà Hồ Chí Minh cho rằng: “Phải sẵn sàng và kịp thời sửa chữa, không để nhiều sai lầm nhỏ cộng thành sai lầm to. Phải thật thà tự phê bình và thành khẩn phê bình đồng chí khác để cùng nhau tiến bộ. Chúng ta không sợ sai lầm, chỉ sợ phạm sai lầm mà không quyết tâm sửa chữa. Muốn sửa chữa cho tốt thì phải sẵn sàng nghe quần chúng phê bình và thật thà tự phê bình. Không chịu nghe phê bình và không tự phê bình thì nhất định lạc hậu, thoái bộ. Lạc hậu và thoái bộ thì sẽ bị quần chúng bỏ rơi. Đó là kết quả tất nhiên của chủ nghĩa cá nhân”.
Thứ ba, dựa vào dân để xây dựng Đảng.
Đạo đức cách mạng là hoà mình với quần chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng; làm cho dân tin, dân phục, dân yêu, đoàn kết quần chúng chặt chẽ chung quanh Đảng, tổ chức, tuyên truyền và động viên quần chúng hǎng hái thực hiện chính sách và nghị quyết của Đảng. Đảng, Nhà nước phải thường xuyên quan tâm đến việc thực hiện và phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Thứ tư, thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt và kỷ luật của Đảng.
Thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt định kỳ theo quy định của Điều lệ Đảng. Tôn trọng tổ chức và kỷ luật Đảng; tuyệt đối phục tùng sự phân công của Đảng.
2. Đối với cán bộ, đảng viên
Thứ nhất, mỗi cán bộ, đảng viên phải thực đặt lợi ích của cách mạng, của Đảng, của nhân dân lên trên hết, trước hết.
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, số đông cán bộ, đảng viên là những người có chức, có quyền; gắn liền với chức quyền là danh và lợi. Do đó, Người luôn căn dặn: “Đảng ta đại biểu cho lợi ích chung của giai cấp công nhân, của toàn thể nhân dân lao động, chứ không phải mưu cầu lợi ích riêng của một nhóm người nào, của cá nhân nào. Điều đó ai cũng biết”. Hồ Chí Minh cho rằng vấn đề lợi ích có quan hệ mật thiết với đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên.
Người viết: “Đạo đức cách mạng là vô luận trong hoàn cảnh nào, người đảng viên cũng phải đặt lợi ích của Đảng lên trên hết. Nếu khi lợi ích của Đảng và lợi ích chung của cá nhân mâu thuẫn với nhau, thì lợi ích cá nhân phải tuyệt đối phục tùng lợi ích của Đảng”.
Thứ hai, phải sâu sát thực tế, gần gũi quần chúng, thật sự tôn trọng và phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân.
- Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Hồ Chí Minh đã thấy rõ mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân, coi đó là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng nước ta. Mặt khác, Người còn cho sự gắn bó là một trong những tiêu chí thể hiện đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên. Người viết: “Đạo đức cách mạng là hòa mình với quần chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng”. Do đó, lời nói và việc làm của đảng viên, đoàn viên và cán bộ làm cho dân tin, dân phục dân yêu, đoàn kết quần chúng chặt chẽ xung quanh Đảng, tổ chức, tuyên truyền và động viên quần chúng hăng hái thực hiện chính sách và nghị quyết của Đảng.
Thứ ba, để nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân theo Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ, đảng viên phải cố gắng học tập, rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng, nâng cao trình độ hiểu biết để làm tốt mọi nhiệm vụ .
Tác phẩm Ðạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đời đã sáu mươi năm nhưng những nội dung, những vấn đề có tính nguyên tắc để bảo đảm vai trò lãnh đạo của Ðảng, để chống chủ nghĩa cá nhân, thường xuyên thực hiện đạo đức cách mạng, để xây dựng một Ðảng vững mạnh vẫn còn nguyên giá trị.
Kỷ niệm 60 năm tác phẩm Ðạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là dịp để chúng ta cùng ôn lại những lời dạy của Bác Hồ về đạo đức cách mạng, mà chính Người là một tấm gương sáng cho các thế hệ người Việt Nam noi theo.

TRƯỞNG BAN


Võ Thanh Xuân
Tài Liệu Tham Khảo:
-Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Kiên Giang.
- PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn- Tác phẩm “đạo đức cách mạng” với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
- Hồng Duyên -Bảo tàng Hồ Chí Minh.

[1] Văn phòng Trung ương Đảng: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, H, 2016, tr. 202.

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”

Thứ ba - 26/10/2021 22:53

LỜI NÓI ĐẦU

Phát huy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinhhạnh phúc là nội dung quan trọng trong tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ ChíMinh, vị lãnh tụ thiên tài của Đảng và dân tộc, người thầy vĩ đại của cách mạngViệt Nam. Người “là biểu tượng cao đẹp nhất của chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩaanh hùng cách mạng Việt Nam. Người là kết tinh rạng ngời của đạo đức, trí tuệ, khíphách, lương tri của dân tộc và thời đại”. Trọn cuộc đời, Người hiến dâng cho sựnghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Di sản tư tưởng Người để lại có ý nghĩalịch sử và thời đại sâu sắc, đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị lý luận và thực tiễn.Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã thành công rất tốt đẹp,góp phần củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, vàosự nghiệp đổi mới đất nước; cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân phát huy tinhthần yêu nước, ý chí và khát vọng phát triển vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dânchủ, công bằng, văn minh.Đại hội đã xác định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030 vàtầm nhìn phát triển đất nước đến năm 2045, định hướng và lãnh đạo, chỉ đạo toànbộ các hoạt động của Đảng, Nhà nước và xã hội. Trong quan điểm chỉ đạo thựchiện đường lối đổi mới giai đoạn tới, Nghị quyết Đại hội đã khẳng định: “Kiênđịnh và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ ChíMinh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lốiđổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây dựng và bảovệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Đồng thời chỉ rõ: “Động lựcvà nguồn động lực phát triển quan trọng của đất nước là khơi dậy mạnh mẽ tinhthần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khátvọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”.Thực hiện Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếptục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII "Vềđẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; tiếptục thực hiện Kế hoạch số 03-KH/TW ngày 25/7/2016 của Ban Bí thư Trung ươngĐảng về thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về “Đẩymạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và đẩymạnh thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Ban Tuyên giáo Trung ươngĐảng đã biên soạn, ban hành tài liệu chuyên đề học tập và làm theo tư tưởng, đạođức, phong cách Hồ Chí Minh toàn khóa: “Học tập và làm theo tư tưởng, đạođức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triểnđất nước phồn vinh, hạnh phúc”.

Chuyên đề cung cấp những nội dung cơ bản, các giải pháp chủ yếu trong họctập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong năm 2021 vànhững năm tiếp theo, nhằm phát huy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triểnđất nước phồn vinh, hạnh phúc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.Chuyên đề được dùng trong sinh hoạt chi bộ, đoàn thể, cơ quan, đơn vị của hệthống chính trị và được tuyên truyền rộng rãi trong toàn thể nhân dân.Nội dung chuyên đề, ngoài Lời mở đầu và Kết luận, gồm 2 phần:

- Phần thứ nhất: Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực,tự cường, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
- Phần thứ hai: Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cáchHồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh,hạnh phúc trong giai đoạn hiện nay.
Xin trân trọng giới thiệu tài liệu tới các đồng chí và quý bạn đọc!

Phần thứ nhất

TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC, PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH VỀ Ý CHÍ TỰ LỰC, TỰ CƯỜNG, KHÁT VỌNG PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC PHỒN VINH, HẠNH PHÚC

1. Sự hình thành tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tựlực, tự cường, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc
- Vấn đề độc lập cho dân tộc và khát vọng tự do cho nhân dân là xuất phátđiểm, là nguồn gốc của tư tưởng Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường, khát vọngphát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, được nuôi dưỡng bởi những giá trị vănhoá truyền thống của dân tộc, có sự tiếp thu các tinh hoa văn hóa nhân loại.
- Sinh thời trong cảnh nước nhà bị nô dịch, lầm than, người thanh niên trẻNguyễn Tất Thành đã sớm thức tỉnh, đau đáu nỗi niềm cứu nước, cứu dân. Ngườichọn hướng đi sang các nước tư bản phương Tây tìm hiểu sự thật đằng sau khẩuhiệu “Tự do - Bình đẳng - Bác ái”, xem người ta làm thế nào rồi trở về giúp đồngbào mình. Ngày 5/6/1911, tại bến cảng Nhà Rồng, Người bắt đầu chuyến hành trìnhtrên con tàu Amiral Latouche Tresville, mang theo khát vọng cháy bỏng: “Tự docho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn, đấy làtất cả những điều tôi hiểu”4. Điều này sớm đã thể hiện tư tưởng, ý chí tự lực, tựcường và một khát vọng lớn, mang tầm nhìn thời đại của lãnh tụ Hồ Chí Minh.
- Sinh sống và làm việc tại nhiều nước tư bản phương Tây đã giúp NguyễnTất Thành nhận thức và vạch rõ bản chất của chủ nghĩa tư bản: Ở đâu đâu đế quốctư bản thực dân cũng dã man, tàn bạo, cũng đầy rẫy những quan hệ phi nhân tính;ở đâu đâu những người lao động nghèo khổ, bần cùng cũng là bạn bè, anh em,đồng chí của nhau, họ phải được tập hợp lại, đứng lên đấu tranh giải phóng.
- Tháng 7 năm 1920, Nguyễn Ái Quốcđọc Sơ thảo lần thứ nhất những luậncương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của V.I.Lênin. Luận cương của Lêninđã giúp Người giải đáp những vấn đề cơ bản về con đường giải phóng dân tộc màNgười tìm kiếm bấy lâu. Người khẳng định: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộckhông có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”. Tháng 12/1920, Người đã gia nhập Quốc tế Cộng sản và tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp,đánh dấu sự chuyển biến mang tính bước ngoặt trong tư tưởng của Người từ chủnghĩa yêu nước sang chủ nghĩa cộng sản.
- Sau khi xác định con đường cứu nước theo cách mạng vô sản, Người tích cựctruyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin về trong nước. Người đã mang đến một luồng giómới về đấu tranh cách mạng đối với nhân dân Việt Nam, nhân dân các dân tộcthuộc địa, phụ thuộc, khơi dậy trong họ tinh thần đoàn kết đấu tranh chống chủnghĩa thực dân, thổi bùng ngọn lửa đấu tranh theo khuynh hướng cách mạng vô sảnở nước ta trong những năm 30 của thế kỷ XX, đưa tới sự ra đời của chính đảng vôsản Việt Nam, mở ra thời đại rực rỡ của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo củaĐảng, với những dấu ấn lịch sử và tầm vóc thời đại.
Ý chí tự lực, tự cường và khát vọng về quyền sống chân chính của dân tộc đãbồi đắp tư tưởng, sự nghiệp cách mạng của Nguyễn Ái Quốc và lan tỏa trong mọigiai tầng xã hội Việt Nam. Nói cách khác, chính chủ nghĩa yêu nước, khát vọnggiải phóng dân tộc và xây dựng đất nước “đàng hoàng”, “to đẹp” đã đưa Người
đến với chủ nghĩa Mác-Lênin, đặt nền móng cho sự phát triển tư tưởng mácxít ởViệt Nam, tạo ra những điều kiện căn bản, tiên quyết đưa đến những thành côngcủa cách mạng nước nhà.
2. Những nội dung cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ ChíMinh về ý chí tự lực, tự cường
2.1. Ý chí tự lực, tự cường là không phụ thuộc vào lực lượng bên ngoài, cóquan điểm độc lập trong quan hệ quốc tế
- Hầu hết các đảng cộng sản ở Châu Âu đều có quan điểm rằng, cách mạng ởcác thuộc địa phụ thuộc vào cách mạng ở các nước tư bản (chính quốc), cáchmạng ở các nước thuộc địa không thể thắng lợi khi cách mạng vô sản ở chính quốcchưa thắng lợi. Nguyễn Ái Quốc không tán thành quan điểm đó. Người cho rằng,
với ý chí, khát vọng đấu tranh mãnh liệt, bất khuất vì độc lập, tự do, cách mạng ởcác nước thuộc địa (trong đó có Việt Nam) hoàn toàn có thể chủ động giành thắnglợi, không phụ thuộc việc cách mạng ở chính quốc có thắng lợi hay không.
- Người cũng chỉ rõ mối quan hệ khăng khít giữa cách mạng ở thuộc địa vàcách mạng ở chính quốc. Người ví mối quan hệ đó như hai cánh của một conchim. Trong tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp”, vạch trần bản chất của chủnghĩa tư bản thực dân giống con đỉa có hai vòi, một vòi bám vào giai cấp vô sản ởcác nước tư bản, vòi kia hút máu các dân tộc thuộc địa, Người khẳng định muốntiêu diệt nó, phải cắt cả hai cái vòi, muốn vậy phải có sự phối hợp chặt chẽ giữacách mạng thuộc địa và cách mạng chính quốc.
- Hoạt động trong Quốc tế Cộng sản, Nguyễn Ái Quốc luôn chú trọng đưa rađề nghị Quốc tế Cộng sản đặt đúng vị trí, vai trò của cách mạng thuộc địa trongphong trào cách mạng vô sản thế giới, tích cực giúp đỡ cách mạng thuộc địa về lýluận và phương pháp đấu tranh, đào tạo cán bộ cho các dân tộc thuộc địa, cổ vũ và
hướng dẫn phong trào cách mạng thuộc địa phát triển đúng hướng, có khả năng tựgiải phóng mình.
- Thúc đẩy sự nghiệp cách mạng của dân tộc theo con đường chủ nghĩa MácLênin, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc nêu rõ quyết tâm, ý chí, phương pháp cách mạng,thể hiện sâu sắc quan điểm tự lực, tự cường trong đấu tranh cách mạng: “Đối vớitôi, câu trả lời đã rõ ràng: trở về nước, đi vào quần chúng, thức tỉnh họ, tổ chức họ,đoàn kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra đấu tranh giành tự do độc lập”.
2.2. Ý chí tự lực, tự cường là phải nhận thức rõ sức mạnh của chủ nghĩa yêunước và tinh thần dân tộc với chủ nghĩa quốc tế trong sáng
- Ý chí tự lực, tự cường trong tư tưởng Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh đã giúpNgười thấy rõ sức mạnh của chủ nghĩa dân tộc chân chính, bao gồm chủ nghĩa yêunước và tinh thần dân tộc, tạo nên sức mạnh to lớn của các dân tộc bị áp bức trênthế giới đứng lên chống đế quốc, thực dân. Từ thực tế xã hội Việt Nam cuối thế kỷXIX đầu thế kỷ XX, Người viết: “Chủ nghĩa dân tộc là động lực lớn của đất nước.Chính nó đã gây nên cuộc nổi dậy chống thuế năm 1908, nó dạy cho những ngườiculi biết phản đối, nó làm cho những người “nhà quê” phản đối ngầm trước thuế tạpdịch và thuế muối... nó đã thúc giục thanh niên bãi khoá, làm cho những nhà cáchmạng trốn sang Nhật Bản, làm vua Duy Tân mưu tính khởi nghĩa”.
- Theo Người, nhân tố mang tính quyết định của cách mạng giải phóng dântộc chính là sức mạnh của toàn dân tộc. Trong tác phẩm Đường Kách mệnh(1927), Người viết: “chỉ ước ao sao đồng bào xem rồi thì nghĩ lại, nghĩ rồi thì tỉnhdậy, tỉnh rồi thì đứng lên đoàn kết nhau mà làm cách mệnh”. Nêu cao tinh thầnđộc lập tự chủ, tự lực, tự cường “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” nhưng “phảicủng cố tình đoàn kết hữu nghị giữa nhân dân ta và nhân dân các nước bạn, nhân dânPháp, nhân dân yêu chuộng hòa bình thế giới”. Người nhấn mạnh vấn đề có tínhnguyên tắc: “Muốn người ta giúp cho, thì trước mình phải tự giúp lấy mình đã”.
- Ở một nước thuộc địa như Việt Nam, đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấptrở thành vấn đề sống còn, ngọn cờ giải phóng dân tộc phải giương cao hơn hếtthảy. Trong cuộc đấu tranh đó, chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc được coilà nền tảng căn bản, có thể huy động, tập hợp được hết thảy các giai tầng xã hộiđoàn kết trên một mặt trận, đấu tranh giành độc lập dân tộc cũng như bảo vệ vữngchắc nền độc lập đó. “Đảng phải hết sức liên lạc với tiểu tư sản, trí thức, trungnông, Thanh niên, Tân Việt, v.v. để kéo họ đi vào phe vô sản giai cấp”.
- Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 6 (11/1939), Đảng ta khẳng định chủtrương thành lập Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương, liên hiệp tất cảcác dân tộc, giai cấp, đảng phái, giành độc lập dân tộc, xây dựng hình thức Nhànước cộng hòa, dân chủ “Chính phủ chung cho tất cả các tầng lớp dân chúng”. Nghị
quyết Trung ương nêu rõ: “Công nông phải đưa cao cây cờ dân tộc lên, vì quyền lợisinh tồn của dân tộc mà sẵn sàng bắt tay với tiểu tư sản và những tầng lớp tư sảnbổn xứ, trung tiểu địa chủ”.
- Ngay sau khi trở về nước, Lãnh tụ Hồ Chí Minh chủ trì Hội nghị Trungương 8 (1941). Ngoài những chủ trương lớn về giải phóng dân tộc, nhiệm vụ cáchmạng chủ yếu, Hội nghị còn chủ trương thành lập Mặt trận Việt Minh, tập hợpđoàn kết rộng rãi toàn dân tộc với các tổ chức, đoàn thể cứu quốc, thống nhất ýchí, hành động trong toàn Đảng, toàn nhân dân đấu tranh giành độc lập dân tộc.
- Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, nước Việt Nam Dân chủCộng hòa ra đời là minh chứng sống động nhất về sức mạnh dân tộc, mà chủ nghĩayêu nước, tinh thần dân tộc, kết hợp chủ nghĩa quốc tế trong sáng là nhân tố quytụ, thúc đẩy, hòa quyện, kết tinh mọi nguồn lực bên trong và bên ngoài, sức mạnhcủa các tầng lớp, giai cấp trong xã hội Việt Nam, kiên cường đấu tranh dưới sựlãnh đạo của Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh.
2.3. Ý chí tự lực, tự cường là sự chủ động, chuẩn bị mọi mặt các điều kiệncủa cách mạng
- Điều kiện trước hết là phải có một Đảng cách mệnh, “để trong thì vận độngvà tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọinơi. Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vữngthuyền mới chạy. Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong đảng aicũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũngnhư người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam”.
- Mùa Xuân năm 1930, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc chủ trì hội nghị thành lậpĐảng Cộng sản Việt Nam, thông qua Cương lĩnh chính trị đầu tiên do Người soạnthảo. Cương lĩnh ngắn gọn, rõ ràng và thể hiện tinh thần độc lập, tự chủ, phù hợpvới hoàn cảnh thực tiễn Việt Nam, nhấn mạnh đấu tranh giải phóng dân tộc, chốngchủ nghĩa đế quốc thực dân và chế độ phong kiến đã suy tàn, thực hiện mục tiêuchiến lược: “Làm cho nước Nam được hoàn toàn độc lập”, “làm tư sản dân quyềncách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”. Sự ra đời của Đảngđánh dấu bước ngoặt đặc biệt quan trọng trong tiến trình cách mạng dân tộc, trởthành nhân tố tiên quyết, quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, dẫndắt, tập hợp và lãnh đạo nhân dân từng bước đấu tranh, chuẩn bị các điều kiện mọimặt, đưa tới sự thành công của cách mạng.
- Sau 30 năm hoạt động ở nước ngoài, ngày 28/01/1941, lãnh tụ Hồ Chí Minhtrở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng. Tại Hội nghị Trung ương8, Người cùng Trung ương Đảng quyết định những vấn đề lớn của cách mạng nhưhoàn chỉnh chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng, đặt nhiệm vụ
giải phóng dân tộc lên hàng đầu, xử lý đúng đắn đấu tranh dân tộc và đấu tranh giaicấp, lợi ích dân tộc và lợi ích giai cấp, quyết tâm giành cho được độc lập dân tộc.
- Người chỉ ra các nhiệm vụ quan trọng, cần kíp về việc chuẩn bị các điềukiện đảm bảo sự thắng lợi của cách mạng, như: xây dựng lực lượng cách mạng(bao gồm lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang); căn cứ địa cách mạng; tậpdượt cho quần chúng đấu tranh, xác định phương pháp đấu tranh khởi nghĩa từngphần đến Tổng khởi nghĩa giành chính quyền; chuẩn bị bộ máy tổng khởi nghĩagiành chính quyền khi thời cơ chín muồi và dự kiến các công việc sau khi giànhđược chính quyền.
- Nhờ có sự chủ động, chuẩn bị chu đáo về mọi mặt, chỉ trong vòng 15 ngàyCách mạng tháng Tám (1945) diễn ra mau lẹ, ít đổ máu, giành thắng lợi hoàn toàntrên cả nước, đập tan chế độ thực dân thống trị nước ta hơn 80 nghìn năm, lật đổ chếđộ quân chủ chuyên chế tồn tại ngót nghìn năm, khai sinh nền dân chủ cộng hòa, mởra một kỉ nguyên mới của dân tộc Việt Nam, kỉ nguyên giải phóng dân tộc gắn liềnvới giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động, kỉ nguyên độc lập dân tộcgắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Thắng lợi này thể hiện việc vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin ở mộtnước thuộc địa, khẳng định đường lối cách mạng đúng đắn của Đảng, tinh thần, ýchí tự lực, tự cường của toàn dân tộc theo tư tưởng của Bác. Tư tưởng tự lực, tựcường, chủ động chuẩn bị chu đáo các điều kiện cách mạng tiếp tục được pháttriển và khẳng định trong các giai đoạn cách mạng sau, đưa tới thắng lợi vĩ đại củacuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945- 1954), kháng chiến chống đế quốcMỹ (1954-1975), trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước (1975- nay), đặcbiệt trong 35 năm đổi mới (1986- nay).
2.4. Ý chí tự lực, tự cường là đặc biệt chú trọng phát huy vai trò, sức mạnhcủa Nhân dân
- Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân nhưng không phải ở đâuvà bất cứ lúc nào quần chúng nhân dân cũng làm được cách mạng. Muốn làmđược cách mạng, quần chúng nhân dân phải được vận động, rèn luyện và tổ chứcnhằm huy động, tập hợp, phát huy cao nhất vai trò, sức mạnh của mọi lực lượngquần chúng trên cùng một mặt trận, biến thành sức mạnh của quần chúng thànhsức mạnh cách mạng.
- Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, “Nhân dân” là phạm trù cao quý nhất. Ngườinói: “Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không gì mạnhbằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”16. Người khẳng định, dân khí mạnh thìbinh lính nào, súng ống nào cũng không địch nổi. “Nếu lãnh đạo khéo thì việc gìkhó khăn mấy và to lớn mấy, nhân dân cũng làm được”.
- Trong giai đoạn vận động giải phóng dân tộc, lãnh tụ Hồ Chí Minh thườngnhấn mạnh phải động viên lực lượng của toàn dân, có dân là có tất cả. Khi thời cơcách mạng chín muồi (8/1945), Người đã gửi Thư kêu gọi tổng khởi nghĩa trongcả nước. Người nêu rõ: “Hỡi đồng bào yêu quý! Giờ quyết định cho vận mệnh dân
tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng chota... Chúng ta không thể chậm trễ. Tiến lên! Tiến lên! Dưới lá cờ Việt Minh, đồngbào hãy dũng cảm tiến lên!”. Sức mạnh toàn dân được huy động và hiện diện tolớn, tạo nên thành công vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám.
- Thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1946-1954), trong hoàn cảnh thực dânPháp rắp tâm xâm lược nước ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra Lời kêu gọi toànquốc kháng chiến, thôi thúc nhân dân ta đứng lên đứng lên đấu tranh, quy tụ sứcmạnh toàn dân trong thế trận chiến tranh nhân dân, chống thực dân Pháp nhằm giữvững nền độc lập dân tộc: “Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên! Bất kỳ đànông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc.Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Aicó súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc,thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước”.
- Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975), đương đầuvới kẻ thù có sức mạnh số một thế giới về kinh tế và quân sự, Chủ tịch Hồ ChíMinh nhấn mạnh: “Nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng caotinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miềnBắc, tiến tới hoà bình thống nhất Tổ quốc. Hễ còn một tên xâm lược trên đất nướcta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi”.
- Vai trò và sức mạnh của nhân dân luôn được Đảng ta trân trọng, phát huycao độ trong công cuộc trường kỳ kháng chiến, cũng như trong trong thời kỳ xâydựng và bảo vệ đất nước kể từ khi hòa bình lập lại đến nay, tạo nên những thànhtựu vô cùng quan trọng trên các phương diện đời sống xã hội, đem lại những giátrị kinh tế– xã hội, những thay đổi lớn lao về diện mạo đất nước trong tiến trìnhthực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”như Bác Hồ hằng mong ước.
2.5. Ý chí tự lực, tự cường là quyết tâm bảo vệ và giữ vững nền độc lập dân tộc
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyết tâm bảo vệ và giữ vững độc lập dân tộc,“nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”, “không có gì quý hơn độclập tự do”, thể hiện rất rõ khi Tổ quốc bị lâm nguy, khi dân tộc phải đương đầu vớinhững kẻ thù có sức mạnh kinh tế - quân sự vào hàng cường quốc thế giới, chốnglại âm mưu áp đặt chế độ áp bức, bóc lột của chủ nghĩa đế quốc thực dân.
- Ngay sau khi nền độc lập ra đời, đất nước ta đã phải chuẩn bị cho một cuộckháng chiến không thể tránh khỏi. Trong Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, Chủtịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Chúng ta muốn hoà bình, chúng ta phải nhân nhượng.Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyếttâm cướp nước ta lần nữa! Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất địnhkhông chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”.
Nhờ phát huy chủ nghĩa yêu nước, tinh thần dân tộc, quyết tâm vừa khángchiến vừa kiến quốc, chúng ta càng đánh càng mạnh, càng đánh càng thắng, làmnên chiến thắng Điện Biên phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, chiếnthắng của ý chí, khát vọng độc lập và khí phách Việt Nam.
- Lịch sử tiếp tục chứng kiến những thách thức cam go về ý chí và khát vọngđộc lập dân tộc qua cuộc đối đầu lịch sử giữa dân tộc Việt Nam và đế quốc Mỹ.Trước một cuộc chiến tranh khốc liệt, trường kỳ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu caoquyết tâm trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta. Người nói: “Phải giành thắnglợi quyết định trong một thời gian, ta không nói mấy năm, mấy tháng, mấy ngày,nhưng trong một thời gian càng ngắn càng tốt”.
- Khích lệ, thôi thúc ý chí đấu tranh đến ngày đất nước toàn thắng, thống nhấttrong mỗi người dân, Người chỉ rõ: “Nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúcnày là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miềnNam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hoà bình thống nhất Tổ quốc. Hễ còn một tên xâmlược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi”.
- Tin tưởng vào sự tất thắng của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ,cứu nước, trong bản Di chúc, Người khẳng định: “Cuộc chống Mỹ, cứu nước củanhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất địnhthắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn”.
- Chiến thắng lịch sử 30/4/1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nướcmột lần nữa khẳng định ý chí tự lực, tự cường, quyết tâm bảo vệ và giữ vững nềnđộc lập dân tộc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và dân tộc Việt Nam. Đồng thời, tiếptục được Đảng ta phát huy trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa từ sau giải phóng đến nay.
3. Những nội dung cơ bản trong tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ ChíMinh về khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc
3.1. Xây dựng, phát triển đất nước giàu mạnh, cường thịnh, nâng cao dân trí,bồi dưỡng nhân tài
- Sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, với cương vị là người đứng đầuNhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn xâydựng đất nước giàu mạnh, mang lại tự do, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Tưtưởng của Người đã được nhấn mạnh tại Đại hội II của Đảng (1951): Xây dựngmột nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, phú cường. Ngườinhiều lần nhắc nhở: “Nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thìđộc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”.
- Trong phiên họp đầu tiên của Hội đồng Chính phủ ngày 03/9/1945, Ngườiđã nêu lên những nhiệm vụ cấp bách của chính quyền đó là diệt giặc đói, giặc dốtvà giặc ngoại xâm. Nói cách khác, tập trung giải quyết hai vấn đề trọng yếu: phụchồi và phát triển nội lực đất nước; đối ngoại linh hoạt tránh nguy cơ ngoại xâm,kéo dài thời gian chuẩn bị cho cuộc kháng chiến.
- Trong các nhiệm vụ và giải pháp cấp bách đó, Người đặc biệt chú trọngviệc nâng cao dân trí, phục vụ công cuộc xây dựng, phát triển đất nước giàu mạnh.Trong thư gửi các học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Namđộc lập (05/9/1945), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cổ vũ, khích lệ: “Non sông ViệtNam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quangđể sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phầnlớn ở công học tập của các em”.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ, trước đây thực dân Pháp cai trị đã thực hiệnchính sách ngu dân để dễ lừa dối, bóc lột dân ta, có tới 95% đồng bào ta không biếtchữ. “Nay chúng ta đã giành được quyền độc lập. Một trong những công việc phảithực hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao dân trí”. Nạn thất học, kém hiểu biết làmột cản trở lớn cho sự phát triển của đất nước và dân tộc. Người kêu gọi: “...Mọingười Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiếnthức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà và trước hết phảibiết đọc, biết viết chữ quốc ngữ”.
- Bên cạnh việc nâng cao dân trí, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ ra nhiệm vụquan trọng trong kiến thiết đất nước là bồi dưỡng nhân tài. “Kiến thiết cần có nhântài. Nhân tài nước ta dù chưa có nhiều lắm nhưng nếu chúng ta khéo lựa chọn, khéophân phối, khéo dùng thì nhân tài càng ngày càng phát triển càng thêm nhiều”.
- Xuyên suốt hai cuộc trường chinh kháng chiến chống lại các thế lực đế quốcthực dân Pháp và Mỹ, đường lối kiến thiết đất nước, từng bước hiện thực hóa vọngxây dựng và phát triển đất nước giàu mạnh, cường thịnh luôn được Đảng và Bác Hồlãnh đạo, chỉ đạo thực hiện một cách cụ thể, phù hợp, sáng tạo và quyết liệt.
- Trước lúc đi xa, trong Di chúc Người bày tỏ điều mong muốn cuối cùng,cũng là khát vọng tột bậc: “Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựngmột nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và gópphần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.
- Những tư tưởng, khát vọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về một Việt Nam hùngcường tiếp tục được toàn Đảng, toàn dân tộc từng bước hiện thực hóa trong côngcuộc xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa, công cuộc đổi mới pháttriển đất nước trong 35 năm qua và trong những chặng đường tiếp theo. Kết quả,thành tựu đem lại “rất quan trọng, khá toàn diện, tạo nhiều dấu ấn nổi bật”, nhưVăn kiện Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có đượccơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.
3.2. Thực hiện khát vọng đất nước giàu mạnh, cường thịnh trong điều kiện Đảngcầm quyền, xây dựng chế độ mới, mưu cầu hạnh phúc, ấm no cho Nhân dân
- Hồ Chí Minh ngay từ khi ra đi tìm đường cứu nước đã mang khát vọng lớnlao: Độc lập cho Tổ quốc, tự do, hạnh phúc cho đồng bào. Người khẳng định: “Tôichỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàntoàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai
cũng được học hành”.
- Khi nước nhà độc lập, khát vọng ấm no, hạnh phúc của nhân dân trở thànhđộng lực và mục tiêu hành động của toàn Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ ChíMinh. Trong tư tưởng của Người, hạnh phúc của người dân đơn giản là quyền sống,từ đó phát triển một dân tộc, một quốc gia hạnh phúc. Đó là một xã hội do nhân dân
lao động làm chủ, bình đẳng, không có chế độ người bóc lột người, “một xã hộihoàn toàn mới mẻ, đầy tính nhân văn, “đưa quần chúng đến một cuộc sống xứngđáng, vẻ vang và ngày càng phồn vinh, làm cho mọi người lao động có một Tổ quốctự do, hạnh phúc và hùng cường, hướng tới những chân trời tươi sáng”.
- Trong quá trình xây dựng đất nước, Người rất coi trọng các chính sách kinhtế nhằm đạt tới sự ổn định và phát triển xã hội, đem lại hạnh phúc cho con người.Người khẳng định Ðảng ta, Nhà nước ta từ nhân dân mà ra, vừa là người lãnh đạovừa là người đầy tớ của nhân dân, không có lợi ích nào khác lợi ích của nhân dân.
- Cả cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh hiến dâng trọn vẹn chocách mạng, “chỉ có một mục đích, là phấn đấu cho quyền lợi Tổ quốc, và hạnhphúc của quốc dân”. Trong Di chúc, Người dặn dò: “Đảng, Chính phủ và đồngbào phải tìm mọi cách làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn, đồng thời phải mởnhững lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người để họ có thể dần dần “tự lực cánhsinh”. Mong muốn của Người là ai ai cũng được góp công sức vào sự nghiệp cáchmạng của dân tộc và được hưởng thành quả do cách mạng mang lại.
Ý chí, khát vọng độc lập của Tổ quốc, hạnh phúc cho Nhân dân, hùng cườngcho dân tộc và tấm gương mẫu mực suốt đời phụng sự đất nước, phục vụ Nhândân của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là động lực, tư tưởng soi đường cho toànĐảng, toàn quân, toàn dân ta trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước,
bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc, vì một Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc.
3.3. Xây dựng nền tảng kinh tế vững chắc, thực hiện một cách có kế hoạchvới sự đồng lòng của Chính phủ và người dân
- Hiện thực khát vọng đất nước phồn vinh, hạnh phúc theo tư tưởng Hồ ChíMinh là phải xây dựng chế độ chính trị dân chủ, tiến bộ, thật sự vì dân, xây dựngđời sống kinh tế, văn hóa - xã hội văn minh, tiến bộ với những giá trị đạo đức tốtđẹp. Muốn vậy, phải xây dựng nền tảng kinh tế vững chắc, có kế hoạch thực hiện
với sự đồng lòng của Chính phủ và người dân.
- Đất nước giành được độc lập, vấn đề kiến thiết, phát triển kinh tế - xã hội trởnên cấp thiết. Ngày 31/12/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 78 về việcthiết lập “Ủy ban nghiên cứu kế hoạch kiến thiết” của Chính phủ. Phát biểu trongphiên họp đầu tiên của Ủy ban ngày 10/01/1946, Hồ Chí Minh mong muốn mọingười “đem tài năng tri thức lo bồi bổ về mặt kinh tế và xã hội”, “Làm cho dân có ăn.Làm cho dân có mặc. Làm cho dân có chỗ ở. Làm cho dân có học hành”.
- Trong thư gửi các giới công thương Việt Nam, Người viết: “Trong lúc cácgiới khác trong quốc dân ra sức hoạt động để giành lấy nền hoàn toàn độc lập củanước nhà, thì giới Công-Thương phải hoạt động để xây dựng một nền kinh tế vàtài chính vững vàng và thịnh vượng. Chính phủ nhân dân và tôi sẽ tận tâm giúpgiới Công-Thương trong công cuộc kiến thiết này”. Người nhấn mạnh, nền kinhtế quốc dân thịnh vượng nghĩa là các sự kinh doanh của các nhà công nghiệp,thương nghiệp thịnh vượng. Các nhà công nghiệp, thương nghiệp hãy cùng đemvốn vào làm những công cuộc ích quốc lợi dân.
- Trong lĩnh vực nông nghiệp, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Nước muốngiàu mạnh thì phải phát triển nông nghiệp”, “Chúng ta phải quý mỗi tấc đất nhưmột tấc vàng”. Người khuyến khích: “Trong công cuộc xây dựng nước nhà,Chính phủ trông mong vào nông dân, trông cậy vào nông nghiệp một phần lớn.Nông dân ta giàu thì nước ta giàu. Nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh. Nôngdân muốn giàu, nông nghiệp muốn thịnh, thì cần phải có hợp tác xã”.
- Theo Người, “muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải phát triển côngnghiệp nhưng đồng thời cũng phải phát triển nông nghiệp, vì hai ngành đó khăngkhít với nhau... Nếu ngành công nghiệp phát triển mà ngành nông nghiệp khôngphát triển thì khập khễnh như người đi một chân”. Xuất phát từ điều kiện nướcta, sản xuất nông nghiệp có một vị trí hết sức quan trọng, Người chủ trương phảicải tạo và phát triển nông nghiệp thì mới có cơ sở để phát triển các ngành kinh tếkhác, để tạo điều kiện cho việc công nghiệp hóa nước nhà.
- “Nhân dân ta, đặc biệt là công nhân và nông dân ta, phải hăng hái thi đua yêunước, thực hiện khẩu hiệu: làm nhiều, nhanh, tốt, rẻ”42. “Tự lực cánh sinh, tăng giasản xuất, thực hành tiết kiệm”. Có sự chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn xãhội, như vậy mới phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần củanhân dân, thúc đẩy sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ngày càng thắng lợi.
3.4. Phát huy tối đa nội lực dân tộc, tranh thủ ngoại lực, có chính sách mởcửa, thu hút đầu tư nước ngoài
- Vấn đề nội lực dân tộc là một điểm quan trọng trong tư tưởng Hồ Chí Minh.Với tinh thần “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”, ngay khi thời cơ đến, dưới sựlãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, sức mạnh nội lực của hơn 20 triệungười dân Việt Nam đã được phát huy, làm nên thắng lợi vĩ đại của cuộc Cáchmạng Tháng Tám, giành chính quyền về tay nhân dân.
- Sau ngày nền độc lập ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Tự lúcgiành quyền độc lập đến nay, xứ Việt Nam ta vẫn hết sức cố gắng để một mặt yênnội trị, một mặt gây thực lực chống xâm lăng và tranh thủ ngoại giao được thắnglợi. Sức cố gắng ấy đã đem lại cho chúng ta những kết quả khả quan”. Điều nàyđã nói lên tinh thần, quan điểm, đường lối của Đảng và Bác Hồ trong xây dựng vàbảo vệ đất nước là phát huy tối đa các nguồn lực bên trong, tranh thủ nguồn lựcbên ngoài, có chính sách mở cửa, hỗ trợ phát triển nền kinh tế nhằm tạo nội lựcdân tộc vững mạnh.
- Người tuyên bố: “Đối với các nước dân chủ, nước Việt Nam sẵn sàng thực thichính sách mở cửa và hợp tác trong mọi lĩnh vực”, “Nước Việt Nam dành sự tiếpnhận thuận lợi cho đầu tư của các nhà tư bản, nhà kỹ thuật nước ngoài trong tất cảcác ngành kỹ nghệ của mình”.
- Quan điểm của Người trong việc mở cửa, hợp tác quốc tế không chỉ nhằmmục đích nhận được sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế, mà thông qua đó thu hút ngoạilực, thu hút đầu tư, tạo ra những điều kiện phát huy tiềm năng của đất nước, pháttriển kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân. Các nước bạn giúp ta cũng như thêm
vốn cho ta, do vậy phải sử dụng có hiệu quả các nguồn lực từ bên ngoài. Ta phảikhéo dùng cái vốn ấy để bồi bổ lực lượng, phát triển khả năng của ta, tức là có thêmđiều kiện để tự lực cánh sinh.
- Ngay từ cuộc kháng chiến chống Pháp, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đãnêu rõ vấn đề này trong đường lối kháng chiến, đường lối kiến thiết đất nước.Người chỉ rõ phải phát triển toàn diện kinh tế từ nông nghiệp, công nghiệp, thươngnghiệp tới phát triển dịch vụ, mở rộng giao lưu kinh tế với các nước, trước hết là cácnước anh em, các nước xã hội chủ nghĩa. Suốt cuộc kháng chiến, mặc dù tình hìnhthế giới diễn biến phức tạp, song Người vẫn cố gắng mở rộng quan hệ hợp tác quốctế, tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của các nước bạn cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩaxã hội ở miền Bắc. “Cuộc kháng chiến lâu dài của chúng ta được thắng lợi là do nơichúng ta động viên kinh tế được thành công, vì chúng ta có biết động viên kinh tếmột cách khôn khéo, thực lực của chúng ta mới được đầy đủ và bền bỉ”.
- Trong thời kỳ kháng chiến chống đế quốc Mỹ, ý chí tự lực, tự cường đượckhơi dậy mạnh mẽ trong toàn Đảng và nhân dân hai miền Nam – Bắc nhằm thựchiện thắng lợi nhiệm vụ thống nhất đất nước, bảo toàn nền độc độc lập, đưa cả nướctiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thời gian này, chúng ta tiếp tục nhận được rấtnhiều sự ủng hộ, giúp đỡ từ các nước anh em và bè bạn quốc tế. Điều này một lầnnữa khẳng định quan điểm, đường lối đúng đắn của Đảng và Bác về coi trọng nộilực, khéo léo tranh thủ, tận dụng ngoại lực, xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước.
3.5. Luôn xuất phát từ hoàn cảnh cụ thể của đất nước, vận dụng sáng tạo lýluận vào thực tiễn để đưa ra những quan điểm, chủ trương phù hợp; không giáođiều, máy móc trong học tập kinh nghiệm của nước khác
- Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam được Đảng và Chủ tịchHồ Chí Minh đặt ra trên cơ sở nhận thức khoa học, đúng đắn lý luận chủ nghĩaMác-Lênin, phù hợp với thực tiễn đất nước. Từ thực tiễn, hoàn cảnh nước ta làmột nước nông nghiệp lạc hậu, lại trải qua chiến tranh, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho
rằng, xây dựng chủ nghĩa xã hội “không thể làm mau được mà phải làm dần dần”,“làm sao cho dân giàu nước mạnh”.
- Độc lập, sáng tạo trong tư duy, quan điểm, chủ trương và hành động làphong cách nổi bật của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Theo Người, xây dựng, phát triểnđất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa đòi hỏi Việt Nam phải có cách làm,bước đi và biện pháp thích hợp. “Ta không thể giống Liên Xô, vì Liên Xô cóphong tục tập quán khác, có lịch sử địa lý khác… ta có thể đi con đường khác đểtiến lên chủ nghĩa xã hội”.
- Chúng ta phải học tập kinh nghiệm các nước anh em và áp dụng những kinhnghiệm ấy một cách sáng tạo. Chúng ta phải nâng cao sự tu dưỡng về chủ nghĩaMác - Lênin để dùng lập trường, quan điểm, phương pháp chủ nghĩa Mác - Lêninmà tổng kết những kinh nghiệm của Đảng ta, phân tích một cách đúng đắn nhữngđặc điểm của nước ta. Có như thế, chúng ta mới có thể dần dần hiểu được quy luậtphát triển của cách mạng Việt Nam, định ra được những đường lối, phương châm,bước đi cụ thể của cách mạng xã hội chủ nghĩa thích hợp với tình hình nước ta.
Những chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh có giá trị chỉ đạo thực tiễn vànghiên cứu lý luận về sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước theo con đườngcủa chủ nghĩa xã hội, trở thành cơ sở, nền tảng tư tưởng đặc biệt quan trọng đểĐảng đổi mới tư duy lý luận, nắm bắt thực tiễn, tôn trọng và hành động theo quyluật khách quan, hoạch định đường lối đổi mới tại Đại hội lần thứ VI của Đảng(12/1986) và lãnh đạo sự nghiệp đổi mới trong các giai đoạn cách mạng để ViệtNam có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay.

Phần thứ hai
ĐẨY MẠNH HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC,PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH VỀ Ý CHÍ TỰ LỰC, TỰ CƯỜNG VÀKHÁT VỌNG PHÁT TRIỂN ĐẤT NƯỚC PHỒN VINH, HẠNH PHÚCTRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
1. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minhvề ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc
- Từ thuở bình minh, sơ khai trong lịch sử dân tộc, các thế hệ ông cha ta sớmđã hình thành ý chí, khát vọng phát triển quốc gia, dân tộc. Trải qua quá trình lịchsử, ý chí, khát vọng độc lập và hùng cường dân tộc đã được nuôi dưỡng, hun đúctrở thành giá trị truyền thống, lẽ sống và sức mạnh Việt Nam, là cơ sở để khơi dậy,phát huy, nhân lên sức mạnh tổng thể, sự nỗ lực của cả dân tộc trong tiến trình xâydựng và bảo vệ Tổ quốc.
Từ thời các vua Hùng dựng nước, đến Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa “đềnnợ nước, trả thù nhà”, ước vọng của Triệu Thị Trinh “đánh đuổi quân Ngô giànhlại giang sơn”... Hay qua lời tuyên ngôn “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt,“Hịch tướng sĩ” của Trần Hưng Đạo, “Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi, nhữngchiến thắng vang dội 20 vạn quân Thanh dưới thời đại Quang Trung...
- Kế thừa truyền thống lịch sử - văn hóa của dân tộc, tinh thần độc lập tự chủ, ýchí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc ở HồChí Minh luôn bắt nguồn từ nhận thức đúng đắn về con người, hạnh phúc của ngườidân, của quốc gia dân tộc, ở Việt Nam nói riêng và trên toàn thế giới nói chung.
- Người quan niệm chủ nghĩa xã hội là chế độ tốt nhất mang lại hạnh phúccho mọi người. Hạnh phúc ấy do chính con người tạo dựng với sự lãnh đạo, địnhhướng của đảng cộng sản, đảng cách mạng chân chính. Hạnh phúc ấy bắt đầu từnhững mục tiêu căn bản nhất, mọi người đều thoát cảnh đói nghèo, được ăn, ở, họchành, có đời sống văn hóa vật chất, tinh thần tốt đẹp, lành mạnh. Từ hạnh phúccăn bản đó mà tạo ra từng gia đình hạnh phúc, nhân rộng thành cộng đồng hạnhphúc, đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cách mạng dân tộc đãđạt nhiều kỳ tích chói lọi, làm nên Cách mạng tháng Tám, khai sinh nền độc lập,mở ra thời đại mới, kỷ nguyên mới độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội, khẳngđịnh sự lựa chọn con đường cách mạng của Đảng và dân tộc ta là đúng đắn, phù
hợp quy luật khách quan, thực tiễn đất nước và xu hướng phát triển của thời đại.
- Hiện nay, công cuộc đổi mới đã và đang mang lại những thay đổi lớn lao,mà một trong những nguyên nhân căn bản là do chúng ta biết quy tụ, khơi dậy,phát huy ý chí tự cường và khát vọng phát triển của toàn dân tộc dưới sự lãnh đạocủa Đảng, trở thành nguồn sức mạnh nội sinh to lớn, tiếp tục phục vụ đắc lực sự
nghiệp cách mạng dân tộc trong giai đoạn mới.
- Bài học kinh nghiệm quý giá của công cuộc đổi mới chính là dựa vào sứcdân, phát huy tinh thần và ý chí khát vọng của nhân dân trong xây dựng phát triểnkinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường hòa bình. Thành tựu của công cuộc đổi mớitrên các mặt kinh tế, văn hóa, xã hội đã thể hiện rõ nét hiệu quả của việc phát huy
ý chí, khát vọng phát triển đất nước của toàn nhân dân ta, dân tộc ta.
Điều này đã được Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Đất nước đã đạt đượcnhững thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện so vớinhững năm trước đổi mới. Quy mô, trình độ nền kinh tế được nâng lên. Đời sốngnhân dân được cải thiện rõ rệt cả về vật chất và tinh thần. Đất nước ta chưa baogiờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.
- Có thể nói, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã và đang, tiếp tụclà điểm tựa quan trọng để Đảng và Nhà nước ta hoạch định đường lối chiến lượcphát triển đất nước trong bối cảnh quốc tế hiện nay, tiếp tục dẫn dắt dân tộc tiếnbước trên con đường phát triển và tiến bộ xã hội.
2. Bối cảnh thời đại và yêu cầu đặt ra phải phát huy ý chí tự lực, tựcường, khát vọng phát triển đất nước của toàn dân tộc
- Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ, tình hình thế giới “tiếp tục có nhiều thay đổirất nhanh, phức tạp, khó lường”. Đáng chú ý là vấn đề toàn cầu hóa và hội nhậpquốc tế tiếp tục tiến triển nhưng cũng đang bị đe dọa bởi sự trỗi dậy của chủ nghĩadân tộc cực đoan, vấn đề cạnh tranh chiến lược, cạnh tranh kinh tế, chiến tranh
thương mại diễn ra gay gắt…
- Trong bối cảnh thế giới phát triển phụ thuộc lẫn nhau, lợi ích quốc gia, dântộc là nhân tố quyết định để mỗi quốc gia dân tộc tham gia vào các mối quan hệquốc tế, hội nhập quốc tế thành công. Ngoài tiềm lực kinh tế, ý chí tự lực, tự cường,khát vọng phát triển của toàn dân tộc là chỗ dựa và điều kiện căn bản, cốt lõi để mở
rộng quan hệ hợp tác, hội nhập quốc tế.
- Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn đang có tác động mạnh mẽ đến ViệtNam càng đòi hỏi Việt Nam phải luôn giữ vững độc lập, tự chủ, tự cường, khát vọngphát triển để bảo vệ vững chắc môi trường hòa bình, tận dụng cơ hội và hóa giảinhững thách thức đối với độc lập, hòa bình và phát triển của dân tộc.
- Thực tiễn 35 năm đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng đã thể hiện một cáchsinh động ý chí, khát vọng phát triển của dân tộc ta. Những thành tựu của côngcuộc đổi mới là nền tảng quan trọng giúp chúng ta củng cố niềm tin, sự quyết tâm,nỗ lực, tiếp tục thúc đẩy con đường đi lên của dân tộc. Hơn lúc nào hết, cần pháthuy mạnh mẽ chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc, ý chí, khát vọng phát triểncủa toàn dân tộc làm động lực cho sự phát triển trong giai đoạn phát triển mới.
- Đại hội XIII của Đảng đã xác định các quan điểm chỉ đạo công cuộc đổimới hiện nay, trong đó nhấn mạnh: Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chítự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đấtnước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, sức mạnh tổnghợp của cả hệ thống chính trị và của nền văn hoá, con người Việt Nam, bồi dưỡngsức dân, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực... thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạođộng lực mới cho phát triển nhanh và bền vững đất nước.
- Văn kiện Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ nhiệm vụ, giải pháp tăng cường côngtác xây dựng Đảng, khẳng định: “Kiên định và không ngừng vận dụng, phát triểnsáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với thực tiễn ViệtNam trong từng giai đoạn. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.Kiên định đường lối đổi mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, côngbằng, văn minh”. “Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơnnữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chứcvà cán bộ”.
- Văn kiện Đại hội cũng nhấn mạnh: Kiên quyết, kiên trì thực hiện Nghịquyết Trung ương 4 khoá XI, Nghị quyết Trung ương 4 khoá XII về xây dựngĐảng gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách HồChí Minh bằng các giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, đồng bộ để ngăn chặn, đẩy lùisuy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tựchuyển hoá" trong nội bộ. Thực hiện nghiêm tự phê bình và phê bình từ Trungương đến chi bộ; cấp uỷ cấp trên chủ động gợi ý kiểm điểm đối với tập thể, cánhân ở những nơi có vấn đề phức tạp, có biểu hiện suy thoái, "tự diễn biến", "tựchuyển hoá"; coi trọng kiểm tra việc khắc phục hạn chế, khuyết điểm.
- Trên tinh thần đó, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạođức, phong cách Hồ Chí Minh, nâng cao tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cườngdân tộc, khát vọng cống hiến, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc của các cấpủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên và người dân, góp phần thực hiện thắng lợi Nghịquyết Đại hội XIII của Đảng và nhiệm vụ cách mạng trong các giai đoạn lịch sử.
3. Một số giải pháp đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triểnđất nước phồn vinh, hạnh phúc
Để việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minhtrong thời gian tới đi vào chiều sâu, chất lượng, thiết thực, cần tập trung làm tốt banội dung: Học tập, làm theo Bác và nêu gương của cán bộ, đảng viên. Nghiêncứu, thực hiện hiệu quả các giải pháp sau:
(1) Cần nhận thức sâu sắc, thấm nhuần tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ ChíMinh. Coi đây là công việc thường xuyên, không thể thiếu đối với mỗi cán bộ, đảng viên
- Nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về nội dung, giá trị và ý nghĩa tolớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tư tưởng Hồ Chí Minh cùngvới chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động củaĐảng. Học tập và làm theo Bác để Đảng ta và mỗi đảng viên xứng đáng với vai trò,sứ mệnh lãnh đạo cách mạng Việt Nam và sự tin cậy của nhân dân.
- Đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển, vận dụng sáng tạo tư tưởng, đạo đức,phong cách Hồ Chí Minh gắn với việc thực hiện phương hướng, nhiệm vụ, giảipháp của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trongsạch, vững mạnh, để tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người trở thành động lực,nguồn sức mạnh to lớn để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta phát huy nội lực,vượt qua khó khăn, thử thách, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII củaĐảng và mọi nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.
(2) Các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể đưa nội dung làm theo tư tưởng,đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào chương trình, kế hoạch hành động thựchiện nghị quyết của đảng bộ cấp mình, gắn với nhiệm vụ chính trị
- Kết hợp chặt chẽ giữa học tập với làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cáchHồ Chí Minh trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của mỗi địa phương, đơn vị vàcông tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; giải quyết hiệu quả các khâu đột phá và cácvấn đề trọng tâm, bức xúc trong thực tiễn.
- Thực hiện đồng bộ giữa "xây" và "chống"; "xây" là nhiệm vụ cơ bản, chiếnlược, lâu dài, "chống" là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách. "Xây" là tổ chức tốt cácphong trào thi đua yêu nước; động viên cán bộ, đảng viên, nhân dân thực hiệnthắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh
mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và nghị quyết đại hội đảng của các địaphương, cơ quan, đơn vị đã đề ra."Chống" là đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chínhtrị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ;phê phán, xử lý nghiêm những việc làm sai trái, thiếu trách nhiệm, quan liêu, háchdịch, cửa quyền; kiên trì, kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cựcvới tinh thần không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không ngừng nghỉ, không bịtác động bởi bất cứ tổ chức, cá nhân có hành vi không lành mạnh nào. Nâng caotính cảnh tỉnh, răn đe đối với những tư tưởng, biểu hiện tiêu cực; khuyến khích, cổvũ cán bộ, đảng viên suy nghĩ, hành động vì lợi ích chung, vì hạnh phúc của nhândân, làm cho Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh.
(3) Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân tham gia cácphong trào thi đua yêu nước, lôi cuốn sự vào cuộc của toàn xã hội
- Đẩy mạnh tuyên truyền, gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,phong cách Hồ Chí Minh với các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước củacác cấp, các ngành, nhằm lan tỏa, khơi dậy tinh thần cống hiến, khát vọng pháttriển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, ý chí tự cường và phát huy sức mạnh đạiđoàn kết toàn dân tộc để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
- Làm cho mỗi cán bộ, đảng viên nhận thức sâu sắc và tự giác thực hiện bổnphận, trách nhiệm của bản thân, gắn bó chặt chẽ, liên hệ mật thiết với nhân dân,“trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm vớidân”, thực hiện có hiệu quả phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểmtra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ ChíMinh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội.
- Nghiên cứu tổ chức cuộc vận động “Toàn Đảng, toàn dân khơi dậy khátvọng phát triển đất nước”, với quyết tâm “sánh vai với các cường quốc” như mongước của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Phát huy vai trò của báo chí và hệ thống thông tinđại chúng, đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông nhằm đạt
hiệu quả cao nhất trong công tác tuyên truyền.
(4) Nêu cao trách nhiệm nêu gương trong học tập và làm theo tư tưởng, đạođức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí, tự lực, tự cường dân tộc, khát vọng pháttriển đất nước phồn vinh trong cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu
- Đề cao việc phát huy vai trò, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên,nhất là người đứng đầu, trước hết là các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị, Uỷ viênBan Bí thư, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng theo phương châm cán bộ cóchức vụ càng cao càng phải gương mẫu, khẳng định vai trò lãnh đạo, tính tiên
phong, gương mẫu "trên trước, dưới sau", "đảng viên đi trước, làng nước theo sau".
- Lãnh đạo chủ chốt các cấp phải thể hiện tư tưởng vững vàng, quan điểmđúng đắn, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, hết lòng vì nước, vì dân; cóphong cách lãnh đạo khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, thật sự là hạt nhân đoànkết, quy tụ, tạo động lực và phát huy trí tuệ tập thể; luôn giữ vững nguyên tắc tậptrung dân chủ, khách quan, toàn diện, công tâm, công khai, minh bạch, chính xác,chống cục bộ địa phương, bè phái trong công tác cán bộ. Nghiêm túc tự phê bìnhvà phê bình, thấy đúng phải cương quyết bảo vệ, thấy sai phải quyết liệt đấu tranh.
- Mỗi cán bộ, đảng viên cần phát huy vai trò nêu gương trong xây dựng ýchí, khát vọng phát triển của bản thân và của cơ quan, đơn vị. Không ngừng họctập, tu dưỡng, rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng, tự giác nêu gương cần,kiệm, liêm, chính, lao động sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.Mỗi cán bộ, đảng viên tự nêu gương sáng, hàng triệu đảng viên là những tấmgương sáng, toàn Đảng ta sẽ thực sự trong sạch, vững mạnh, gắn bó máu thịt vớinhân dân. Đây là điều kiện tiên quyết để khơi dậy khát vọng phát triển đất nướcphồn vinh, hạnh phúc trong Đảng và xã hội.
(5) Nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện các chuẩn mực đạo đức cách mạng phùhợp với điều kiện mới, làm cơ sở cho cán bộ, đảng viên tự giác tu dưỡng, rènluyện. Đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng, làm cho mỗi cán bộ, đảng viênthấy rõ bổn phận và trách nhiệm của mình, nêu cao bản lĩnh chính trị, đấu tranh cóhiệu quả với mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, bệnh quan liêu, cơ hội, cục bộ,bè phái, lợi ích nhóm, mất đoàn kết nội bộ, chống suy thoái về chính trị tư tưởng, nâng cao ý thức tu dưỡng, “nói đi đôi với làm”, “rèn luyện suốt đời”, thườngxuyên “tự soi”, “tự sửa”.
(6) Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc nghiên cứu, vậndụng và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầucủa sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, theo hướng khoahọc, sáng tạo, hiện đại và gắn lý luận với thực tiễn, phù hợp với từng đối tượng.Tập trung nghiên cứu, xác định và triển khai xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trịvăn hóa và chuẩn mực con người gắn với giữ gìn, phát triển hệ giá trị gia đình ViệtNam trong thời kỳ mới. Xây dựng và thực hiện các chuẩn mực văn hóa trong lãnhđạo, quản lý. Khuyến khích sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật,báo chí về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
(7) Nâng cao tính khoa học, tính chiến đấu trong đấu tranh phản bác cácquan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị, chủ động thông tin kịp thời, chínhxác, khách quan, đúng định hướng chính trị để phòng, chống “diễn biến hòa bình”,loại thông tin xấu, độc trên internet, mạng xã hội, để cán bộ, đảng viên và nhândân nhận thức đúng đắn, tích cực tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng,làm cho tư tưởng tiến bộ thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, có tác dụng uốnnắn những biểu hiện lệch lạc, bồi đắp thế giới quan, phương pháp luận và niềm tinkhoa học trong mỗi cán bộ, đảng viên và người dân, củng cố sự đoàn kết, thốngnhất trong Đảng và sự đồng thuận trong xã hội.
(8) Coi trọng công tác kiểm tra, giám sát
- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện việc thực hiện Chỉthị 05 gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI, XII) về xây dựng,chỉnh đốn Đảng, nhằm cảnh tỉnh, cảnh báo, phát hiện từ sớm, kịp thời ngăn chặnvi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước, bảo đảm cho việc học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được thực hiện nghiêm túc, thựcsự đi vào nền nếp, thực chất, hiệu quả.
- Phát huy vai trò giám sát của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc, các tổchức chính trị - xã hội, báo chí và nhân dân đối với cán bộ, đảng viên trong thựchiện quy định nêu gương. Xử lý kiên quyết, nghiêm minh các tổ chức đảng và cánbộ, đảng viên vi phạm. Khen thưởng, biểu dương, động viên kịp thời những môhình hay, các điển hình tiên tiến, tấm gương tiêu biểu.
KẾT LUẬN
Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tựlực, tự cường và khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc là sự vậndụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh hiện nay, đápứng yêu cầu thực tiễn phát triển đất nước, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn quân,toàn dân ta trong công cuộc đẩy mạnh toàn diện và đồng bộ sự nghiệp đổi mới đấtnước, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Thực hiện tốt chuyên đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phongcách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nướcphồn vinh, hạnh phúc” là một giải pháp hữu hiệu, góp phần thực hiện thắng lợicác nhiệm vụ Đại hội XIII của Đảng đã đề ra. Đây là việc làm thiết thực để mỗicán bộ, đảng viên phát huy cao độ ý thức, trách nhiệm, tinh thần cống hiến, laođộng sáng tạo, phục sự Tổ quốc, phục sự dân tộc, phục vụ nhân dân, tiếp tục pháttriển sự nghiệp cách mạng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại, xây dựng đất nướcngày càng phồn vinh, hạnh phúc, làm tiền đề căn bản hướng đến năm 2045, khi
nước ta kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, nay lànước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam sẽ đạt mục tiêu “trở thành nước pháttriển, thu nhập cao”như Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã đề ra./.

Nguồn tin: BAN TUYÊN GIÁO TRUNG ƯƠNG ĐẢNG

60 năm Bác Hồ viết tác phẩm "Đạo đức cách mạng" (1958 - 2018): Tầm quan trọng của việc tăng cường gắn bó mật thiết giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân qua tác phẩm "Ðạo đức cách mạng"

Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ thiên tài và kính yêu của dân tộc Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Tư tưởng, đạo đức của Người là sự kết tinh những truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, là tài sản tinh thần vô giá của Ðảng và nhân dân ta.

Ảnh minh họa

Sinh thời, Người luôn quan tâm đến mối quan hệ giữa cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về mối quan hệ gắn bó giữa cán bộ, đảng viên và nhân dân được phản ánh sinh động thông qua hoạt động thực tiễn, trong cuộc sống, trong con người Hồ Chí Minh, và quan trọng hơn là trong phong trào cách mạng của cả một dân tộc, trong sự nghiệp vĩ đại mà Người đã cùng dân tộc mình tạo dựng nên trong thế kỷ XX. Những tư tưởng sâu sắc ấy được phản ánh trong nhiều bài nói, bài viết và những tác phẩm của Người, đặc biệt là tác phẩm "Ðạo đức cách mạng".
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân qua tác phẩm "Ðạo đức cách mạng"
Thứ nhất, cán bộ, đảng viên từ nhân dân mà ra. Dân là gốc của nước, của cách mạng. Với Hồ Chí Minh, nhân dân là chủ thể tích cực của lịch sử, là giá trị quý báu nhất, cao nhất. Tài dân, sức dân là nguồn lực quan trọng nhất của phát triển. Muốn phát huy được nguồn lực quan trọng này để phục vụ sự nghiệp cách mạng đòi hỏi cán bộ, đảng viên phải "hòa mình với quần chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng", phải hiểu dân, phải học từ nhân dân. Còn nếu "cách xa dân chúng, không liên hệ chặt chẽ với dân chúng, cũng như đứng lơ lửng giữa trời, nhất định thất bại".
Thứ hai, cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần gương mẫu, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân. Ðể duy trì mối quan hệ khăng khít giữa đảng viên và nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng đạo đức cách mạng để dân tin, dân yêu. Cán bộ, đảng viên "Ðặt lợi ích của Ðảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân. Vì Ðảng vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc".
Thứ ba, cán bộ, đảng viên chịu sự giám sát, phê bình của nhân dân. Tai mắt của nhân dân ở khắp nơi, chính vì vậy, họ là lực lượng giám sát, phê bình cán bộ, đảng viên sát sao nhất. Cán bộ nào xấu, cán bộ nào tốt, ai làm việc gì hay, việc gì dở, nhân dân đều biết rõ ràng. Vì thế trong công tác cán bộ phải đặc biệt quan tâm tới ý kiến của nhân dân. Cán bộ, đảng viên phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến của nhân dân như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu: "Muốn sửa chữa cho tốt thì phải sẵn sàng nghe quần chúng phê bình và thật thà tự phê bình. Không chịu nghe phê bình và không tự phê bình thì nhất định lạc hậu, thoái bộ. Lạc hậu và thoái bộ thì sẽ bị quần chúng bỏ rơi".
Thứ tư, nhân dân có nghĩa vụ và trách nhiệm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Ðảng. Không chỉ khẳng định vai trò của nhân dân trong cách mạng, quyền lợi của người làm chủ nước nhà, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đồng thời nêu rõ, dân chủ không có nghĩa là nhân dân được ban phát những quyền lợi đó và mặc nhiên thụ hưởng; trái lại, chế độ ta là chế độ dân chủ, tức là nhân dân là người chủ, nhưng mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi và thực thi nghĩa vụ của mình.
Dù cách mạng là công việc của dân chúng nhưng để sự nghiệp cách mạng thành công, đòi hỏi phải có một chính đảng lãnh đạo. "Lực lượng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động là rất to lớn, là vô cùng vô tận. Nhưng lực lượng ấy cần có Ðảng lãnh đạo mới chắc chắn thắng lợi. Ðồng thời, Ðảng phải đi sát quần chúng, khéo tổ chức và lãnh đạo quần chúng, thì cách mạng mới thành công" .
2. Tầm quan trọng của việc tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân trong tư tưởng Hồ Chí Minh và sự vận dụng của Ðảng ta
Theo V.I.Lê-nin, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Người đã từng cảnh báo: "một trong những nguy hiểm lớn nhất và đáng sợ nhất" đối với Ðảng là "tự cắt đứt liên hệ với quần chúng". Thấm nhuần quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định tầm quan trọng của việc tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân.
Người khẳng định, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, chứ không phải là sự nghiệp của cá nhân anh hùng nào; đảng ta đại biểu cho lợi ích chung của giai cấp công nhân, của toàn thể nhân dân lao động, chứ không phải mưu cầu lợi ích riêng của một nhóm người nào, của cá nhân nào. Một trong những động lực thúc đẩy phong trào cách mạng chính là đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Là người lãnh đạo, nhưng toàn bộ sức mạnh của Ðảng bắt nguồn từ mối quan hệ mật thiết giữa Ðảng với nhân dân; từ sự đoàn kết thống nhất trong Ðảng. Tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Ðảng với nhân dân chính là nguồn sức mạnh nội lực của Ðảng.
Nguồn sức mạnh nội lực ấy lại phụ thuộc vào sự trong sạch, vững mạnh của Ðảng và sự gương mẫu của mọi cán bộ, đảng viên. Thực tế, Ðảng lãnh đạo nhân dân thông qua Nhà nước và đội ngũ cán bộ, đảng viên "là những người đem chính sách của Ðảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành", nên muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ, đảng viên tốt hay kém.
Vì vậy, để phát huy được sức mạnh của mình với vai trò là Ðảng lãnh đạo toàn xã hội thì Ðảng phải thực hiện tốt mối quan hệ mật thiết giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân, và quan hệ đó phải được đặt trong mối quan hệ hai chiều. Ðó là, cán bộ, đảng viên có trách nhiệm trước nhân dân, phục vụ nhân dân và nhân dân có trách nhiệm đối với sự nghiệp cách mạng do Ðảng lãnh đạo. Chỉ khi nào mối quan hệ đó được phát huy từ cả hai phía thì sức mạnh của Ðảng mới được phát huy dựa trên nền tảng nhân dân.
Ðiều này cho thấy, do nhu cầu của nhân dân trong sự nghiệp giải phóng và xây dựng một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, nhân dân rất cần Ðảng dẫn đường - chịu sự lãnh đạo của Ðảng. Nhưng khi Ðảng đã quan liêu, xa dân, "tự đánh mất bản thân mình" thì mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Ðảng và nhân dân tan vỡ; sức mạnh và vai trò lãnh đạo của Ðảng vì thế cũng không còn. Nếu cán bộ, đảng viên quan liêu, tham nhũng, vô kỷ luật, coi thường phép nước, tự cắt đứt mối liên hệ với quần chúng, sa vào chủ nghĩa cá nhân,… thì họ không còn là "công bộc" mà trở thành "những ông quan phụ mẫu". Những người như họ đã làm mất niềm tin của nhân dân, làm cho nhân dân xa Ðảng, làm mất uy tín, danh dự của Ðảng, đe dọa sự sinh tồn của Ðảng và chế độ.
Thấu hiểu bài học xương máu của các đảng cầm quyền là nguy cơ tự đánh mất mình, mất quần chúng, nhất là khi chiến tranh kết thúc, đường lối của Ðảng sẽ quan liêu nếu xa thực tế, không phù hợp với nguyện vọng của nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cảnh báo: "… chủ nghĩa cá nhân đang ám ảnh một số đồng chí. Họ tự cho mình cái gì cũng giỏi, họ xa rời quần chúng, không muốn học hỏi quần chúng mà chỉ muốn làm thầy quần chúng… Họ mắc bệnh quan liêu, mệnh lệnh. Kết quả là quần chúng không tin, không phục, càng không yêu họ".
Thực tiễn cách mạng Việt Nam hơn 80 năm qua cho thấy, để xứng đáng vừa là người lãnh đạo sáng suốt, vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân, Ðảng ta luôn đặc biệt chăm lo củng cố mối liên hệ giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân và mối liên hệ này đã góp phần củng cố và tăng cường sức mạnh của Ðảng về mọi mặt, làm cho Ðảng thật sự trong sạch, vững mạnh. Ðảng ta luôn xác định củng cố và tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa cán bộ, đảng viên và nhân dân là vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với sự nghiệp cách mạng của đất nước; là điều kiện quyết định bảo đảm sự lãnh đạo của Ðảng.
Ðảng Cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với nhân dân là thể hiện bản chất giai cấp công nhân, là nguồn sức mạnh, là tiêu chuẩn của một Ðảng mác-xít chân chính và là một trong những vấn đề cơ bản, cấp bách của công tác xây dựng, chỉnh đốn Ðảng hiện nay.
Nghị quyết Ðại hội XII của Ðảng đã khẳng định: "Củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Ðảng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc và mối quan hệ mật thiết giữa Ðảng với nhân dân...". Với vai trò là Ðảng cầm quyền, Ðảng Cộng sản Việt Nam luôn xác định, Ðảng là đội tiền phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc; tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân; dựa vào dân để xây dựng Ðảng, đoàn kết và lãnh đạo nhân dân tiến hành sự nghiệp cách mạng.
Ðiều đó khẳng định toàn bộ hoạt động của Ðảng phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chân chính của nhân dân, sức mạnh của Ðảng là ở sự gắn bó mật thiết với nhân dân, quan liêu, mệnh lệnh, xa rời nhân dân sẽ đưa đến những tổn thất khôn lường đối với vận mệnh của đất nước.
Ðể thực hiện được điều đó phải đổi mới nội dung và hình thức tập hợp nhân dân; tiếp tục và kiên trì thực hiện tốt Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XI, khóa XII) về xây dựng Ðảng, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tích cực đấu tranh ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tình trạng tham nhũng, lãng phí, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Ðảng.
Nghị quyết chỉ rõ: "Kiên quyết, kiên trì thực hiện với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn; phát huy sự chủ động, sáng tạo và sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của nhân dân, trong đó cán bộ lãnh đạo, quản lý, trước hết là cán bộ cấp cao, cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cấp là nòng cốt; thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp để đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" có hiệu quả, nhất là những vụ việc gây bức xúc trong dư luận để củng cố niềm tin của nhân dân đối với Ðảng".
Theo đó, cán bộ, đảng viên phải thật sự tiên phong, có tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, gần dân, tôn trọng dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, chăm lo lợi ích chính đáng, thiết thực của nhân dân, gương mẫu về đạo đức, lối sống, gương mẫu và làm nòng cốt trong các tổ chức đoàn thể. Không vô cảm trước nỗi khổ của nhân dân; phải thật sự gần dân, sống trong lòng dân...
Ðiều này cũng một lần nữa được khẳng định trong Quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành T.Ư (Quy định số 08-QÐi/TW) với những nội dung yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành T.Ư phải gương mẫu đi đầu hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, vì lợi ích của nhân dân; kiên quyết chống các biểu hiện độc đoán, chuyên quyền, quan liêu, xa dân, thờ ơ, vô cảm trước những khó khăn, bức xúc của nhân dân.
Ðồng thời, cần thực hiện tốt việc đấu tranh tự phê bình và phê bình, nhằm ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện của bệnh quan liêu, xa rời quần chúng. Ðây là giải pháp quan trọng, có ý nghĩa trực tiếp quyết định biện pháp hữu hiệu để nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho mỗi cán bộ, đảng viên trong giải quyết mối quan hệ với nhân dân, phục vụ nhân dân. Theo đó, mỗi cán bộ, đảng viên cần hiểu sâu sắc và thực hiện tốt việc tự phê bình phải đi đôi với phê bình; phê bình đồng chí, đồng đội để giúp nhau sửa chữa tiến bộ, không che giấu khuyết điểm, không "làm qua quýt cho xong", "làm chiếu lệ", hoặc cho rằng "đó là việc nhỏ, không quan trọng" mà phải thật sự mạnh dạn chỉ cho nhau những hạn chế, khuyết điểm trong quan hệ với nhân dân cả khi làm việc ở cơ quan cũng như khi sinh hoạt ở nơi cư trú.
Thông qua đó, kịp thời ngăn ngừa, đấu tranh khắc phục các hiện tượng quan liêu, cửa quyền, hách dịch, sách nhiễu, hay thờ ơ, vô cảm trước những khó khăn, bức xúc, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Cần phê phán các biểu hiện mị dân, lợi dụng việc gần dân để mưu cầu lợi ích riêng, dân chủ giả hiệu, hoặc theo đuôi quần chúng... Cùng với đẩy mạnh tự phê bình và phê bình, cần tăng cường tuyên truyền những tấm gương "người tốt việc tốt", những "công bộc" hết lòng đối với dân, vì nhân dân phục vụ; làm cho mối quan hệ máu thịt giữa Ðảng với nhân dân ngày càng được lan tỏa, củng cố, phát triển, niềm tin của nhân dân đối với Ðảng ngày càng được nâng cao.
Gắn bó mật thiết với nhân dân là thể hiện bản chất và sức sống trường tồn của Ðảng Cộng sản Việt Nam, tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân là mạch nguồn nuôi dưỡng sức trường tồn của Ðảng. Vì vậy, tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân luôn là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác xây dựng Ðảng hiện nay, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, cần nhận thức rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình trước nhân dân; không ngừng học tập nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực công tác; thường xuyên tự tu dưỡng, rèn luyện, là tấm gương sáng về phẩm chất đạo đức cách mạng.

ThS MAI VĂN CHÍNH
Ủy viên T.Ư Ðảng, Phó Trưởng Ban Tổ chức T.Ư
(Theo Báo Nhân dân)