Đoàn giám sát Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội vừa có kết quả giám sát chuyên đề người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài 2010-2017 và người nước ngoài làm việc tại Việt Nam giai đoạn 2013-2017. Theo đó, trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đang có 2.163 lao động đến từ 19 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong đó, lao động là người Đài Loan 1.240 người, Trung Quốc 896 người (chiếm 97,31% và chủ yếu làm việc tại Công ty Formosa).  Đường vào Công ty Formosa Hà Tĩnh. Ảnh: VIẾT LONG Vị trí công việc và trình độ chuyên môn của lao động nước ngoài làm việc trên địa bàn tỉnh chủ yếu là chuyên gia, lao động kỹ thuật, giám đốc điều hành và nhà quản lý. Tỉ lệ lao động nước ngoài được cấp giấy phép lao động ngày càng tăng và đảm bảo đúng các quy định của pháp luật Việt Nam và hướng dẫn của các bộ, ngành trung ương. Tuy nhiên, dự án Formosa sử dụng nhiều nhà thầu phụ, với nhiều tầng cấp trung gian, có thời điểm tại các công trường của dự án có đến hàng trăm nhà thầu phụ có sử dụng lao động là người nước ngoài. Mặt khác, số lao động nước ngoài cũng liên tục biến động theo tiến độ của dự án, dẫn đến công tác quản lý, theo dõi người nước ngoài làm việc tại Khu kinh tế Vũng Áng gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân, theo Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, một số quy định pháp luật hiện hành về nhập cảnh, xuất cảnh vẫn còn những điểm bất cập, chưa thống nhất, thậm chí còn bị lợi dụng… Nên thời gian qua, nhiều người nước ngoài đã vào Việt Nam với danh nghĩa tham quan, du lịch, sau đó xin chuyển đổi để thực hiện các mục đích khác, đặc biệt xin chuyển đổi ở lại lao động. Tình trạng số lao động làm việc trên địa bàn có sự biến động liên tục qua các năm cũng gây khó khăn rất lớn cho công tác quản lý. Bên cạnh đó, một số nhà thầu vẫn chưa chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật Việt Nam về quản lý, sử dụng lao động là người nước ngoài. “Chế độ thông tin báo cáo thực hiện còn mang tính hình thức, đối phó và thiếu kịp thời, nhiều nhà thầu còn đưa ra các quy định quá cao về ngoại ngữ (nghe, nói, viết thông thạo) hoặc yêu cầu quá cao về chuyên môn để loại lao động Việt Nam ra khỏi quá trình tuyển chọn. Vì vậy, nhiều dự án, nhiều hạng mục công trình có nhu cầu sử dụng lao động với số lượng lớn nhưng tỉ lệ lao động Việt Nam được tuyển dụng rất thấp…” - báo cáo Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội khẳng định. Theo đó, Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội đề xuất Bộ Công an sớm nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện quy định của pháp luật về nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú để tăng cường công tác quản lý, tránh tình trạng bị lạm dụng sự thông thoáng về thủ tục xuất nhập cảnh để lao động không có giấy phép tại Việt Nam. Xuất khẩu lao động mang về 4.000 tỉ đồng/năm Theo số liệu của địa phương, giai đoạn 2010-2017, Hà Tĩnh có 50.270 người đi làm việc nước ngoài theo hợp đồng, bình quân mỗi năm có 6.300 người. Trong đó, tập trung chủ yếu tại các huyện Kỳ Anh, Nghi Xuân, Cẩm Xuyên, Thạch Hà, Can Lộc... Hoạt động xuất khẩu lao động đã mang lại nguồn thu nhập lớn cho người lao động và nguồn ngoại tệ cho địa phương, chỉ tính riêng số tiền người lao động gửi về cho gia đình đạt trên 4.000 tỉ đồng/năm. Tuy nhiên, lao động làm việc ở nước ngoài còn vi phạm pháp luật sở tại như cư trú bất hợp pháp khi đi xuất khẩu, bỏ trốn. Xuất khẩu lao động cũng tạo nên nhiều hệ lụy như vấn đề chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con cái, vấn đề hạnh phúc gia đình, nhất là với những gia đình có phụ nữ đi xuất khẩu lao động. Tình trạng người đi xuất khẩu lao động đem về nguồn lực kinh phí tốt, tuy nhiên lại chỉ tập trung vào xây dựng nhà cửa, mua sắm trang thiết bị, đồ đạc sinh hoạt cá nhân, ít đầu tư phát triển sản xuất do đó chưa phát huy tốt được những nguồn lực này trong phát triển kinh tế-xã hội của địa phương… Tin cho hay có thể có 10.000 lao động Trung Quốc sắp vào làm việc cho tập đoàn Formosa ở khu công nghiệp Vũng Áng, Hà Tĩnh. Báo VietnamNet đưa tin trong hai tháng Sáu và Bảy năm nay, có hơn 30 nhà thầu đang thi công các gói thầu dự án của Formosa xin phép được tuyển dụng số lượng gần 11.000 lao động nước ngoài để phục vụ dự án. Báo này dẫn nguồn giấu tên nói "trên 90% trong tổng số gần 11.000 lao động tuyển dụng mới mang quốc tịch Trung Quốc". BBC đã liên lạc với các lãnh đạo Ban Quản lý Khu Kinh tế Hà Tĩnh để xác nhận thông tin trên nhưng bị từ chối trả lời. Một trong các lý do sử dụng nhiều lao động Trung Quốc là vì đại đa số các nhà thầu là công ty Trung Quốc. Tuy nhiên, nhà thầu là công ty Việt Nam cũng đặt vấn đề xin tuyển lao động nước ngoài. Một lý do khác khiến các nhà thầu xin tuyển dụng lao động số lượng lớn được giải thích là vì các gói thầu đang trong giai đoạn gấp rút thi công, lại thiếu lao động sau đợt biểu tình chống Trung Quốc hồi trung tuần tháng Năm. Làn sóng biểu tình dẫn tới bạo động ở khu công nghiệp Vũng Áng đã khiến hàng nghìn công nhân Trung Quốc rút về nước. Theo VietnamNet, "trong số hơn một vạn lao động nước ngoài sắp tới, có khoảng 6.000-7.000 sẽ ở trong Dự án Formosa, số còn lại sẽ ở tại các điểm tập trung bên ngoài dự án". Lao động Trung Quốc là ai?Cũng báo này cho hay con số gần 11.000 lao động sắp đến làm việc tại Formosa chủ yếu là chuyên gia, cán bộ quản lý, giám sát, lao động kỹ thuật... họ sẽ làm việc trong thời hạn cụ thể theo gói thầu. Tuy nhiên dư luận cũng đặt ra câu hỏi liệu có phải thực sự nhà thầu không thể tuyển lao động Việt Nam thay thế? Một số nhà thầu cho hay họ cần sử dụng "các chuyên gia có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, có kinh nghiệm, thành thạo công việc và ngoại ngữ", do vậy tuy đã thông báo rộng rãi nhiều tháng vẫn không tuyển được người Việt Nam. Giới chức tỉnh Hà Tĩnh cũng tỏ cam kết sẽ cải thiện công việc quản lý lao động nước ngoài, nhất là lao động Trung Quốc, để không xảy ra các sự cố như hồi tháng Năm. Phía Việt Nam vừa chính thức "lấy làm tiếc về vụ việc xảy ra đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó có doanh nghiệp và công nhân Trung Quốc trong tháng Năm vừa qua, đồng thời lấy làm buồn về việc một số công nhân Trung Quốc bị thiệt mạng, bị thương trong vụ việc này". Nguồn hình ảnh, AFP Chụp lại hình ảnh, Nhiều cơ sở của nước ngoài ở Bình Dương và Hà Tĩnh đã bị đập phá Việt Nam hứa sẽ có hình thức hỗ trợ nhân đạo đối với công nhân Trung Quốc bị nạnvà cử đoàn sang Trung Quốc thăm hỏi một số gia đình đại diện cho những người bị nạn. Một thông cáo của Bộ Ngoại giao Việt Nam cho hay: "Việt Nam đã và đang tiếp tục điều tra vụ việc một cách nghiêm túc và xử lý nghiêm những người gây rối vi phạm pháp luật; đồng thời áp dụng các biện pháp cần thiết để đảm bảo an ninh, an toàn cho công nhân, doanh nghiệp Trung Quốc và các nước tại Việt Nam". Hiện Đặc phái viên của Tổng Bí thư Đảng CSVN, Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh đang ở Trung Quốc trong hai ngày để "trao đổi với Lãnh đạo Trung Quốc về các biện pháp làm dịu tình hình, không để tái diễn các vụ việc căng thẳng như vừa qua". Cải thiện quan hệÔng Lê Hồng Anh sẽ ở Bắc Kinh trong hai ngày 26/8-27/8. Nói về chuyến đi đặc biệt theo lời mời của Trung ương Đảng CS Trung Quốc, Tiến sỹ Jonathan London, một nhà nghiên cứu về Việt Nam tại Hong Kong, nhận định: "Chuyến đi cho Hà Nội một cơ hội quan trọng để giảm căng thẳng và hàn gắn quan hệ đã bị sứt mẻ đôi chút giữa hai bên". "Mong muốn giữ quan hệ tốt với Bắc Kinh của Hà Nội đã thể hiện rõ ràng qua một số đề nghị tiếp xúc [mà Việt Nam đưa ra] từ tháng Năm tới nay." Theo ông London, lời mời của Trung Quốc tới lãnh đạo Việt Nam nhằm thảo luận việc bồi thường thiệt hại cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng có thể bị xem như cú giáng cho những người Việt Nam nào còn giận dữ trước cách hành xử của Trung Quốc trên Biển Đông. Nhưng Việt Nam đặc biệt có lợi từ quan hệ tốt với Trung Quốc, nhất là trong lĩnh vực kinh tế vì Trung Quốc là bạn hàng thương mại hàng đầu của Việt Nam. Tiến sỹ Jonathan London cho rằng cần theo dõi để xem chuyến đi của ông Lê Hồng Anh sẽ ảnh hưởng thế nào tới chiến lược tương lai của Việt Nam, cũng như các toan tính và quyết định của giới lãnh đạo Việt Nam trong đối xử với Trung Quốc trước mắt và về trung hạn. |
