More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Cơ chế di truyền và biến dị - ôn luyện thi đại học môn sinh học
Similar to Cơ chế di truyền và biến dị - ôn luyện thi đại học môn sinh học (20)
More from hai tran
More from hai tran (12)
Recently uploaded
Recently uploaded (19)
Cơ chế di truyền và biến dị - ôn luyện thi đại học môn sinh học
- 1. truyền và biến dị ôn luyện thi đại học môn sinh học I. Khái niệm và cấu trúc của gen. 1. Khái niệm. Gen là gì? Gen là một đoạn ADN mang thông tin mã hoá cho một sản phẩm xác định như chuỗi polipeptit hay ARN.
- 2. truyền và biến dị ôn luyện thi đại học môn sinh học I. Khái niệm và cấu trúc của gen. 2. Cấu trúc của gen. a. Cấu trúc chung của gen cấu trúc Mỗi gen gồm 3 vùng trình tự nucleotit: - Vùng điều hoà: mang tín hiệu khởi động, . - Vùng mã hoá: Mang thông tin mã hoá các axit amin. - Vùng kết thúc: Nằm ở cuối gen mang tín hiệu kết thúc phiên mã.
- 3. truyền và biến dị ôn luyện thi đại học môn sinh học I. Khái niệm và cấu trúc của gen. 2. Cấu trúc của gen. c. Các loại gen: - Gen cấi trúc: mang tín mã hóa cho các sản phẩm. - Gen điều hòa: là những gen tạo ra sản phẩm kiểm sóat họat động của gen khác.
- 4. truyền và biến dị ôn luyện thi đại học môn sinh học II. Mã di truyền -Mã di truyền là trình tự các nuclêôtit trong gen quy định trình tự các aa trong phân tử prôtêin. - Mã di truyền là mã bộ ba. cứ 3 nu đứng kế tiếp nhau mã hoá một axit amin. Hoặc làm nhiệm vụ kết thúc chuổi polypeptit - Mã di truyền có tính đặc hiệu, một bộ 3 chỉ mã hóa 1 lọai aa. - Một bộ ba mở đầu (AUG). - Bộ ba có 3 bộ ba kết thúc (UAA, UAG, UGA
- 5. truyền và biến dị ôn luyện thi đại học môn sinh học III. Quá trình nhân đôi của ADN. a. Ở sinh vật nhân sơ (VK E. coli). - Thời điểm: xẩy ra trong nhân TB, ở kì trung gian giữa 2 lần phân bào? - Diễn biến: Nhờ tác dụng enzim ADN pôlimeraza tháo xoắn phân tử ADN được tách làm 2 mạch tạo ra chạc chữ Y mỗi nu mạch gốc kết hợp với 1 nu tự do theo NST. (A-T; G-X)
- 6. truyền và biến dị ôn luyện thi đại học môn sinh học III. Quá trình nhân đôi của ADN. a. Ở sinh vật nhân sơ (VK E. coli). - Trên mạch có đầu 3 được tổng hợp mạch mới một cách liên tục . - Trên mạch có đầu 5’được tổng hợp thành những đọan ngắn (đọan Okazaki), sao đó các đọan ngắn nối lại với nhau bởi enzin với ligaza. - Kết quả: một phân tử AND “mẹ” 1 lần tự sao 2 phân tử AND “con”
- 7. truyền và biến dị ôn luyện thi đại học môn sinh học III. Quá trình nhân đôi của ADN. b. Nhân đôi ADN ở sinh vật nhân thực. - Cơ chế nhân đôi cơ bản giống nhau: Sai khác: nhân đôi AND ở SV nhân thực có nhiều đơn vị nhân đôi, SV nhân sơ có 1 đơn vị nhân đôi. - Nhân đôi ở SV nhân thực có nhiều lọai enzin tham gia.
Chuyên đề cơ chế di truyền và biến dị là một trong những phần quan trọng, chiếm phần lớn trong đề thi THPT Quốc Gia môn sinh học. Vì vậy, các bạn học sinh cần ôn tập kỹ càng và thường xuyên để có thể giải quyết tốt các dạng bài tập trong chuyên đề này. Trong bài viết dưới đây, BTEC FPT đã tổng hợp lại lý thuyết và công thức cơ chế di truyền và biến dị để chia sẻ đến các bạn học sinh. cơ chế di truyền bà biến dị là gì1. Cơ chế di truyềnLà quá trình truyền đạt thông tin di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, đảm bảo sự ổn định của các đặc tính di truyền qua các thế hệ. Bao gồm các quá trình: - Nhân đôi ADN: ADN tự nhân đôi theo nguyên tắc bổ sung và bán bảo tồn, đảm bảo thông tin di truyền được truyền lại cho các tế bào con và thế hệ sau.
- Phiên mã: ADN được phiên mã thành mARN trong nhân tế bào.
- Dịch mã: mARN được dịch mã thành protein trên riboxom.
2. Biến dịLà những thay đổi trong vật chất di truyền (ADN, NST) làm xuất hiện những biến đổi về kiểu hình của sinh vật. Biến dị có thể xảy ra ở cấp độ phân tử (gen) hoặc cấp độ tế bào (NST). Có hai loại biến dị chính: - Biến dị gen: là những biến đổi xảy ra trong cấu trúc của gen.
- Biến dị nhiễm sắc thể: là những biến đổi xảy ra trong cấu trúc hoặc số lượng NST.
Lý thuyết Cơ chế di truyền và biến dị
1. Cơ chế di truyền1.1. Nhân đôi ADN: ADN tự nhân đôi theo nguyên tắc bổ sung và bán bảo tồn: - Nguyên tắc bổ sung: A liên kết với T, G liên kết với X.
- Nguyên tắc bán bảo tồn: mỗi ADN con được tạo thành gồm một mạch mới và một mạch cũ.
1.2. Phiên mã: Phiên mã là quá trình tổng hợp mARN từ ADN. Quá trình phiên mã diễn ra trong nhân tế bào, có sự tham gia của enzim ARN polimeraza và một số enzim khác. mARN được tổng hợp theo nguyên tắc bổ sung và ngược chiều với mạch khuôn ADN. 1.3. Dịch mã: Dịch mã là quá trình tổng hợp protein từ mARN. Quá trình dịch mã diễn ra trên riboxom, có sự tham gia của tARN và một số yếu tố khác. Protein được tổng hợp theo nguyên tắc bổ sung giữa codon trên mARN và anticodon trên tARN. 2. Biến dị
- Biến dị gen: Là những biến đổi xảy ra trong cấu trúc của gen.
- Biến dị nhiễm sắc thể: Là những biến đổi xảy ra trong cấu trúc hoặc số lượng NST.
3. Mối quan hệ giữa cơ chế di truyền và biến dị
- Biến dị là nguồn nguyên liệu cho di truyền.
- Di truyền là quá trình truyền đạt biến dị từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Các công thức Cơ chế di truyền và biến dị
1. Công thức các thành phần của ADN
- Công thức liên quan chiều dài ADN (L) và số lượng nuclêôtit (N): L = N/2.3,14(A)
- Công thức chu kì xoắn (Ck): Ck = L/34 = N/20 (chu kì)
- Công thức tính tổng số nucleotit của gen: N = Ck.20 = L.2 /3,4 = A + T + G + X = 2A + 2G
- Công thức tính khối lượng M: M = N.300 = (2L/3,4).300
- Công thức tính số liên kết hidro: H = 2A + 3G
- Công thức tính số liên kết photphodieste: P = N - 2
- Công thức tính số liên kết đường – photphat: D - P = 2(N/2 -1) + N = 2N - 2
2. Công thức của quá trình tự saoSố ADN con được tạo ra sau k lần tự phân của 1 ADN: 2k Số ADN con được tạo ra sau k lần tự phân của n ADN: n.2k Số nuclêôtit mà môi trường nội bào cung cấp: - Nnb = N.(2k -1)
- Anb = Tnb = A(2k - 1) = T(2k-1)
- Gnb = Xnb = G.(2k - 1) = X.(2k - 1)
- Số ADN con có 2 mạch đều mới là: 2k - 2
- Số liên kết hidro được hình thành/phá vỡ:Hht = H.2k
3. Quá trình phiên mã
- Số ribônuclêôtit cần sử dụng trong quá trình phiên mã: rN = N/2
- Liên hệ giữa chiều dài và số ribônuclêôtit: rN = L/3,4
- Khối lượng của ARN: M = rN x 300 đvC
- Số liên kết hoá trị giữa các ribônuclêôtit: P = rN – 1.
4. Quá trình dịch mãSố axit amin cần sử dụng là cho 1 chuỗi pôlipeptit: aa = N/2.3 - 1 = rN/3 - 1 Số axit amin ở 1 chuỗi polipeptit hoàn chỉnh: aa = N/2.3 - 2 = rN/3 - 2 5. Số liên kết hiđrôĐột biến đảo cặp nuclêôtit, số liên kết hiđrô được giữ nguyên. Đột biến thay thế: - Thay 1 cặp A – T thành 1 cặp G – X: Hđb = H + 1
- Thay 1 cặp G – X thành 1 cặp A – T: Hđb = H – 1.
Đột biến mất 1 cặp nuclêôtit: - Mất 1 cặp A – T: Hđb = H – 2.
- Mất 1 cặp G – X: Hđb = H – 3.
Đột biến thêm 1 cặp nuclêôtit: - Thêm 1 cặp A – T: Hđb = H + 2.
- Thêm 1 cặp G – X: Hđb = H + 3.
Kinh nghiệm làm bài tập Cơ chế di truyền và biến dị
1. Nắm chắc lý thuyết cơ bảnTrước hết, các bạn học sinh cần nắm chắc lý thuyết và các công thức Cơ chế di truyền và biến dị thể áp dụng vào giải bài tập. Để ghi nhớ kiến thức nhanh chóng, hiệu quả các bạn học sinh nên tự hệ thống lại kiến thức bằng sơ đồ tư duy cá nhân sau mỗi bài học. 2. Luyện tập thường xuyênCác bạn học sinh nên làm nhiều dạng bài tập khác nhau, bao gồm cả bài tập trắc nghiệm và bài tập tự luận theo mức độ từ dễ đến khó. Việc luyện tập thường xuyên giúp các bạn làm quen với các dạng câu hỏi và phương pháp giải, từ đó nâng cao kỹ năng và điểm số. Bên cạnh đó, các bạn học sinh cần chú ý chọn những nguồn tài liệu tham khảo uy tín, bám sát đề thi THPT Quốc Gia. Có rất nhiều nguồn tài liệu uy tín các bạn có thể tham khảo để luyện giải bài tập như sách giáo khoa, sách bài tập và các loại sách tham khảo được xuất bản bởi Bộ giáo dục và đào tạo, Đại học Quốc Gia Hà Nội,… kinh nghiệm làm bài tập cơ chế di truyền và biến dịHy vọng với những kinh nghiệm mà chúng mình đã chia sẻ trên đây sẽ giúp các bạn học sinh có quá trình học tập và ôn thi hiệu quả. BTEC FPT chúc bạn thành công trên con đường học tập. | 
