Vì sao bugi đánh lửa được

Muốn hỗn hợp không khí và nhiên liệu được đốt cháy tối đa, hệ thống đánh lửa điện tử cần phải hoạt động hiệu quả và đúng thời điểm. Tuy nhiên, hệ thống này vẫn có thể gặp một số hư hỏng sau thời gian dài sử dụng.

Vì sao bugi đánh lửa được

Hệ thống đánh lửa điện tử là gì?

Hệ thống đánh lửa điện tử (hệ thống đánh lửa điện dung) đóng vai trò quan trọng trong việc xác định thời điểm, thực hiện quá trình đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu và không khí, kích hoạt động cơ ô tô. Thời điểm đánh lửa được tính toán chuẩn xác bởi ECU dựa trên tín hiệu nhận được từ các cảm biến.

Hệ thống đánh lửa điện tử là kết quả của sự nghiên cứu và cải tiến về công nghệ nên sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với hệ thống đánh lửa tiếp điểm thế hệ trước. Đồng thời, hệ thống này còn được đánh giá cao về khả năng tiết kiệm nhiên liệu, phát thải thấp, hoạt động mạnh mẽ và ổn định ở cường độ cao mà không cần điều chỉnh tần số điện. 

Hệ thống đánh lửa điện tử không hoạt động độc lập mà phối hợp với nhiều hệ thống khác trên động cơ ô tô như hệ thống nhiên liệu, khí thải, hệ thống làm mát... Mọi quá trình diễn ra tại các hệ thống này đều được điều khiển bởi một ECU (đơn vị điều khiển điện tử). Trong đó, nhiệm vụ chính của hệ thống đánh lửa là đốt cháy nhiên liệu và kiểm soát thời điểm đánh lửa sao cho chuẩn xác nhất. 

Khi tốc độ tăng, do lực quán tính, piston đi qua điểm chuẩn nhanh hơn trong các kỳ. Nếu hoạt động đánh lửa để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu - không khí diễn ra quá muộn, động cơ sẽ không thể đạt tốc độ như mong muốn ngay lúc này. Vì lý do đó, tia lửa phải được bắt đầu sớm hơn vài mili giây, đảm bảo thời điểm đánh lửa không bị chậm trễ, quá trình đốt cháy nhiên liệu diễn ra vừa kịp để cung cấp đủ năng lượng giúp việc tăng tốc trở nên thuận lợi. 

>>> Tìm hiểu thêm: Phun xăng điện tử là gì: Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và tác dụng

Cấu tạo của hệ thống đánh lửa điện tử

Hệ thống đánh lửa điện tử được cấu thành từ rất nhiều chi tiết, bộ phận. Mỗi bộ phận lại đóng vai trò riêng biệt nhưng vẫn có sự liên kết chặt chẽ nhằm tạo ra nguồn năng lượng để xe vận hành:

Nguồn điện, pin: Đây là nguồn cung cấp dòng điện một chiều có điện áp thấp (từ 12 - 14,2V) cho hệ thống.

Cuộn dây đánh lửa: Bằng cách sử dụng cảm ứng điện từ, các cuộn dây đánh lửa sẽ chuyển dòng điện 12V thành vài nghìn Vôn (V) để tạo ra tia lửa đủ mạnh, có thể bắn qua khe hở của bugi.

Công tắc đánh lửa: Dùng để điều chỉnh việc bật và tắt hệ thống đánh lửa.

Mô-đun đánh lửa hoặc bộ điều khiển: Các bộ phận này được lập trình để thực hiện chức năng giám sát, kiểm soát thời gian, cường độ của tia lửa điện một cách tự động.

Vì sao bugi đánh lửa được

Cảm biến: Phát hiện sự thay đổi của các  thông số trong bộ nguồn. Số lượng cảm biến của hệ thống đánh lửa điện tử nhiều hay ít phụ thuộc vào kiểu xe. 

Phần ứng: Bộ phận này bao gồm điện trở có bánh răng (phần quay), ống hút chân không phía trước và cuộn dây nạp (để bắt tín hiệu điện áp). Mô-đun đánh lửa nhận tín hiệu điện áp từ phần ứng theo thứ tự để thực hiện quá trình tạo và ngắt mạch một cách chuẩn xác nhằm phân phối dòng điện đến các bugi.

Nhóm tiếp điểm: Các chi tiết này sẽ được đóng, mở bằng chìa khóa. Ở một số dòng xe hiện đại hơn, nhóm tiếp điểm sẽ có nút bấm.

Bugi: Là bộ phận cuối cùng của hệ thống đánh lửa điện tử, bugi có chức năng phát ra tia lửa nhằm đốt cháy hỗn hợp không khí và nhiên liệu, giúp động cơ hoạt động.

Nguyên lý hoạt động của hệ thống đánh lửa điện tử

Khi người điều khiển khởi động xe, cơ chế đánh tia lửa điện được kích hoạt. Theo đó, dòng điện bắt đầu chạy từ ắc quy qua công tắc đánh lửa đến cuộn sơ cấp. Lúc này, cuộn dây nạp phần ứng sẽ được kích hoạt để nhận và gửi tín hiệu điện áp từ phần ứng tới mô-đun đánh lửa.

Vì sao bugi đánh lửa được

Bánh răng của điện trở tiếp xúc với cuộn dây nạp, tín hiệu điện áp từ cuộn dây nạp sẽ được gửi đến mô-đun điện tử. Sau khi tiếp nhận thông tin, nguồn điện cung cấp cho cuộn sơ cấp bị ngắn mạch và dừng đột ngột.

Tiếp đó, khi bánh răng của điện trở không còn tiếp xúc với cuộn dây nạp, dòng điện tiếp tục được truyền đến các bộ phận thuộc hệ thống đánh lửa điện tử.

Sự ngắt và tạo dòng điện liên tục như vậy sẽ gây nên hiện tượng cảm ứng điện từ, trong cuộn thứ cấp có thể xuất hiện điện áp cao tới hàng nghìn Vôn.

Nguồn điện áp cao này sẽ được gửi đến những bộ phận phân phối khác, nơi có rôto quay và các tiếp điểm, từ cuộn dây đến bugi. Khi điện áp có sự chênh lệch, tia lửa điện sẽ được tạo ra ở đầu bugi, bắt đầu quá trình đốt cháy nhiên liệu.

Phân loại hệ thống đánh lửa điện tử

Phân loại hệ thống đánh lửa điện tử chủ yếu dựa trên cơ chế đánh lửa. Theo đó, hệ thống đánh lửa được chia thành 2 loại là đánh lửa trực tiếp và đánh lửa điện tử phân phối.

Hệ thống đánh lửa trực tiếp

Các thành phần chính của các hệ thống đánh lửa trực tiếp bao gồm một cuộn dây, một vòng điện trở trục khuỷu, một cảm biến từ tính, một mô-đun đánh lửa và một mô-đun điều khiển điện tử. Ở hệ thống đánh lửa trực tiếp, các xung điện áp cao xuất hiện ngay tại các cuộn dây nằm trên đầu bugi.

Vì sao bugi đánh lửa được

Hệ thống đánh lửa điện tử phân phối

Là hệ thống đánh lửa dựa trên hoạt động của bộ phận phân phối đánh lửa, sử dụng để dẫn dòng điện cao thế tạo ra từ cuộn thứ cấp đến các bugi đánh lửa theo đúng thứ tự với khoảng thời gian chính xác.

Các hư hỏng thường gặp ở hệ thống đánh lửa điện tử

Cùng với sự phát triển của công nghệ, hệ thống đánh lửa điện tử đã ngày càng được cải tiến nhằm phù hợp với nhiều dòng xe hiện đại, mang lại hiệu suất hoạt động cao hơn. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng sẽ khó tránh khỏi một số hư hỏng thường gặp.

Dấu hiệu nhận biết hư hỏng trên hệ thống đánh lửa điện tử

- Tiêu hao nhiên liệu nhiều bất thường.

- Động cơ phản ứng chậm khi nhấn bàn đạp ga.

- Hiệu suất của bộ nguồn giảm.

- Tốc độ động cơ không ổn định hoặc thường dừng ở chế độ không tải.

- Động cơ khởi động chậm.

- Tia lửa có màu vàng và yếu do nhiên liệu không được đốt cháy hoàn toàn.

Một số lỗi thường gặp ở hệ thống đánh lửa điện tử

Khi phát hiện xe hơi có những biểu hiện bất thường trên chứng tỏ hệ thống đánh lửa đã gặp vấn đề.

- Bugi ngừng hoạt động nên không thể tạo ra tia lửa điện để khởi động động cơ.

- Đứt dây quấn trong cuộn dây do sử dụng trong thời gian lâu dài hoặc chất lượng dây kém.

- Oxy hóa các tiếp điểm, lỗi này thường gặp ở những loại xe lưu thông thường xuyên trên các cung đường bị ngập nước.

>>> Tìm hiểu thêm: Có nên thay tất cả cuộn dây đánh lửa trong động cơ ô tô cùng lúc?

Nguyên nhân hệ thống đánh lửa điện tử bị lỗi

Có rất nhiều lý do khiến hệ thống đánh lửa điện tử bị lỗi, tuy nhiên chủ yếu vẫn là các nguyên nhân sau đây:

- Không thường xuyên vệ sinh, bảo dưỡng ô tô khiến một số thiết bị trong hệ thống đánh lửa bị hư hỏng, mòn, gỉ sét.

- Sử dụng linh phụ kiện không phù hợp với dòng xe.

- Ảnh hưởng bởi điều kiện vận hành hoặc việc bảo quản xe trong môi trường độ ẩm cao.

Hệ thống đánh lửa điện tử đóng vai trò quan trọng trong quá trình khởi động và thay đổi tốc độ của động cơ ô tô. Do đó, để đảm bảo mỗi chuyến đi đều diễn ra thuận lợi, chủ xe cần chú trọng hơn trong việc bảo dưỡng phương tiện, kịp thời phát hiện những hư hỏng của hệ thống và tìm phương án xử lý thích hợp. Trung tâm bảo dưỡng VinFast luôn sẵn sàng phục vụ với sự tận tình, chu đáo nhất khi khách hàng có nhu cầu chăm sóc ô tô.

Tham khảo thông tin, đăng ký lái thử và đặt mua các dòng xe ô tô của VinFast như VinFast Fadil, VinFast Lux A2.0, VinFast Lux SA2.0, VinFast President và VinFast VF e34 hoặc gọi điện đến hotline 1900 232389 để được hướng dẫn chi tiết.

Bugi trên xe ô tô là chi tiết quan trọng trong hệ thống đánh lửa của động cơ xăng. Nó cung cấp tia lửa điện để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu và không khí được nén ở áp suất cao để sinh công suất cho động cơ. Cấu tạo cơ bản của một bugi bao gồm: Cực mát ( cực được uốn cong), cực tâm ( cực đánh lửa), khe hở đánh lửa giữa cực mát và cực tâm là 0,9mm (đối với hệ thống đánh lửa tiếp điểm) và 2,03mm (với hệ thống đánh lửa điện tử), sứ cách điện, phần vỏ kim loại, đầu tiếp xúc với dây cao áp...

Vì sao bugi đánh lửa được

Cấu tạo của một chiếc bugi thông thường

Là một chi tiết hoạt động trực tiếp và tiếp xúc với buồng đốt của động cơ nên tình trạng làm việc ổn định, tốt/xấu của động cơ ít nhiều sẽ anh hưởng đến bugi và sẽ thể hiện qua tình trạng của bugi. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra một số tình trạng làm việc bất ổn của động cơ thông qua màu sắc, trạng thái làm việc của bugi.

Bugi có màu vàng nâu: 

Vì sao bugi đánh lửa được
Bugi của động cơ hoạt động tốt

Bugi có màu vàng nâu chứng tỏ động cơ hoạt động bình thường, tỷ lệ hòa khí (xăng/không khí) đúng tiêu chuẩn kỹ thuật và các thành phần cơ học ổn định. Nếu thay bugi mới nên thay bugi có khoảng nhiệt bằng nhau (có chiều dài lớp sứ cách điện phía dưới bằng nhau). Khoảng nhiệt dài bugi làm việc nóng hơn và khoảng nhiệt ngắn hơn bugi làm việc mát hơn. 

Dừng lại một chút bác ơi!! Deal Hot đang chờ bác.

ƯU ĐÃI MUA BẢO HIỂM Ô TÔ LIBERTY HOÀN PHÍ ĐẾN 35%

Hiện tại danhgiaXe.com kết hợp cùng bảo hiểm Liberty Việt Nam ra mắt chương trình ưu đãi đặc biệt HOÀN PHÍ ĐẾN 35% khi mua bảo hiểm thân vỏ (giúp bác tiết kiệm một số tiền kha khá đấy!) Vì số lượng ưu đãi có hạn nên bác nào quan tâm thì nhanh tay bấm vào nút bên dưới để được tư vấn cụ thể nhé, các bác chỉ mất 30s.

P/s: Liberty (công ty Mỹ) là một trong các công ty Top đầu về bảo hiểm ô tô ở Việt Nam.

Đăng kí nhận ưu đãi ngay!

Xem thông tin chi tiết TẠI ĐÂY

Xem thêm: Những quan niệm sai lầm khi bảo dưỡng ô tô

Bugi có màu đen và khô: 

Vì sao bugi đánh lửa được
Bugi bị bám muội than ở động cơ dư xăng

Trường hợp bugi xe bạn có màu này thường là do động cơ hoạt động ở chế độ giàu nhiên liệu (dư xăng) hoặc xe chạy cầm chừng quá mức. Nếu có thêm hiện tượng khói đen thoát ra ở ống pô thì chính xác là động cơ dư xăng. Hiện tượng này có thể do một số nguyên nhân như: lọc gió bẩn dẫn đến nghẹt làm cung cấp không đủ không khí để đạt tỉ lệ hỗn hợp chuẩn, bộ chế hòa khí hỏng, cánh bướm gió bị kẹt, bugi đánh lửa yếu nên không đốt cháy hết hòa khí. Trước khi thay bugi cần điều chỉnh lại cho tỉ lệ hòa khí phù hợp, vệ sinh bướm gió, lọc gió...

Chi tiết cách vệ sinh lọc gió các bác có thể tham khảo bài viết: Vệ sinh ngay chi tiết này để động cơ hoạt động tốt hơn

Bugi có màu đen và ướt:

Vì sao bugi đánh lửa được

Bugi dính dầu ở động cơ bị hở sec măng

Đây là dấu hiệu cho biết dầu đã lọt vào xi lanh, bị đốt tạo thành muội than bám trên bugi và dầu bám vào bugi làm buugi ướt. Nguyên nhân dầu lọt vào xi lanh có thể do hở supap, hở sec-măng hoặc thành xi lanh bị mài mòn. Trong trường hợp xe bạn ra khói trắng và có mùi khét, cần phải nhanh chóng sửa chữa (làm máy) để không gây sự cố hư hỏng thêm khi xe hoạt động (bó máy khi hết dầu bôi trơn).

Bugi có màu trắng: 

Vì sao bugi đánh lửa được
Bugi có màu trắng do quá nhiệt

Tình trạng này của bugi chứng tỏ động cơ hoạt động quá nhiệt. Nguyên nhân gây nên tình trạng trên có thể do bugi không phù hợp (có khoảng nhiệt quá lớn), chỉ số octan của nhiên liệu quá thấp, thời gian đánh lửa của động cơ không tối ưu, hệ thống làm mát động cơ hỏng, hoặc động cơ bị thiếu xăng (quá nhiều không khí). Trường hợp này cần kiểm tra tìm hiểu nguyên nhân và khắc phục bằng cách thử thay thế bugi khác, điều chỉnh các hệ thống liên quan.v.v...

Bugi bị chảy cực tâm: 

Vì sao bugi đánh lửa được

Vì sao bugi đánh lửa được

Bugi bị chảy cực tâm  do quá nhiệt

Trường hợp này bugi sẽ bị chảy cục bộ cực tâm hoặc chảy hết toàn bộ, đầu sứ cũng bị rỗ hay nứt. Nguyên nhân gây nên hiện tượng trên do bị tự động đánh lửa gây nên quá nhiệt, bugi có khoảng nhiệt không phù hợp, hoặc do các nguyên nhân khác như: chất cháy đóng cặn trong buồng đốt, bô bin hỏng, supap hỏng, chất lượng nhiên liệu kém. Điều này sẽ gây nên hiện tượng mất lửa làm giảm công suất động cơ. Trong trường hợp này bạn nên kiểm tra bô bin, kiểm tra động cơ, tỉ lệ nhiên liệu và thay bugi mới. 

Các cực bugi bị chảy

Vì sao bugi đánh lửa được

Vì sao bugi đánh lửa được

Các cực bugi bị chảy do quá nhiệt vì đánh lửa tự động

Khi bugi xe bạn bị chảy cả hai cực và có chất lạ bám trên cực bugi. Đó là do bugi bị quá nhiệt do tự động đánh lửa. Sự đánh lửa sớm, bô bin bị hỏng, supap hỏng, chất lượng xăng kém hoặc chất cháy đóng cặn trong buồng đốt cũng gây nên hiện tượng trên. Tình trạng này sẽ làm mất khả năng đánh lửa và làm giảm công suất động cơ, gây hỏng động cơ của xe. Bạn cần kiểm tra lại động cơ, chất lượng nhiên liệu, bô bin đánh lửa trước khi thay bugi mới.

Bugi có khoảng cách đánh lửa lớn: 

Vì sao bugi đánh lửa được

Vì sao bugi đánh lửa được

Bugi mòn cực tâm có khe hở đánh lửa cao dẫn đến khả năng đánh lửa kém

Tình trạng này do sử dụng bugi trong thời gian quá dài mà không thay. Quá trình đánh lửa sẽ làm mòn cực tâm, làm khe hở đánh lửa tăng lên và giảm khả năng đánh lửa của bugi gây giảm công suất của động cơ. Trong trường hợp này nên thay bugi mới để động cơ hoạt động tốt hơn. 

Bugi có cực âm bị mòn nhiều:

Vì sao bugi đánh lửa được

Vì sao bugi đánh lửa được

Bugi bị mòn cực âm do chất phụ gia nhiên liệu

Trường hợp này xảy ra do bugi bị ảnh hưởng bởi sự ảnh hưởng của các chất phụ gia có trong xăng và dầu động cơ. Khi có tình trạng trên động cơ sẽ bị mất lửa, đặc biệt là khi tăng tốc do khe hở đánh lửa giữa hai điện cực bugi lớn làm điện thế đánh lửa kém, xe của bạn cũng khởi động khó khăn. Bạn nên thay bugi mới.

Bugi bị vỡ đầu sứ: 

Vì sao bugi đánh lửa được

Vì sao bugi đánh lửa được

Bugi bị bể sứ do bị đóng cặn.

Trường hợp này bugi có thể bị hư do tác động cơ khí, do bị đánh rơi hoặc đè nặng lên cực tâm bugi do sử dụng sai. Hoặc do sử dụng lâu ngày bugi bị đóng cặn ở đầu sứ bugi và cực tâm và do cực tâm bị gỉ sét. Tình trạng bugi như vậy sẽ gây mất lửa, đánh lửa muộn so với thời điểm phun nhiên liệu làm giảm công suất động cơ. Trường hợp này bạn nên thay bugi mới phù hợp.

Bài viết tham khảo: Cách nối hai bình ắc quy khi xe hết bình trên đường