cach bieu dien 1 vec to luc la -de bieu dien 1 vec to luc nguoi ta dung mui ten co +goc mui ten la diem dat cua luc +chieu dai cua mui ten la do lon cua luc +phuong va chieu cua mui ten la phuong va chieu cua luc 10:16:0324/09/2020 Như các em đã biết, lực có thể làm biến dạng và thay đổi vận tốc chuyển động của vật. Như một đầu tàu kéo các toa với một lực có cường độ là 106N, chạy theo hướng Bắc - Nam, làm sao để biểu diễn được lực kéo này? Bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu về cách biểu diễn lực (ví dụ như biểu diễn lực kéo, lực tạo bởi trọng lực của vật,...) và qua đó vận dụng vào giải các bài tập liên quan. I. Biểu diễn lực 1. Lực là một đại lượng vectơ - Một đại lượng vừa có độ lớn, vừa có phương và chiều là một đại lượng vectơ. Như vậy lực là một đại lượng vectơ. 2. Cách biểu diễn và ký hiệu vectơ lực • Biểu diễn vectơ lực người ta dùng 1 mũi tên: + Gốc là điểm mà lực tác dụng lên vật (điểm đặt của lực) + Phương và chiều mũi tên là phương và chiều của lực + Độ dài biễu diễn độ lớn (cường độ) của lực theo một tỉ xích cho trước. • Ký hiệu vectơ lực + Vectơ lực được kí hiệu bằng chữ F có mũi tên ở trên:  + Độ lớn của lực được kí hiệu bằng chữ F không có mũi tên ở trên. * Ví dụ: Lực tác dụng vào vật có phương ngang, chiều từ trái sang phải và có độ lớn bằng 15N (tỉ xích: 1cm ứng với 5N). + Điểm đặt: tại điểm A + Phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải + Độ lớn của lực F=15N ứng với độ dài đoạn mũi tên là 3cm. II. Bài tập vận dụng cách biểu diễn lực * Câu C2 trang 16 SGK Vật Lý 8: Biểu diễn những lực sau đây: - Trọng lực của một vật có khối lượng 5kg (tỉ xích 0,5 cm ứng với 10N). - Lực kéo 15000N theo phương nằm ngang, chiều từ trái sang phải (tỉ xích 1cm ứng với 5000N). ° Lời giải: + Biểu diễn lực kéo và trọng lực như hình vẽ dưới. + Vật có khối lượng 5kg thì trọng lượng P là 50 N. - Lực P = 50N. (Tỉ xích 0,5 cm ứng với 10N). - Lực kéo F = 15000N. (Tỉ xích 1cm ứng với 5000N). * Câu C3 trang 16 SGK Vật Lý 8: Diễn tả bằng lời các yếu tố của các lực vẽ ở hình 4.4: + Lực + Lực + Lực
Như vậy, với bài viết về các biểu diễn lực ở trên (như biểu diễn lực kéo, trọng lực của vật,...) các em hãy ghi nhớ rằng: lực có độ lớn và phương chiều và thường được ký hiệu bằng chữ F. Thực tế, sau này các em sẽ biết tới nhiều loại lực như: lực ma sát, lực đàn hồi, lực căng, lực từ trường, ... nhưng các biểu diễn lực là không thay đổi. Mọi góp ý và thắc mắc các em hãy để lại nhận xét dưới bài viết để ghi nhận và hỗ trợ, chúc các em học tốt. Kết luận nào sau đây không đúng Trường hợp nào dưới đây cho ta biết khi chịu tác dụng của lực vật vừa bị biến dạng vừa bị biến đổi chuyển động. Trong các chuyển động dưới đây chuyển động nào do tác dụng của trọng lực. Hãy chọn câu trả lời đúng. Muốn biểu diễn một véc tơ lực chúng ta cần phải biết các yếu tố: Vật \(1\) và \(2\) đang chuyển động với các vận tốc \({v_1}\) và \({v_2}\) thì chịu các lực tác dụng như hình vẽ. Trong các kết luận sau kết luận nào đúng? Khi chỉ có một lực tác dụng lên vật thì vận tốc của vật đó sẽ như thế nào? Chọn câu trả lời đúng. Sử dụng cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống cho đúng ý nghĩa vật lí: .... là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc của chuyển động. Dùng cụm từ thích hợp nhất để điền vào chỗ trống: Lực là nguyên nhân làm ... vận tốc của chuyển động. Trên hình vẽ là lực tác dụng lên ba vật theo cùng một tỉ lệ xích như nhau. Trong các sắp xếp theo thứ tự giảm dần của lực sau đây, sắp xếp nào là đúng? Một vật đang chuyển động thẳng với vận tốc \(v\). Muốn vật chuyển động theo phương cũ và chuyển động nhanh lên thì ta phải tác dụng một lực như thế nào vào vật? Hãy chọn câu trả lời đúng. Một vật nếu có lực tác dụng sẽ: Khi có lực tác dụng lên một vật thì... Chọn phát biểu đúng. Sử dụng hình vẽ dưới (minh họa cho trường hợp kéo gàu nước từ dưới giếng lên.) Hãy chọn phát biểu chưa chính xác Có ba lực cùng tác dụng lên một vật như hình vẽ bên. Lực tổng hợp tác dụng lên vật là Khi ném một quả bóng lên cao (bỏ qua mọi ma sát), hình vẽ nào sau đây diễn tả đúng các lực tác dụng lên quả bóng. Hình vẽ nào sau đây biểu diễn đúng trọng lực của vật nặng có khối lượng 1kg. Vì sao nói lực là một đại lượng véc tơ? Véc tơ lực được biểu diễn như thế nào? Chọn đáp án đúng nhất. Lực tác dụng lên vật theo phương ngang, chiều từ phải sang trái, cường độ 40N, tỉ xích 1cm ứng với 20N. Cách biểu diễn đúng là: Trong hình vẽ dưới đây, đặc điểm của lực là: Quan sát một vật thả rơi trên cao xuống, hãy cho biết tác dụng của trọng lực đã làm cho đại lượng vật lý nào thay đổi? Trong các trường hợp sau đây, trường hợp nào vận tốc của vật thay đổi? Sử dụng cụm từ thích hợp để điền vào chôc trống cho đúng ý nghĩa vật lý. "Lực và vận tốc là các đại lượng ......." Đâu là đặc trưng của lực? Hình nào biểu diễn đúng lực do búa đóng đinh vào tường với tỉ xích 0,5 cm ứng với 10N? Các đặc trưng của lực trong hình vẽ sau đây là: Hình nào biểu diễn đúng lực sau với tỉ lệ xích 1 cm ứng với 2 N. Lực F có phương ngang, chiều từ trái sang phải, độ lớn 4 N. Cách diễn tả lực phù hợp với hình vẽ là: (cho tỉ lệ xích 1 cm ứng với 10 N). Một người nâng một thùng hàng lên theo phương thẳng đứng với lực có độ lớn 100 N. Lực đó được biểu diễn bằng hình vẽ nào sau đây? (tỉ xích 1 cm ứng với 50 N).
BIỂU DIỄN LỰC 1. Tác dụng của lực - Lực là nguyên nhân làm thay đổi vận tốc của chuyển động. Khi vận tốc của vật thay đổi, ta có thể kết luận đã có lực tác dụng lên vật. - Lực có thể làm biến dạng, thay đổi chuyển động (nghĩa là thay đổi vận tốc) của vật. Ví dụ: - Lực hút của nam châm lên miếng thép làm tăng vận tốc của xe lăn nên xe lăn chuyển động nhanh lên. - Lực tác dụng của vợt lên quả bóng làm quả bóng biến dạng và ngược lại lực của quả bóng đập vào vợt làm vợt bị biến dạng. 2. Biểu diễn lực Lực là một đại lượng vectơ được biểu diễn bằng một mũi tên có: - Gốc là điểm đặt của lực. - Phương, chiều trùng với phương, chiều của lực. - Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ lệ xích cho trước. Chú ý: - Các đại lượng vật lí có hướng là các đại lượng vectơ nên lực là đại lượng vectơ. - Vectơ lực được kí hiệu là \(\overrightarrow{F}\) ; cường độ của lực được kí hiệu là F ; ba yếu tố của lực là : điểm đặt, phương và chiều, độ lớn ; kết quả tác dụng của lực phụ thuộc vào các yếu tố này. - Ta thường dễ thấy được kết quả tác dụng lực làm thay đổi độ lớn vận tốc (nhanh lên hay chậm đi) mà ít thấy được tác dụng làm đổi hướng của vận tốc, chẳng hạn như : + Trong chuyển động tròn đều, lực tác dụng chỉ làm thay đổi hướng chuyển động. + Trong chuyển động của vật bị ném theo phương ngang, trọng lực P làm thay đổi hướng và độ lớn của vận tốc. Sơ đồ tư duy về biểu diễn lực - Vật lí 8 |
