+ Ý nghĩa: làm tiêu hao một bộ phận quân Pháp; góp phần làm chậm quá trình bình định Việt Nam của Pháp; để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho các phong trào đấu tranh yêu nước sau này. Show
- Điểm khác nhau: Phong trào Cần vương (1885 - 1896) Khởi nghĩa Yên Thế (1884 - 1914) Tư tưởng Chịu sự chi phối của chiếu Cần vương (ban ra ngày 13/7/1885). Không chịu sự chi phối của chiếu Cần vương Phương hướng đấu tranh Đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập dân tộc, khôi phục lại chế độ phong kiến chuyên chế. Chống lại chính sách cướp bóc, bình định quân sự của Pháp, bảo vệ quê hương,… => chưa đưa ra phương hướng đấu tranh rõ ràng. - Đây là cuộc khởi nghĩa lớn nhất, có thời gian kéo dài nhất (gần 30 năm), quyết liệt nhất và có ảnh hưởng sâu rộng nhất từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta đến những năm đầu thế kỷ XX. Khởi nghĩa Yên Thế không chịu sự chi phối của tư tưởng "Cần vương" mà là phong trào đấu tranh tự phát của nông dân để tự vệ, bảo vệ quyền lợi thiết thân, giữ đất giữ làng. Nghĩa quân đã chiến đấu quyết liệt, buộc kẻ thù hai lần phải giảng hòa và nhượng bộ một số điều kiện có lợi cho ta. Đặc biệt trong thời kì đình chiến lần thứ hai, nghĩa quân Yên Thế còn liên lạc với các nghĩa sĩ yêu nước theo xu hướng mới như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh... Phong trào Cần Vương và khởi nghĩa Yên Thế đều là những sự kiện lịch sử nổi bật. Vậy hai phong trào này có những điểm gì giống và khác nhau. Để giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về hai sự kiện lịch sử này, VnDoc gửi tới các bạn tài liệu So sánh phong trào Cần Vương và khởi nghĩa Yên Thế. Sau đây mời các bạn tham khảo chi tiết. A. Phong trào Cần Vương1. Phong trào Cần Vương là gì? Nguồn gốc ra đời chiếu Cần VươngCần Vương là giúp vua, mang nghĩa là phò vua giúp nước. Phong trào Cần Vương thực chất là tập hợp hệ thống các cuộc khởi nghĩa vũ trang khắp cả nước từ năm 1885 đến năm 1896 với sự hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi. Quy mô của phong trào này còn riêng rẽ và mang tính địa phương. 2. Nguyên nhân bùng nổ phong trào Cần VươngSau khi nắm được khái niệm phong trào Cần Vương là gì, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về phong trào này. Vậy nguyên nhân dẫn đến phong trào Cần Vương là gì?
Như vậy, chúng ta đã tìm hiểu được các nguyên nhân gây bùng nổ phong trào Cần Vương là gì. Để nắm rõ hơn kiến thức về chủ đề này, cùng nghiên cứu về nội dung của chiếu Cần Vương. 3. Tìm hiểu về chiếu Cần VươngĐể hiểu sâu hơn về phong trào này, chúng ta cần tìm hiểu về nội dung cũng như ý nghĩa của chiếu Cần Vương với những thông tin cụ thể dưới đây Nội dung cơ bản của chiếu Cần Vương là gì?
Ý nghĩa của chiếu Cần Vương là gì?
4. Tóm tắt diễn biến phong trào Cần Vương là gì?Sau khi có những kiến thức về nguyên nhân bùng nổ phong trào, nội dung và ý nghĩa của chiếu Cần Vương, chúng ta tìm hiểu về diễn biến của phong trào này qua hai giai đoạn chính Giai đoạn I (1885-1888): Phong trào bùng nổ khắp cả nước
Giai đoạn II (1888-1896): Phong trào quy tụ các cuộc khởi nghĩa lớn
Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương là gì?
5. Tính chất của phong trào Cần VươngPhong trào Cần Vương là gì? Là sự hỗ trợ giúp vua giành lại đất nước, thể hiện tình yêu dân tộc, tuy nhiên phong trào lại diễn ra theo khuynh hướng lẻ tẻ với ý thức hệ phong kiến, thể hiện tính dân tộc sâu sắc. B. Khởi nghĩa Yên Thế1. Nguyên nhân dẫn đến cuộc khởi nghĩa Yên Thế:Để mở rộng phạm vi chiếm đóng, Pháp cướp đất của người nông dân ở Yên Thế làm đồn điền, khai mỏ, làm đường giao thông. Kinh tế nông nghiệp sa sút, đời sống nhân dân Bắc Kì khó khăn, một bộ phận phải phiêu tán lên Yên Thế, họ sẵn sàng nổi dậy đấu tranh. \=> Với tinh thần yêu nước và để bảo vệ cuộc sống, nông dân Yên Thế đứng lên đấu tranh. 2. Diễn biến khởi nghĩa Yên ThếDiễn biến, gồm ba giai đoạn Giai đoạn I: 1884 - 1892 + Khởi nghĩa do Đề Nắm chỉ huy, lúc này nghĩa quân hoạt động riêng rẽ, chưa có sự chỉ huy thống nhất. + Tháng 4 - 1892 cuộc khởi nghĩa do Đề Thám chỉ huy Giai đoạn II (1893- 1908): nghĩa quân vừa chiến đấu vừa xây dựng cơ sở. + Nghĩa quân đã chiến đấu quyết liệt, buộc kẻ thù hai lần phải giảng hòa và nhượng bộ một số điều kiện có lợi cho ta.
+ Giai đoạn III: 1909 - 1913
- Ngày 10- 2- 1913 Đề Thám bị sát hại phong trào tan rã. 3. Nguyên nhân thất bại của khởi nghĩa Yên Thế
4. Ý nghĩa lịch sử của khởi nghĩa Yên Thế+ Chứng tỏ sức mạnh to lớn tiềm tàng của nông dân. + Làm chậm quá trình xâm lược và bình định của của Pháp. + Xứng đáng nối tiếp truyền thống yêu nước của tổ tiên. Mặc dù thất bại song phong trào nông dân Yên Thế vẫn có ý nghĩa vô cùng to lớn : - Nó tiêu biểu cho tinh thần quật khởi của nông dân Việt Nam - Có tác dụng làm chậm quá trình xâm lược, bình định vùng trung du và miền núi phía bắc của thực dân Pháp. C. So sánh phong trào Cần Vương và khởi nghĩa Yên ThếSo sánh khởi nghĩa Yên Thế và những cuộc khởi nghĩa lớn của phong trào Cần Vương? Khởi nghĩa Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo - không thuộc phong trào Cần Vương. - Giống nhau: đều là phong trào yêu nước có sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia. đều bị thất bại - Khác nhau: Lãnh đạo: Phong trào Cần Vương gồm các Văn thân sĩ phu yêu nước dưới ngọn cờ Cần Vương. Phong trào nông dân Yên Thế Nông dân đứng đầu là Đề Thám (Hoàng Hoa Thám) - Mục tiêu: Phong trào Cần Vương là chống Pháp dành lại độc lập dân tộc Khởi nghĩa Yên Thế là mong muốn xây dựng cuộc sống bình đẳng và sơ khai về kinh tế xã hội. - Địa bàn hoạt động: Phong trào Cần Vương hoạt động rộng khắp Bắc Kỳ và Trung Kỳ Khởi nghĩa Yên Thế hoạt động ở vùng núi Yên Thế của tỉnh Bắc Giang - Tính chất: Phong trào Cần Vương là phong trào đấu tranh yêu nước chống Pháp theo khuynh hướng phong kiến Khởi nghĩa Yên Thế là phong trào nông dan mang tính tự phát Phong trà Cần Vương phát triển qua 2 giai đoạn và kết thúc sớm hơn phong trào nông dân Yên Thế Phong trào nông dân Yên Thế phát triển qua 3 giai đoạn và kết thúc trước khi chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra. Khởi nghĩa Yên Thế là cuộc khởi nghĩa lớn, thời gian kéo dài nhất gần 30 năm quyết liệt nhất và có ảnh hưởng sâu rộng nhất từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta đến những năm đầu thế kỷ XX. Khởi nghĩa Yên thế không chịu sự chi phối của tư tưởng Cần Vương, mà là phong trào tự phát của nông dân để tự vệ, bảo vệ quyền lợi thiết thân, giữ đất giữ làng buộc kẻ thù phải 2 lần giảng hòa và nhường bộ một số điều kiện có lợi cho ta. - Kết quả: ngày 10 tháng 2 năm 1913 Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã. ..................................... Trên đây, VnDoc đã gửi tới các bạn tài liệu So sánh phong trào Cần Vương và khởi nghĩa Yên Thế. Mời các bạn học sinh còn có thể tham khảo các Lịch sử lớp 8, Giải bài tập Lịch sử 8, Giải Vở BT Lịch Sử 8, Lý thuyết Lịch sử 8 được cập nhật liên tục trên VnDoc để học tốt môn Sử hơn. |