Chúng tôi xin giới thiệu bài Lý thuyết Ngữ văn 6: So sánh gồm hai phần lý thuyết và bài tập vận dụng được VnDoc sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp ích cho các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để giảng dạy và học tập tốt Ngữ văn lớp 6. A. Nội dung bài So sánh- So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt - Mô hình cấu tạo đầy đủ của một phép so sánh gồm: + Vế A (nêu tên sự vật, sự việc được so sánh) + Vế B (Nêu tên sự vật, sự việc dùng để so sánh với sự vật, sự việc nói ở vế A) + Từ ngữ chỉ phương diện so sánh + Từ ngữ chỉ ý so sánh - Trong thực tế, mô hình cấu tạo nói trên có thể biến đổi ít nhiều: + Các từ chỉ phương diện so sánh và chỉ ý so sánh có thể được lược bớt + Vế B có thể được đảo lên trước vế A cùng với từ so sánh. B. Bài tập bài So sánhBài 1: Hãy tìm 5 thành ngữ so sánh và đặt câu với chúng? Gợi ý: *5 thành ngữ sau: - Nóng như Trương Phi - Khỏe như voi - Đen như mực - Nhanh như cắt - Trắng như tuyết *Đặt câu: - Anh trai tôi cứ mỗi lần tức giận là nóng như Trương Phi. - Bạn Nam lớp em khỏe như voi. - Lan có mái tóc đen như mực, dài và óng mượt. - Con chim nhanh như cắt, lao xuống ngậm con cá trong miệng. - Em bé nhà cô Hoa có làn da trắng như tuyết trông thật dễ thương. Bài 2: Tìm và phân loại các kiểu so sánh trong những câu dưới đây a. Đây quân du kích dao chen ánh Giữ lá cờ sao vàng lấp lánh Cờ như mắt mở thức thâu canh Như lửa đốt hoài trên chót đỉnh. (Xuân Diệu, Ngọc quốc kì) b. Việt Nam đất nước ta ơi Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn. (Nguyễn Đình Thi, Bài thơ Hắc Hải) c. Ta đi tới, trên đường ta bước tiếp Rắn như thép, vững như đồng Đội ngũ ta trùng trùng điệp điệp Cao như núi, dài như sông Chí ta lớn như biển Đông trước mặt. (Tố Hữu, Ta đi tới) d. Đất nước! Của những người con gái, con trai Đẹp như hoa hồng, cứng như sắt thép. (Nam Hà, chúng con chiến đấu cho những người sống mãi, Việt Nam ơi) Gợi ý abcdCâu so sánhCờ như mắt mở thức thâu canh/ Như lửa đốt hoài trên chót đỉnhMênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơnRắn như thép, vững như đồng/ Đội ngũ ta trùng trùng điệp điệp/ Cao như núi, dài như sông/ Chí ta lớn như biển Đông trước mặtĐẹp như hoa hồng, cứng như sắt thépKiểu so sánhSo sánh ngang bằng – sử dụng từ so sánh “như”So sánh không ngang bằng – sử dụng từ so sánh “hơnSo sánh ngang bằng – sử dụng từ so sánh “như”So sánh ngang bằng – sử dụng từ so sánh “như” và so sánh không ngang bằng – sử dụng từ so sánh “hơn” Bài 3: Tìm những từ ngữ thích hợp để hoàn chỉnh phép so sánh trong câu ca dao sau Cổ tay em trắng ... .... Đôi mắt em liếc ... ... dao cau Miệng cười ... ... hoa ngâu, Cái khăn đội đầu ... ... hoa sen. (Ca dao) Gợi ý: Cổ tay em trắng như ngà Con mắt em liếc như là dao cau Miệng cười như thể hoa ngâu Cái nón đội đầu như thể hoa sen C. Trắc nghiệm bài So sánhCâu 1: Có những kiểu so sánh nào?
Câu 2: Tình từ nào không thể kết hợp với “…như mực” để tạo thành thành ngữ?
Câu 3: So sánh là gì?
Câu 4: Trong phép so sánh không ngang bằng:
Câu 5: Nội dung câu: “Trẻ em như búp trên cành/ Biết ăn biết ngủ biết học hành là ngoan” là gì?
Cho đoạn thơ sau trả lời cho câu hỏi từ 6-9 Cổ tay em trắng… Đôi mắt em liếc … dao cao Miệng cười… hoa ngâu Cái khăn đội đầu như thể …. Câu 6: Điền vào chỗ còn trống trong đoạn thơ trên:
Câu 7: Sau khi hoàn thành vào chỗ trống của đoạn thơ, có bao nhiêu so sánh trong các câu thơ trên?
Câu 8: Tác dụng của phép so sánh trong câu thơ trên là gì?
Câu 9: Từ nào thích hợp điền vào dấu [......] để hoàn thiện câu tục ngữ: "[......] như chĩnh trôi sông"
Câu 10: Dòng nào thể hiện cấu trúc của phép so sánh đúng trình tự và đầy đủ nhất?
Câu 11: Biện pháp so sánh trong câu “Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng” có tác dụng gì?
Câu 12: Mô hình cấu tạo đầy đủ của một phép so sánh gồm?
Câu 13: Trong các câu văn dưới đây, câu nào không sử dụng phép so sánh?
Câu 14: " Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ." (Vượt thác, sgk Ngữ văn 6, tập2) Trong đoạn văn trên, tác giả đã mấy lần sử dụng phép so sánh?
Đáp án 1 - B2 - C3 - A4 - C5 - D6 - C7 - B8 - A9 - C10 - D11 - A12 - A13 - D14 - A ------- Với nội dung bài So sánh các bạn học sinh cùng quý thầy cô cần nắm vững kiến thức về khái niệm so sánh, cấu tạo của phép so sánh thường gặp... Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài lý thuyết Ngữ văn 6: So sánh cho các bạn tham khảo ý tưởng khi viết bài. Ngoài ra các bạn có thể xem thêm chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 6, Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 6, Soạn bài lớp 6, Văn mẫu lớp 6, Trắc nghiệm Ngữ văn 6, Soạn văn 6 siêu ngắn. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo. |