Ô nhiễm môi trường do chăn nuôi gây nên chủ yếu từ các nguồn chất thải rắn, chất thải lỏng, bụi, tiếng ồn, xác gia súc, gia cầm chết chôn lấp, tiêu hủy không đúng kỹ thuật. Một kết quả kiểm tra mức độ nhiễm khuẩn trong chuồng nuôi gia súc cho thấy, tổng số vi khuẩn trong không khí ở chuồng nuôi cao gấp 30-40 lần so với không khí bên ngoài.  Ô nhiễm môi trường tại nhiều trang trại chăn nuôi. (Ảnh minh họa) Theo tính toán thì lượng chất thải rắn mà các vật nuôi có thể thải ra (kg/con/ngày) là: Bò 10, trâu 15, lợn 2, gia cầm 0.2. Do vậy hàng năm, đàn vật nuôi Việt Nam thải vào môi trường khoảng 73 triệu tấn chất thải rắn (phân khô, thức ăn thừa) và 25-30 triệu khối chất thải lỏng (phân lỏng, nước tiểu và nước rửa chuồng trại). Trong đó, khoảng 50% lượng chất thải rắn (36,5 triệu tấn), 80% chất thải lỏng (20-24 triệu m3) xả thẳng ra môi trường, hoặc sử dụng không qua xử lý sẽ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ước tính một tấn phân chuồng tươi với cách quản lý, sử dụng như hiện nay sẽ phát thải vào không khí khoảng 0,24 tấn CO2 quy đổi thì với tổng khối chất thải nêu trên sẽ phát thải vào không khí 17,52 triệu tấn CO2. Các nhà nghiên cứu đã ước tính được rằng chăn nuôi gây ra 18% khí gây hiệu ứng nhà kính làm cho nhiệt độ Trái Đất tăng lên (biến đổi khí hậu toàn cầu), lớn hơn cả phần do giao thông vận tải gây ra. Phát triển chăn nuôi gắn với bảo vệ môi trường Hiện nay, việc xử lý chất thải ra môi trường trong chăn nuôi là khâu rất quan trọng để bảo đảm chất lượng chăn nuôi cũng như sức khỏe của con người. Do đó, việc tăng cường khuyến khích, hỗ trợ, hướng dẫn người chăn nuôi áp dụng các mô hình an toàn, vệ sinh, đồng thời thường xuyên kiểm tra việc chấp hành thực hiện công tác bảo vệ môi trường tại các cơ sở chăn nuôi. được các địa phương tích cực triển khai. Điển hình trong số đó là mô hình gia trại chăn nuôi của gia đình anh Vũ Văn Diên, Khu Lâm Sinh 2, phường Minh Thành (TX Quảng Yên, Quảng Ninh) với trên 200 con lợn thịt, để đảm bảo vệ sinh môi trường, từ năm 2020 gia đình anh đã sử dụng đệm lót sinh học trong chuồng trại. Anh Diên chia sẻ: Qua một thời gian thực hiện, tôi thấy việc áp dụng đệm lót sinh học trong nuôi lợn rất hiệu quả. Đệm lót được làm bằng nguyên liệu hữu cơ đã được lên men bằng vi sinh vật sử dụng làm nền chuồng giúp phân hủy chất thải chăn nuôi, giảm khí độc và mùi hôi chuồng nuôi, tạo môi trường trong sạch không ô nhiễm… Qua đó, đến nay đàn lợn của gia đình phát triển ổn định, phòng chống dịch bệnh tốt hơn. Mô hình nuôi lợn áp dụng đệm lót sinh học bảo vệ môi trường của gia đình anh Vũ Văn Diên, khu Lâm Sinh 2, phường Minh Thành, TX Quảng Yên. (Ảnh. Báo Quảng Ninh) Hay theo chia sẻ của ông Tạ Công Ngọc, xã Thanh Thủy (Lệ Thủy, Quảng Bình) trang trại của ông hiện nuôi hơn 30.000 con gà, ngan, vịt. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm thiểu rủi ro, nhất là vấn đề phòng, chống dịch bệnh trên đàn vật nuôi, việc xử lý vấn đề ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi đã được gia đình ông chú trọng, quan tâm đầu tư… “Thách thức lớn nhất đối với người chăn nuôi đó là ô nhiễm môi trường. Mới đây, gia đình tôi đã chi ra hơn 1 tỷ đồng để tiến hành cải tạo, nâng cấp các chuồng trại cũ, đầu tư xây dựng lại chuồng trại khép kín, có giàn mát, hệ thống thức ăn và nước uống tự động cho vật nuôi. Đặc biệt, khâu vệ sinh chuồng trại chăn nuôi được thực hiện thường xuyên, chất thải của vật nuôi được xử lý nên hạn chế được ô nhiễm môi trường và phòng, chống lây nhiễm dịch bệnh…”, ông Ngọc cho biết. Hiện nay tại các địa phương, việc phát triển chăn nuôi được gắn với bảo vệ môi trường. Một trong những giải pháp được triển khai thực hiện là xây dựng các hầm biogas nhằm xử lý chất thải chăn nuôi, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường hoặc ủ phân hữu cơ vi sinh để bón cho cây trồng. Qua đó, hầu hết người dân chăn nuôi gia súc, gia cầm đều áp dụng để bảo vệ môi trường. Việc triển khai thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường trong chăn nuôi đang từng bước góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường; đồng thời, thúc đẩy sản xuất phát triển, tăng thu nhập cho các hộ nông dân, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Ngày 1/11, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam, Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV phối hợp Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đồng tổ chức hội thảo và triển lãm bên lề “Diễn đàn thực hành môi trường tốt nhất sẵn có cho các trang trại chăn nuôi hướng tới nền nông nghiệp tuần hoàn”. Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, ngành chăn nuôi ở Việt Nam đóng góp 25,26% vào GDP của ngành nông nghiệp và là một trong những phân ngành nông nghiệp phát triển nhanh nhất, kể cả trong thời kỳ đại dịch Covid-19. Đến nay, Việt Nam trở thành quốc gia có ngành chăn nuôi lợn đứng thứ 5 thế giới về số lượng và đứng thứ 6 về sản lượng thịt. Do vậy, đã từ lâu, chăn nuôi được xác định là một ngành chủ lực, cần phải chuyển dịch từ chăn nuôi quy mô nhỏ sang chăn nuôi tập trung, hàng hóa, quy mô lớn. Bên cạnh những đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế, ngành chăn nuôi cũng đặt ra nhiều thách thức cho vấn đề bảo vệ môi trường và phát thải khí nhà kính. Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: Ban tổ chức) Ước tính mỗi năm có trung bình 61 triệu tấn phân và hơn 304 triệu m³ nước thải chăn nuôi được thải ra từ các loại vật nuôi chính. Ngành chăn nuôi đã và đang có những tác động đến môi trường nếu chất thải chăn nuôi không được kiểm soát tốt và sẽ phát thải hơn 15 triệu tấn CO2 tương đương hằng năm. Ngành chăn nuôi đã và đang có những tác động đến môi trường nếu chất thải chăn nuôi không được kiểm soát tốt và sẽ phát thải hơn 15 triệu tấn CO2 tương đương hằng năm. Trong bối cảnh đó, hội thảo và triển lãm bên lề được tổ chức nhằm tăng cường đối thoại chính sách và công nghệ trong quản lý môi trường ngành chăn nuôi theo hướng nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch năng lượng. Hội thảo tập trung vào ba nội dung chính. Một là, đối thoại về thực trạng và khó khăn vướng mắc trong các chính sách, quy định pháp luật và thực thi các quy định về phát triển quy mô trang trại chăn nuôi bền vững, quản lý môi trường chăn nuôi quy mô trang trại, và giảm phát thải khí nhà kính trong ngành chăn nuôi. Hai là, đối thoại về thực trạng và khó khăn, vướng mắc trong công nghệ xử lý, quản lý chất thải, mô hình nông nghiệp tuần hoàn và chuyển dịch năng lượng tái tạo tại các trang trại chăn nuôi. Ba là, các giải pháp, khuyến nghị nhằm phát triển bền vững ngành chăn nuôi theo hướng nông nghiệp tuần hoàn. Trong Chiến lược Phát triển chăn nuôi giai đoạn 2022-2030, tầm nhìn đến năm 2045, phát triển công nghiệp chuồng trại và xử lý chất thải chăn nuôi là một trong 5 đề án ưu tiên. Theo đó, các địa phương cần tập trung triển khai thực hiện và mở ra hướng mới cho chăn nuôi phát triển theo hướng kinh tế tuần hoàn bảo đảm phát triển chăn nuôi phát triển hiệu quả, trong đó có việc vận hành tái sử dụng chất thải chăn nuôi, khắc phục nhanh tình trạng ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi năng lượng xanh, góp phần hình thành nền nông nghiệp phát thải thấp nhằm đạt mục tiêu của Chính phủ trong Phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Phó Đại sứ Australia tại Việt Nam Mark Tattersall phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: Ban tổ chức) Ông Mark Tattersall, Phó Đại sứ, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam, bày tỏ niềm tự hào về mối quan hệ hợp tác giữa Chính phủ Australia và Chính phủ Việt Nam trong nỗ lực cùng tham gia và cam kết cắt giảm phát thải khí metan toàn cầu với mục tiêu giảm ít nhất 30% đến năm 2030 so với mức năm 2020. Sáng kiến BeCA nằm trong khuôn khổ Nền tảng Đối tác doanh nghiệp (BPP) của Chính phủ Australia, với các đối tác là Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV, EGreen, Nexus và hai đối tác mới là Chính Phát và STD&T. Sự hợp tác trong Nền tảng này góp phần tạo ra những tác động phát triển và bền vững cho nền chăn nuôi Việt Nam. Các giải pháp về công nghệ hiệu quả với chất lượng dịch vụ tốt cung cấp cho các trang trại chăn nuôi nhằm chuyển đổi khí biogas thành điện, tiết kiệm chi phí điện năng, cải thiện chất lượng môi trường cũng như hướng tới nền nông nghiệp tuần hoàn. Tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ nhiều thông tin về chính sách, pháp luật và công nghệ xử lý chất thải chăn nuôi hiệu quả cũng như cơ hội tiếp cận tài chính xanh. Các diễn giả đến từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường đã thông tin và thảo luận về thực trạng chính sách, pháp luật về quản lý môi trường chăn nuôi quy mô trang trại cũng như định hướng và quy định pháp luật về giảm phát thải khí nhà kính; kinh nghiệm về các mô hình phân bón hữu cơ và mô hình trang trại tuần hoàn. Cùng với đó là các vướng mắc, bất cập trong triển khai các quy định tại phương và các cơ sở chăn nuôi quy mô trang trại; các giải pháp công nghệ xử lý nước thải, chất thải rắn, khí biogas. Qua đó, nhằm tìm ra các giải pháp phù hợp, hiệu quả cho các trang trại chăn nuôi. Bên cạnh đó, chương trình còn tổ chức triển lãm bên lề. Hoạt động có sự tham gia của 14 doanh nghiệp vừa và nhỏ cung cấp dịch vụ máy phát điện biogas, thiết bị và các sản phẩm xử lý nước thải, chất thải, phân bón hữu cơ và cung cấp giải pháp năng lượng tái tạo cũng đã được giới thiệu. Đây là diễn đàn để các doanh nghiệp có thể chia sẻ kinh nghiệm cùng các trang trại chăn nuôi, đồng thời cũng là cơ hội mở rộng thị trường trong nước và quốc tế. |
