⟶ Sản phẩm thủy ph‚n cÛ H 2 O chắc chắn đó chứa gốc -COOH hoặc cÛ dạng COOC 6 H 4 - R’ (este của phenol)2) Một số kiến thức & phản ứng hữu cơ lớp 11 cần trang bị⦁ Nhiệt độ sÙi khi c ̆ng số C hay M sấp sỉ bằng nhau :C H x y R O R &039; RC H O RCOOR &039; ROH RCOOHHi®roc acbon Ete < Andehit < Este < Ancol< Axit− −⦁ Điều kiện để có đồng ph‚n hÏnh học : Phải cÛ liÍn kết đôi C=C dạng : trong đó a ≠ b v‡c ≠ dAncol Phenol(1) R(OH)x + xNa ⟶ R(ONa)x + (x/2)H 2 (2) R(COOH)x + xNa ⟶ R(COONa)x + (x/2)H 2(3) 22 4 2Cu(OH)3 5 32 3C H (OH)C H (OH) dd xanh lamCH OH-CHOH-CH+ ⎯⎯⎯⎯→(4)2 5 Cu(OH) 22 2 2C H OHHOCH CH CH OH + ⎯⎯⎯⎯→dd xanh lam(5) CnH2n+1OH 2 4 oH SO ®Æc⎯⎯⎯⎯ 170 C → CnH2n + H 2 O (Trừ CH 3 OH) (6) 2ROH####### 2 4 Show
####### o H SO ®Æc⎯⎯⎯⎯ 140 C → R-O-R (ete) + H 2 O(7) RCH 2 OH + CuOto⎯⎯→ RCHO + Cu + H 2 O (8) CH 2 =CH-CH=O + 2H 2Ni, t o⎯⎯⎯1 :2→ CH 3 -CH 2 -CH 2 -OH(9) RCHO 3 3+AgNO /NH⎯⎯⎯⎯⎯→ RCOONH 4 + 2Ag + NH 4 NO 3 (10) HCHO 3 3+AgNO /NH⎯⎯⎯⎯⎯→ (NH 4 ) 2 CO 3 + 4Ag +NH 4 NO 3(11) HCOONa 3+AgNO /NH ⎯⎯⎯⎯⎯→ NH 4 -CO 3 - Na + 2Ag + ... (12) CH≡C-R 3 3+AgNO /NH ⎯⎯⎯⎯⎯→ CAg≡C-R ↓ v‡ngnhạt(13) RCHO + Br 2 + H 2 O ⟶ RCOOH + 2HBr (14) HCHO + 2Br 2 + H 2 O ⟶ CO 2 + 4HBr(15) RCOONa + NaOHCaO, t o ⎯⎯⎯1:1 → RH + Na 2 CO 3 (16) R(COONa) 2 + 2NaOHCaO, t o ⎯⎯⎯1:2 → RH 2 +Na 2 CO 3(17) CH 3 CH 2 OH + O 2 ⎯⎯⎯⎯ Men giÊm→ CH 3 COOH + H 2 O (18) CH 3 OH + CO
⎯⎯⎯→ CH 3 COOH(19) 2CH 3 CHO + O 2
⎯⎯⎯→ 2CH 3 COOH (20) 2C 2 H 4 + O 2
⎯⎯⎯→ 2CH 3 CHOVẤN ĐỀ 1 : KH‘NG C” TH M LI N KẾT BỘI C=C, C C V¿ V“NG BENZEN4 6 2 4 63224 6 232 3 242 4 6 2E vμ F ®Òu cã CTPT : C H O : k 2 ( ) C H nªn cã 2 trong 2 CO=O2COOCHCOOR &039; CHF + 2NaOH Z + T + : Cã H O F d¹ng R : COOHC H OE + 2NaOH Y + 2Z : Còng cã ZCOOCHF lμ CH (CH OOC-OH OCOCH -COCOOHHO− +
• → →
• →→32 22(A3 22 2 2 2 xit malonic) OH)E lμ hay (COOCH )(a) Sai v× CH (COONa) 2HCl CH (COOH) 2NaCl Axit fomic :Z lμ CH OHTHCOOHlμ CH (COONa)Y lμ (COONa)
→
ng t t ̈ng : CH OH < C H OH(c) Sai v× E kh«ng cã d¹ng HCOO... còng kh«ng cã nhãm chøc -CH=O(d) Sai v× anken th× ph¶i C trë lªn ( C H ) cßn ancol Z lμ CH OH chØ 1 nguyªn tö C.(e) §óng v× CH OOC-CH -COOH NaH CO CH→•
OOC CH COONa CO H Ov× CH (COONa) : Muèi cña axit cacboxylic hai chøc, m¹nh hë.(g) Sai v× (COONa) 2HCl (COOH) 2NaCl Axit axetic : CH COOHv× F võa chøa(f) §2 nhãm chøc kh ̧c nhauóng(h) §óng :− − + +
••####### o 3t ,3t3x -COOCH (Este) & -COOH (Axit)v× COCã(i) §óng CH O5 ph ̧t biÓuH CH COO®óng §Ḩp ̧n B+ ⎯→ →
VÌ dụ 1 : Cho c·c c·c phản ứng xảy ra theo đúng tỉ lệ số mol như sau :E + 2NaOH → Y + 2Z F + 2NaOH → Z + T + H 2 OBiết E, F đều l‡ c·c hợp chất hữu cơ no, mạch hở, cÛ cÙng thức ph‚n tử C 4 H 6 O 4 , được tạo th‡nh từ axitcacboxylic v‡ ancol. Cho c·c ph·t biểu sau(a) Chất T tác dụng với dung dịch HCl sinh ra axit fomic.(b) Chất Z có nhiệt độ sôi thấp hơn ancol etylic.(c) Chất E có khả năng tham gia phản ứng tráng bạc.(d) Đun nóng Z với dung dịch H 2 SO 4 đặc ở 170°C, thu được anken.(e) Chất F tác dụng với dung dịch NaHCO 3 , sinh ra khÌ CO 2.(f) Chất T l‡ muối của axit cacboxylic hai chức, mạch hở.(g) Chất Y t·c dụng với dung dịch HCl sinh ra axit axetic.(h) Chất F l‡ hợp chất hữu cơ tạp chức.(i) Từ chất Z điều chế trực tiếp được axit axetic.Số phát biểu đúng là◯ A. 6. ◯ B. 5. ◯ C. 4. ◯ D. 7.[ Đề thi THPTQG chÌnh thức – Bộ Gi·o dục & Đào tạo – Lần 1 – Mã đề 201 & 202 – Năm 2021 ]5 8 4 5 81 2 41 21 :1 31 2 4 3 2442 5 8 2ChÊt X : C H O : k 2 ( ) C H nªn cã 2 trong 2 CO=O :2X lμ muèi cña axit 2 chøc (TØ lÖ mol víi H SO lμ 1:1)(1) X + 2NaOH X XX lμ axit 2 chøc(2) X + H SO X + Na SOX lμ ancol ®¬nO2chøc(3) X− +
→ + → ⎯⎯→ 1 :2 3 4 2 45 8 42 55 8 42323 5 COOR &039;X X H O TØ lÖ mol 1:1 X cã d¹ng RCOOHAxit 2 chøc COOR &039;X : C H O lμ este 2 chøc cãCOOCHX chØ cã thÓ lμ CHCOOCd¹ng RAncol ®¬n COOR &039;COOC Hchø kh«ng thÓ lμ R (V× C H O kh«ng ®ñ C)H COOC H+ ⎯⎯→ + • →→ →1 2 22 3313 42334422 v× X cã 2 nguyªn tö H trong phX lμ CH (COONa)§ ̧p ̧n A saiX lμ CH OHX lμ CH (©n tö§ ̧p ̧n B ®óng§ ̧p ̧n C ®óng v× X vμ X cã 2 chCOOH)COOCHX lμ CHøc COO nªn 1 molCOOHX hoÆc X + 2 mol NaOH§ ̧p ̧ •→ → • ••####### p 3 2 33 2 2 2 2 2t4 3 2 2 2 3 2 n D ®óng v× X kh«ng nh ̧nh d¹ng : CH OOC CH COOCHViÕt ph¬ng tr×nh cña ® ̧p ̧n C cho vui :X : CH (COOH) 2NaOH CH (COONa) 2H OX : CH OOC CH COOH 2NaOH CH (COONa) CH OH H O − −• + → + − − + ⎯⎯→ + +VÌ dụ 2 : Hợp chất X cÛ cÙng thức ph‚n tử C 5 H 8 O 4. Từ X thực hiện c·c phản ứng (theo đúng tỉ lệ mol):(1) X + 2NaOH → X 1 + 2X 2(2) X 1 + H 2 SO 4 → X 3 + Na 2 SO 4(3) X 2 + X 3 → X 4 + H 2 OPh·t biểu nào sau đây không đúng?◯ A. X 1 cÛ 4 nguyÍn tử H trong ph‚n tử.◯ B. X 2 cÛ 1 nguyÍn tử O trong ph‚n tử.◯ C. 1 mol X 3 hoặc X 4 đều cÛ thể t·c dụng tối đa với 2 mol NaOH.◯ D. X cÛ cấu tạo mạch khÙng nh·nh.[ Đề thi thử THPTQG – THPT Đội Cấn – Vĩnh Phúc – Lần 1 – Năm 2021]‘####### o 41 :6 10 4 6 10CaO, t 4 23 3 2 3 4 4 33 2133 OX lμ CH CO6 10 2C H O : k 2 ( ) C H nªn cã 2 trong 2 CO=O :2(2) X + NaOH CH Na CO(4) T + 2AgNO + 3NONaH H O CH COONH 2Ag 2NH NO T lμ CH CHOTa cã : (3) Y + CuO CH CHO + Cu + H O Y lμ− +
→ → →1:6 10 4332 5 6 102 542 (5) Z + HCl M HCl Z lμ muèi cña natri víi 1 nhãm -COO(1) C H O 2NaOH X Y ZAxitX : CH COONaY : C H OH C H O kh«ng thÓ lμ este 2 chøc cñaZ : Muèi cña natri víi 1 nhãmCH CH OH hay C H O-HCOO
66 10 4 3 2 5 210 4 3 2 2 5 2 2 2 chøcAncol ®¬n chøcAxit ®¬n chøcAncol 2 chøcNghÜ ngay ®Õn trêng hîp este nèi C H O : CH COC H O lμ CH COO-CH -COOC H Z lμ HO-CH -COONa M lO-R-COOC Hμ HO-CHR lμ CHv-COOH(a) § óng × M : HO-CH→ →→ → →
(b) Sai v× dung dÞch M : HO-CH -COOH chøa nhãm chøc axit (-COOH) Quú tÝm hãa ®á.(c) Sai v× M : HO-CH -COOH chøa 2 nhãm kh ̧c nhau M t¹p chøc.(d) Sai v× M : HO-CH -CCOOH M cã 3OOH ⎯⎯→
1 ph ̧tnguyªbiÓun tö O.→ Ch Ø cã ®óng →§ ̧p ̧n AVÌ dụ 4 : Cho c·c chất hữu cơ X, Y, Z, T, M thỏa mãn các phương trình hóa học sau:(1) C 6 H 10 O 4 + 2NaOH → X + Y + Z(2) X + NaOH → CH 4 + Na 2 CO 3(3) Y + CuO → T + Cu + H 2 O(4) T + 2AgNO 3 + 3NH 3 + H 2 O → CH 3 COONH 4 + 2Ag + 2NH 4 NO 3(5) Z + HCl → M + NaClCho c·c nhận định sau về M:(a) M cÛ khả năng phản ứng tối đa với Na theo tỉ lệ 1:(b) Dung dịch M l‡m quỳ tÌm hÛa xanh(c) M l‡ hợp chất hữu cơ đa chức(d) Trong 1 ph‚n tử M cÛ 2 nguyÍn tử OSố nhận định đúng là◯ A. 1. ◯ B. 2. ◯ C. 3. ◯ D. 4.[ Đề thi thử THPTQG – THPT ChuyÍn BiÍn HÚa – Lần 3 – Năm 2021 ]VẤN ĐỀ 2 : C” TH M LI N KẾT BỘI C=C, C C V¿ V“NG BENZEN2 33 326 8 42 333 2 321 2 3 6 8 2 2 trong 2 CO=OC H O : k 3 ( )2 1 trong C=C(2) X + CO CH COOHCOOCH(3) 2X O 2CH COOH X d¹ng : RCOOCH CH(1) X + 2NaOH X X X X lμ este cña aX lμ CH OHX lxit 2 chøcVËμ CH CHOyCOOX lμ CH− +
=
→ 31 222 2 2 4 2 2 2 4 4 2 23 33 (4) CH (COONa) H SO CH (COOH) Na SO§ ̧p ̧n A ®óng v× X : CH CHO cã nhãm chøc andehit (-CHO) nªn cã ph¶n øng tr ̧ng gCHX lμ CH (COONa)COOCH CHX lμ CH (COOH)§ ̧p ̧n B kh«ng ®óng¬ng.COOCHv× X :CHRCOO→\=→ →•→ + +•3 3 22 42 2 2 2 2322 Kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häc2CH OH 2Na 2CH ONa H§ ̧p ̧n C ®óng v× X cã nhãm -OH vμ X cã nhãm -COOH :CH (COOH) 2Na CH (COONa) H§ ̧p ̧n C ®óng v× X lμ ancol no, ®¬n chøc m¹ch hë vμ X lμ andehit no, ®¬nHcC→+ → +•+ → +•\=høc, m¹ch hë.VÌ dụ 5 : Hợp chất X mạch hở cÛ cÙng thức ph‚n tử C 6 H 8 O 4. Từ X thực hiện sơ đồ chuyển hóa như sau (theo đúngtỉ lệ mol):(1) X + 2NaOH → X 1 + X 2 + X 3.(2) X 2 + CO → CH 3 COOH.(3) 2X 3 + O 2 → 2CH 3 COOH.(4) X 1 + H 2 SO 4 → X 4 + Na 2 SO 4.Ph·t biểu nào sau đây không đúng?◯ A. X 3 cÛ tham gia phản ứng tráng gương. ◯ B. X có đồng ph‚n hÏnh học.◯ C. X 2 v‡ X 4 t·c dụng với Na giải phÛng H 2. ◯ D. X 2 v‡ X 3 l‡ c·c hợp chất no, mạch hở.[ Đề thi thử THPTQG – THPT Lương Thế Vinh – H‡ Nội – Lần 1 – Năm 2021 ]8 12 48 12 4 Y ZY & Z cïng sè H 8 12 2 2 trong 2 CO=OHîp chÊt h÷u c¬ E : C H O : k 3 ( )2 1 trong C=CAncol XX lμ ancol lμ axit 2 chøcC H O + NaOH X + Y + Z Víi Y & Z lμ muèi (M M )Y & Z lμ muèi cña axit ®¬n− +
1 3 2 32 Y Z 2 5 33 Y & Z cïng sè H Z lμ -CH vμ Y lμ -C H (NhËn v× este X sÏ ®ñ C)R COOX d¹ng : R &039; mμ M M nªn Z lμ -C H vμ Y lμ -C H (Lo¹i v× este X sÏ kh«ng ®ñ C)R COOR &039; ph¶i 2C trë lªn V©n v©n vμ m©y m©yCH CX cã c«ng thøc cÊu t¹o : → → 3 6 332 3 22 OO CH COOC H hay C H cã 3 c«ng thøc cÊu t¹o phï hîp :C H COO CH =CH-COO(1) (2) (3)→ Y lμ CH =CH−####### 3 6 2 23 6 2 3 6 2 2 C H (O3 3H) H vμ cßn 6 2 (3 ®ång ph©n)(a) Sai v× Y : CH CH COONa kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häcv× E cã 3 c«ng thøc cÊu t¹o nh trªnv× X :COONa Z lμ CH CC H (OH) + 2NaOOONa X lμ C H (OH)H C H (ON(b) § óng(c ) § ó gn a) H (n n•
\= 2Z CH COONa 3 a mol)v× M M 82ph ̧t bi(dÓu) §®óng § ̧p ̧n Dó 70Cã 3ng\=→
→VÌ dụ 7: Thủy ph‚n ho‡n to‡n chất hữu cơ mạch hở E (C 8 H 12 O 4 ) bằng dung dịch NaOH, thu được sản phẩm gồmancol X v‡ hỗn hợp gồm hai muối của hai axit cacboxylic Y v‡ Z cÛ c ̆ng số nguyÍn tử hiđro (MY > MZ). Cho c·cph·t biểu sau:(a) Chất Y có đồng ph‚n hÏnh học.(b) CÛ 3 cÙng thức cấu tạo thỏa m„n tÌnh chất của E.(c) Cho a mol X t·c dụng với Na dư, thu được a mol H 2.(d) Ph‚n tử khối của Z lớn hơn 70.Số ph·t biểu đúng là◯ A. 4. ◯ B. 1. ◯ C. 2. ◯ D. 3.[ Đề thi thử THPTQG – THPT ChuyÍn Trần Ph ̇ – Hải PhÚng – Lần 2 – Năm 2021 ]VẤN ĐỀ 3 : C” TH M 1 NH”M CHỨC -OH6 8 51 31 31 22 3 3 2 4 4 3 2 2 trong 2 CO=O6 8 2Hîp chÊt h÷u c¬ E : C H O : k 3 ( ) 1 trong C=C21 nhãm -OHX lμ muèi chøa -COONa vμ X chøa -COOH(b) X HCl X NaClX cã 2C X còng cã 2C(c) X 2AgNO 3NH H O X + 2NH NO 2Ag X d¹ng − +
→
RCHO vμ X d¹ng RCOONH2X : Cã tæng 4C(a) C H O + 2NaOH 2X X C H O d¹ng : .. CH=CHV× chØ t¹o 1 mol andehit XCã 2C§ Ó X C H O lμ HO-CH -COO-CH -COOCH=CHCã nhãm -OHX lμ HO-CH -COONa X lμ HO-C
→ →####### 1 2 2 2 3 4 3 43X HO-CH -COONa4 3 4 §H -COOH vμ X lμ CH CHO X lμ CH COONH§ ̧p ̧n A ®óng v× X chøa 2 nhãm chøc kh ̧c nhau -OH (ancol) & -COOH (axit)v× M M 17 14 67 98 ®vC§ ̧p ̧n C ®óng v× X : CH COONH cã 7 nguyªn ţp ̧nö H lμ cã thËt aB ains→•\= = + + =••2 3 h em ¹ =))
DẠNG 2 : KHÔNG CHO TRƯỚC C‘NG THỨC PH¬N TỬVÌ dụ 8: Cho sơ đồ phản ứng theo đúng tỉ lệ mol:(a) X + 2NaOH → 2X 1 + X 2(b) X 1 + HCl → X 3 + NaCl(c) X 2 + 2AgNO 3 + 3NH 3 + H 2 O → X 4 + 2NH 4 NO 3 + 2AgBiết X mạch hở, cÛ cÙng thức ph‚n tử C 6 H 8 O 5 ; X 1 cÛ hai nguyÍn tử cacbon trong ph‚n tử. Ph·t biểu nào sau đây sai?◯ A. X 3 l‡ hợp chất hữu cơ tạp chức. ◯ B. Ph‚n tử khối của X 1 l‡ 82.◯ C. Ph‚n tử X 4 cÛ bảy nguyÍn tử hiđro. ◯ D. X 2 là axetanđehit.[ Đề thi thử THPTQG – THPT Chuyên Đại học Vinh – Nghệ An – Năm 2021 ]VÌ dụ 9: Cho sơ đồ sau:(1) X + 2NaOH → Y + C 2 H 6 O + H 2 O(2) Y + 2NaOH → CH 4 + 2Na 2 CO 3.CÙng thức cấu tạo của X l‡◯ A. HOOC-CH 2 -COO-C 2 H 5. ◯ B. CH 3 -COO-C 2 H 5.◯ C. HOOC-CH 2 -CH 2 -COO-C 2 H 5. ◯ D. C 2 H 5 OOC-CH 2 -COO-C 2 H 5.[ Đề thi thử THPTQG – ChuyÍn KHTN – H‡ Nội – Năm 2021 ]VÌ dụ 10: Cho các sơ đồ phản ứng:(1) E + NaOH → X + Y(2) F + NaOH → X + Z(3) X + HCl → T + NaClBiết E, F đều là các hợp chất hữu cơ no, mạch hở, chỉ chứa nhóm chức este được tạo thành từ axit cacboxylicvà ancol) và trong phân tử có số nguyên tử cacbon bằng số nguyên tử oxi; E và Z có cùng số nguyên tửcacbon; ME < MF < 175.Cho các phát biểu sau:(a) Có một công thức cấu tạo của F thỏa mãn sơ đồ trên.(b) Chất Z có khả năng hòa tan Cu(OH) 2 trong môi trường kiềm.(c) Hai chất E và F có cùng công thức đơn giản nhất.(d) Từ Y điều chế trực tiếp được CH 3 COOH.(e) Nhiệt độ sôi của Y thấp hơn nhiệt độ sôi của CH 3 COOH.(f) Đốt ch·y ho‡n to‡n X thu được Na 2 CO 3 , CO 2 v‡ H 2 O.(g) E, X và T đều cÛ phản ứng tr·ng bạc(h) Thực hiện phản ứng vÙi tÙi x ̇t với chất X thu được khÌ metan.Số phát biểu đúng là◯ A. 4. ◯ B. 5. ◯ C. 7. ◯ D. 6.[ Đề thi THPTQG chÌnh thức – Bộ Gi·o dục & Đào tạo – Lần 1 – Năm 2020 ]E F E vμ F ®Òu lμ este no (kh«ng cã C=C hay C C), hë, chØ chøa -COO t¹o tõ axit & ancolE vμ F ®Òu cã sè C = Sè O vμ M < M < 175Riªng F kh«ng thÓ cã ®Õn 3 chøc este (3 CO=O) v× nÕu vËy F lμ este no, 3 chøc, hë, cã sè
→6 2 2 2 6 6 8 64 2 2 2 4 4 6 4 F C sè O :C H O C H O cã M = 176 > 175 (Kh«ng ®óng víi gi¶ thiÕt)F lμ este no, hë, 2 chøc (2 CO O), cã sè C = sè O : C H O C H O (M = 86)V× F ®· lμ este 2 chøc E ph¶i este no, ®¬n, hë, cã s+ −+ − \=\=→ = =
Tháa m·nè C = sè O : C H O (M = 60)E ®îc t¹o tõ axit & ancol + NaOH HCOONa + CH OH(1) E + vμE lμ HCOOCHNaOH X + Y X lμ muèi ®¬n HCOONa T lμ axit ®¬n(3) X + HCl T + NaC Cßn l¹iHCOOHl Y lμ CH OH(2) F + NaOH
→
•2 4 234 6 4 2 4 4 2 Ancol 2 chøcCH COONa + Z T¹o muèi ®¬n F lμ este 2 chøc cã d¹ng :Axit ®¬n chøcHCOOC H O : R &039; R&039; cHCOOlμ C H Z lμ C H (OH)HCOO(ahÝnh lμ C H FHCOO) § ó v× F cã 1 c«ng thøc cÊu t¹o thËtmμv×nZ : Cg(b) § óng → • → → → →••####### o 2 4 2 22 4 2 2 4 6 4 2 3 2t , xt3 33 H (OH) lμ ancol cã nhiÒu nhãm -OH kÒ nhau nªn hßa tan Cu(OH) bÊt kÓ m«i trêng(c) Sai v× E : C H O (CT§GN : CH O) cßn F : C H O (CT§GN : C H O )(d) § óng v× Y : CH OH + C(e)O CH COOH§ óng v× Y : CH OH lμ ancol•
•⎯⎯ →####### o o3 s2 3 2 2CaO, t2 nªn nhiÖt ®éi s«i thÊp axit CH COOH (t : Este < Ancol < Axit)v× X : HCOONa lμ muèi cã Na vμ C (t¹o Na CO vμ CO ), cã H (t¹o H O)v× E, X vμ T ®Òu cã d¹ng : HCOO...(h) Sai v× X: HCOONa + NaOH(f) § óng(g ngHó+) §••
ph ̧t biÓu ®óngH )→ Cã 6 → § ̧p ̧n D |