Nghị quyết hướng dẫn thi hành Luật tố tụng hành chính

Kính gửi: Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

Trong thời gian vừa qua, Ủy ban thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nhận được Công văn của một số Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đề nghị hướng dẫn thực hiện quy định của Điều 60 Luật tố tụng hành chính (Luật TTHC) năm 2015 về người đại diện tham gia tố tụng vụ án hành chính theo hướng cho phép Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được ủy quyền cho thành viên UBND cùng cấp hoặc người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc UBND được tham gia tố tụng hành chính với tư cách là người được ủy quyền. Sau khi nghiên cứu các vấn đề nêu trên, UBTVQH có ý kiến như sau:

Theo quy định tại các Khoản 3, 5 và 7 Điều 60: Luật tố tụng hành chính (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2016) thì:

“3. Người đại diện theo ủy quyền trong tố tụng hành chính phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, được đương sự hoặc người đại diện theo pháp luật của đương sự ủy quyền bằng văn bản.

Trường hợp hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân tham gia tố tụng hành chính thì các thành viên có thể ủy quyền cho một thành viên hoặc người khác làm đại diện tham gia tố tụng hành chính.

Trường hợp người bị kiện là cơ quan, tổ chức hoặc người đứng đầu cơ quan, tổ chức thì người bị kiện chỉ được ủy quyền cho cấp phó của mình đại diện. Người được ủy quyền phải tham gia vào quá trình giải quyết toàn bộ vụ án, thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người bị kiện theo quy định của Luật này…

1. Người đại diện theo pháp luật trong tố tụng hành chính thực hiện các quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính của đương sự mà mình là đại diện.

Người đại diện theo ủy quyền trong tố tụng hành chính thực hiện các quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính của người ủy quyền. Người được ủy quyền không được ủy quyền lại cho người thứ ba…

1. Cán bộ, công chức trong các cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát, Thanh tra, Thi hành án; công chức, sĩ quan, hạ sĩ quan trong ngành Công an không được làm người đại diện trong tố tụng hành chính, trừ trường hợp họ tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện cho cơ quan của họ hoặc với tư cách là người đại diện theo pháp luật.”

Như vậy, kể từ ngày 01/7/2016 là ngày Luật TTHC có hiệu lực, thì việc cử người đại diện trong tố tụng hành chính trước Tòa án nhân dân phải theo đúng quy định tại Điều 60 của Luật này.

Khi tham gia tố tụng hành chính, UBND thực hiện quyền, nghĩa vụ của đương sự quy định tại Điều 55 và Điều 56 Luật TTHC. UBND có quyền tự bảo vệ, nhờ Luật sư hoặc người khác bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho mình (Khoản 13 Điều 55). Khi nhờ Luật sư, thì Luật sư là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của UBND theo quy định tại Điều 61 Luật TTHC, chứ không phải là người đại diện.

Trên đây là ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc thực hiện Điều 60 Luật tố tụng hành chính, đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nghiên cứu và tổ chức thực hiện thống nhất.

1. Trước đây tại điểm b khoản 1 Điều 1 Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP ngày 29/7/2011 của Hội đồng thẩm phán TANDTC hướng dẫn một số quy định của Luật Tố tụng hành chính (gọi tắt là Nghị quyết 02/2011/NQ-HĐTP) quy định:

"b) Quyết định hành chính được ban hành sau khi có khiếu nại vàcó nội dung sửa đổi, bổ sung, thay thế,huỷ bỏ một phần hoặc toàn bộ quyết định hành chính được hướng dẫn tại điểm a khoản này."

Thì nay điểm b khoản 1 Điều 1 này được sửa đổi, bổ sung như sau:

“b) Quyết định hành chính được ban hành sau khi có khiếu nại có nội dung giữ nguyên, sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ một phần hoặc toàn bộ quyết định hành chính được hướng dẫn tại điểm a khoản 1 Điều này”.

Như vậy theo quy định mới này thì "Quyết định hành chính được ban hành sau khi có khiếu nại có nội dung giữ nguyên" cũng là đối tượng khởi kiện vụ án hành chính. Đây là vấn đề phải được lưu ý trong quá trình kiểm sát việc thụ lý đơn khởi kiện và giải quyết của Tòa án.

2. Trước đây tại điểm b khoản 1 Điều 13 Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP quy định:

"b) Trường hợp đối tượng khởi kiện ghi trong đơn là quyết định giải quyết khiếu nại mà quyết định đó không thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính theo quy định của Luật TTHC và hướng dẫn tại Điều 1 của Nghị quyết này thì Toà án giải thích cho người khởi kiện biết là quyết định giải quyết khiếu nại đó không thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính và yêu cầu người khởi kiện sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện về đối tượng khởi kiện trong thời hạn được hướng dẫn tại điểm a khoản này."

Thì nay điểm b khoản 1 Điều 13 này được sửa đổi, bổ sung như sau:

“Trường hợp đối tượng khởi kiện ghi trong đơn không thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính thì Toà án giải thích cho người khởi kiện biết để người khởi kiện sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện về đối tượng khởi kiện trong thời hạn được hướng dẫn tại điểm a khoản này”.

Điều cần lưu ý ở đây là điều luật sửa đổi, bổ sung không còn đề cập đến trường hợp đối tượng khởi kiện ghi trong đơn là quyết định giải quyết khiếu nại không thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính cho phù hợp với nội dung sửa đổi, bổ sung điểm b khoản 1 Điều 1 của Nghị quyết 02/2011/NQ-HĐTP.

Một phiên tòa xét xử sơ thẩm án Hành chính

3. Nghị Quyết số 01/2015/NQ-HĐTPcó hiệu lực thi hành kể từ ngày 01. 3  2015. Bên cạnh đó, Nghị quyết này còn nêu:

"Đối với trường hợp cá nhân, cơ quan, tổ chức đã có đơn khởi kiện vụ án hành chính đúng thời hiệu theo quy định tại Điều 104 của Luật tố tụng hành chính nhưng Tòa án đã trả lại đơn khởi kiện hoặc đình chỉ việc giải quyết vụ án với lý do quyết định giải quyết khiếu nại không thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính mà trong thời hạn 01 năm, kể từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực, cá nhân, cơ quan, tổ chức tiếp tục có đơn khởi kiện vụ án hành chính thì Tòa án thụ lý giải quyết theo thủ tục chung".

Như vậy, chúng ta cần chú ý nghiên cứu và vận dụng những điểm mới của Nghị quyết 01/2015/NQ-HĐTP trong quá trình kiểm sát giải quyết việc tuân theo pháp luật để bảo đảm pháp luật được áp dụng nghiêm chỉnh và thống nhất.

* Đồng thời, cùng ngày 15. 1. 2015, Hội đồng thẩm phán TANDTC cũng thông qua Nghị quyết số 02/2015/NQ-HĐTP  về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐTP ngày 13/6/2012 của Hội đồng thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật về án phí, lệ phí Tòa án; có hiệu lực thi hành ngày 01/3/2015.

Nghị quyết sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 3 Điều 6 của Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐTP như sau: “trường hợp vụ án hành chính bị đình chỉ theo quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 120 Luật Tố tụng hành chính thì số tiền tạm ứng án phí đã nộp được sung vào công quỹ nhà nước”.

Sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 19 Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐTP như sau:

“3. Khi áp dụng quy định tại Điều 27 của Pháp lệnh trong vụ án hành chính cần phân biệt:

a/ Người khởi kiện có bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm được miễn toàn bộ tiền tạm ứng án phí, án phí;

b/ Người khởi kiện  có yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản thì phải chịu án phí dân sự sơ thẩm nếu yêu cầu của họ không được Tòa án chấp nhận”.

Xem nội dung Nghị quyết 01/2015/NQ-HĐTP và 02/2015/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao ban hành cùng ngày 15. 1. 2015 tại địa chỉ:

- //vksdanang.gov.vn/index.php?language=vi&nv=download&op=Dan-su/NGHI-QUYET-SUA-DOI-BO-SUNG-MOT-SO-DIEU-CUA-NGHI-QUYET-SO-02-2011-NQ-HDTP

- //vksdanang.gov.vn/index.php?language=vi&nv=download&op=Dan-su/NGHI-QUYET-VE-VIEC-SUA-DOI-BO-SUNG-MOT-SO-DIEU-CUA-NGHI-QUYET-SO-01-2012-NQ-HDTP

                                                                                    Đà Nẵng, ngày 9 tháng 4 năm 2015 

Quy định khác có liên quan đến Luật Tố tụng hành chính: