Thời gian qua, trên một số phương tiện thông tin đại chúng có thông tin về việc trong quá trình làm thủ tục hải quan, một số DN phản ánh gặp khó khăn, vướng mắc liên quan đến xác định mã số hàng hóa và trị giá hải quan. Khi công bố báo cáo “Mức độ hài lòng của DN trong thực hiện thủ tục hành chính xuất nhập khẩu: Kết quả khảo sát năm 2020”, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, có không ít DN phản ánh việc áp dụng mã số của hàng hoá (mã HS) đôi khi có sự không thống nhất giữa chính các cơ quan hải quan với nhau. Nhiều lúc DN bị truy thu xử phạt do cách hiểu khác nhau giữa các công chức hải quan thực thi, tuy nhiên việc DN tham vấn mã HS với cơ quan hải quan cũng không dễ dàng và kết quả giám định mã HS cũng mất nhiều thời gian. Tổng cục Hải quan lý giải, thực tế có nhiều nguyên nhân, có thể là do cách hiểu khác nhau về việc áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật hoặc do tính chất đặc thù của lĩnh vực chuyên môn, đặc biệt là lĩnh vực mã HS và trị giá hải quan; cũng có thể do thông tin khai báo từ phía DN chưa đầy đủ hoặc do năng lực thực thi của một số cán bộ công chức hải quan… Ngay trong lĩnh vực phân loại hàng hóa, hiện nay vẫn tồn tại các trường hợp áp dụng mã số không thống nhất đối với cùng mặt hàng. Để giải quyết vấn đề, các cơ quan hải quan đã xây dựng các hướng dẫn như: Danh mục HS của Tổ chức Hải quan thế giới, Danh mục Biểu thuế ASEAN và Danh mục Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu Việt Nam để tạo thuận lợi thương mại và kiểm soát hàng hóa cần kiểm soát nên có trường hợp mặt hàng có kim ngạch thấp, mặt hàng mới, công nghệ mới... chưa được định danh hoặc chưa có quy định cụ thể tiêu chí để phân biệt. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, các mặt hàng được tích hợp nhiều công dụng, nhiều thành phần... dẫn tới khó xác định, khó phân biệt khi phân loại. Hiện cơ quan hải quan đang đẩy mạnh quản lý rủi ro trong quá trình thông quan, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm để tạo thuận lợi thương mại, giảm thời gian thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu nên có thể phát sinh một số trường hợp hàng hóa thuộc tờ khai luồng xanh nhập khẩu cùng một mặt hàng nhưng DN khai báo mã số khác nhau, việc này sẽ được kiểm tra, điều chỉnh sau thông quan. Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan cũng thừa nhận, trình độ, năng lực của một số ít công chức làm công tác phân loại tại cửa khẩu còn chưa được đồng đều, chuyên sâu do chế độ luân chuyển vị trí công tác theo định kỳ, trong khi đặc thù của công việc này đòi hỏi kỹ thuật nghiệp vụ và sự hiểu biết chuyên sâu về ngành hàng. Hiện nay, Tổng cục Hải quan đã và đang nỗ lực triển khai các giải pháp để khắc phục các tồn tại, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến xác định mã số hàng hóa như: Tích cực phối hợp, tham gia đàm phán xây dựng các hướng dẫn như Danh mục HS, Danh mục Biểu thuế ASEAN, đưa các mặt hàng dễ lẫn, khó phân loại vào Danh mục với các tiêu chí phân biệt rõ ràng để thực hiện thống nhất. Cơ quan hải quan cũng đang rà soát, đánh giá để tham gia ý kiến, đề xuất kiến nghị sửa biểu thuế với các nguyên tắc đơn giản hóa biểu thuế, tạo thuận lợi khi thực hiện; xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý tập trung để tra cứu, thống nhất trong thực hiện phân loại. Tổng cục Hải quan tiếp tục được nâng cấp/xây dựng mới để sử dụng có hiệu quả hơn việc kiểm tra, kiểm soát việc khai báo, áp dụng mã số; tăng cường đào tạo, tập huấn cho cán bộ hải quan và cộng đồng DN nâng cao nhận thức, năng lực trong lĩnh vực phân loại hàng hóa; có các công văn hướng dẫn thống nhất đối với các mặt hàng khó, phức tạp, các mặt hàng có ý kiến của Tổ chức Hải quan Thế giới nhưng còn chưa được sửa trong Danh mục HS... Đồng thời, xây dựng danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu rủi ro về phân loại hàng hóa và áp dụng mức thuế để làm cơ sở cho cán bộ hải quan sử dụng tra cứu, kiểm tra, kiểm soát đối với mặt hàng dễ lẫn, khó phân loại, hàng có tính rủi ro cao về mã số, ngăn ngừa gian lận khi áp dụng các biểu thuế. Qua đó, tăng cường tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra để giám sát việc thực hiện. Trong lĩnh vực trị giá hải quan, cơ quan hải quan cho biết, cách xác định trị giá hải quan, kiểm tra, xử lý kết quả kiểm tra trị giá đã được quy định đầy đủ, cụ thể tại Luật Hải quan, Nghị định 08/2015/NĐ-CP ngày 21/1/2015, Nghị định số 59/2018/NĐ-CP ngày 20/4/2018, Thông tư số 39/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015, Thông tư số 60/2019/TT-BTC ngày 30/8/2019 và Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018. Do đó, người khai hải quan tự kê khai, tự xác định trị giá hải quan theo các nguyên tắc và phương pháp xác định trị giá hải quan. Cơ quan hải quan kiểm tra trị giá khai báo, tham vấn và xử lý kết quả kiểm tra, tham vấn theo quy định. Người khai hải quan được yêu cầu cơ quan hải quan thông báo bằng văn bản về trị giá hải quan, cơ sở, phương pháp được sử dụng để xác định trị giá hải quan trong trường hợp trị giá hải quan do cơ quan hải quan xác định. “Khi xác định trị giá thì cả người khai hải quan và cơ quan hải quan đều phải thực hiện đúng quy định về nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá của hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu tại các quy định nêu trên. Nếu DN không đồng ý với kết quả xác định trị giá của cơ quan hải quan thì được quyền khiếu nại, khởi kiện theo quy định của pháp luật”, cơ quan hải quan hướng dẫn. |
