Đã từ lâu, tù trưởng Mtao Mxây nổi tiếng giàu có khắp vùng cao nguyên hùng vĩ. Hắn cậy thế mạnh nên cho đám đầy tớ đến cướp vợ tôi là Hơ Nhị mang về nhà trong lúc tôi đi vắng. Nghe tin, tôi vội vã giắt dao vào thắt lưng, đi tìm hắn. ,Nhà Mtao Mxây rất lớn, đầu sàn hiên đẽo hình mặt trăng, đẩu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng này quả là đẹp. cẩu thang rộng bằng một lá chiếu, người nối đuôi nhau lên xuống mà khiêng một ché rượu lớn vẫn không sợ chật. Tôi bắc tay lên miệng gọi to: “Mxây xuống đây ! Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy !”. Mxây nói vọng ra: “Ta không xuống đâu. Tay ta còn đang bận ôm vợ hai chúng ta ở trên nhà này cơ mà !”.  Tôi tức giận thét lên: “Ngươi không xuống ư? Ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà ngươi bổ đôi, ta sẽ lấy cái cầu thang của nhả ngươi chẻ ra kéo lửa, ta hun cái nhà của ngươi cho mà xem!”. Mxây biết tính tôi xưa nay nói là làm nên hắn hoảng hốt hứa rằng từ từ sẽ xuống, chỉ xin tôi đừng đâm hắn lúc hắn xuống thang. Tôi cười nhạt bảo rằng đến con lợn nái của hắn ở dưới đất, tôi cũng chẳng thèm đâm nữa là. Mtao Mxây buộc phải ra mặt. Bà con trong buôn kéo đến xem rất đông, Cái khiên của hắn tròn như đầu cú, lưỡi gươm của hắn óng ánh bảy sắc cẩu vồng. Trông hắn dữ tợn như một hung thần. Hắn đóng cái khố sọc gấp bỏ múi, mặc một cái áo dày nút, đi từ nhà trong ra nhà ngoài, dáng tần ngần do dự, mỗi bước mỗi đắn đo giữa một đám đông mịt mù như sương sớm. Tôi thách thức: “Ngươi múa trước đi!”. Hắn đáp: “Ngươi mới là người múa trước. Ta như gà làng mới mọc cựa kli-ê, như gà rừng mới mọc cựa ê-chăm, chưa ai giẫm phải mà đã gãy mất cánh”. Tôi giục thêm lần nữa, Mtao Mxây rung khiên múa. Cái khiên của hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô. Mặc cho hắn múa, tôi không nhúc nhích. Tôi bật cười khỉnh bỉ: “Ngươi múa một mình, múa kêu lạch xạch như quả mướp khô. Miếng múa ấy, người học ai vậy? Ngươi múa chơi đấy phải không?”. Chạm tự ái, Mtao Mxây trả lời: “Ta học ai à? Có cậu, ta học cậu. Có bác, ta học bác. Có thần Rồng, ta học thẩn Rồng”. Tôi khiêu khích: “Thế ư? Ta thì đâu có cậu mà học cậu, đâu có bác mà học bác! Chỉ có hai ta đây, ngươi múa đi ta xem nào!”. Mxây hùng hổ quát: “Thế người không biết ta đây là một tướng đã quen đỉ đánh thiên hạ, bắt tù bỉnh, đã quen xéo nát đất đai thiên hạ hay sao ?”. Tôi chỉ thẳng vào mặt hắn: “Vậy thì ngươi hãy xem ta đây !" rồi vung khiên múa. Một lần xốc tới, tôi vượt qua một quả đồi. Một lần xốc tới nữa, tôi vượt một đổi lổ ô. Tôi chạy vun vút sang phía Đông, sang phía Tây. Còn Mtao Mxây thì bước cao bước thấp chạy hết bãi Tây lại sang bãi Đông. Hắn vung đao chém phập một nhát nhưng lại trúng cái chão cột trâu. Tôi chế giễu hắn: “Sao ngươi lại chém cái chão cột trâu? Còn khoeo chân ta, ngươi dành làm gì ?”. Đến lúc này, Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho hắn một miếng trầu, nhưng tôi đã đớp được miếng trầu ấy và nhai ngấu nghiến. Sức mạnh trong tôi tăng lên gấp bội. Tôi bảo Mxây: Bây giờ ngươi lại chạy, ta đuổi coi !". Hắn bỏ chạy, tôi rượt theo, vừa rượt vừa múa khiên. Trên cao, gỉó thổi như bão. Tôi múa dưới thấp, gió như lốc cuốn. Chòi lẫm đổ lăn lóc, cây cối chết rụi. Tiếng khiên của tôi vang lên như tiếng khiên đồng, khiên kênh. Tôi chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung. Cây giáo thần chửa đầy những oan hổn của tôi nhắm đùi Mtao Mxây phóng tới. Tôi đâm trúng đùi hắn nhưng đùi hắn không thủng. Tôi đâm trúng người hắn, người hắn cũng không thủng. Tôi đã thấm mệt, vừa chạy vừa ngủ và mơ thấy ông Trời. Tôi than thở: “Ối chao, chết mất thôi, ông Trời ơi! Cháu đâm mãi mà không thủng hắn!”, ông Trời bảo: “Thế ư, cháu? Vậy thì cháu hãy lấy một cái chày mòn ném vào vành tai hắn là được”. Tôi bừng tỉnh, chộp ngay cái chày mòn, ném trúng vào vành tai kẻ địch. Cái giáp của Mtao Mxây tức thì rơi loảng xoảng. Hắn tháo chạy. Hắn tránh quanh chuồng lợn, tôi phá tan chuồng lợn. Hắn tránh quanh chuồng trâu, tôi phá tan chuồng trâu. Cuối cùng, hắn mệt quá ngã lăn quay ra đất. Hắn lạy van rối rít: “Tha cho ta, ta sẽ làm lễ cầu phúc cho ngươi một con trâu, ta sẽ cho ngươi thêm một con voi!”. Tôi chưa nguôi cơn giận, liền vặn hỏi hắn: “Sao ngươi lại cúng trâu cầu phúc cho ta? Chẳng phải vợ ta ngươi đã cướp, đùi ta ngươi đã đâm rồi sao?”. Dứt lời, tôi cắt đầu Mtao Mxây đem bêu ngoài đường rồi hỏi bà con, tôi tớ trong buôn làng của hắn là có bằng lòng đi theo tôi không. Mọi người đổng ý; Tôi hô to: “Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ tất cả tôi tớ bằng này! Chúng ta ra về nào!”. Đoàn người đông đúc ùn ùn kéo theo sau tôi đông như kiến tha mồi. Thế là từ đó, tôi trở thành tù trưởng giàu có nhất, hùng mạnh nhất. Tôi mở tiệc tùng linh đình, ăn uống đông vui kéo dài suốt cả mùa khô. Cho đến lúc rượu đã nhạt, ché đã phai thì khách mới lần lượt ai về nhà nấy. Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây là câu chuyện Sử thi của người Ê-đê. Truyện kể về cuộc chiến giữa người anh hùng Đăm Săn phải chiến đấu với tên Mtao Mxây để bảo vệ dân làng và cướp lại người vợ Hơ Nhị mà anh yêu thương. Diển biến câu chuyện như thế nào, sau đây mời các em học sinh lắng nghe Đăm Săn kể lại câu chuyện thần thoại sử thi của mình: Đề: Đóng vai Đăm Săn kể lại chiến thắng Mtao Mxây trong đoạn trích Đăm săn chiến thắng Mtao Mxây Đóng vai Đăm Săn kể lại chiến thắng Mtao Mxây trong đoạn trích Đăm Săn chiến thắng Mtao MxâyTôi là Đăm Săn, một người con của dân tộc Ê-đê. Tôi là một tù trưởng được mệnh danh là oai phong, mạnh mẽ, một người anh hùng đầu đội khăn kép, vai mang túi da. Có lẽ mọi người đã từng nghe về tôi trong trận đánh Mtao Mxây, nơi có một tên tù trưởng đã cả gan cướp đi vợ của tôi và đánh làng của tôi. Đó là một trận chiến khiến tôi không thể quên. Nay tôi muốn kể lại câu chuyện này để các bạn hiểu rõ hơn về trận chiến ấy. Sau khi nghe tin Mtao Mxây đã cướp đi Hơ Nhị - người vợ xinh đẹp của tôi, sự tức giận trong tôi đã bùng phát. Tôi nhanh chóng vung khiên, sẵn sàng đối đầu với nhà Mtao Mxây để giành lại người vợ yêu thương và làm cho chúng phải hối hận vì đã khiêu chiến nhầm người tù trưởng này. Khi đến nơi, tôi nhìn thấy ngôi nhà to lớn hiện ra trước mắt. Ngôi nhà của Mtao Mxây thật đẹp đẽ. Sàn hiên được trang trí bằng những họa tiết tráng lệ, cầu thang có hình dáng chim ngói, và nó rộng lớn. Tôi đứng dưới và gọi to lên: - Ơ diêng, ơ diêng, xuống đây! Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy! Mtao Mxây không những không xuống, không chút lo sợ sau khi đã làm chuyện tày trời là cướp vợ tôi, mà hắn còn dám cả gan chế nhạo tôi: - Ta không xuống đâu, diêng ơi! Tay ta còn bận ôm vợ hai chúng ta ở trên nhà này cơ mà. Tôi vô cùng tức giận, bằng với mọi sự bực tức và nóng giận của mình tôi quát lớn vọng lên: - Xuống, diêng! Xuống, diêng! Ngươi không xuống ư? Ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà ngươi ta bổ đôi, ta sẽ lấy cái cầu thang của nhà ngươi ta chẻ ra kéo lửa, ta hun cái nhà của nhà ngươi cho mà xem! Nghe lời đó, hắn bước đi chậm rãi xuống. Hắn e dè và cố gắng nói với tôi rằng không nên đâm hắn khi hắn đang trên đường đi xuống. Tôi nhìn hắn một cách khinh miệt và dè bỉu: - Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi nhỉ? Ngươi xem, đến con trâu của nhà ngươi trong chuồng, ta cũng không thèm đâm nữa là! Mtao Mxây tiến xuống, tay cầm khiên và gươm. Chiếc khiên của hắn tròn như đầu cú, và thanh gươm của hắn lấp lánh như một tia cầu vồng. Dung mạo của hắn dữ tợn nhưng cử chỉ của hắn lại tỏ ra do dự và lưỡng lự, mỗi bước đi đều được suy nghĩ kỹ lưỡng. Tôi chấp hắn thể hiện kỹ năng múa khiên trước. Ban đầu, hắn từ chối đề xuất của tôi và nói: - Ngươi mới là người múa trước, ơ diêng! Ta như gà làng mới mọc cựa kliê, như gà rừng mới mọc cựa êchăm, chưa ai giẫm phải mà đã gãy mất cánh. Tuy nhiên, tôi không chịu lời từ chối của hắn. Tôi là người thách đấu, không đời nào tôi lại đi múa khiên trước. Hắn phải làm điều đó trước. Tôi đứng yên, không di chuyển, nhìn Mtao Mxây múa khiên. Nhìn những động tác lố bịch và hài hước của hắn, tôi không kìm được mà lắc đầu cười lớn và nói khiêu khích: - Ngươi múa một mình, múa kêu lạch xạch như quả mướp khô. Miếng múa ấy, ngươi học ai vậy? Ngươi múa chơi đấy phải không, diêng? Hắn liền đáp lại: - Có cậu, ta học cậu. Có bác, ta học bác. Có thần Rồng, ta học thần Rồng. Thái độ tôi mỉa mai: - Thế ư? Ta thì đâu có cậu mà học cậu, đâu có bác mà học bác! Chỉ có hai ta đây, ngươi múa đi ta xem nào. Nghe tôi phê phán như vậy, thì chắc chắn hắn cảm thấy tức giận không thể tả. Hắn với vẻ kiêu ngạo hỏi tôi: - Thế ngươi không biết ta đây là một tướng đã quen đi đánh thiên hạ, bắt tù binh, đã quen đi xéo nát đất đai thiên hạ hay sao? Không thể kiềm chế được nữa, tôi phải là người đưa ra một bài học cho hắn về sự kiêu ngạo và trả lại sự nhục nhã do hắn gây ra khi cướp vợ tôi. Tôi chỉ vừa vung vài đường khiên, hắn liền sợ hãi, hoảng sợ và nhanh chóng bỏ chạy. Tôi đuổi theo hắn, vượt qua một đồi lồ ô một cách nhanh như chớp. Tôi chạy với tốc độ cao từ phía đông sang phía tây, không chút do dự. Hắn cố gắng bước cao, bước thấp để chạy qua bãi tây sang bãi đông. Hắn vung dao để tấn công tôi, nhưng chỉ trúng một chiếc cột trâu. Tôi không thèm quan tâm và tiếp tục nói chế giễu hắn: - Sao ngươi lại chém cái chão cột trâu? Còn khoeo chân ta, ngươi dành làm gì? Từ chỗ đó, tôi không chịu buông tha, tiếp tục đuổi theo hắn. Dường như hắn đã cảm nhận được sự mệt mỏi của mình, liền yêu cầu Hơ Nhị quăng cho hắn một miếng trầu để lấy lại sức. Trong nháy mắt, tôi đã bắt được và nhai ngấu nghiến miếng trầu đó. Kỳ diệu là sức mạnh của tôi tăng lên một cách phi thường. Tôi tiếp tục múa khiên và truy đuổi hắn. Mỗi động tác khiên múa của tôi là như một cơn gió bão cuồn cuộn và mỗi bước chạy là như cơn lốc xoáy. Khi tôi múa khiên, núi đá nứt lở, cây cối bật gốc rụng bay. Tôi liều mạng phóng cây giáo thần đâm vào đùi Mtao Mxây. Nhưng kỳ lạ thay, đùi hắn không chịu tổn thương, không một giọt máu chảy ra. Tôi cố gắng một lần nữa, đâm thẳng vào người hắn, nhưng hắn vẫn bất khả xâm phạm. Hắn nhanh chóng tận dụng cơ hội để chạy trốn. Đến thời điểm đó, tôi thực sự mệt mỏi, có ý định nghỉ ngơi một lát để lấy lại sức, nhưng chỉ cần mắt nhắm lại một chút thôi, tôi đã chìm vào giấc ngủ. Tôi mơ thấy ông Trời và không thể nhịn không hỏi ông: - Ôi chao, chết mất thôi, ông ơi! Cháu đâm mãi mà không thủng hắn. Lời Trời chỉ dẫn vang lên: "Hãy ném một cái chày mòn vào vành tai hắn." Tôi tức thì bật dậy, nắm chặt cái chày mòn và ném trúng vành tai của Mtao Mxây. Kết quả, mảnh giáp trên người hắn lập tức rơi xuống đất. Lúc đó, tôi mới hiểu tại sao giáo thần của tôi đâm vào hắn không thể thủng. Với vũ khí bảo vệ đã mất, hắn hoảng sợ và bắt đầu chạy trốn. Hắn lẩn tránh quanh chuồng lợn, nhưng tôi không khoan nhượng và phá tan chuồng lợn. Hắn lẩn tránh quanh chuồng trâu, nhưng tôi tiếp tục phá tan chuồng trâu. Bất kể hắn chạy đến đâu, tôi vẫn bám theo không buông. Cuối cùng, hắn ngã sấp mặt xuống đất, hoảng sợ và van xin tha. - Ơ diêng! Ơ diêng! Để ta làm lễ cầu phúc cho diêng cho một trâu! Ta cho diêng thêm một voi. Lòng tôi không bận tâm. Hắn táo bạo đến mức dám cướp đi người vợ của tôi, trêu ngươi thách thức tôi và giờ thua cuộc lại muốn xin tha, tôi không thể bỏ qua điều đó. Giận dữ bùng phát, tôi quát lớn về phía hắn: - Sao người còn cúng trâu cầu phúc cho ta? Chẳng phải vợ ta người đã cướp, đùi ta ngươi đã đâm rồi sao? Đây không những là danh dự của tôi mà là của cả tộc người trong làng. Nói rồi tôi kết liễu hắn, kết thúc cho kẻ hèn nhát, tiểu nhân là một cái chết thảm hại. Chính nghĩa lại chiến thắng, tôi được sự ủng hộ của dân làng cùng sự ủng hộ của thần linh. Tôi chợt nhìn thấy đám người của tộc Mtao Mxây, thấy họ giờ như rắn không đầu liền ngỏ ý mời họ về làng. Nhất nhất họ đồng thanh mang trâu, bò,... đi theo tôi, đoàn người đông như bầy hươu nai, lố nhố như đàn kiến cánh, như bầy kiến đen, như đàn mối trắng. Sau đó, chúng tôi về buôn làng của mình mở tiệc ăn mừng, từ đó mọi người sống an lành, tất cả đều nghe và làm theo lời tôi, tôn quý tôi vô cùng. Tôi đã bảo vệ xóm làng được bình yên, không dám kẻ nào dám tới quê hương tôi tỏ ý xâm chiếm hay tấn công nữa. |
