 Bìa sách do Nhã Nam và NXB Văn học ấn hành Thông tin sáchTác giảTetsuko KuroyanagiMinh họaChihiro IwasakiMinh họa bìaChihiro IwasakiQuốc giaNhật BảnNgôn ngữTiếng NhậtThể loạiTrẻ em, học đường, giáo dục, hồi kýNhà xuất bảnKodansha Publishers Ltd.Ngày phát hành1981Kiểu sáchIn (bìa cứng)Số trang232 trangISBN4770020678, 9784770020673Bản tiếng ViệtNgười dịchAnh Thư (bản cũ)Trương Thùy Lan (bản mới) Totto-chan: Cô bé bên cửa sổ (Nhật: 窓際 (まどぎわ)のとっとちゃん, Hepburn: Madogiwa no Totto-chan) là một tác phẩm văn học do nhà văn Nhật Bản Kuroyanagi Tetsuko sáng tác vào năm 1981. Tác giảKuroyanagi Tetsuko sinh ngày 9 tháng 8 năm 1933 ở Tokyo. Bà được thừa nhận là một diễn viên nổi tiếng nhất Nhật Bản suốt năm năm liền. Bà học hát opera ở trường nhạc Tokyo nhưng lại trở thành diễn viên, không lâu sau đã đoạt giải thưởng về hoạt động truyền thanh và truyền hình. Năm 1972, bà ở New York, học biểu diễn và viết Từ New York trở về mang theo tình yêu. Từ năm 1975 bà phụ trách chương trình Tetsuko - Câu chuyện phỏng vấn truyền hình hàng ngày đầu tiên của Nhật Bản sau được giải thưởng truyền hình cao nhất. Chương trình này cùng những tiết mục khác đều được đánh giá cao. Vì lợi ích của trẻ em hai lần bà mời Nhà hát các diễn viên câm điếc quốc gia Mỹ sang Nhật Bản, cùng biểu diễn với họ bằng ngôn ngữ tín hiệu. Nhuận bút cuốn sách của bà lập nên Quỹ Totto dùng để đào tạo nghiệp vụ các diễn viên câm điếc mà bà thường xuyên tiếp xúc. Là tác giả Gấu Panda và tôi, là người nhiều năm quan tâm bảo vệ gấu trúc (một loại gấu hiếm, đẹp) và là giám đốc Quỹ quốc tế bảo vệ thiên nhiên sống của Nhật Bản. Năm 1984, bà được bổ nhiệm làm Sứ giả thiện chí của UNICEF (Quỹ nhi đồng của Liên Hợp quốc), với tư cách trên, bà đã sang thăm Việt Nam cuối năm 1988.[cần dẫn nguồn][cần dẫn nguồn][cần dẫn nguồn]. Năm 2006, Donald Richie viết về Tetsuko trong cuốn Chân dung Nhật Bản: Hình ảnh những con người khác biệt (Japanese Portraits: Pictures of Different People) như sau: "Người phụ nữ nổi tiếng và được ngưỡng mộ nhất tại Nhật Bản." Nội dungTotto-chan nghĩa là "bé Totto", tên thân mật hồi nhỏ của tác giả Kuroyanagi Tetsuko. Totto-chan sinh trưởng trong một gia đình hạnh phúc, có cha là nghệ sĩ vĩ cầm, mẹ là vận động viên bóng rổ, nhà em còn nuôi con chó lớn tên Rocky. Trước khi em sinh ra, cha mẹ luôn nghĩ em sẽ là con trai nên đã đặt tên con là "Toru", nghĩa là vang xa, thâm nhập. Nhưng vì Totto-chan là con gái nên gia đình đổi tên em thành Tetsuko. Cha của em thường gọi em một cách thân mật là "Totsky" (Totto-Suke ở nguyên gốc tiếng nhật). Mới sáu tuổi, Totto-chan đã bị đuổi học ở trường tiểu học vì em quá năng động và lạ lùng so với các bạn. Mẹ của Totto-chan biết ngôi trường bình thường không thể hiểu được con gái, bà liền xin cho em vào học tại Tomoe Gakuen (Trường Tomoe) của thầy hiệu trưởng Kobayashi Sosaku. Trường Tomoe có lớp học là những toa tàu cũ, cả trường chỉ có hơn năm mươi học sinh, ai cũng đặc biệt như Totto-chan, thậm chí có cả những em bị khuyết tật. Nhưng vượt qua những trở ngại và khác biệt tính cách, các học sinh ở Tomoe đều hoà hợp với nhau như anh em. Thầy hiệu trưởng Kobayashi tôn trọng học sinh của mình, luôn để chúng tự do phát huy cá tính, khả năng bẩm sinh. Ở Tomoe không có thời khoá biểu nhất định, học sinh thích học môn gì nhất thì cứ tự học môn đó trước và những môn không thích thì học sau cùng. Các thầy cô chỉ làm nhiệm vụ hướng dẫn các em khi cần và cho bài tập. Nhà trường còn tổ chức cắm trại, đi du lịch cho các em được mở mang tầm mắt, gần gũi với thiên nhiên. Nhờ sự giáo dục của thầy hiệu trưởng Kobayashi, học sinh Tomoe đều trở thành những người tốt và thành đạt trong xã hội. Mặc dù trường Tomoe chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn ngủi (1937-1945) rồi bị bom đạn của thế chiến thứ hai phá sập, toàn bộ học sinh luôn luôn khắc ghi ngôi trường trong ký ức của họ, đặc biệt là Totto-chan. Cô bé vẫn nhớ mãi lời thầy Kobayashi nói: "Em thật là một cô bé ngoan". "Nếu không học ở Tomoe..." - tác giả viết - "nếu không được gặp thầy Kobayashi, có lẽ tôi đã là một người mang đầy mặc cảm tự ti với cái mác ‘đứa bé hư’ mà mọi người gán cho".[1] Nhà văn Tetsuko dành những trang cuối của tác phẩm để viết các bạn bè cùng lớp của mình và cả cuộc sống sau này của họ. Có người đã trở thành nhà khoa học, người chuyên trồng hoa lan, người trở thành nhà giáo dục và nghệ sĩ nhưng cũng có người đã qua đời vì bệnh tật. Trích đoạn
Nhận xét chungCuốn sách đã được dịch ra nhiều thứ tiếng: tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Hàn Quốc, tiếng Malaysia, tiếng Việt, tiếng Indonesia, tiếng Thái, tiếng Nga, một số thứ tiếng của Ấn Độ (Hindi, Telugu, Marathi, Malayalam, Oriya...), tiếng Sinhala và tiếng Lào. Ở khắp nơi trên thế giới, Totto-chan bên cửa sổ được đón nhận như là truyện đối với các em thiếu nhi, sách tham khảo đối với các phụ huynh học sinh, tài liệu sư phạm đối với các nhà giáo. Ở Nhật Bản, một số chương trong cuốn sách còn được đưa vào nội dung của sách giáo khoa. "Totto-chan bên cửa sổ" bằng tiếng Việt được dịch giả Anh Thư dịch từ bản tiếng Anh "Totto-chan, the Little Girl at the Window" (do nhạc sĩ kiêm thi sĩ Dorothy Britton dịch từ tiếng Nhật sang tiếng Anh năm 1982) Tác phẩm chỉ có 207 trang (tính cả phần phụ lục) được chia thành nhiều chương nhỏ, có đoạn rất ngắn. Năm 2011, tác phẩm lần đầu tiên chính thức xuất bản tại Việt Nam với bản dịch trực tiếp từ nguyên bản tiếng Nhật của dịch giả Trương Thùy Lan. Trong lần xuất bản này, cuốn sách dày 355 trang cùng nhiều tranh minh họa của Iwasaki Chihiro. Các nhận xét khác:
Chú thích
Thưa các bạn học sinh trường Chu thân mến. Đối với mỗi người, thời thơ ấu là một dấu ấn khó phai trong cuộc đời. Và trong những ngày chập chững bước đi đầu tiên ấy, người ta sẽ không thể nào quên những bàn tay đã dìu dắt họ đi trên con đường kiến thức của nhân loại. Mãi sau này cũng vậy, trái tym mỗi con người luôn dành ra một khoảng trống để tưởng nhớ mái trường thân yêu, để biết ơn những người cha, người mẹ thứ 2 của mình. Trong buổi chào cờ ngày hôm nay, lớp 9A1 xin giới thiệu tới các bạn cuốn sách "Totto – chan bên cửa sổ"
“Totto-chan bên cửa sổ" là một tác phẩm được chấp bút bởi nhà văn thiếu nhi Kuroyanagi Tetsuko. Sau khi xuất bản lần đầu vào năm 1981, cuốn sách đã gây được tiếng vang lớn không chỉ tại Nhật Bản mà còn trên toàn thế giới. Cuốn sách được nhiều thế hệ trẻ em yêu thích và được dịch ra 33 thứ tiếng khác nhau. Khi bản tiếng Anh của Totto-chan xuất bản tại Mỹ, tờ “The New York Times” đã đăng liền hai bài giới thiệu trọn trang, một vinh dự hầu như không tác phẩm nào có được. Cô bé Totto-chan hiếu động và hay tò mò, năng động và lạ lùng so với bạn bè cùng lứa. Chính vì thế em bị thôi học ở trường Tiểu học. Mẹ em đành phải gửi em đến Trường Tomoe. Đây là một ngôi trường kỳ lạ với lớp học là những toa tàu cũ, cả trường chỉ có 50 học sinh. Những học sinh ở đây ai cũng đều đặc biệt. Ngôi trường “kì lạ” này cùng với những phương pháp dạy tiến bộ của thầy Kobayashi đã giúp Totto-chan và những học sinh ở đây được tự do phát triển và khám phá được những khả năng của bản thân. Cuốn sách khắc họa tình thầy trò đáng kính, tình bạn đáng quý và con người Nhật Bản ám ảnh với Thế Chiến II. “Totto-chan bên cửa sổ” không chỉ là những bài học của người thầy vĩ đại Kobayashi mà còn là cách học tập cái tốt lẫn nhau của con người, sự gần gũi của con người và thiên nhiên. Totto-chan, Totto-chan,... em có tất cả những gì mà độc giả chúng tôi mong muốn : sự tự do và hồn nhiên. Mặc dù bị mọi người đánh giá là hư hỏng nhưng không vì thế mà cô bé tự ti, tự bó mình vào những cái khuôn do người khác đặt ra. Em vẫn vui tươi làm những gì khiến mình hạnh phúc. Em sẵn sàng chia sẻ niềm vui của mình với người khác. Em hạnh phúc, em yêu đời, em mặc kệ những định kiến của mọi người. Tự do như thế, mấy ai có được? Để có một Totto-chan như thế thì không thể không nói đến công lao của mẹ bé. Có một lần Totto-chan nói dối mẹ về cái váy bị rách rằng đó là một tai nạn (nhưng thật ra là do cô bé nghịch ngợm chui qua hàng rào) thế mà mẹ bé lại không hề tức giận, ngược lại còn cảm thấy vui vì Totto-chan biết lo lắng, suy nghĩ.Chính sự khác biệt trong suy nghĩ so với số đông của mẹ bé đã giúp Totto-chan luôn tự do, vui tươi và mở ra cuộc gặp định mệnh giữa Totto-chan và thầy Kobayashi.
Quả không ngoa nếu nói thầy Kobayashi là một nhà giáo dục đi trước thời đại. Thầy khuyến khích các em tự do khám phá thế giới chung quanh. Thầy đề cao những kĩ năng thực tiễn hơn là chỉ chăm chăm vào kiến thức. Thầy không chỉ là một thầy hiệu trưởng có tâm mà còn là một người bạn thân thiết của học sinh trường Tomoe. “Hãy để các em phát triển tự nhiên.Đừng cản trở khát vọng của các em. Ước mơ của các em lớn hơn mơ ước của các thầy cô nữa". Phương pháp giáo dục của thầy đến tận bây giờ vẫn là phương pháp lý tưởng mà chúng ta đang theo đuổi. Một trong những phương pháp dạy của thầy Kobayashi mà tôi thích nhất chính là gần gũi với thiên nhiên. Những buổi ngoại khóa ngoài trời của trường Tomoe, những lần lấy thiên nhiên làm thi hứng,...giúp học sinh yêu quý thiên nhiên như một người bạn. Khi con người cùng hòa hợpvới thiên nhiên, tâm sẽ thấy thanh tịnh, bao muộn phiền sẽ nhanh tan biến...Tìm đến thiên nhiên như một liệu pháp an thần sẽ tốt hơn nhiều việc cứ up status lên mạng xã hội. Đọc Totto-chan mới thấy cuộc sống không gắn liền với những công nghệ mới thật thoải mái làm sao. Tách trà “Totto-chan bên cửa sổ”tựa một chốn tìm về thời quá khứ xa xăm khi chúng ta giao tiếp với nhau chẳng còn qua smartphone mà qua cốc nước, bữa ăn. Chỉ khi có những đứa trẻ như Totto-chan được nhiều người chấp nhận, chỉ khi có những bậc phụ huynh có suy nghĩ như mẹ Totto-chan và chỉ khi có những nhà giáo dục có tâm và dám đối mặt với thách thức như thầy Kobayashi thì khi ấy mới ngày càng có nhiều ngôi trường như Tomoe xuất hiện. Và cũng khi ấy ta mới tiếp cận được phương pháp giáo dục tiến bộ mà chúng ta hằng mong ước. “Totto-chan bên cửa sổ” không chỉ là một tác phẩm văn học dành cho trẻ nhỏ mà ẩn chứa sâu bên trong là những triết lí sâu sắc. Và thật bất ngờ khi “Totto-chan bên cửa sổ” là một cuốn tự truyện dựa trên chính câu chuyện tuổi thơ của tác giả. Ta có quyền và cơ sở để tin rằng sẽ gặp lại Totto-chan ở hiện thực cuộc sống. Đây là một cuốn sách hoàn toàn xứng đáng để mọi người dừng mắt đọc nó. Tủ sách 9A1 luôn chào đón các bạn đọc thân mến! Tác giả bài viết: Chi đội 9A1 |
