Cách làm canh gà nghệ an

Xáo gà Thanh Chương là món ngon nổi tiếng, có trong thực đơn đãi khách của nhiều gia đình xứ Nghệ. Điểm đặc biệt ở khâu chế biến của món này khác với các vùng miền khác là cách dùng các gia vị "mộc", nguyên sơ và dân dã nhất để nêm nếm như muối hạt, lá chanh, nghệ tươi giã nhưng lại tạo nên hương vị đậm đà, tinh tế, ngọt thơm rất riêng. Món xáo gà không sử dụng nước mắm vì sẽ dậy mùi, làm mất hương vị đặc trưng của thịt gà. Ngoài ra, món ăn gây thương nhớ khi chế biến thêm phần mọc từ xương gà bằm nhuyễn, giữ sự tế nhị, tinh tế cho thực khách khi dùng bữa mà không phải xé, gặm lóc thịt như nhiều món hấp, luộc khác.

Thành phẩm thịt gà bên ngoài săn, bên trong mềm vừa phải, mọc giòn sần sật, nước xáo ngọt tự nhiên sánh màu vàng ươm, dậy mùi thơm đặc trưng của hành tăm nổi tiếng của Nghệ An. Món ăn này chắc chắn là lựa chọn thú vị cho gia đình thử nhân dịp cuối tuần. Xáo gà Thanh Chương ăn chơi, làm mồi nhậu hay ăn cùng cơm trắng, bún, bánh mướt (bánh cuốn) rất hấp dẫn.

Cách làm canh gà nghệ an
Xáo gà Thanh Chương là món ngon nổi tiếng, có trong thực đơn đãi khách của nhiều gia đình xứ Nghệ.

Hướng dẫn cách làm món xáo gà:

Nguyên liệu (10)

1 con gà mái tơ khoảng 1,4 - 1,5kg (hoặc gà trống mới tập gáy). Nếu chọn được gà đồi đi bộ nhiều thịt thơm ngon, chắc ngọt hơn.

2-3 bẹ dọc mùng

6-7 củ hành tăm nhỏ (củ nén), giã nhỏ.

1 nhúm lá chanh (một nửa xé đôi để ướp, một nửa thái chỉ)

1 củ nghệ tươi, giã nhỏ (nếu không có thì dùng bột nghệ)

Mỡ lợn thơm hơn (hoặc dầu ăn)

1,5 thìa cà phê muối hạt trắng

1 thìa cà phê hạt nêm

1 thìa cà phê hạt tiêu

1-2 quả ớt tươi giã (Phần này tùy chọn nếu ăn được cay).

Cách làm

Gà làm sạch, dùng dao chặt miếng vừa ăn. Để riêng phần cổ và sống lưng làm mọc gà.

Ướp phần thịt gà đã chặt miếng với 1,5 thìa cà phê muối hạt, 1 thìa cà phê hạt nêm, 1 thìa cà phê hạt tiêu, hành tăm, nghệ tươi giã nhỏ và lá chanh xé vào. Nếu thích cay thì thêm chút ớt, còn nhà có trẻ nhỏ không nên cho ớt. Trộn đều cho thấm gia vị, ướp trong khoảng 15 phút.

Dọc mùng tước vỏ, ngâm nước muối, rửa sạch, cắt khúc vừa ăn (Nếu kỹ hơn thì bóp dọc mùng với muối hạt, rửa sạch vì nếu không biết chọn dọc mùng có thể bị ngứa).

Cách làm mọc xương gà (đặc trưng của gà xáo Thanh Chương): Dùng sống lưng dao dần phần cổ và xương lưng cho mềm, rồi băm nhỏ, thêm chút hành tăm, muối hạt, hạt tiêu, hạt nêm và nghệ băm cùng. Khi nhuyễn thì thoa chút mỡ vào găng tay và viên thành các viên tròn nhỏ vừa ăn.

Cách nấu xáo gà

Gà sau khi ướp, cho lên bếp đun nhỏ lửa tầm 5 phút, đảo đều cho săn lại, gia vị rút vào thịt.

Cho nước lã vào ngập như canh (thường tỷ lệ gà và nước là 1:1 hoặc cho nhiều nước hơn chút), tăng lửa, đậy vung, đun 2 nhịp sôi cho tới khi nước trên bề mặt canh gà vàng mướt cũng là lúc gà chín mềm và ngọt thơm vừa độ.

Cho mọc gà viên vào, hạ lửa vừa và dùng đũa đảo nhẹ nhàng cho mọc chín đều, không bị vỡ. Đậy vung đun 4-5 phút cho mọc chín, vớt mọc ra.

Tiếp đến, cho dọc mùng vào, khuấy nhẹ. Nêm nếm lại gia vị theo khẩu vị.

Thêm chút lá chanh thái chỉ, rau răm (nếu thích), tắt bếp, múc ra tô.

Yêu cầu thành phẩm: Gà màu vàng ươm, thịt săn nguyên miếng khi ăn thì mềm ngọt tự nhiên, mọc không bị vỡ, hương vị đậm đà, nước sốt vàng mướt hấp dẫn, toát lên hương thơm của hành tăm, lá chanh.

Lưu ý:

Khi chặt thịt gà nên chặt theo khớp cánh hoặc ngang, không chặt xiết vì xương gà sắc dễ tạo vụn và sắc khi ăn.

Gà xáo Thanh Chương không sử dụng nước mắm mà chỉ dùng muối hạt trắng (vì nước mắm dễ át mùi thịt gà, hơn nữa nấu lâu thường có vị chua).

Gà xáo không xào lửa lớn mà ban đầu đun lửa nhỏ vừa cho tới khi săn lại, rút gia vị vào thịt, rồi mới cho nước vào làm xáo.

Nồi canh gà luôn được giữ ấm, múc từng đợt (ăn hết lại múc tiếp), vì thế luôn dậy mùi thơm hấp dẫn.

Cách làm canh gà nghệ an
Món gà xáo Thanh Chương là đặc sản.

1. Chuẩn bị nguyên liệu để làm món gà xáo Thanh Chương

Nguyên liệu quan trọng nhất là gà. Các bạn nên chọn loại gà đồi Thanh Chương, chỉ ăn lúa và ngô, thịt gà săn chắc, thơm, da vàng, chân bé. Như vậy mới đảm bảo được hương vị của món ăn nha. Tất nhiên bạn có thể mua gà các loại về nấu, nhưng chắc chắn hương vị sẽ không "mặn mà" như gà Thanh Chương nhé.

  • 1 con gà đồi khoảng 1,2 kg đến 1,5 kg là ngon nhất.
  • Dọc mùng tươi.
  • Gia vị gồm có: ớt tươi, muối trắng, ớt tiêu xay, lá chanh, hành tăm, nghệ bột, mì chính, nước mắm, bột canh.

2. Hướng dẫn cách nấu gà xáo Thanh Chương

Đặc trưng cách nấu gà xáo Thanh Chương không chỉ ở phần thịt gà mà còn có một nguyên liệu nữa không kém phần quan trọng, được gọi là Mộc. Mộc được lấy từ phần xương cổ gà và phần lưng gà sau đó bằm nhuyễn để làm Mộc xương. Nguyên liệu độc đáo này giúp cho món gà xáo thơm hơn và ngọt nước hơn.

2.1. Sơ chế nguyên liệu

  • Đầu tiên, các bạn làm sạch gà với một chút muối hạt để gà được sạch hơn sau đó chặt gà thành từng khúc vừa ăn. Sau đó cho gia vị vào ướp với thịt gà trong khoảng 30 phút cho thịt gà ngấm.
  • Dọc mùng tươi các bạn tước vỏ, cắt khúc bằng hai lóng tay, nhỏ vừa ăn. 

2.2. Chế biến món gà xáo Thanh Chương thơm nức mũi

  • Đầu tiên, các bạn bật bếp, cho một muỗng dầu ăn vào sau đó phi thơm hành tăm và nghệ tươi bằm nhuyễn. Cho gà đã ngấm gia vị vào chảo và đảo đều tay cho đến lúc miếng thịt gà săn lại.
  •  Cho thêm một chút nước vào nồi để thịt gà không bị khô, sau đó cho dọc mùng tươi vào đảo đều. Tiếp tục cho vào chảo khoảng một chén nước và đun sôi. 
  • Khi nước bắt đầu sôi thì các bạn cho Mộc xương vào. Mộc xương các bạn vo tròn thành từng viên nhỏ rồi cho vào nồi thịt gà đang sôi. Nấu với lửa nhỏ từ 4 - 5 phút để mộc vừa chín. Mộc xương giúp nước thịt gà ngọt và ngon hơn. 
  • Cuối cùng là tắt bếp và cho ra đĩa. Cho thêm một ít lá chanh xắt nhỏ lên trên đĩa thịt gà, cực kỳ thơm và ngon luôn các bạn.

Lưu ý trong cách nấu gà xáo Thanh Chương: Đặc trưng của gà xáo Thanh Chương là muối hạt và hành tăm, là hai nguyên liệu không thể thay thế. Các bạn nên chọn loại hành tăm nhỏ, thơm để có được món gà xáo ngon nhất. Thành phẩm là những miếng thịt gà thơm, dai ngon, là đặc trưng của thịt gà đồi. Nước xáo sóng sánh ngọt từ thịt gà, những viên mộc xương hòa quyện cùng mùi thơm của lá chanh tạo nên một hương vị món ăn hết sức riêng biệt.

Cách làm canh gà nghệ an
Xương gà được băm làm mộc rất tinh tế.

3. Một vài điểm đặc biệt về món gà xáo Thanh Chương

Gà xáo Thanh Chương còn được gọi là canh gà. Món ăn này là sự kết hợp của rất nhiều hương vị dân dã đậm đà và tinh tế của ẩm thực Nghệ An. Trong cách nấu gà xáo Thanh Chương nếu có dịp về miền đất này sẽ thấy họ làm rất công phu.

Cụ thể, gà phải lấy tiết thật khéo, lỗ cắt tiết phải nhỏ, chính xác để giữ da cổ gà được lành lặn, tiết phải lấy hết ra để thịt gà được sáng tươi. Gà nấu xáo được lấy riêng phần cổ đầu gà, rút lõi ra chỉ giữ lại phần da, đem đổ tiết gà vào luộc luôn lên làm món dồi cổ. Đĩa dồi cổ nho nhỏ ấy, sẽ để khách nhâm nhi chén rượu, chờ món gá nấu xáo nóng hổi lên.

Hơn thế, để làm món này, người dân Thanh Chương thường lọc phần xương và thịt ra. Rồi từng miếng thịt phải cắt đều, khổ vừa vì thịt gà đồi chắc, không hao như gà nơi khác. Tiếp phải đem ướp ngay với lá chanh, muối trắng, nghệ và ớt tươi giã nhỏ. Lúc chờ thịt ướp ngấm họ sẽ đem xương băm làm mộc. Các bước sau họ cũng nấu khá chu đáo, sao cho nồi gà xáo nổi màu vàng ngậy, sực mùi lá chanh lẫn nghệ và ớt.

Cách làm canh gà nghệ an
Gà xáo Thanh Chương làm món ngon đãi khách.

Việc thưởng thức cũng phải ăn nóng, nồi gà xáo luôn hâm hẩm. Mỗi lần dọn lên ăn hết bát này lại đến bát khác, không ăn một lần. Hơn thế, trong cách nấu gà xáo Thanh Chương còn ẩn cái tình nghĩa sâu nặng. Việc xương băm nhuyễn làm mộc cho thấy sự tinh tế vì khách không phải gặm hay xé từng khúc thịt. Có lẽ vì thế mà món gà xáo Thanh Chương đã đi vào thơ ca xứ Nghệ:

Gà ta nấu xáo Thanh Chương
Đậm đà mùi vị nhớ thương quê mình
Ướp gà đủ vị thật tinh
Lá chanh hành nghệ đậm tình quê hương.
Có thêm ngò gai tăng cường
Rau răm muối mắm tinh tường làm sao
Ướp thía bắc lên Mẹ xào
Gà vừa chín tới đổ ào nước vô.
Bánh ướt cơm lùa vài tô
Rượu nút lá chuối uống vô lừng xừng
Gà ta Thanh Chương rành ưng
Ăn vào ngon miệng lòng mừng nhớ quê.

Hy vọng rằng với cách nấu gà xáo Thanh Chương mà Nghệ ngữ giới thiệu ở trên sẽ giúp bạn thực hiện được món ngon này. Hãy chia sẻ món Nghệ Tĩnh mà bạn yêu thích qua email nhé!