Muối là một khái niệm chung dùng để chỉ một hợp chất được tạo bởi phản ứng trung hòa của axít. Có 2 loại muối khác nhau: Muối trung hoà và muối axit. Muối có công thức hoá học gồm một hay nhiều nguyên tử kim loại (Na,Cu,Al,…) hoặc gốc amoni NH4+ kết hợp với một hay nhiều gốc axit (Cl–,SO42-,PO43-,…). Tuy vậy đó chỉ là với muối trung hoà, đối với muối axit trong hợp chất ngoài việc có cấu tạo trên, nó còn có một hoặc nhiều nguyên tử hidro. Show Muối tác dụng với dung dịch axit: Muối khi tác dụng với axit sẽ cho ra muối mới và axit mới. Điều kiện: Cả axit và muối tham gia phải tan. Axit mới phải yếu hơn axit đã cho, nếu không thì muối mới phải kết tủa. VD: BaCl2 + H2SO4 -> BaSO4 (kết tủa) + 2HCl. CaCO3 + 2HCl -> CaCl2 + CO2 + H2O [H2CO3 -> CO2 + H2O (tham khảo ở bài axit)]. Muối tác dụng với dung dịch bazơ: Muối khi tác dụng với bazơ sẽ cho ra muối mới và bazơ mới. Điều kiện: Cả bazơ và muối tham phải tan. Ít nhất một trong 2 muối mới và bazơ mới phải kết tủa. VD: Ca(OH)2 + Na2CO3 -> CaCO3 (kết tủa) + 2NaOH. Ngoại lệ: NH4Cl + NaOH -> NaCl + NH3 + H2O Muối tác dụng với kim loại: Kim loại riêng lẻ sẽ đẩy kim loại trong muối ra ngoài. Điều kiện: Kim loại riêng lẻ phải đứng trước kim loại trong muối trong dãy điện hoá. VD: Mg + CuSO4 -> MgSO4 + Cu Muối tác dụng với muối: Muối khi tác dụng với muối sẽ cho ra 2 muối mới. Điều kiện: Cả 2 muối tham gia phải tan. Ít nhất một trong 2 muối mới phải kết tủa. VD: BaCl2 + Na2SO4 -> BaSO4(kết tủa) + 2NaCl Dạng 1: Lý thuyết về axit hidro cabonic và muối cacbonat * Một số lưu ý cần nhớ: 1. Phân loại: - Muối trung hòa. Không còn nguyên tố H trong thành phần gốc axit. Thí dụ: Na2CO3, CaCO3,.. - Muối axit: Có nguyên tố H trong thành phần gốc axit. Thí dụ: NaHCO3, Ca(HCO3)2... 2. Tính chất - Tính tan: Chỉ có một số muối cacbonat tan dược, như Na2CO3, K2CO3... và muối axit như Ca(HCO3)2,... Hầu hết muối cacbonat trung hòa không tan, như CaCO3, BaC03, MgC03...
- Muối cacbonat tác dụng với dd axit mạnh hơn (HCl, HNO3, H,SO4,...) tạo thành muối mới và CO2. Phương trình hóa học: NaHCO3 + HCl -> NaCl + CO2 + H2O - Một số dung dịch muối cacbonat tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối mới và bazơ mới. Phương trình hóa học: K2CO3 + Ca(OH)2 -> 2KOH + CaC03 - Dung dịch muối cacbonat tác dụng với một số dung dịch muối tạo thành 2 muối mới Phương trình hóa học: Na2CO3 + CaCl2 -> 2NaCl + CaCO3 - Nhiều muối cacbonat (trừ Na2CO3,... )dễ bị nhiệt phân hủy giải phóng khí CO2 Thí dụ: CaCO3 \( \xrightarrow[]{t^{0}}\) CaO + CO2 * Một số ví dụ điển hình Câu 1: Có các chất rắn màu trắng, đựng trong các lọ riêng biệt không nhãn : CaCO3, NaCl, NaOH. Nếu dùng quỳ tím và nước thì có thể nhận ra
Hướng dẫn giải chi tiết: - Cho nước vào các mẫu chất rắn, mẫu không tan trong nước là CaCO3, 2 mẫu tan trong nước là NaCl và NaOH - Dùng quỳ tím để nhận biết 2 dung dịch của 2 mẫu tan, dung dịch không làm đổi màu quỳ là NaCl, dung dịch làm đổi màu quỳ là NaOH Đáp án C Câu 2: Có 4 chất rắn: NaCl, Na2CO3, CaCO3, BaSO4 chỉ dùng thêm một cặp chất nào dưới đây để nhận biết ?
Hướng dẫn giải chi tiết: - Cho nước cất vào cả 4 mẫu chất rắn trên, mẫu không tan trong nước là CaCO3 và BaSO4 (nhóm I), 2 mẫu tan trong nước là NaCl và Na2CO3 (nhóm II) - Cho dung dịch HCl vào các mẫu ở cả 2 nhóm. + Nhóm I: mẫu xuất hiện khí thoát ra là CaCO3, mẫu không hiện tượng là BaSO4 PTHH: CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2 + H2O + Nhóm II: mẫu xuất hiện khí thoát ra là Na2CO3, mẫu không hiện tượng là NaCl PTHH: Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO2 + H2O Đáp án C Câu 3: Hãy cho biết trong các cặp chất sau đây, cặp nào không thể tác dụng với nhau?
Hướng dẫn giải chi tiết: Những cặp chất tác dụng với nhau:
Cặp chất không tác dụng với nhau là B. K2CO3 và NaCl Đáp án B Dạng 2: Nhiệt phân muối cacbonat * Một số lưu ý cần nhớ - Hầu hết các muối cacbonat đều bị nhiệt phân ở nhiệt độ cao (trừ Na2CO3, K2CO3…) - Tất cả các muối hidro cacbonat đều bị nhiệt phân ở nhiệt độ cao 2NaHCO3 → Na2CO3 + CO2 + H2O * Một số ví dụ điển hình Câu 1: Nhiệt phân một thời gian 28,4 gam hỗn hợp X gồm MgCO3, CaCO3 thu được m gam chất rắn Y và 3,36 lít khí CO2 (đktc). Giá trị của m là Hướng dẫn giải chi tiết: \(X\xrightarrow{{{t^0}}}Y + C{O_2}\) Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ⟹ \({m_X} = {m_Y} + {m_{C{O_2}}}\). ⟹ m = 28,4 – 0,15.44 = 21,8 gam. Câu 2: Nung nóng m gam MgCO3 đến khi khối lượng không đổi thì thu được V lít khí CO2 ( ở đktc). Hấp thụ hoàn toàn V lít CO2 vào 400 ml dung dịch Ca(OH)2 0,1 M thì thu được 2,5 gam kết tủa và dung dịch X. Cho dung dịch NaOH dư vào X thì thu được a gam kết tủa. Giá trị của V và a là: Hướng dẫn giải chi tiết: nCa(OH)2=0,04 mol nCaCO3 = 0,025 mol Bảo toàn số mol Ca ta có nCa(OH)2 = nCaCO3 + nCa(HCO3)2 → nCa(HCO3)2 = 0,015 mol Bảo toàn số mol C ta có nCO2 = nCaCO3 + 2nCa(HCO3)2 → nCO2= 0,025 + 0,015.2=0,055 mol → V =1,232 lít Theo PTHH thì nCaCO3(4) = nCa(HCO3)2 =0,015 mol → a =1.5g Câu 3: Nung 4,84 gam hỗn hợp gồm NaHCO3 và KHCO3 tạo ra 0,56 lít CO2(đktc). Khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp đã cho lần lượt là: Hướng dẫn giải chi tiết: \({n_{CO2(\user1{}ktc)}} = {{0,56} \over {22,4}} = 0,025(mol)\) 2NaHCO3 \(\xrightarrow{{{t^0}}}\) Na2CO3 + H2O + CO2↑ (1) 2KHCO3 \(\xrightarrow{{{t^0}}}\) K2CO3 + H2O + CO2↑ (2) Gọi số mol CO2 ở phương trình (1) và (2) lần lượt là x và y (mol) Theo (1): nNaHCO3=2nCO2(1)= 2x(mol) Theo (2): nKHCO3=2nCO2(2)= 2y(mol) Ta có: \(\left\{ {\begin{array}{*{20}{c}} {\sum {{n_{C{O_2}}} = x + y = 0,025} } \\ {\sum {{m_{hh}} = 84 \times 2x + 100 \times 2y = 4,84} } \end{array}} \right. \Rightarrow \left\{ {\begin{array}{*{20}{c}} {x = 0,005} \\ {y = 0,02} \end{array}} \right.\) \=> mNaHCO3= 84×2×0,005=0,84(g) \=> mKHCO3= 4,84- 0,84 = 4 (g) Dạng 3: Muối cacbonat tác dụng với dung dịch axit * Một số ví dụ điển hình Câu 1: Cho 19 g hỗn hợp Na2CO3 và NaHCO3 tác dụng với một lượng vừa đủ dung dịch HCl sinh ra 4,48 lít khí (đktc). Khối lượng muối trong hỗn hợp ban đầu lần lượt là: Hướng dẫn giải chi tiết: nCO2(ĐKTC) = 4,48 : 22,4 = 0,2 (mol) Gọi x, y lần lượt là số mol của Na2CO3 và NaHCO3 trong hỗn hợp ban đầu Ta có phản ứng: Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + CO2 + H2O (1) x x (mol) NaHCO3 + HCl → 2NaCl + CO2 + H2O (1) y y (mol) Giải hệ phương trình: \(\left\{ \begin{gathered} {m_{hh}} = {m_{N{a_2}C{O_3}}} + {m_{NaHC{O_3}}} = 106x + 84y = 19 \hfill \\ {n_{C{O_2}}} = x + y = 0,2 \hfill \\ \end{gathered} \right. \Rightarrow \left\{ \begin{gathered} x = 0,1 \hfill \\ y = 0,1 \hfill \\ \end{gathered} \right.\) mNa2CO3 = 0,1 × 106 = 10,6 (g) mNaHCO3 = 0,1 ×84 = 8,4 (g) Câu 2: Hòa tan 2 gam muối YCO3 bằng dung dịch HCl dư thu được dung dịch A và 0,224 lít CO2(đktc). Khối lượng muối trong dung dịch A là (H=1, Cl=35,5, C=12, O=16) Hướng dẫn giải chi tiết: PTHH: YCO3 + 2HCl → YCl2 + CO2↑ + H2O \({n_{C{O_2}}}(dktc) = \frac{{{V_{C{O_2}}}}}{{22,4}} = \frac{{0,224}}{{22,4}} = 0,01\,(mol)\) Cách 1: Theo PTHH: nHCl = 2nCO2 = 2.0,01 = 0,02 (mol) nH2O = nCO2 = 0,01 (mol) áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có: mYCO3 + mHCl = mYCl2 + mCO2 + mH2O → 2 + 0,02×36,5 = mYCl2 + 0,01×44 + 0,01×18 → mYCl2 = 2,11 (g) Cách 2: Theo PTHH: nYCO3 = nYCl2 = nCO2 = 0,01 (mol) Ta có: cứ 1 mol YCO3 sinh ra 1 mol YCl2 thì khối lượng tăng là (Y+71)- (Y+60) = 11 (g) Vậy cứ 0,01 mol YCO3 sinh ra 0,01 mol YCl2 thì khối lượng tăng là x = ? gam → x = 0,01.11/1 = 0,11 (g) → Khối lượng muối YCl2 thu được = mYCO3 + mtăng = 2 + 0,11 = 2,11 (g). Câu 3: Cho 2,44 gam hỗn hợp muối Na2CO3 và K2CO3 tác dụng vừa đủ với dung dịch H2SO4 , sau phản ứng thu được 0,448 lít khí CO2 ở đktc. Tổng khối lượng muối sunfat thu được là: Axit tác dụng với muối tạo ra gì?Muối tác dụng với dung dịch axít → muối mới + axit mới ĐK: Muối mới kết tủa hoặc axit mới yếu, dễ phân hủy, dễ bay hơi (H2CO3 → CO2 + H2O; H2SO3 → SO2 + H2O, H2S và HCl đăc dễ bay hơi) VD: BaCl2 + H2SO4 → BaSO4↓ + 2HCl CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2↑ + H2O Như vậy, tất cả các muối cacbonat (= CO3), muối sunfit (= SO3) đều ...nullĐiều kiện xảy ra phản ứng hóa học của muối - THCS Hùng Vươngthcshungvuong.vinhphuc.edu.vn › cau-lac-bo-hoa-hoc › dieu-kien-xay-ra-...null Kim loại tác dụng với muối tạo thành gì?Muối khi tác dụng với kim loại sẽ tạo thành muối mới và kim loại mới.nullMuối là gì? Phân loại, tính chất hóa học của muối và bài tập thực hành?luatminhkhue.vn › muoi-la-ginull Khi nào muối tác dụng với muối?- Điều kiện để phản ứng xảy ra: Cả hai muối tham gia phản ứng phải tan. Ít nhất một trong 2 muối mới tạo thành phải kết tủa.nullĐiều kiện để muối tác dụng với muối xảy ra phản ứng là gì - VietJackwww.vietjack.com › cong-thuc › dieu-kien-de-muoi-tac-dung-voi-muoi-xa...null Bazơ tác dụng với muối tạo ra gì?Bazơ + Muối → bazơ (mới) + Muối (mới)nullPhản ứng trao đổi – Wikipedia tiếng Việten.wikipedia.org › wiki › Vi:Phản_ứng_trao_đổinull |
