5 loài động vật thông minh nhất 2022 năm 2022

24 tháng 10 2022

Jasmin Fox-Skelly

B BC Future

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Năm 1879, nhà quý tộc và nhà khảo cổ nghiệp dư người Tây Ban Nha Marcelino Sanz de Sautuloa và con gái ông, Maria, lên đường khám phá một hang động gần ngôi nhà của gia đình họ ở Cantabria. 

Trong khi De Sautuola mò tìm trên mặt đất để kiếm các hiện vật tiền sử, Maria lang thang sâu hơn vào hang động. Đột nhiên cô tình cờ bắt gặp một trần hang mà trên đó được vẽ hàng chục bức tranh. Các bức vẽ khắc họa auroch, một loài bò đã tuyệt chủng từ lâu. Chúng được người Magdalenia vẽ từ 14.820 đến 13.130 năm trước.

Vào thời điểm đó, các học giả đã rất ngạc nhiên rằng những thành viên đầu tiên, từ thời nhân loại mới xuất hiện, đã có khả năng biểu đạt nghệ thuật, nhưng nguồn gốc nghệ thuật có từ trước đó lâu hơn nữa. Thật ra, nghệ thuật hoàn toàn có trước sự tồn tại của Homo sapiens (người thông minh).

Khoảng 51.000 năm trước, một người Neanderthal đã khắc hoa văn vào xương hươu trong một hang động ở Đức. Việc chạm khắc này được thực hiện vài nghìn năm trước khi người Homo sapiens xuất hiện ở châu Âu. 

Trong khi đó, 500.000 năm trước, Homo erectus, người thẳng đứng, giống người thậm chí còn nguyên thủy hơn, đã khắc các đường zig-zag trừu tượng vào một vỏ sò ở Java.

Những phát hiện này thách thức niềm tin rằng nghệ thuật là năng lực đặc biệt xuất phát từ người Homo sapiens, nhưng có lẽ không có gì ngạc nhiên khi các giống người khác có hứng khởi sáng tạo. Suy cho cùng, chúng ta biết rằng các giống người khác đã chế tạo và sử dụng công cụ, và thậm chí chôn cất người chết của họ.

Tuy nhiên, bạn có thể ngạc nhiên nếu biết có những loài trong thế giới động vật cũng trân trọng cái đẹp và năng khiếu nghệ thuật. 

Họa sỹ tinh tinh

Năm 2005, một bộ ba bức tranh của một con tinh tinh có tên là Congo đã được bán tại cuộc đấu giá với mức 18.122 đô la. Congo sinh năm 1954 tại Sở thú London, và khi nó ở đó, nó đã thu hút sự chú ý của nhà động vật học và nghệ sĩ Anh Desmond Morris. Morris đưa cho tinh tinh bút chì và một số tấm bìa và sửng sốt khi nó bắt đầu vẽ. Trong suốt cuộc đời mình, Congo đã tạo ra hơn 400 tác phẩm, một số bằng bút chì và một số khác bằng màu nước.

Mặc dù các tác phẩm của nó rất trừu tượng – nó không bao giờ vẽ những hình ảnh có thể nhận ra như chân dung hay phong cảnh - nó vẽ các tác phẩm một cách có chủ ý, và nếu tranh hay bút của nó bị lấy đi, nó la lên chí chóe cho đến khi được trả lại. 

Nếu nó cảm thấy đã hoàn thành một tác phẩm, nó sẽ không chịu chỉnh sửa gì hết. Hơn nữa, trong những năm qua, nó đã tiến bộ từ những nét vẽ và vệt màu nguệch ngoạc đến những tác phẩm được cân nhắc cẩn thận hơn. Người ta đồn Picasso sở hữu một bức tranh của Congo và treo nó trong xưởng của mình.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Những bức vẽ trong hang động của con người trong thuở mới hình thành nhân loại, chẳng hạn như Altamira tại Tây Ban Nha, cho thấy khát vọng sáng tạo nghệ thuật đã tồn tại từ trước khi nền văn minh nhân loại ra đời

Nhưng làm sao chúng ta có thể nói những bức vẽ do Congo vẽ thật sự là nghệ thuật? Voi nuôi nhốt đã được huấn luyện để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật, nhưng trong thế giới tự nhiên, chúng không hứng thú vẽ hoa hay tĩnh vật. Liệu tinh tinh có tìm thấy ý nghĩa hay mục đích của việc đặt bút lên giấy vẽ không?

Để hiểu liệu động vật thực sự có thể trân trọng hay sáng tạo nghệ thuật, chúng ta cần biết nghệ thuật thực sự là gì. Tuy nhiên định nghĩa của nó có nhiều khác biệt.

Mục đích thực tế

Có nhiều động vật tạo ra các cấu trúc phức tạp, nhưng gần như tất cả các tác phẩm đều phục vụ mục đích thực tế hơn là thẩm mỹ. Nhện dệt những cái mạng rối rắm trông đẹp với mắt người, nhưng đối với nhện thì nó lại là chiếc bẫy ruồi. Các kiến trúc sư tìm kiếm thiết kế sáng tạo táo bạo không cần tìm đâu xa hơn ngoài tổ ong đối xứng hoàn hảo, nhưng ong dùng nó để chứa ấu trùng, trữ mật ong và phấn hoa.

Tuy nhiên, một số sinh vật tạo ra các tác phẩm đẹp mà không có bất kỳ mục đích thực tế nào.

Năm 1995, các thợ lặn ngoài khơi Nhật Bản để ý thấy một loạt hoa văn hình học kỳ lạ được khắc vào đáy biển. Những ‘vòng cắt dưới nước’ này, như cách chúng được gọi, trải dài tới 2 mét, và vẫn còn là bí ẩn trong gần hai thập kỷ.

Vào năm 2011, các nhà khoa học đã tìm thấy sinh vật làm ra nó - một loài cá nóc Torquigener mới. Cá nóc đực vất vả tạo ra các vòng tròn này bằng cách vỗ vây khi bơi dưới đáy biển. Sau đó, nó gom cát mịn để giúp tác phẩm trông rực rỡ và có màu sắc sống động hơn. Cuối cùng, nó trang trí các rặng núi và thung lũng trong các vòng tròn bằng những mảnh vỏ sò.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Các bức tranh của Công cho thấy một số loài động vật không chỉ thích sáng tạo nghệ thuật mà còn xác định được khi nào việc sáng tạo đó hoàn tất

Các tác phẩm điêu khắc này mất tới 9 ngày mới tạo nên, và sau khi chúng được làm xong, cá nóc cái đến để kiểm tra. Nếu nó thích, nó sẽ đẻ trứng ở giữa vòng tròn để con đực thụ tinh.

Cho đến nay, không ai biết mục đích chức năng hay thích nghi nào của các vòng tròn này, điều đó cho thấy con cái chỉ đơn giản là bị thu hút bởi vẻ đẹp của các hình hình học này.

Hóa ra, cá nóc không phải là loài duy nhất tạo ra những tác phẩm điêu khắc thú vị như vậy.

Tổ lều sặc sỡ

Năm 1872, nhà thám hiểm Odoardo Beccari trở thành người châu Âu đầu tiên leo lên dãy núi Vogelkop ở New Guinea và gặp gỡ người của bộ lạc Arfak. 

Khi ở đó, ông quan sát thấy một loạt túp lều trang trí đẹp mắt trong rừng mà ông cho rằng do dân làng làm nên. 

Trước mỗi lều là cái vườn nhỏ trang trí bằng rêu và hơn một trăm đồ vật sặc sỡ gồm có hoa quả, hoa tươi, nấm và xương bọ cánh cứng.

Đáng chú ý là những cái lều xinh đẹp này hoàn toàn không do con người, mà là một loài chim - chính xác là chim tổ lều Vogelkop Garden, tạo nên. Kể từ đó, hơn 20 loài chim này đã được phát hiện ở Úc, New Guinea và các đảo gần đó. 

Trong mỗi trường hợp, các con đực dựng nên các cấu trúc được trang trí đẹp mắt, được gọi là tổ lều, để quyến rũ con cái. Các tổ lều này có những con đường cao với những thanh cây dày đặc bằng cỏ tranh được đan cùng rêu. Các con đường này mở ra các khu vực bằng phẳng hoặc các khoảng sân rộng lớn được trang trí bằng vỏ sò, quả sồi, trái cây tươi, hoa và thậm chí đôi khi là cánh bướm. 

Tổ lều nằm gần làng con người có thể được trang trí bằng các đồ vật như chìa khóa xe, đầu chai, bàn chải đánh răng, kính và răng giả. Một số loài chim tổ lều thậm chí còn trang trí tổ lều của chúng bằng trái cây bóp nát, than hoặc thậm chí bột giặt lấy cắp từ nơi ở của con người gần đó.

Những con cái kiểm tra những tổ lều này trước khi chọn cái nó yêu thích, nhưng chính xác nó đang muốn cái gì?

“Một khía cạnh là hình dạng và kích thước của con đường, cũng như số lượng đồ trang trí và sự tương phản thị giác giữa chúng,” John Endler, nhà sinh vật học tiến hóa và giáo sư danh dự tại Đại học Deakin ở Úc, cho biết.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

C him tổ lều thường tạo nên những tác phẩm gây ấn tượng, các nghiên cứu cho thấy

Các mô típ hình học thông thường và con đường cũng có thể tạo ra ảo ảnh quang học được gọi là góc nhìn ép buộc, có thể dùng để thu hút sự chú ý của con cái.

“Con đực cũng làm nên hình ảnh rõ trước mắt, bằng cách nhanh nhẹn di chuyển các vật thể đầy màu sắc trên khắp tầm nhìn của con cái để chúng nhanh chóng nhìn thấy nó và sau đó nó biến mất,” Endler nói.

“Tất cả những hiệu ứng thị giác thú vị này để thu hút và giữ cho con cái chú ý.”

Vậy điều này có chứng minh rằng chim tổ lều có khiếu thẩm mỹ hay không?

Chắc chắn những mỗi con chim tổ lều có sở thích và gu riêng về vật liệu và màu sắc. Mỗi vật thể đều được sắp đặt cẩn thận và chính xác, và nếu có cái nào bị di chuyển, những con chim sẽ đưa chúng trở lại vị trí ban đầu. Những con non dường như cũng học cách làm nên tổ lều hấp dẫn nhất, bằng cách hoặc là học từ sai lầm, hoặc xem những con chim nhiều kinh nghiệm làm. 

Chim tổ lều cũng bỏ nhiều thời gian và công sức để làm tổ lều của chúng và bảo vệ nó trước những con đực đối thủ.

Thưởng thức nghệ thuật

Mặc dù danh sách các loài sáng tạo nghệ thuật là tương đối ít, có thể nói rằng có những loài khác, dường như biết thưởng thức cái đẹp.

Năm 1995, một nhóm các nhà tâm lý học do Shigeru Watanabe, giáo sư tâm lý học từ Đại học Keio ở Tokyo, dẫn đầu đã chỉ ra rằng bồ câu có thể được dạy phân biệt các tác phẩm nghệ thuật của Claude Monet với tranh của Pablo Picasso.

Nghiên cứu sâu cho thấy cá koi có thể phân biệt nhạc của ca sĩ John Lee Hooker với nhạc của Johann Sebastian Bach. Cá vàng cũng có thể được dạy phân biệt Bach và Igor Stravinsky.

Tuy nhiên, điều này chỉ đơn giản cho thấy động vật có thể được huấn luyện để phân biệt các tác phẩm nghệ thuật. Nó không chứng minh rằng chúng trân trọng hay tận hưởng nghệ thuật.

Tuy nhiên, nghiên cứu riêng rẽ của Watanabe dường như cho thấy chim có thể thưởng thức nghệ thuật. Ông phát hiện rằng, khi được lựa chọn, chim sẻ Java thích đậu gần các bức tranh. Năm trong số bảy con chim sẻ ưu tiên tranh lập thể hơn là tranh ấn tượng, trong khi ba con trong số đó dường như thích tranh Nhật hơn tranh ấn tượng.

“Do chúng ta không thể hỏi động vật chúng có thích thú hay tận hưởng nghệ thuật không, trong tâm lý học thử nghiệm, chúng ta tìm kiếm một đặc tính gọi là củng cố,” Watanabe nói.

“Nếu một con vật làm gì đó để xem nghệ thuật hay nghe nhạc, thì nghệ thuật và âm nhạc đó phải có tính chất củng cố.”

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

DĐuôi công đóng vai trò quan trọng trong nghi lễ kết đôi với bạn tình

“Nhiều loài chim, động vật có vú và thậm chí là cá có thể phân biệt bức tranh hoặc bản nhạc khác nhau, nhưng ít con thấy chúng có tính củng cố.”

Lợi ích tiến hóa

Khỉ có thể là một trong số này. Con người thường thích hình ảnh đối xứng hơn là hình ngẫu nhiên, và hóa ra một số loài khỉ cũng vậy. 

Năm 1957, nhà sinh vật học người Đức Bernhard Rensch đã đưa cho những con khỉ capuchin những bìa cứng nhỏ hình vuông có hoa văn đối xứng, chẳng hạn đường song song hay hình vuông chồng nhau, hay ‘các mô típ bất thường có nội dung đen và trắng giống nhau’. 

Qua hàng trăm thử nghiệm, khỉ capuchin cho thấy chúng ưu tiên chọn bìa có mô típ. Rensch tin rằng điều này là do những con khỉ có khiếu thẩm mỹ cơ bản nhất định.

Một loài khác dường như biết trân trọng cái đẹp và thẩm mỹ là con công. Đuôi con công không giúp ích gì cho việc bay lượn. Cái đuôi nó to đến mức nó là gánh nặng để mang theo. Nó cũng có nhiều khả năng thu hút sự chú ý của thú ăn thịt. Tuy nhiên, nếu công đực muốn có hy vọng thu hút bạn tình thì nó phải đầu tư vào bộ lông rực rỡ, tốn công sức. Tại sao? Bởi vì công cái thấy nó gợi cảm. Sở thích đó mạnh đến mức nó là động lực tiến hóa chính ở loài công, khiến đuôi công theo thời gian trở nên lộng lẫy hơn.

Nhưng điều này vẫn không thực sự trả lời câu hỏi tại sao các con cái bị các vật thể có màu sắc rực rỡ hay các hình dạng đối xứng thu hút. Nó có thể giúp cho lợi ích tiến hóa gì?

Một cách giải thích là con người, khỉ và thậm chí là chim sẻ sẽ bị một số loại hình nghệ thuật thu hút bởi vì nó nhắc nhở về môi trường sống tự nhiên của chúng, hay vì nghệ thuật có thể làm vỏ bọc để chúng cảm thấy an toàn hơn.

“Những con chim sẻ của chúng tôi thích những bức tranh theo trường phái Ấn tượng hơn tranh lập thể nên chúng tôi có thể nói rằng chúng thích những bức tranh tự nhiên, nhưng cần nghiên cứu nhiều hơn để xác nhận điều này,” Watanabe nói.

Một giả thuyết khác cho rằng độ sáng trên đốm của con công, hoặc những tổ lều có màu sắc tinh vi, có thể là chỉ dấu về sức mạnh, hay ‘gene tốt’ ở con đực. 

Chim tổ lều đực bỏ nhiều thời gian để bảo vệ tổ lều của chúng trước những con đực khác, đồng thời tìm cách đánh cắp vật trang trí và phá hủy tổ lều của những con đực khác. 

Một nghiên cứu cho thấy trong 100 mảnh thủy tinh màu xanh được đặt trong tổ lều của một con đực yếu thế, 76 miếng đã được chuyển đến tổ lều của con đực thống trị trong một ngày. Điều đó cho thấy rằng những con chim tổ lều mạnh nhất và thích nghi nhất có thể tạo những tổ lều tốt nhất.

Tuy nhiên, mọi việc không dừng ở đó.

Một giả thuyết nữa là cá thể cái của một số loài có sở thích bẩm sinh về tương phản hình ảnh cao và màu sắc tươi sáng, do đó con đực đã tiến hóa để lợi dụng điều này bằng cách xây dựng những tổ lều ngày càng tinh vi hơn hoặc đầu tư vào bộ lông sáng,” Endler nói.

Đây là ý tưởng mang tính cách mạng, bởi vì nó cho thấy đó không chỉ là vấn đề về sự sống sót của cá thể thích nghi nhất. Nó đặt cho chúng ta câu hỏi – liệu sự trân trọng nghệ thuật, cái đẹp và thẩm mỹ của động vật (nhất là con cái) có thực sự là động lực tiến hóa hay không? 

Họ có thể không thể nói chuyện - ngoài hacker - nhưng động vật có thể không bị câm như bạn nghĩ đầu tiên.

Một loạt BBC mới có tên 'Super Smart Animal' nhìn vào khoa học đằng sau một số sinh vật thông minh nhất hành tinh.

Từ máy tính chơi khỉ cho đến những con chó trượt ván, nó đã có tất cả.

Vì vậy, chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ giúp bạn có tâm trạng bằng cách tập hợp một danh sách các động vật 'top 5' nhất xung quanh!

5 - Quạ

Chúng có thể không phải là con chim đẹp nhất trên bầu trời, nhưng những con quạ khá thông minh.

Các pháp sư có cánh thả hạt cứng xuống đường và thu thập thức ăn sau khi đi qua ô tô đã phá vỡ chúng.

4 - Octopus

Tám sinh vật chân này biết một hoặc hai điều về việc giữ an toàn khỏi nguy hiểm.

Họ đã được quay phim bằng vỏ dừa một nửa và sử dụng chúng làm nơi trú ẩn để bảo vệ chúng!

3 - Orang -Utans

Chỉ vì họ chọn sống trong cây chứ không phải nhà, điều đó không có nghĩa là họ ngu ngốc!

Sumatran Orang-Utans đã được nhìn thấy sử dụng lá làm giấy vệ sinh và lá lớn hơn như ô!

2) Cá heo

Cuộc sống có thể có một chút nhàm chán trong đại dương mở lớn.

Vì vậy, để giữ cho bản thân giải trí cá heo thường tạo nên các hoạt động và trò chơi ngày càng trở nên khó khăn hơn khi thời gian trôi qua.

1) Tinh tinh

Tám sinh vật chân này biết một hoặc hai điều về việc giữ an toàn khỏi nguy hiểm.

Họ đã được quay phim bằng vỏ dừa một nửa và sử dụng chúng làm nơi trú ẩn để bảo vệ chúng!

3 - Orang -Utans

Động vật thông minh số 1 là gì?

Động vật thông minh thứ 4 là gì?

Lợn có thông minh hơn chó không?

Động vật thông minh thứ 2 là gì?