Mụn nhọt nhỏ thường tự khỏi bằng cách vệ sinh tốt và các phương pháp điều trị tại nhà, chẳng hạn như chườm ấm. Tuy nhiên, nhọt lớn hoặc phức tạp, nhọt trên mặt hoặc cổ, nhọt mãn tính thường cần đến bác sĩ để dẫn lưu. Một số người cũng có thể cần dùng thuốc kháng sinh. Bài viết này thảo luận về nhọt là gì, thuốc kháng sinh nào có thể có hiệu quả, tại sao phải dùng thuốc kháng sinh đúng theo chỉ định, các mẹo chung khi dùng thuốc kháng sinh và các phương pháp điều trị bổ sung cho mụn nhọt.
Mụn nhọt là gì?
Nhọt là những vết loét đau, sưng, mềm phát triển dưới da do nhiễm vi khuẩn. Vi khuẩn gây ra hầu hết các loại nhọt, trong đó Staphylococcus aureus (tụ cầu) là loại thường dẫn đến nhọt nhất. Vi khuẩn tụ cầu thường sống trên bề mặt da và chỉ có xu hướng gây nhiễm trùng khi chúng xâm nhập vào cơ thể hoặc phát triển quá mức. Nhọt thường phát triển khi chứa đầy mủ, là hỗn hợp của da chết, tế bào miễn dịch và vi khuẩn. Khi nhọt đạt đến kích thước mà áp suất bên trong trở nên quá cao, nó thường sẽ vỡ ra, cho phép mủ và các chất bên trong thoát ra ngoài. Nhọt có thể có kích thước bất kỳ và xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, mặc dù chúng có xu hướng phát triển ở những vùng cơ thể có lông, đổ nhiều mồ hôi và dễ bị ma sát.
Thuốc kháng sinh nào có thể hiệu quả
Nhiều loại thuốc kháng sinh uống và bôi có thể giúp điều trị mụn nhọt. Bác sĩ sẽ xác định loại thuốc nào có nhiều khả năng có hiệu quả nhất đối với một người dựa trên một số yếu tố, chẳng hạn như:
- tuổi
- tình trạng bệnh lý hiện mắc
- các loại thuốc khác mà một người đang sử dụng hoặc đã thử
- dị ứng
- mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng
- tình trạng miễn dịch của một người
- các yếu tố nguy cơ liên quan đến thuốc
Vi khuẩn tụ cầu là nguyên nhân gây ra nhiều mụn nhọt. Một số loại vi khuẩn tụ cầu đã thích nghi để kháng lại một số loại kháng sinh, đặc biệt là các loại thuốc dựa trên methicillin. Một số nghiên cứu đã kết luận rằng việc dùng kháng sinh toàn thân (uống hoặc tiêm tĩnh mạch) dựa trên nonmethicillin sau khi bác sĩ rạch và dẫn lưu nhọt làm tăng khả năng hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác cho thấy kháng sinh toàn thân không có lợi sau khi rạch và dẫn lưu nhọt. Một số loại thuốc kháng sinh mà bác sĩ thường sử dụng nhất để điều trị mụn nhọt bao gồm:
- ceftaroline
- daptomycin
- oxacillin
- vancomycin
- telavancin
- tigecycline
Trong một số trường hợp hiếm hoi, bác sĩ có thể lấy một mẫu mủ từ nhọt và gửi đến phòng thí nghiệm. Tại đó, các kỹ thuật viên sẽ phân tích để xác định loại vi khuẩn cụ thể nào đang gây ra nhọt. Bác sĩ có thể yêu cầu thông tin này nếu:
- điều trị tiêu chuẩn không có hiệu quả
- nhiễm trùng huyết (một bệnh nhiễm trùng máu) là một khả năng
- người bệnh bị dị ứng với một số loại kháng sinh hoặc không đáp ứng tốt với chúng
- có nguy cơ vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh
- có nhiều nhọt, hoặc chúng tái phát
- người bị suy yếu hệ thống miễn dịch
Biết loại vi khuẩn cụ thể nào đang gây nhiễm trùng nhọt thường giúp điều trị hiệu quả hơn.
Tại sao phải dùng cả đợt kháng sinh
Điều cực kỳ quan trọng là phải uống thuốc kháng sinh theo đúng đơn thuốc và hoàn thành toàn bộ liệu trình, ngay cả khi các triệu chứng biến mất. Không dùng hết liệu trình kháng sinh theo quy định sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng trở lại. Nó cũng làm tăng nguy cơ vi khuẩn gây nhiễm trùng trở nên kháng thuốc kháng sinh. Những người bị nhiễm tụ cầu nên đặc biệt cẩn thận, vì một số loài tụ cầu đã kháng kháng sinh.
Bác sĩ có thể kê một trong một số loại thuốc kháng sinh có thể giúp điều trị mụn nhọt. Thông thường, các loại kháng sinh phổ biến và hiệu quả nhất không dựa trên methicillin, nhưng bác sĩ sẽ quyết định loại kháng sinh hoặc phương pháp điều trị khác thích hợp nhất. Một số người có thể kiểm soát nhọt bằng các biện pháp khắc phục tại nhà và một số nhọt có thể tự khỏi. Trong những trường hợp khác, mọi người có thể cần trợ giúp y tế và yêu cầu bác sĩ dẫn lưu nhọt và kê đơn thuốc kháng sinh. Tốt nhất bạn nên trao đổi với bác sĩ về tình trạng nhọt nặng, từng đám, có các triệu chứng kèm theo. Mọi người cũng nên nói chuyện với bác sĩ nếu nhọt không hoàn toàn lành sau khi hoàn thành một đợt kháng sinh.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Điều gì gây nên nhọt đinh trên da?
Mụn nhọt ở mông là tình trạng khá phổ biến, gây ra nhiều khó chịu và bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày nhưng không phải ai cũng mạnh dạn đến bác sĩ để điều trị sớm. Lâu dần, tình trạng mụn nhọt ở mông sẽ trở nên nặng nề hơn với nhiều biến chứng nguy hiểm.
Mông là vùng da được che chắn khá kín trên cơ thể, vì vậy khi da mông tiết mồ hôi sẽ tồn đọng lại, các tế bào chết và bụi bẩn tích tụ trên da không thoát ra được có thể dẫn đến bí tắc lỗ chân lông, đây chính là điều kiện thuận lợi để mụn nhọt ở mông phát triển. Đặc biệt, da ở vùng mông thường xuyên bị cọ xát với quần áo bó sát, từ đó gây tổn thương và hình thành nhọt.
Bên cạnh đó, nguyên nhân mụn nhọt ở mông còn được biết đến là do:
- Mắc các bệnh về da: Một số bệnh như viêm nang lông, dày sừng nang lông (những nốt sần sùi, thô ráp nhỏ trên mông), áp xe da (mụn nhọt lớn, đau và mọc thành từng cụm)... là những nguyên nhân khiến da vùng mông dễ bị mụn nhọt. Trong đó nguyên nhân mụn nhọt ở mông chủ yếu nhất là viêm nang lông, khi những lỗ chân lông bị kích ứng sẽ trở nên đỏ và sưng, đôi khi có đầu trắng kèm theo đau hoặc ngứa. Viêm nang lông không chỉ gây mụn nhọt ở mông mà còn có thể gây mụn ở bất kỳ vùng nào trên cơ thể. Viêm nang lông có thể là do quần áo ma sát lên da, chất liệu của quần áo như nilon hay polyester gây tích tụ mồ hôi.
- Do thay đổi nội tiết tố: Nữ giới là đối tượng dễ bị nhọt ở mông nhiều hơn so với nam giới do nội tiết tố ở nữ giới dễ bị thay đổi liên tục trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc trong giai đoạn mang thai. Làn da ở vùng mông tương đối dày, vì vậy khi nội tiết tố biến động sẽ làm cho tuyến dầu tại đây hoạt động mạnh hơn, lỗ chân lông bị quá tải hình thành mụn.
- Do thói quen ăn uống: Thói quen ăn thức ăn cay nóng, thực phẩm nhiều chất bảo quản khiến chức năng gan suy giảm, dẫn đến việc đào thải độc tố ra ngoài kém hơn, điều này có thể gây ra tình trạng mụn nhọt ở mông. Mặt khác, việc tiêu thụ quá nhiều đường, tinh bột hoặc sữa sẽ làm tăng nguy cơ bị mụn nhọt ở mông.
- Vệ sinh vùng da mông không sạch sẽ: Mặc quần áo ướt hay dính mồ hôi hay không thay quần lót thường xuyên... này sẽ khiến lỗ chân lông tại vùng da mông bị bít tắc do các chất bẩn và mồ hôi, từ đó gây ra mụn nhọt ở mông.
- Do thao tác tẩy lông, cạo lông: Tẩy lông và cạo lông không đúng cách sẽ khiến da bị tổn thương dẫn đến viêm nhiễm rồi sinh ra mụn nhọt.
- Do áp lực tác động lên mông: Vùng mông là vùng da thường xuyên bị tì đè do ngồi lâu cũng là nguyên nhân mụn nhọt ở mông.
- Do di truyền: Nghe có vẻ vô lý nhưng các bác sĩ cho rằng những ai có bố mẹ hay bị mụn nhọt ở mông thì họ cũng có khả năng gặp phải vấn đề tương tự ở bất kỳ vùng da nào, đặc biệt là ở mông.
- Áp lực: Căng thẳng (stress) rất dễ khiến cơ thể bị rối loạn ở một số chức năng, thậm chí là mất ngủ, điều đó rất dễ gây nổi mụn ở bất kỳ đâu, không ngoại trừ ở mông.
Khi mụn nhọt ở mông mới xuất hiện sẽ trông rất giống với mụn trứng cá, thường có nhân và mụn trắng bên trong, nếu vô tình tác động mạnh thì mụn nhọt sẽ vỡ ra, gây tấy đỏ, thường có mủ và cảm giác ngứa rát rất khó chịu. Nếu không được xử lý sớm, vết mụn nhọt này sẽ bị chai cứng, thâm đen, gây đau nhức và gây mất thẩm mỹ.
XEM THÊM: Mọc mụn trong tai gây đau nhức có sao không?
Viên nang lông có thể gây tình trạng mụn nhọt ở mông
Khi người bị mụn nhọt ở mông thường xuyên phải ngồi nhiều, nốt mụn sẽ bị chèn ép, mưng mủ và ngày càng sưng to, gây đau đớn cho người mắc phải. Lúc này việc chích nặn tự ý tại nhà là vô cùng nguy hiểm, có thể gây nhiễm trùng hoặc mất nhiều máu. Vì vậy, khi mụn nhọt sưng to và gây nhiều đau đớn, bệnh nhân hãy đến bệnh viện để kiểm tra, tìm hiểu tác nhân và xử lý ngay.
Nếu mụn nhọt ở mông đang sưng đỏ, chưa quá đau đớn hoặc do bệnh nhân chưa thể đến viện để chích rạch, một số biện pháp khắc phục tại nhà có thể tham khảo tạm thời (trong thời gian đợi nhọt chín hẳn để đến cơ sở y tế chích lấy cồi):
- Sử dụng cồn iod 3-5% bôi lên nốt mụn nhọt sau khi đã vệ sinh sạch vùng mông;
- Hạn chế ngồi, đè nốt mụn nhọt lên bề mặt cứng;
- Không dùng tay sờ lên mụn vì điều này sẽ làm đầu mụn bị chai;
- Sau vài ngày, nếu mụn mưng mủ tạo ngòi sẽ vỡ ra, lúc này bệnh nhân có thể nặn mụn ra ngoài và bôi thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, tốt nhất vẫn nên đến bệnh viện khám để được chích lấy cồi triệt để hoặc để bác sĩ kê thêm kháng sinh đường uống/tiêm phù hợp.
Đối với mụn nhọt ở mông chưa gây cảm giác đau nhức, khó chịu và chưa ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, bệnh nhân cần có biện pháp điều trị đúng cách để đẩy nhanh tốc độ lành mụn nhọt và hạn chế biến chứng. Một số thuốc sát trùng được bác sĩ khuyên dùng:
- Thuốc sát trùng Betadine;
- Dung dịch sát khuẩn rivanol 1% hoặc nitrat bạc 1%;
- Cồn lode 3%;
- Nước muối sinh lý;
- Fucidin;
- Eosine;
- Sản phẩm trị mụn chứa axit salicylic.
- Thuốc có thành phần Benzoyl Peroxide.
Tuy nhiên, tốt hơn hết người bệnh vẫn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Kể cả trong một số trường hợp mụn nhọt ở mông còn nhẹ, bác sĩ cũng có thể kê thêm kháng sinh đường uống tùy thuộc vào tình trạng nhọt, kèm theo các loại vitamin B và C. Đối với thuốc kháng sinh, bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý mua và sử dụng thuốc vì sẽ gây ra tình trạng kháng thuốc.
Lưu ý, đối với các loại mụn nhọt ở mông có mủ, sưng to, có ngòi vàng hoặc ngòi trắng, gây ra đau nhức, ngứa ngáy dữ dội hoặc đã chai sần lâu năm thì không nên áp dụng cách thức chữa trị dân gian truyền miệng để tránh tình trạng mụn nghiêm trọng hơn.
Người bị mụn nhọt ở mông cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
- Tắm ngay sau khi tập thể dục:
Sau khi tập thể dục khoảng 20 – 30 phút cần tắm rửa sạch sẽ để loại bỏ mồ hôi, dầu thừa và bụi bẩn ngoài da. Tắm còn giúp lỗ chân lông luôn được thông thoáng và hạn chế nổi mụn hơn.
Mặc quần áo tập ướt đẫm mồ hôi là yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện mụn nhọt ở mông nên dù không tắm ngay sau khi tập, chỉ cần thay quần áo khô ráo vẫn tốt hơn bận quần áo ướt mồ hôi.
Nếu vẫn lo lắng về việc bôi kem dưỡng da làm lỗ chân lông tắc trầm trọng, chúng ta có thể dùng các sản phẩm dưỡng da có axit lactic. Loại axit này sẽ vừa giúp cấp nước cho da, vừa giúp tẩy tế bào chết. Khi da đủ ẩm sẽ ngăn ngừa được tình trạng dày sừng nang lông và giảm nguy cơ mọc mụn nhọt ở mông.
Tẩy tế bào chết là bước quan trọng khi muốn chữa bất cứ loại mụn nào. Tốt nhất, bạn hãy chọn và dùng các sản phẩm tẩy tế bào da chết có chứa axit glycolic vì nó có thể giúp điều trị mụn nhọt ở mông nhờ vào khả năng giữ cho lỗ chân lông thông thoáng.
Cần ưu tiên những loại đồ lót bằng cotton giúp da thông thoáng hơn, hạn chế quần áo quá bó sát để giảm ma sát lên da.
Chà xát mạnh hay dùng sản phẩm tẩy da chết quá mạnh khiến tình trạng viêm nang lông nghiêm trọng thêm và tăng nguy cơ gây mụn. Do đó, cần nhẹ nhàng khi kỳ cọ vùng da mông nhạy cảm và lựa chọn sản phẩm tẩy tế bào chết nhẹ nhàng.
- Tránh những món ăn gây mụn:
Để hạn chế mụn nhọt ở mông, chúng ta cần tránh những món ăn chứa nhiều dầu mỡ, món ăn quá ngọt hay quá cay. Bên cạnh đó, bạn cũng nên duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, có nhiều rau xanh, trái cây và hoạt động thể chất thường xuyên.
Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm được nhiều thông tin sức khỏe, kiến thức dinh dưỡng, làm đẹp để chăm sóc cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM: