0
TRƯỜNG ĐẠ
I H
ỌC SƯ PHẠ
M K
Ỹ
THU
Ậ
T THÀNH PH
Ố
H
Ồ
CHÍ MINH KHOA CÔNG NGH
Ệ
HÓA H
Ọ
C VÀ TH
Ự
C PH
Ẩ
M B
Ộ
MÔN CÔNG NGH
Ệ
HÓA H
Ọ
C
THÍ NGHI
Ệ
M HÓA LÝ
TPHCM - 2018
1
BÀI 1: CÂN BẰNG LỎNG – LỎNG
I.
YÊU C
Ầ
U:
Sinh viên c
ầ
n n
ắ
m v
ữ
ng các v
ấn đề
tr
ọng tâm sau đây:
N
ắm đượ
c nguyên t
ắ
c c
ủa phương pháp đa nhiệ
Hi
ểu đượ
c khái ni
ệ
m nhi
ệt độ
hòa tan t
ớ
i h
ạ
Kh
ảo sát được độ
tan c
ủ
a hai ch
ấ
t l
ỏ
ng hòa tan h
ạ
n ch
ế
vào nhau (phenol
–
nướ
c).
Thi
ế
t l
ập đượ
c gi
ản đồ
pha “nhiệt độ
- thành ph
ần” củ
a h
ệ
.
N
ắ
m v
ữ
ng qui t
ắc đò
n b
ẩ
II.
LÝ THUY
Ế
T
Xét h
ệ
phenol
–
nướ
c
ở
nhi
ệt độ
c
ố
đị
nh. Khi thêm d
ần phenol vào nước thì lúc đầu phenol hòa tan hoàn toàn trong nướ
c, h
ệ
t
ạ
o thành m
ộ
t pha duy nh
ất (đồ
ng th
ể
). N
ế
u ti
ế
p t
ụ
c cho phenol vào t
ớ
i m
ộ
t n
ồng độ
nào đó, nó không tan nữ
a và h
ệ
phân ra làm hai l
ớ
p (pha): l
ớp phenol bão hòa nướ
c (
ở
dướ
- và l
ớp nướ
c bão hòa phenol (
ở
trên). Hai l
ớ
p ch
ấ
t l
ỏng này đượ
c g
ọ
i là liên h
ợ
p nhau, khi l
ắ
c m
ạ
nh thì tr
ộ
n l
ẫn vào nhau gây đụ
- Hình 1
2
Ở
m
ỗ
i nhi
ệt độ
, s
ự
hòa tan c
ủa phenol trong nướ
c và c
ủ
a
nướ
c trong phenol có giá tr
ị
xác đị
nh. Khi nhi
ệt độ
tăng, độ
tan l
ẫn tăng. Đồ
th
ị
bi
ể
u di
ễ
n
ảnh hưở
ng c
ủ
a nhi
ệt độ
t
ới độ
tan l
ẫ
n (gi
ản đồ
nhi
ệt độ
- thành ph
ầ
- có d
ạng như hình 1
aK và bK l
ần lượ
t bi
ể
u di
ễ
n
ảnh hưở
ng c
ủ
a nhi
ệt độ
đến độ
tan c
ủ
a phenol tr
ong nướ
c (l
ớp nướ
- và c
ủa nướ
c trong phenol (l
ớ
p phenol).
K là điể
m hòa tan t
ớ
i h
ạ
n, t
ại đó thành phầ
n c
ủ
a hai pha b
ằ
ng nhau. T
C
đượ
c g
ọ
i là
nhi
ệt độ
hòa tan t
ớ
i h
ạ
n
. Đườ
ng cong aKb chia gi
ản đồ
thành hai mi
ề
n, mi
ề
n trong (gh
ạ
ch chéo)
ứ
ng v
ớ
i h
ệ
d
ị
th
ể
(hai pha); mi
ề
n ngoài là h
ệ
đồ
ng th
ể
. Có th
ể
thi
ế
t l
ậ
p gi
ản đồ
“
nhi
ệt độ
- thành ph
ầ
n
” bằ
ng hai cách:
a)
Phương pháp đẳ
ng nhi
ệ
t
Gi
ữ
nhi
ệt độ
c
ủ
a h
ệ
không đổi, thay đổ
i thành ph
ầ
n c
ủ
a h
ệ
(ch
ẳ
ng h
ạ
n thêm d
ầ
n
phenol vào nước). xác định điể
m h
ệ
chuy
ể
n t
ừ
đồ
ng th
ể
sang d
ị
th
ể
và ngượ
c l
ạ
- L
ắ
c m
ạ
nh l
ọ
đừ
ng hai ch
ấ
t l
ỏ
ng này r
ồi ngâm trong bình điề
u nhi
ệt đã cố
đị
nh nhi
ệ
t
độ, cho đế
n khi phân hoàn toàn thành hai pha (l
ớp). Sau đó phân tích định lượ
ng hai pha này.
b)
Phương pháp đa nhiệ
t
V
ớ
i h
ỗ
n h
ợ
p có thành ph
ầ
n m ch
ẳ
ng h
ạ
n n
ằ
m trong vùng d
ị
th
ể
(h
ệ
v
ẫn đụ
- (Hình 1
), tăng dầ
n nhi
ệt độ. Đế
n nhi
ệt độ
T thì h
ỗ
n h
ợ
p v
ẫ
n còn trong. Nhi
ệt độ
ti
ế
p t
ụ
c
tăng, hỗ
n h
ợ
p v
ẫ
n trong. V
ậy căn cứ
vào nhi
ệ
t d
ộ
b
ắt đầ
u trong hay b
ắt đầu đục để
xác định điểm b’.
Làm thí nghi
ệ
m v
ớ
i nh
ữ
ng h
ỗ
n h
ợ
p có thành ph
ầ
n khác nhau s
ẽ
xác định đượ
c
đườ
ng cong aKb.
III.
TH
Ự
C NGHI
Ệ
M
1.
D
Ụ
NG C
Ụ
VÀ HÓA CH
Ấ
T D
ụ
ng c
ụ
S
ố
lượ
ng Hóa ch
ấ
t S
ố
lượ
ng
Ố
ng ngi
ệ
m l
ớ
n
Đũa khuấ
y vòng Nút cao su Becher 500 mL Becher 100 mL Nhi
ệ
t k
ế
rượ
u 100
C 11 02 02 02 02 04 02 Phenol l
ỏ
ng (nguy hi
ể
m gây b
ỏ
ng da: r
ử
a th
ậ
t nhi
ều nướ
c n
ế
u b
ị
phenol bám vào da.