0 TRƯỜNG ĐẠ I H ỌC SƯ PHẠ M K Ỹ THU Ậ T THÀNH PH Ố H Ồ CHÍ MINH KHOA CÔNG NGH Ệ HÓA H Ọ C VÀ TH Ự C PH Ẩ M B Ộ MÔN CÔNG NGH Ệ HÓA H Ọ C THÍ NGHI Ệ M HÓA LÝ TPHCM - 2018 1 BÀI 1: CÂN BẰNG LỎNG – LỎNG I. YÊU C Ầ U: Sinh viên c ầ n n ắ m v ữ ng các v ấn đề tr ọng tâm sau đây: N ắm đượ c nguyên t ắ c c ủa phương pháp đa nhiệ Hi ểu đượ c khái ni ệ m nhi ệt độ hòa tan t ớ i h ạ Kh ảo sát được độ tan c ủ a hai ch ấ t l ỏ ng hòa tan h ạ n ch ế vào nhau (phenol – nướ c). Thi ế t l ập đượ c gi ản đồ pha “nhiệt độ - thành ph ần” củ a h ệ . N ắ m v ữ ng qui t ắc đò n b ẩ II. LÝ THUY Ế T Xét h ệ phenol – nướ c ở nhi ệt độ c ố đị nh. Khi thêm d ần phenol vào nước thì lúc đầu phenol hòa tan hoàn toàn trong nướ c, h ệ t ạ o thành m ộ t pha duy nh ất (đồ ng th ể ). N ế u ti ế p t ụ c cho phenol vào t ớ i m ộ t n ồng độ nào đó, nó không tan nữ a và h ệ phân ra làm hai l ớ p (pha): l ớp phenol bão hòa nướ c ( ở dướ
ớp nướ c bão hòa phenol ( ở trên). Hai l ớ p ch ấ t l ỏng này đượ c g ọ i là liên h ợ p nhau, khi l ắ c m ạ nh thì tr ộ n l ẫn vào nhau gây đụ
 2 Ở m ỗ i nhi ệt độ , s ự hòa tan c ủa phenol trong nướ c và c ủ a nướ c trong phenol có giá tr ị xác đị nh. Khi nhi ệt độ tăng, độ tan l ẫn tăng. Đồ th ị bi ể u di ễ n ảnh hưở ng c ủ a nhi ệt độ t ới độ tan l ẫ n (gi ản đồ nhi ệt độ - thành ph ầ
ạng như hình 1 aK và bK l ần lượ t bi ể u di ễ n ảnh hưở ng c ủ a nhi ệt độ đến độ tan c ủ a phenol tr ong nướ c (l ớp nướ
ủa nướ c trong phenol (l ớ p phenol). K là điể m hòa tan t ớ i h ạ n, t ại đó thành phầ n c ủ a hai pha b ằ ng nhau. T C đượ c g ọ i là nhi ệt độ hòa tan t ớ i h ạ n . Đườ ng cong aKb chia gi ản đồ thành hai mi ề n, mi ề n trong (gh ạ ch chéo) ứ ng v ớ i h ệ d ị th ể (hai pha); mi ề n ngoài là h ệ đồ ng th ể . Có th ể thi ế t l ậ p gi ản đồ “ nhi ệt độ - thành ph ầ n ” bằ ng hai cách: a) Phương pháp đẳ ng nhi ệ t Gi ữ nhi ệt độ c ủ a h ệ không đổi, thay đổ i thành ph ầ n c ủ a h ệ (ch ẳ ng h ạ n thêm d ầ n phenol vào nước). xác định điể m h ệ chuy ể n t ừ đồ ng th ể sang d ị th ể và ngượ c l ạ
ắ c m ạ nh l ọ đừ ng hai ch ấ t l ỏ ng này r ồi ngâm trong bình điề u nhi ệt đã cố đị nh nhi ệ t độ, cho đế n khi phân hoàn toàn thành hai pha (l ớp). Sau đó phân tích định lượ ng hai pha này. b) Phương pháp đa nhiệ t V ớ i h ỗ n h ợ p có thành ph ầ n m ch ẳ ng h ạ n n ằ m trong vùng d ị th ể (h ệ v ẫn đụ
), tăng dầ n nhi ệt độ. Đế n nhi ệt độ T thì h ỗ n h ợ p v ẫ n còn trong. Nhi ệt độ ti ế p t ụ c tăng, hỗ n h ợ p v ẫ n trong. V ậy căn cứ vào nhi ệ t d ộ b ắt đầ u trong hay b ắt đầu đục để xác định điểm b’. Làm thí nghi ệ m v ớ i nh ữ ng h ỗ n h ợ p có thành ph ầ n khác nhau s ẽ xác định đượ c đườ ng cong aKb. III. TH Ự C NGHI Ệ M 1. D Ụ NG C Ụ VÀ HÓA CH Ấ T D ụ ng c ụ S ố lượ ng Hóa ch ấ t S ố lượ ng Ố ng ngi ệ m l ớ n Đũa khuấ y vòng Nút cao su Becher 500 mL Becher 100 mL Nhi ệ t k ế rượ u 100 C 11 02 02 02 02 04 02 Phenol l ỏ ng (nguy hi ể m gây b ỏ ng da: r ử a th ậ t nhi ều nướ c n ế u b ị phenol bám vào da. |
