-Thực ra không có một phương pháp dự báo lại đóng vai trò “kép” như phương pháp chuyên giaó thể coi đây là phương pháp mang là 1/2 khoa học và 1/2 là nghệ thuật và là phương pháp ra đời sớm nhất và lâu đời nhất. Phương pháp chuyên gia đặc biệt thích hợp để dự báo trong trường hợp sau đây: 1, Đối tượng dự báo thiếu thông tin, thiếu thống kê đầy đủ toàn diện và đáng tin cậy về hình thức biểu hiện trong thực tế của quy luật vận động của đối tượng đánh giá, dự báo trong quá khứ và hiện tại. 2, Đối tượng dự báo thiếu hoặc không có cơ sở lý luận thực tiễn chắc chắn bảo đảm cho việc mô tả quy luật vận động của đối tượng bằng cách sử dụng các phương pháp giải thích thực nghiệm và mô hình toán học nói chung. 3, Đối tượng dự báo có độ bất định lớn ,độ tin cậy thấp về hình thức thể hiện ,về chiều hướng biến thiên về phạm vi bao hàm quy mô và cơ cấu. 4, Đối tượng dự báo chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố, phần lớn là các nhân tố rất khó lượng hóa ,đặc biệt là các nhân tố thuộc về tâm lý xã hội( thị hiếu, thói quen ,lối sống ,đặc điểm dân cư ...)hoặc tiến bộ kỹ thuật( phát minh và ứng dụng ”mốt” mới xuất hiện...) .Vì vậy trong quá trình phát triển của mình đối tượng tự báo có nhiều đột biến về quy mô và cơ cấu mà nếu không nhờ đến tài nghệ của chuyên gia thì mọi sự mô phỏng điều trở nên vô nghĩa. 5, Khi sự dự báo dài hạn và siêu dài hạn thì phương pháp chuyên gia đặc biệt phát huy ưu điểm của mình (các pháp khác không tính đến sự thay đổi lớn của phát minh ứng dụng khoa học kỹ thuật). 6, Phương pháp chuyên gia áp dụng tốt trong trường hợp xác định vấn đề xuất phát và các mục tiêu cơ bản của một chương trình nghiên cứu hoặc của đề tài lớn. 7, Trong hoàn cảnh cấp bách với khoảng thời gian ngắn mà phải lựa chọn một phương án quan trọng người ta cũng sử dụng phương pháp chuyên gia. 8,Áp dụng đối tượng dự báo là hoàn toàn mới mẻ (ngành mới), không chịu ảnh hưởng của chuỗi số liệu lịch sử ,mà chịu ảnh hưởng của phát minh khoa học. *Nhược điểm: -Có thể kiến thức chuyên gia chia sẻ không còn cập nhật. -Ý kiến của chuyên gia nhiều khi chỉ là kinh nghiệm ,có thể bị chi phối bởi các nhân tố (thái độ,tình cảm...). -Phương pháp chuyên gia khi sử dụng cần phải kết hợp với các phương pháp dự báo khác, để có thể lựa chọn phương án tối ưu làm kết quả.Mặt khác trong nhiều trường hợp người ta dùng phương pháp chuyên gia để biện luận-hiệu chỉnh kết quả các phương pháp dự báo khác. -Nhược điểm vốn có của phương pháp chuyên gia là tính khách quan bị hạn chế. Các đánh giá thường bị các yếu tố tâm lý ,bản lĩnh chuyên gia chi phối .Do đó ,một nguyên tắc bất di bất dịch trong quá trình trưng cầu phải dấu tên chuyên gia. -Phương pháp chuyên gia đòi hỏi phải xây dựng cho kỳ được nhóm chuyên gia theo từng vấn đề của đối tượng dự báo (thỏa mãn cả về yêu cầu của số lượng, chất lượng, cơ cấu ),thích hợp với từng loại hình doanh nghiệp, từng ngành ,từng lĩnh vực, từng cấp và từng địa bàn. 1- Phương pháp phòng thí nghiệm: Phương pháp này được sử dụng trong trường hợp các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật cơ bản cũng đồng thời cũng là các thôngsố về chất lượng tiêu dùng của sản phẩm Phương pháp này được tiến hành trong PTN với thiết bị Phương pháp đòi hỏi nhiều chi phí và không phải ai củng thực hiện được PPPTN được thực hiện bằng các cách như: PP đo & PP phân tích hóa lý 2- Phương pháp ghi chép: PP này dựa trên các thông tin thu được bằng cách đếm các biến số nhất định, các vật thể, các chi phí. Ví dụ: Số hư hỏng khi thử nghiệm sản phẩm 3- Phương pháp tính toán:PP dựa trên việc sử dụng các thông tin nhận được nhờ các mối quan hệ lý thuyết hay nội suy. PP này sử dụng chủ yếu để xác định một số chỉ tiêu ở giai đoạn thiết kế. Ví dụ: Các chỉ tiêu năng suất, tuổi thọ, … 4- Phương pháp cảm quan:PP dựa trên việc sử dụng các thông tin thu được nhờ phân tích các cảm giác của các cơ quan thụ cảm: thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác, vị giác. PP này dùng phổ biến để xác định giá trị các chỉ tiêu chất lượng thực phẩm và một số chỉ tiêu thẩm mỹ như mùi, vị. PP này phụ thuộc nhiều vào trình độ, kinh nghiệm, thói quen của chuyên gia giám định è Mang tính chủ quan è Ít chính xác, đơn giản, rẻ, nhanh 5- Phương pháp xã hội học:Xác định bằng cách đánh giá chất lượng thông qua sự thu thập thông tin và xử lý ý kiến khách hàng bằng các phiếu trưng cầu ý kiến khách hàng. 6- Phương pháp chuyên gia: PP dựa trên các kết quả của các PP thí nghiệm, PP cảm quan, tổng hợp, xử lý và phân tích ý kiến chuyên gia rồi tiến hành cho điểm. PP này được chú ý trong thương mại của nhiều nước trên thế giới PP này có độ tin cậy khá cao và phạm vi áp dụng được mở rộng PPCG được sử dụng trong nhiều trường hợp, khi mà không thể sử dụng các phương pháp khác khách quan hơn hoặc nếu dùng thì không kinh tế, không có đầy đủ số liệu. Đại đa số các trường hợp đó là trong lĩnh vực |
