Sau khi tiêm vắc xin thì cơ thể sẽ tạo ra kháng thể chống lại COVID-19. Vì vậy sau khi tiêm vắc xin thì kết quả xét nghiệm nhanh kháng thể (loại xét nghiệm lấy máu để xét nghiệm) sẽ bị ảnh hưởng. Kết quả loại xét nghiệm sinh học phân tử (RT-PCR) hoặc xét nghiệm nhanh kháng nguyên (loại xét nghiệm lấy bệnh phẩm từ họng mũi, mũi hay họng) không bị ảnh hưởng. Trong thời gian gần đây, Bệnh viện nhận được một số câu hỏi liên quan đến vấn đề là tại sao sau khi tiêm vắc-xin về một vài ngày thì có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19, vậy tiêm vắc-xin liệu có làm xét nghiệm Covid-19 ra kết quả dương tính hay không? Nay, bệnh viện trả lời thắc mắc và chia sẻ thông tin cùng quý khách hàng, người bệnh, người nhà người bệnh như sau: Đầu tiên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về việc sản xuất ra vắc-xin như thế nào? Có một số cách để tạo ra vắc-xin. Một cách phổ biến là vô hiệu hóa vi-rút. Ví dụ như vắc-xin ngừa viêm não do bọ ve (Tick-borne encephalitis-TBE) và vi-rút viêm gan A (Hepatitis A Virus-HAV). Vắc-xin cũng có thể được tạo ra từ các vi-rút rất yếu, ví dụ như vắc-xin phối hợp chống lại bệnh sởi, quai bị và rubella (MPR) hoặc vắc-xin phòng bệnh sốt vàng da. Hầu hết các vắc-xin vi-rút mới được sản xuất ngày nay chỉ chứa thành phần vi-rút mà chúng ta muốn kích thích phản ứng miễn dịch chống lại nó, thay vì sử dụng toàn bộ vi-rút. Chúng ta gọi đó là vắc-xin tiểu đơn vị. Các nhà sản xuất thường nhắm đến loại protein được tìm thấy trên bề mặt của vi-rút. Các vắc-xin tiểu đơn vị thường được sản xuất bằng kỹ thuật di truyền và bằng cách sản xuất protein trong nuôi cấy tế bào trong phòng thí nghiệm. Các loại vắc-xin tiểu đơn vị dựa trên protein đã có mặt trên thị trường từ lâu là vắc-xin vi-rút gây u nhú ở người (Human papillomavirus - HPV) có thể gây ung thư cổ tử cung và vi-rút viêm gan B (Hepatitis B Virus-HBV). Cả hai loại vắc-xin này đều là những vắc-xin rất hiệu quả và thành công trong việc cứu sống con người. Một ví dụ khác về vắc-xin tiểu đơn vị là vắc-xin chống lại bệnh cúm mùa. Đối với SARS-CoV-2, protein bề mặt chính được gọi là protein S và tất cả các vắc-xin Covid-19 hiện có đều nhằm mục đích kích thích cơ thể tạo ra kháng thể chống lại protein S này. Các protein bề mặt của vi-rút đặc biệt quan trọng vì nó là mục tiêu cho các kháng thể trung hòa giúp cho cơ thể tiêu diệt vi-rút và lành bệnh. Hiện chưa có vắc-xin tủy xương dựa trên protein được chấp thuận để chống lại Covid-19, nhưng chúng có thể sẽ sớm ra mắt. Kết quả từ các thử nghiệm lâm sàng của vắc-xin tủy xương dựa trên protein đã cho thấy hiệu quả bảo vệ rất cao. Một cách mới hơn và nhanh hơn để sản xuất vắc-xin tiểu đơn vị là sản xuất ra RNA thông tin (mRNA). RNA thông tin đóng vai trò như một khuôn mẫu hướng dẫn để cơ thể sản xuất một loại protein, ví dụ như protein S chống lại SARS-CoV-2. Ưu điểm chính của công nghệ mRNA là có thể sản xuất nhanh chóng số lượng lớn, cần thiết để đáp ứng nhu cầu cấp bách trong đại dịch. Các sợi mRNA của vắc-xin được đóng gói bằng các hạt nano lipid, là lớp vỏ phân tử béo giúp vắc-xin trốn tránh hệ thống miễn dịch của cơ thể và đến được các tế bào mục tiêu mà không bị phân hủy. Một cách khác được sử dụng để sản xuất vắc-xin Covid-19 nhanh chóng là loại dựa trên adenovirus. Adenovirus là nhóm vi-rút gây cảm cúm thường và DNA của Adenovirus đã được sửa chữa lại để không gây bệnh. Các nhà khoa học chèn một đoạn gen mã hóa protein S của vi-rút SARS-CoV-2, để protein S được cơ thể sản xuất khi được tiêm vắc-xin và kích hoạt đáp ứng miễn dịch. Tóm lại, các loại vắc-xin Covid-19 hiện có thì có nhiều loại, nhưng có thể tạm chia làm 3 nhóm: - Nhóm vắc-xin tiểu đơn vị, bất hoạt chứa protein S của vi-rút SARS-CoV-2 bao gồm Sinovac và Sinopharm của Trung Quốc. - Nhóm vắc-xin DNA vector kích thích tế bào cơ thể tạo ra protein S bao gồm vắc-xin dựa trên adenovirus như AstraZeneca ChAdOx1 (Vương quốc Anh), Johnson & Johnson (Mỹ), Sputnik V (Nga), Cansino (Trung Quốc). - Nhóm vắc-xin mRNA kích thích tế bào cơ thể tạo ra protein S bao gồm Pfizer-BioNTechs BNT162b2 (Mỹ) và Modernas mRNA-1273 (Mỹ). Như vậy, các loại vắc-xin hiện có không phải là phần sống của vi-rút SARS-CoV-2. Các thành phần có trong vắc-xin có thể là một mảnh protein S hoặc là vector DNA của Adenovirus hoặc là mRNA và nó không thể tự tái tạo cũng như phân chia. Các thành phần có trong vắc-xin không thể khiến bạn bị nhiễm bệnh Covid-19. Tiếp theo, chúng ta tìm hiểu về các xét nhiệm dùng chẩn đoán nhiễm bệnh Covid-19 hiện nay như thế nào? Xét nghiệm được sử dụng phổ biến và đáng tin cậy nhất để chẩn đoán Covid-19 là xét nghiệm RT-PCR và xét nghiệm test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2. Mẫu bệnh phẩm được thực hiện bằng tăm bông ngoáy dịch ở tỵ hầu hoặc gần đây là dịch nước bọt. Các nhà sản xuất khác nhau sử dụng nhiều mục tiêu gen RNA của vi-rút SARS-CoV2 nhưng thường dùng một hay hai gen. Các gen bao gồm ORF1ab, RdRp, E, N và S là các mục tiêu được sử dụng thường xuyên nhất để phát hiện SARS-CoV-2.  Hình: Cách lấy mẫu bệnh phẩm các kỹ thuật phát hiện khác nhau giúp chẩn đoán SARS-CoV-2. Như vậy, các loại vắc-xin hiện có không có chứa các đoạn gen mục tiêu của RT-PCR hoặc xét nghiệm test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2 nên sau khi bạn tiêm vắc-xin thì không thể khiến xét nghiệm của bạn có kết quả dương tính với Covid-19. Vậy, sau khi tiêm vắc-xin về một vài ngày mà bạn có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19 thì chỉ có thể giải thích như sau: - Một là, bạn đã bị nhiễm Covid-19 trước khi tiêm vắc-xin và chưa có triệu chứng vì đang trong giai đoạn ủ bệnh. - Hai là, bạn bị lây nhiễm trong quá trình đi tiêm chủng. - Ba là, bạn bị nhiễm bệnh trong quá trình hoạt động, sinh hoạt sau khi tiêm chủng về. Các bạn nên nhớ rằng người đã tiêm đủ hai mũi vắc-xin phòng Covid-19 vẫn có thể mắc bệnh và trở thành nguồn lây (http://benhvienquan11.vn/tin-tuc-benh-vien/nguoi-tiem-du-hai-mui-vacxin-phong-covid19-van-co-the-mac-benh-va-tro-thanh-nguon-lay-n1878.html). Chính vì thế, ngay cả khi chúng ta đã được tiêm phòng vắc-xin Covid-19 đủ, đặc biệt những người sống ở những nơi có khả năng lây nhiễm cao Covid-19 thì bản thân cần phải nâng cao cảnh giác. Khi ra khỏi nhà, tham gia lao động, tham gia các hoạt động xã hội hãy nhớ tuân thủ các biện pháp phòng chống dịch bệnh, tuân thủ quy định 5K "Khẩu trang - Khử khuẩn - Khoảng cách - Không tập trung - Khai báo y tế" theo hướng dẫn của Bộ Y tế để hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh, đảm bảo sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
|
