Kháng sinh là thuốc được sử dụng nhằm phòng ngừa và điều trị các bệnh lý nhiễm trùng do vi khuẩn, việc sử dụng kháng sinh kịp thời để điều trị nhiễm trùng đã cứu sống nhiều người. Trên thực tế, việc sử dụng kháng sinh an toàn, hợp lý và hiệu quả đã góp phần mang lại nhiều kết quả tốt trong điều trị, do đó trang bị đầy đủ thuốc kháng sinh là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong y tế lâm sàng.
Tuy nhiên, thuốc kháng sinh hiện nay đang dần mất hiệu quả do bị lạm dụng hoặc sử dụng sai mục đích. Tình trạng kháng kháng sinh có thể xảy ra tự nhiên, nhưng lạm dụng và sử dụng kháng sinh khi không cần thiết là nguyên nhân làm trầm trọng tình trạng kháng thuốc, dẫn đến tình trạng trạng kháng thuốc kháng vi sinh vật (tiếng Anh: antimicrobial resistance hay AMR).
AMR có ở mọi quốc gia và Việt Nam cũng không loại trừ. AMR ảnh hưởng đến công tác phòng bệnh cũng như giảm hiệu quả điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Nguy hiểm hơn, trong suốt thập kỷ qua, số lượng những loại kháng sinh mới ra đời đã giảm rõ rệt.
AMR là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe nhân loại toàn cầu, do đó vấn đề này đòi hỏi quyết tâm hành động của mỗi cá nhân và mọi tầng lớp xã hội. Kháng kháng sinh làm tăng chi phí y tế, kéo dài thời gian nằm viện của bệnh nhân, tăng tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong.
Để giảm bớt tình trạng kháng kháng sinh, không có lựa chọn nào ngoài việc sử dụng kháng sinh đúng cách, an toàn và giảm tỉ lệ sử dụng thuốc bừa bãi. Đó cũng là một trong những chủ đề quan trọng nhất liên quan đến an toàn bệnh nhân, đến ngành y tế toàn cầu và cũng là ưu tiên hàng đầu của mỗi quốc gia.
Trong tình hình đó, đầu năm 2016 Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn số 772/QĐ-BYT về quản lý sử dụng kháng sinh tại bệnh viện. Đầu năm 2017, tổ chức giám định chất lượng y tế JCI (Mỹ) đã bổ sung thêm một tiêu chí kiểm định chất lượng mới trong Tiêu Chuẩn Chất Lượng ấn bản lần 6 vừa được JCI phát hành. JCI quy định các bệnh viện đã được JCI công nhận (trong đó có bệnh viện FV) phải xây dựng và thực hiện các Chương trình Quản lý Kháng sinh để đảm bảo sử dụng cẩn thận và đúng cách các loại kháng sinh. Bệnh viện FV đã xây dựng Chương trình Quản lý Kháng Vi Sinh từ năm 2015 và sẽ tiếp tục điều chỉnh, cập nhật chương trình để đáp ứng yêu cầu của Bộ Y tế và đáp ứng tiêu chí của JCI.
Bệnh viên FV cam kết mạnh mẽ thực hiện phòng chống kháng kháng sinh. FV đã tổ chức vô số hoạt động tại bệnh viện trong suốt Tuần Lễ Nâng Cao Ý Thức Sử Dụng Thuốc Kháng Sinh Thế Giới 2016 từ ngày 14-20/11/2016. Chương trình nhằm giúp mọi người có thêm kiến thức về sử dụng kháng sinh đúng cách, cũng như khuyến khích thực hiện các biện pháp đó từ bệnh nhân, nhân viên y tế, ban quản lý bệnh viện… Chương trình đã đón nhận nhiều phản hồi tích cực và đáng khích lệ, thu hút rất nhiều người thực hiện các bài kiểm tra trên giấy về kiến thức sử dụng kháng sinh và cũng như tình trạng kháng thuốc.
Thế giới đã cảnh báo: kháng kháng sinh là một vấn đề rất lớn và đang lan rộng, và chỉ có những giải pháp tổng hợp, kết hợp nhiều nỗ lực mới có thể giúp đối mặt với tình hình này. Vì vậy, hãy quản lý và sử dụng kháng sinh có trách nhiệm và rất cẩn thận.
Sự ra đời của thuốc kháng sinh được coi là bước ngoặt lớn của nền y học, chúng giúp điều trị dứt điểm một số vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên, nhiều người chưa thực sự hiểu biết về loại dược phẩm này, họ có xu hướng lạm dụng thuốc. Điều này để lại những hậu quả vô cùng nghiêm trọng, bạn phải đối mặt với nguy cơ kháng kháng sinh.
1. Lợi ích của việc sử dụng thuốc đúng liều lượng
Nếu muốn đảm bảo sức khỏe và hiệu quả điều trị, chúng ta không nên lạm dụng thuốc. Việc sử dụng thuốc kháng sinh đúng liều lượng đem lại những lợi ích to lớn, đầu tiên đó là giữ tính hiệu quả, công dụng vốn có của thuốc kháng sinh. Nhờ vậy, bạn ngăn ngừa, hạn chế nguy cơ bị kháng kháng sinh. Đồng thời, việc tuân thủ phác đồ điều trị bác sĩ đưa ra giúp chúng ta tránh khỏi một số tác dụng phụ không mong muốn trong suốt quá trình điều trị bệnh.
Nhiều người cho rằng, thuốc kháng sinh có công dụng hết sức tuyệt vời, chúng có thể điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Chính vì thế, họ sử dụng bừa bãi, không đúng liều lượng và chưa thực sự hiểu về cách dùng. Về lâu về dài, bạn có thể đối mặt với tình trạng kháng thuốc kháng sinh, vậy hiện tượng này được hiểu như thế nào?
Khi bị kháng kháng sinh, bạn sẽ mất nhiều thời gian và chi phí để điều trị bệnh
Cụ thể, khi bị kháng kháng sinh, thuốc sẽ không có khả năng tiêu diệt, loại bỏ các tác nhân gây bệnh. Nguyên nhân là do mầm bệnh, vi khuẩn có thể tự chống lại hoạt động của thuốc kháng sinh. Đây là vấn đề hết sức nghiêm trọng, chúng đe dọa trực tiếp tới sức khỏe và khả năng điều trị bệnh.
Nếu không may rơi vào tình trạng kháng thuốc, việc chữa trị bệnh sẽ gặp rất nhiều khó khăn và tốn thời gian hơn so với bình thường. Cách khắc phục vấn đề này đó là đổi sang loại kháng sinh khác. Thực sự, đây không phải là cách tối ưu nhất, trong nhiều trường hợp, chúng gây ra tình trạng tốn kém tiền bạc.
Hiểu được mức độ nghiêm trọng của hiện tượng trên, các y bác sĩ đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp xử lý phù hợp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang ngày một diễn ra phức tạp hơn, diễn biến nhanh chóng và khó kiểm soát hơn rất nhiều.
3. Nguyên nhân nào gây tình trạng kháng kháng sinh?
Chắc hẳn mọi người luôn thắc mắc không biết tại sao lại có hiện tượng kháng kháng sinh, chúng xảy ra do những nguyên nhân nào? Trên thực tế, có nhiều lý do dẫn tới tình trạng trên, khi đã nắm cụ thể, bạn sẽ biết cách để hạn chế vấn đề kháng thuốc.
Trên thực tế, kháng thuốc kháng sinh xuất phát từ nhiều lý do khác nhau
3.1. Vi khuẩn kháng thuốc
Các loại vi khuẩn gây bệnh thường biến đổi không ngừng để thích nghi và làm mất tác dụng của thuốc điều trị. Trong đó, chúng có thể đột biến gen, tạo ra enzyme phân hủy hoặc tạo ra những thay đổi trong cấu trúc của thuốc kháng sinh. Cụ thể, thuốc kháng sinh nhóm Betalactam có nguy cơ bị mất tác dụng dưới tác động của men Beta Lactamase.
Bên cạnh đó, một số vi khuẩn có khả năng làm giảm nồng độ thuốc kháng sinh có trong tác bào hoặc làm thay đổi đích tác động của thuốc. Không thể phủ nhận rằng, chúng có khả năng đột biến nhanh chóng nhằm đối phó tác động của thuốc.
3.2. Sử dụng thuốc kháng sinh chưa đúng cách
Phần đa bệnh nhân rơi vào tình trạng kháng kháng sinh là do chưa có hiểu biết đầy đủ, sử dụng thuốc không đúng cách. Ngày nay, nhiều người tự ý dùng thuốc kháng sinh khi chưa hỏi ý kiến bác sĩ, ngay cả những triệu chứng đơn giản họ cũng lạm dụng thuốc. Thực sự, vấn đề dùng kháng sinh bừa bãi tại Việt Nam rất đáng báo động, người dân cần được trang bị kiến thức cơ bản trước khi quyết định dùng thuốc.
Ngay cả khi đã được bác sĩ kê đơn cụ thể, chúng ta vẫn có quan niệm sai lầm rằng nếu không còn triệu chứng thì sẽ dừng thuốc. Thực tế, vi khuẩn có thể vẫn đang tồn tại trong cơ thể chúng ta và có thể biến đổi, thích nghi và chống lại tác dụng của thuốc bất cứ lúc nào.
Hiện nay, nhiều người còn sử dụng thuốc bừa bãi
Chính vì vậy, đối với tình trạng nhiễm khuẩn nhẹ, các bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân sử dụng thuốc trong vòng 7 - 10 ngày. Trong khi đó, tình trạng nghiêm trọng hơn, bạn cần tích cực điều trị trong một thời gian dài thì mới thu được hiệu quả rõ rệt.
4. Kháng thuốc kháng sinh để lại những hậu quả gì?
Ngày nay, số lượng người bị kháng kháng sinh có dấu hiệu gia tăng nhanh chóng, đây là vấn đề đáng lo ngại của bản thân người bệnh và các y bác sĩ. Nếu con số này càng tăng lên, chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng có thể giảm sút nghiêm trọng.
Nếu không may rơi vào tình trạng kháng thuốc kháng sinh, bạn có thể đối mặt với những vấn đề hết sức nghiêm trọng. Trước mắt, tình trạng bệnh có thể diễn biến nặng hơn, phức tạp hơn rất nhiều, bệnh nhân mất rất nhiều thời gian để bình phục sức khỏe.
Nếu bị kháng thuốc kháng sinh, bệnh có thể tái phát thường xuyên
Không những vậy, chúng ta không thể điều trị bệnh dứt điểm, chúng có nguy cơ tái phát nhiều lần và gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe. Để cải thiện tình hình, các bác sĩ buộc phải sử dụng các phương pháp phức tạp hơn, tốn nhiều chi phí hơn so với bình thường.
Đặc biệt, nếu bạn không tìm được phương pháp, loại thuốc điều trị hiệu quả, bệnh sẽ diễn biến phức tạp và đe dọa trực tiếp tới tính mạng của bạn. Đó là lý do vì sao chúng ta không thể chủ quan, sử dụng thuốc kháng sinh một cách bừa bãi.
5. Nên làm gì để hạn chế nguy cơ kháng kháng sinh
Một vấn đề được mọi người quan tâm đó là nên làm gì để hạn chế nguy cơ kháng kháng sinh? Nguyên tắc bạn cần biết khi dùng thuốc kháng sinh đó là chỉ điều trị bệnh do vi khuẩn gây ra và dùng chúng khi thực sự cần thiết, được bác sĩ đồng ý. Trên thực tế, loại thuốc này không có hiệu quả trong việc điều trị bệnh cúm hay cảm lạnh, bởi vì nguyên nhân chính gây bệnh đó là vi rút.
Thuốc kháng sinh có nhiều loại khác nhau, bạn nên lựa chọn dược phẩm phù hợp với tình trạng bệnh, chủng vi khuẩn gây bệnh. Đặc biệt, chúng ta không thể chia sẻ thuốc với bất cứ ai.
Chúng ta nên tìm hiểu kỹ cách sử dụng của thuốc
Như vậy, kháng kháng sinh là một vấn đề cực kỳ nghiêm trọng mà chúng ta không nên chủ quan. Tốt nhất, mỗi người cần có ý thức sử dụng thuốc phù hợp, theo chỉ định của bác sĩ. Nếu sau một thời gian điều trị bạn không thấy hiệu quả, hãy đi tái khám và nhận tư vấn từ bác sĩ.
Nguồn tin : //medlatec.vn/tin-tuc/nhung-dieu-ban-can-biet-ve-hien-tuong-khang-khang-sinh-s195-n20192