De cương ôn tập văn 7 giữa học kì 1

Bạn đang đọc: Đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 7 Giữa học kì 1 năm 2021 – 2022

Với mục tiêu giúp học viên có kế hoạch ôn tập hiệu suất cao từ đó đạt điểm trên cao trong những bài thi, bài kiểm tra môn Ngữ văn lớp 7, VietJack biên soạn loạt bài đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 7 giữa Học kì 1 …. Đề cương sẽ tóm tắt những nội dung chính, quan trọng cần ôn tập cũng như đưa ra những bài tập tinh lọc, nổi bật giúp bạn ôn tập môn Ngữ văn lớp 7 hiệu suất cao .

Tải xuống

Phần I: Văn bản

Nắm được nội dung, ý nghĩa, bài học kinh nghiệm, những cụ thể rực rỡ và nghệ thuật và thẩm mỹ điển hình nổi bật của những văn bản :
1. Văn bản nhật dụng :

– Cổng trường mở ra

– Mẹ tôi

– Cuộc chia tay của những con búp bê

2. Ca dao : – Những câu hát về tình cảm mái ấm gia đình . – Những câu hát về tình yêu quê nhà, quốc gia, con người .

3. Thơ Trung đại :

– Sông núi nước Nam – Lí Thường Kiệt

– Côn Sơn ca – Nguyễn Trãi

– Qua đèo Ngang – Bà Huyện Thanh Quan

– Bạn đến chơi nhà – Nguyễn Khuyến

– Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương

Phần II: Tiếng Việt

Nhận diện và thực hành thực tế : 1. Từ ghép 2. Từ láy 3. Đại từ 4. Từ Hán Việt 5. Quan hệ từ

6. Chữa lỗi về quan hệ từ

Phần III: Tập làm văn

– Văn biểu cảm. VD: Loài cây em yêu thích, Loài vật em yêu thích,…

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT

Phần I: Văn bản

– Cổng trường mở ra – Lí Lan

+ Giá trị nội dung : Bằng những dòng tâm sự chân thành, thâm thúy và đầy tha thiết của người mẹ nhằm mục đích thể hiện tình yêu thương sâu nặng với con, đồng thời cũng bộc lộ được vai trò to lớn của nhà trường với nghĩa vụ và trách nhiệm giáo dục thế hệ trẻ . + Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ : • Không có diễn biến, một chuỗi cảm hứng được biểu lộ qua lời tâm sự của người mẹ .

• Ngôn ngữ giàu sức biểu cảm, giọng văn tâm tình, thủ thỉ, nhẹ nhàng, …

– Mẹ tôi – Ét-môn-đô A-mi-xi

+ Giá trị nội dung : Lá thư gửi con trai của một người bố kể về sự hi sinh, tình yêu thương vô bờ bến của mẹ đã dành cho con để từ đó mong người con nhận ra lỗi lầm của mình xin lỗi chân thành về hành vi sai lầm đáng tiếc của con ngày đó với mẹ . + Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật : • Sáng tạo nên trường hợp xảy ra câu truyện : En-ri-cô mắc lỗi với mẹ • Lồng trong câu truyện một bức thư có nhiều cụ thể khắc họa tận tụy, giàu đức hi sinh, hết lòng vì con . • Phương thức biểu cảm trực tiếp, có ý nghĩa giáo dục, bộc lộ thái độ nghiêm khắc của người cha so với con

+ Ý nghĩa nhan đề : Hình thức của văn bản là bức thư của người bố gửi cho con nhưng nội dung mà bức thư đề cập đến lại là người mẹ. Người mẹ là hình ảnh TT của câu truyện, mang giá trị biểu cảm cho tác phẩm. Vai trò cao quý và lớn lao của người mẹ là điều mà người bố muôn En – ri – cô hiểu được khi cậu trót vô lễ với mẹ. Vì vậy nhan đề “ Mẹ tôi ” là trọn vẹn đúng mực và rất ý nghĩa .

– Cuộc chia tay của những con búp bê – Khánh Hoài

+ Giá trị nội dung : • Ca ngợi tình cảm đồng đội thắm thiết trong sáng . • Phê phán những cặp cha mẹ vô trách nhiệm với con cái, đẩy con cháu mình vào những thực trạng bế tắc, éo le. Qua đó khuyên nhủ mọi người phải biết giữ gìn, bảo vệ tổ ấm mái ấm gia đình . + Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ : • Hình ảnh ẩn dụ trong nhan đề. Lựa chọn ngôi kể thích hợp. Xây dựng nhân vật tài tình, thành công xuất sắc . • Nghệ thuật trái chiều nội tâm với ngoại cảnh . • Lời kể chân thành, giản dị và đơn giản, truyền cảm . – Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm mái ấm gia đình . + Giá trị nội dung : • Thông qua những lời ru của mẹ, lời của cha mẹ, ông bà nói với con cháu, lời của con cháu nói về cha mẹ, ông bàa ngợi tình cảm mái ấm gia đình, răn dạy mỗi người phải luôn ghi nhớ và báo đáp công ơn của cha mẹ, bày tỏ tâm tình, nhắc nhở về công ơn sinh thành, về tình mẫu tử, tình cảm bạn bè ruột thịt . • Giáo dục đào tạo con người về lòng biết ơn và tình cảm yêu thương trong mái ấm gia đình . + Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật : • Từ ngữ, hình ảnh quen thuộc, có tính biểu cảm cao . • Nghệ thuật tu từ so sánh so sánh giữa cái vô hình dung ( tình cảm con người ) với những cái hữu hình, lớn lao ( núi, biển, trời … ) . • Âm điệu uyển chuyển như lời tâm tình nhắn nhủ . • Sử dụng thế thơ truyền thống cuội nguồn của vãn học dân tộc bản địa . – Những câu hát về tình yêu quê nhà, quốc gia, con người . + Giá trị nội dung : Ca dao thường hay nhắc đến tên núi, tên sông, tên vùng đất với những nét rực rỡ về hình thể, cảnh trí, lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống của từng địa điểm. Đằng sau những câu hỏi, lời đáp, lời mời, lời nhắn gửi và những bức tranh cảnh sắc là tình yêu chân chất, tinh xảo và lòng tự hào so với con người và quê nhà, quốc gia từ đó càng thêm tự hào và thêm yêu quê nhà, quốc gia, con người đất Việt hơn . + Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ : • Sử dụng thể thơ lục bát, lục bát biến thể • Hình thức đối đáp, ướm hỏi quen thuộc trong ca dao • Nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, ước lệ, tượng trưng, …

• Liệt kê ra những địa điểm thân mật, nổi tiếng, …

– Sông núi nước Nam – Lí Thường Kiệt

+ Giá trị nội dung : Đây được xem như bản tuyên ngôn độc lập tiên phong của dân tộc bản địa, được coi như bài thơ thần vì đó là sự khẳng định chắc chắn vững chãi quyền sống sót độc lập và bình đẳng của giang sơn nam quốc. Đó cũng là quyết tâm sắt đá của vua tôi Đại Việt nhất định sẽ đập tan mọi thủ đoạn và hành vi liều lĩnh, ngông cuồng của bất kể bọn xâm lược nào dù chúng mạnh và nham hiểm đến đâu . + Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật : • Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọn . • Giọng thơ đanh thép, hùng hồn, dõng dạc . • Sử dụng những dẫn chứng lịch sử vẻ vang hùng hồn cho thắng lợi vẻ vang của dân tộc bản địa .

• Dồn nén xúc cảm trong hình thức thiên về nghị luận, trình diễn quan điểm .

– Côn Sơn ca – Nguyễn Trãi

+ Giá trị nội dung : Là bức tranh vạn vật thiên nhiên và con người giao hòa. Ca ngợi vẻ đẹp thanh tĩnh, nên thơ của Côn sơn, qua đó thể hiện cốt cách thanh cao, tâm hồn thi sĩ của Nguyễn Trãi . + Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật : • Đan xen những câu thơ tả cảnh và tả người . • Lời thơ trong sáng, giọng điệu nhẹ nhàng, êm ái . • Sử dụng những giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật : So sánh, điệp ngữ .

• Bản dịch thơ sử dụng thể thơ lục bát, tạo ra vần điệu uyển chuyển, sinh động .

– Qua đèo Ngang – Bà Huyện Thanh Quan

+ Giá trị nội dung : • Miêu tả bức tranh vạn vật thiên nhiên và đời sống của con người nơi đèo Ngang : đẹp, hoang sơ nhưng gợi buồn . • Bộc lộ tâm trạng : Hoài cổ nhớ nước, thương nhà da diết, nỗi buồn thầm lặng đơn độc của tác giả .

+ Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ :

• Tả cảnh ngụ tình đặc sắc.

Xem thêm: Đề cương văn hóa Việt Nam – Tuyên ngôn về một nền văn hóa mới

• Nhân hoá, hòn đảo ngữ, điệp từ, chơi chữ . • Miêu tả tích hợp biểu cảm .

• Lời thơ nhã nhặn điêu luyện, âm điệu ngưng trệ .

– Bạn đến chơi nhà – Nguyễn Khuyến

+ Giá trị nội dung : Bài thơ biểu lộ ý niệm về tình bạn, ý niệm đó vẫn còn có ý nghĩa trong đời sống con người thời điểm ngày hôm nay . + Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ : • Thơ thất ngôn bát cú Đường luật . • Giọng đùa vui hóm hỉnh . • Sáng tạo trường hợp khi bạn đến chơi .

• Cách lập ý giật mình .

– Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương

+ Giá trị nội dung : • Bánh trôi nước là bài thơ có nhiều tầng ý nghĩa, với ý nghĩa tả thực là miêu tả chiếc bánh trôi nước trắng, tròn, chìm nổi • Bài thơ là tiếng lòng cảm thông, xót xa cho thân phận lênh đênh, chìm nổi của người phụ nữ trong xã hội cũ. Là lời nói trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp phẩm chất trong sáng, tình nghĩa, sắt son của người phụ nữ Nước Ta rất lâu rồi . + Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật : • Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt . • Ngôn ngữ thơ bình dị, thành ngữ, mô-típ dân gian .

• Sáng tạo trong việc kiến thiết xây dựng nhiều tầng ý nghĩa .

Phần II: Tiếng Việt

Nhận diện và thực hành thực tế :

1. Từ ghép

– Từ ghép có hai loại : từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập – Từ ghép chính phụ có tiếng chính và tiếng phụ bổ trợ nghĩa cho tiếng chính. Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau. VD : bút bi, cái áo, thước kẻ, … – Tiếng ghép đẳng lập có những tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp ( không phân ra tiếng chính, tiếng phụ ). VD : sách vở, quần áo, bàn và ghế, … – Từ ghép chính phụ có đặc thù phân nghĩa. Nghĩa của từ ghép chính phụ hẹp hơn so với tiếng chính

– Từ ghép đẳng lập có đặc thù hợp nghĩa. Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn nghĩa của những tiếng tạo nên nó

2. Từ láy

– Từ láy có hai loại : từ láy hàng loạt và từ láy bộ phận – Ở từ láy hàng loạt, những tiếng lặp lại nhau trọn vẹn ; nhưng cũng có một số ít trường hợp đổi khác thanh điệu hoặc phụ âm cuối ( để tạo ra một sự hài hoà về âm thanh ). VD : the thẻ, ồm ồm, khàn khàn, … – Ở từ láy bộ phận, giữa những tiếng có sự giống nhau về phụ âm đầu hoặc phần vần. VD : xinh xắn, xinh xắn, lấm tấm, lanh chanh, …

– Nghĩa của từ láy được tạo thành nhờ đặc thù âm thanh của tiếng và sự hòa phối âm thanh giữa những tiếng. Trong trường hợp từ láy có tiếng có nghĩa làm gốc ( tiếng gốc ) thì nghĩa của từ láy hoàn toàn có thể có những sắc thái riêng so với tiếng gốc như sắc thái biểu cảm, sắc thái giảm nhẹ hoặc nhấn mạnh vấn đề, …

3. Đại từ

– Đại từ dùng để trỏ người, sự vật, hạt động đặc thù, … được nói đến trong một số ít ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi – Địa từ hoàn toàn có thể đảm nhiệm những vai trò ngữ pháp như chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay phụ ngữ của danh từ, của động từ, của tính từ, … – Phân loại : + Đại từ dùng để trỏ : • Trỏ người, sự vật ( gọi là đại từ xưng hô ). VD : nó, bác, tôi, … • Trỏ số lượng. VD : bấy, bấy nhiêu, … • Trỏ hoạt động giải trí, đặc thù, vấn đề. VD : vậy, thế, … + Đại từ dùng để hỏi : • Hỏi về người, sự vật. VD : Ai, gì, … • Hỏi về số lượng. VD : bao nhiêu, mấy, …

• Hỏi về hoạt động giải trí, đặc thù, vấn đề. VD : sao, thế nào, …

4. Từ Hán Việt

– Trong tiếng Việt có một khối lượng khá lớn từ Hán Việt để cấu trúc từ Hán Việt gọi là yếu tố Hán Việt . – Phần lớn những yếu tố Hán Việt không được dùng độc lập như từ mà chỉ dùng để tạo từ ghép. Một số yếu tố Hán Việt như hoa, quả, bút, bảng, học, tập … có lúc dùng để tạo từ ghép, có lúc được dùng độc lập như một từ . – Có nhiều yếu tố Hán Việt đồng âm nhưng nghĩa khác xa nhau . – Cũng như từ ghép thuần Việt có hai loại chính : từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ . – Trật từ những yếu tố trong từ ghép chính phụ Hán Việt : • Có trường hợp giống với trật tự từ ghép thuần Việt : yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau . • Có trường hợp khác với trật tự từ ghép thuần Việt : yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau . – Trong nhiều trường hợp người ta dùng từ Hán Việt để : • Tạo sắc thái sang chảnh, biểu lộ thái độ tôn kính . • Tạo sắc thái thanh nhã, tránh gây cảm xúc thô tục, ghê sợ • Tạo sắc thái cổ, tương thích với không khí xã hội rất lâu rồi .

– Khi nói hoặc viết, không nên lạm dụng từ Hán Việt, làm cho lời ăn lời nói thiếu tự nhiên, thiếu trong sáng, không tương thích với thực trạng tiếp xúc .

5. Quan hệ từ

– Quan hệ từ dùng để biểu lộ những ý nghĩa quan hệ như chiếm hữu, so sánh, nhân quả, … giữa những bộ phận của câu hãy giữa câu với câu trong đoạn văn. VD : mà, nhưng, giá, … mà, … – Khi nói hoặc viết, có những trường hợp bắt buộc phải dùng quan hệ từ. Đó là những trường hợp nếu không có quan hệ từ thì câu văn sẽ đổi nghĩa hoặc không rõ nghĩa. Bên cạnh đó, cũng có trường hợp không bắt buộc dùng quan hệ từ ( dùng cũng được, không dùng cũng được ) .

– Có 1 số ít quan hệ từ được dụng thành cặp .

6. Chữa lỗi về quan hệ từ

– Thiếu quan hệ từ . – Dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa . – Thừa quan hệ từ .

– Dùng quan hệ từ mà không có tính năng link .

Phần III: Tập làm văn

* Loài cây em yêu ( Chọn bất kỳ cây gì ở làng quê Nước Ta : Tre, dừa, chuối, gạo đa, … ) GỢI Ý DÀN BÀI A. Mở bài : Giới thiệu về loài cây em yêu . B. Thân bài : 1. Biểu cảm về những đặc thù của cây : – Em thích màu của lá cây … – Cây đơm hoa vào tháng … và hoa đẹp như … – Những trái cây lúc nhỏ … lúc lớn … và khi chín … gợi niềm say xưa hứng thú ra làm sao ? – Miêu tả lại niềm thú vị khi được hái những trái cây và chiêm ngưỡng và thưởng thức nó . – Mỗi khi mùa quả qua đi, trong em lại nhóm lên một cảm xúc đợi mong mùa quả mới như thế nào ? – Với riêng em, em thích nhất đặc thù gì ở loài cây đó ? 2. Có thể kể một kỉ niệm thâm thúy của bản thân với loài cây trên ( ví dụ : Kỉ niệm tiên phong khiến em yêu thích loài cây đó … ) .

C. Kết bài : Khẳng định lại tình cảm yêu quý của em với loài cây .

Tải xuống

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .