Mụn nội tiết là một loại mụn hình thành do sự dao động về mức độ hormone mà cơ thể bạn sản xuất. Loại mụn này phổ biến, ảnh hưởng đến bất cứ ai, tùy thuộc vào độ tuổi.
Mụn nội tiết là một loại mụn liên quan đến sự thay đổi của các loại hormone trong cơ thể mỗi người, và thường được gọi là mụn trứng cá. Mụn nội tiết có thể xuất hiện ở mọi nhóm tuổi nhưng phổ biến nhất vẫn là trong giai đoạn dậy thì, đặc biệt là ở phụ nữ. Ngoài ra mụn nội tiết cũng thường xuất hiện vào chu kỳ kinh nguyệt hay giai đoạn mãn kinh đối với phụ nữ.
Ước tính trên toàn thế giới có khoảng 50% phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 29 mắc phải tình trạng mụn nội tiết. Có nhiều ý kiến khác nhau về mụn nội tiết nhưng sự mất cân bằng hormone là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng này.
Ở độ tuổi dậy thì, mụn nội tiết tố thường xuất hiện ở những vùng da như trán, mũi và cằm. Tuy nhiên khi đến tuổi trưởng thành, mụn mất cân bằng hormone gây ra lại có xu hướng xuất hiện ở phần dưới khuôn mặt bao gồm má và vùng da quanh xương hàm.
Đối với một số người, mụn nội tiết tố có dạng mụn đầu đen, mụn đầu trắng hoặc các mụn nhỏ hay u nang. Các nang mụn nằm sâu dưới da, mang đầy đủ đặc tính của tình trạng viêm là sưng, nóng, đỏ, đau.
Mụn nội tiết có thể được gây ra bởi sự mất cân bằng các loại hormone trong các trường hợp sau:
Mụn nội tiết thường xuất hiện ở thời kì tiền mãn kinh hoặc mãn kinh
Cụ thể, những thay đổi về hormone kể trên có thể khiến tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn thông qua các cách như:
- Gây tình trạng viêm da tổng thể
- Tăng tiết mồ hôi và bã nhờn từ các lỗ chân lông
- Khiến các tế bào da bị tắc trong nang lông
- Tạo điều kiện cho một số loại vi khuẩn là nguyên nhân gây ra mụn mà tiêu biểu là Propionibacterium acnes.
Mụn trứng cá xuất hiện vào giai đoạn tiền mãn kinh hoặc giai đoạn mãn kinh thực chất là một dạng của mụn nội tiết tố. Những người phụ nữ trong độ tuổi từ 40 đến 50 bắt đầu trải qua giai đoạn mãn kinh. Giai đoạn này chứng kiến sự suy giảm một cách tự nhiên các loại hormone sinh sản nữ giới và kết thúc bằng sự biến mất hoàn toàn của chu kỳ kinh nguyệt.
Trong nhiều trường hợp, mụn trứng cá xuất hiện vào giai đoạn mãn kinh của người phụ nữ do sự sụt giảm nồng độ hormone estrogen hoặc do sự gia tăng của hormone loại androgen mà đặc biệt là testosterone. Mụn trứng cá cũng có thể xuất hiện ngay cả khi người phụ nữ đó sử dụng liệu pháp thay thế hormone (HRT) để giảm bớt triệu chứng của giai đoạn mãn kinh. Điều này do HRTs sử dụng một số dòng hormone protein để thay thế estrogen và progesterone mà cơ thể mất đi. Hormone dòng progestin khiến lỗ chân lông giãn rộng, tạo điều kiện cho bụi bẩn và vi khuẩn xâm nhập hình thành lên mụn trứng cá.
Sự sụt giảm của estrogen gây ra mụn trứng cá
Các chuyên gia đã khẳng định, tình trạng mụn nội tiết nặng không thể điều trị bằng các sản phẩm sữa rửa mặt hay kem dưỡng da thông thường. Điều này là do mụn nội tiết thường có dạng u nang, hình thành sâu dưới da và nằm ngoài tầm tác động của đa số các loại thuốc hay kem bôi ngoài ra.
Do đó điều trị mụn nội tiết thường phải áp dụng các phương pháp điều trị bằng thuốc nhằm cân bằng nồng độ các hormone để làm sạch da từ bên trong. Một số biện pháp điều trị mụn nội tiết có thể kể đến như:
- Thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai đường uống đặc biệt hiệu quả trong việc sử dụng để điều trị mụn nội tiết do chúng có chứa ethinyl estradiol cùng với drospirenone, norgestimate và norethindrone. Bốn loại hóa chất này có khả năng cân bằng nồng độ hormone trong cơ thể, giúp giảm tình trạng mụn nội tiết đặc biệt vào giai đoạn rụng trứng của chu kỳ kinh nguyệt.
Thuốc tránh thai đường uống chống chỉ định cho những người có tiền sử huyết khối, tăng huyết áp, hoặc ung thư vú......
Bệnh nhân tăng huyết áp chống chỉ định dùng thuốc tránh thai để điều trị mụn nội tiết
- Thuốc chống androgen: Thuốc chống androgen hoạt động dựa trên cơ chế giảm nội tiết tố nam androgen. Androgen là hormon tự nhiên có ở cả nam và nữ. Tuy nhiên khi hàm lượng androgen quá cao, chúng có thể gây ra các vấn đề về mụn trứng cá do can thiệp vào việc điều chỉnh các nang lông cũng như tăng sản xuất bã nhờn. Aldactone mặc dù chủ yếu được sử dụng để điều trị tăng huyết áp tuy nhiên cũng mang lại tác dụng giảm androgen. Nói cách khác nó có thể ngăn cơ thể bạn sản xuất nhiều androgen hơn và giúp ổn định nồng độ hormone.
- Retinoids: Nếu gặp phải tình trạng mụn nội tiết thể nhẹ, bạn có thể cân nhắn sử dụng một số loại thuốc bôi ngoài da có chứa retinoids. Retinoids có nguồn gốc từ vitamin A, chứa nhiều trong những loại kem, gel... luôn sẵn có tại các quầy thuốc. Điều quan trọng khi sử dụng retinoids là cần thoa kem chống nắng đều đặn bởi retinoids có thể làm tăng nguy cơ cháy nắng.
Trong một số trường hợp, các phương pháp điều trị mụn nội tiết dựa trên các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên có thể được sử dụng để giảm tình trạng mụn nội tiết thể nhẹ.
Phương pháp điều trị tự nhiên thường không kèm theo những tác dụng phụ đáng ngại như các phương pháp điều trị truyền thống tuy nhiên hiệu quả của chúng đôi khi không được như mong đợi. Một số loại sản phẩm nguồn gốc tự nhiên sử dụng để điều trị mụn nội tiết bao gồm:
- Tinh dầu trà xanh: Tinh dầu trà xanh hoạt động dựa trên cơ chế giảm viêm – nguyên nhân chủ yếu gây ra mụn trứng cá. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng sử dụng một loại kem chứa 5% tinh dầu trà xanh thoa trực tiếp lên da có thể làm giảm các triệu chứng ở những đối tượng tham gia nghiên cứu bị mụn nội tiết từ nhẹ đến trung bình.
Tinh dầu trà xanh có sẵn trong nhiều loại sản phẩm chăm sóc da như sữa rửa mặt và toner. Ở dạng nguyên chất, tinh dầu trà xanh cần được pha loãng với một số loại dầu nền như dầu dừa, dầu ô liu... trước khi sử dụng để thoa trực tiếp lên vùng da bị mụn.
- Alpha hydroxy acid (AHA): AHA là một loại acid nguồn gốc thực vật rất giàu trong các loại trái cây họ cam, quýt. AHA có khả năng loại bỏ các tế bào chết gây bít tắc lỗ chân lông, qua đó giảm thiểu sự hình thành của mụn.
Tinh dầu trà xanh là một phương pháp điều trị mụn nội tiết tự nhiên
Các loại sản phẩm chăm sóc da chứa nhiều AHA bao gồm mặt nạ và các loại kem OTC. Cũng giống như retinoids, AHA làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời do đó cần bôi kem chống nắng thường xuyên khi đang điều trị mụn bằng AHA.
- Trà xanh: Khác với sử dụng tinh dầu trà xanh để thoa trực tiếp lên vùng da bị mụn, uống một vài cốc trà xanh mỗi ngày kết hợp với chăm sóc, vệ sinh da có thể giúp bạn sở hữu một làn da khỏe mạnh, sạch mụn.
Một thay đổi bất thường nào đó về hệ nội tiết có thể gây ra tình trạng mụn, được gọi là mụn nội tiết. Thời điểm thay đổi nội tiết diễn ra khác nhau ở mỗi người do đó việc chủ động phòng ngừa là hết sức cần thiết.
Thông thường phải mất từ 8 đến 10 tuần để các phương pháp điều trị mụn nội tiết phát huy tác dụng. Nếu quá thời gian trên tình trạng mụn không giảm, hãy đến gặp các bác sĩ hoặc chuyên gia da liễu để được tư vấn và lên kế hoạch điều trị lâu dài hoặc kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để tối đa hóa hiệu quả điều trị.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
Bài viết tham khảo nguồn: medicalnewstoday.com, healthline.com
XEM THÊM:
Mụn nội tiết cũng có thể xuất hiện do sự thay đổi nội tiết trong thời kỳ kinh nguyệt, mang thai và mãn kinh. Mụn nội tiết cũng có thể xảy ra ở những người mắc hội chứng buồng chứng đa nang (PCOS). Theo Viện Da liễu Hoa Kỳ, hơn 50% phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 29 và hơn 25% phụ nữ trong độ tuổi từ 40 đến 49 bị mụn trứng cá.
Ở độ tuổi dậy thì, mụn nội tiết thường xuất hiện ở khu vực chữ T của mặt bao gồm trán, mũi và cằm. Ở người lớn, mụn nội tiết thường xuất hiện ở phần dưới của khuôn mặt, như phần dưới má và xung quanh quai hàm. Trong hầu hết các trường hợp, thay đổi lối sống và áp dụng các biện pháp trị mụn tại nhà có thể cải thiện tình trạng mụn.
Chăm sóc tốt cho làn da của bạn
Cách hiệu quả nhất để đối phó với mụn nội tiết tố là chăm sóc tốt cho làn da của bạn. Chăm sóc da tốt sẽ giữ cho da khỏe mạnh và ngăn ngừa mụn. Bạn nên:
- Rửa mặt 2 lần một ngày bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ. Làm sạch da đúng cách giúp ngăn ngừa sự tích tụ bụi bẩn và dầu làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
- Tẩy da chết mỗi tuần một lần để loại bỏ các tế bào da chết.
- Không chạm tay vào mặt.
- Lựa chọn các sản phẩm chăm sóc da phù hợp; Tránh sử dụng nhiều sản phẩm trang điểm trên khuôn mặt của bạn.
- Khi bị mụn, đừng cố nặn nhân mụn ra vì nó có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và dẫn đến sẹo vĩnh viễn.
Thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai có thể ngăn ngừa mụn bùng phát trong chu kỳ kinh nguyệt. Một số thuốc tránh thai đường uống giúp điều trị mụn hiệu quả. Chúng có chứa ethinylestradiol, drospirenone, norgestimate giúp cân bằng nội tiết tố trong cơ thể, từ đó giúp giảm mụn.
Một nghiên cứu năm 2009 được công bố trên Tạp chí Clinical and Aesthetic Dermatology cho thấy những phụ nữ không hút thuốc có thể sử dụng thuốc tránh thai để điều trị mụn trứng cá. Bạn có thể mất tối đa 3 tháng để thấy sự cải thiện. Trước khi dùng thuốc tránh thai để giảm mụn, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sỹ. Bạn không nên áp dụng phương pháp này nếu có tiền sử huyết khối, tăng huyết áp hoặc ung thư vú.
Chườm nước muối ấm
Chườm nước muối ấm là cách đơn giản giúp đối phó với mụn nội tiết. Cách làm:
- Trộn 1 muỗng cà phê muối ăn vào 2 chén nước ấm.
- Ngâm một chiếc khăn sạch trong dung dịch này và vắt khô nước.
- Chườm lên vùng da bị mụn trong 10 phút.
- Khi khăn nguội, hãy nhúng vào nước và chườm lại.
- Nên thực hiện vài lần trong ngày.
Bạn cũng có thể sử dụng một túi trà đen ấm để chườm lên da. Tanin trong trà đen cũng giúp giảm viêm hiệu quả.
Tinh dầu cây trà
Tinh dầu cây trà có tính chất chống viêm, giúp làm dịu da, đồng thời tiêu diệt các vi khuẩn gây mụn.
Cách dùng tinh dầu cây trà:
Trộn 2 hoặc 3 giọt tinh dầu trà vào 1 muỗng canh dầu dừa. Dùng bông nhúng vào hỗn hợp trên và bôi lên vùng bị mụn. Để trong 10 phút, sau đó rửa sạch bằng nước ấm và bôi kem dưỡng ẩm. Nên áp dụng biện pháp trên 3 lần một ngày.
Ngoài ra, bạn cũng có thể trộn 4 – 5 giọt tinh dầu cây trà vào 1 muỗng cà phê mật ong và bôi lên vùng da bị mụn. Để trong 10 phút và rửa sạch bằng nước. Bạn nên thực hiện biện pháp trên 2 lần một ngày. Lưu ý: Trước khi bôi hỗn hợp trên lên mặt bạn cần thử ở tay để kiểm tra xem mình có bị dị ứng không.
Trà xanh
Trà xanh giúp giảm viêm trong cơ thể, do đó nó có thể được sử dụng trong điều trị mụn trứng cá hiệu quả. Các chất chống oxy hóa tự nhiên trong trà xanh cũng giúp da bạn khỏe mạnh từ bên trong.
Cách dùng trà xanh để trị mụn:
- Dùng bông thấm nước trà xanh thoa lên vùng bị mụn và để trong 15 phút, sau đó rửa sạch bằng nước mát. Nên áp dụng biện pháp trên 2 lần mỗi ngày để cảm nhận hiệu quả.
- Bạn cũng có thể sử dụng các loại kem và gel có chứa ít nhất 2% chiết xuất trà xanh.
- Uống một vài tách trà xanh mỗi ngày để giúp chữa lành và ngăn ngừa mụn trứng cá từ bên trong.
Nghệ
Hợp chất curcumin trong nghệ giúp chống viêm hiệu quả.
Cách sử dụng nghệ:
- Cho một chút nước vào 1 – 2 thìa cà phê bột nghệ để làm nhão. Bôi hỗn hợp trên vào vùng da bị mụn và để trong một giờ. Nên áp dụng biện pháp này mỗi ngày.
- Bạn cũng có thể uống sữa ấm pha với bột nghệ để chống viêm từ bên trong.
Giảm stress
Khi bạn bị căng thẳng, tuyến thượng thận sẽ giải phóng thêm testosterone vào máu và điều này có thể dẫn đến mụn trứng cá. Hơn nữa, mức độ cao của hormone căng thẳng cortisol có thể gây nhiều vấn đề sức khỏe khác. Để giảm căng thẳng, bạn có thể thử nghe nhạc, tập yoga, thiền hoặc tập thể dục.
Kem bôi retinoid
Nếu bị mụn nhẹ, bạn có thể thử các loại kem bôi retinoid. Trong thực tế, bác sỹ da liễu xem đây là liệu pháp đầu tiên giúp điều trị mụn nhẹ đến trung bình. Retinoid có nguồn gốc từ vitamin A và có thể rất hiệu quả trong việc ngăn chặn lỗ chân lông và ngăn ngừa mụn mới phát triển.
Thay đổi chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống đóng một vai trò quan trọng với da. Nếu bạn dễ bị mụn nội tiết thì một số thay đổi chế độ ăn uống có thể giúp giữ cho làn da của bạn không bị mụn.
- Bạn nên ăn nhiều thực phẩm có chứa chất chống oxy hóa như trái cây tươi và rau xanh.
- Ăn thực phẩm giàu acid béo omega-3 như cá, hạt để giúp giảm viêm.
- Hạn chế ăn thực phẩm có đường, carbohydrate tinh luyện và thịt đỏ.
- Uống nhiều nước.
Acid alpha Hydroxy
Axit hydroxy alpha (AHA) cũng có thể được sử dụng trong điều trị mụn nội tiết. AHA giúp loại bỏ các tế bào da chết làm tắc nghẽn các lỗ chân lông. Thêm vào đó, chúng giúp giảm sự xuất hiện của các vết sẹo do mụn. AHA có thể được tìm thấy trong nhiều mặt nạ và kem bôi không kê đơn. Bạn cũng có thể tìm thấy nó trong giấm táo.
Thanh Tú H+ (Theo Top10homeremedies)
Một làn da mềm mại, trắng sáng và sạch mụn là mơ ước của tất cả mọi người, đặc biệt là chị emphụ nữ. Tuy nhiên, tình trạng căng thẳng, hoặc thay đổi nội tiết vào tuổi dậy thì, hay khi da bị nhiễm khuẩn sẽ khiến da dễ tổn thương hoặc bị mụn.Hiện nay, xu hướng đang được nhiều người lựa chọn là sử dụng các loại kem thảo dược bôi ngoài da được chiết xuất từ thiên nhiên, theo dây chuyền công nghệ hiện đại, dễ sử dụng mà vẫn đạt hiệu quả cao, góp phần ngăn ngừa mụn, đem lại làn da mịn màng – trong số đó là kem thảo dược Azacné.
Với thành phần chính là dịch chiết neem (xoan Ấn Độ) kết hợp cùng các thành phần khác như: Lô hội, sài đất, ba chạc, hoàng liên… Azacné góp phần ngăn ngừa mụn, giảm thâm nám, dưỡng ẩm, làm dịu da, giữ cho da mềm mại và trơn mịn, cho bạn gái luôn tự tin tỏa sáng với làn da mịn màng. Nên dùng Azacné hàng ngày để duy trì làn da mịn màng, mềm mại.