Cách bảo vệ vốn gen loài người

  • Cách bảo vệ vốn gen loài người
    Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!

I. Bảo vệ vốn gen của loài người

- Tạo môi trường sạch nhằm hạn chế các tác nhân gây đột biến: Tạo môi trường sạch, tránh và hạn chế các tác hại của các tác nhân gây đột biến.

- Thực hiện tư vấn di truyền và sàng lọc trước sinh tránh các đứa trẻ tật nguyền. Hai kĩ thuật chủ yếu của sàng lọc trước sinh là: chọc dò dịch ối và sinh thiết tua nhau thai.

- Liệu pháp gen: là việc chữa trị các bệnh di truyền bằng cách phục hồi chức năng các gen bằng cách đưa bổ sung gen lành vào cơ thể người bênh hoặc thay gen bệnh bằng gen lành.

II. Một số vấn đề xã hội của di truyền học

- Tác động xã hội của việc giải mã bộ gen: Làm nảy sinh nhiều vấn đề tâm lí xã hội: vừa tránh được các bệnh di truyền nhưng cũng thông báo cái chế sớm có thể xảy ra và không tránh khỏi; lộ hồ sơ di truyền.

- Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào: có nhiều vấn đề phát sinh; vấn đề nhân bản vô tính con người.

- Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ: tính di truyền có ảnh hưởng nhất định đến khả năng trí tuệ nhưng không thể căn cứ vào chỉ số IQ để đánh giá sự di truyền khả năg trí tuệ.

- Bệnh AIDS: do virut HIV gây nên sự suy giảm của hệ thống miễn dịch khiến con người không có khả năng chống trả các bệnh khác -> ốm ->chết

Xem thêm kiến thức trọng tâm và các dạng bài tập Sinh học lớp 12 có đáp án hay khác:

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Cách bảo vệ vốn gen loài người

Cách bảo vệ vốn gen loài người

Cách bảo vệ vốn gen loài người

chuyen-de-di-truyen-hoc-o-nguoi.jsp

BẢO VỆ VỐN GEN LOÀI NGƯỜI

1. Các biện pháp bảo vệ vốn gen loài người

1.1. Tạo môi trường trong sạch nhằm hạn chế các tác nhân gây đột biến

- Tác hại: con người tiếp xúc ngày càng nhiều loại tác nhân gây đột biến → bệnh di truyền.

- Giải pháp: Trồng cây bảo vệ rừng, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hợp lí, xử lí chất thải,…

1.2. Tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh

a. Tư vấn di truyền

- Là hình thức trao đổi ý kiến, cung cấp thông tin và cho lời khuyên về khả năng đứa trẻ sinh ra mắc 1 tật bệnh di truyền mà bản thân cặp vợ chồng hay người thân của họ đã mắc bệnh ấy.

- Để việc tư vấn di truyền có hiệu quả, cần:

  + Chẩn đoán đúng bệnh di truyền.

  + Xây dựng được phả hệ của người bệnh.

  + Chẩn đoán xác suất xuất hiện trẻ mắc bệnh ở đời sau để có thể cho ngưng thai kì giúp giảm thiểu các bệnh di truyền cho gia đình và xã hội.

b. Sàng lọc trước khi sinh

- Sàng lọc trước khi sinh: Là xét nghiệm phân tích NST, ADN xem thai nhi có bị bệnh di truyền hay không.

- Kĩ thuật sàng lọc trước khi sinh:

 + Chọc dò dịch ối.

 + Sinh thiết tua nhau thai.

Cách bảo vệ vốn gen loài người

-Ý nghĩa: Để giúp giảm thiểu việc sinh ra các trẻ tật nguyền.

1.3. Liệu pháp gen - kỹ thuật của tương lai

- Là kỹ thuật chữa bệnh bằng thay thế gen bệnh bằng gen lành.

- Về nguyên tắc là kỹ thuật chuyển gen.

- Quy trình:

  + Bước 1: tách tế bào đột biến ra khỏi cơ thể bệnh nhân.

  + Bước 2: các bản sao bình thường của gen đột biến được gài vào virút rồi đưa vào các tế bào đột biến ở trên.

  + Bước 3: chọn các dòng tế bào có gen bình thường lắp đúng thay thế cho gen đột biến rồi đưa trở lại người bệnh.

- Hạn chế : virut có thể gây hư hỏng các gen khác( không chèn đúng vị trí của gen trên NST ).

 

Cách bảo vệ vốn gen loài người

2. Một số vấn đề xã hội của di truyền học

2.1. Tác động xã hội của việc giải mã bộ gen người

       Việc giải mã bộ gen người ngoài những tích cực mà nó đem lại cũng làm xuất hiện nhiều vấn đề tâm lý xã hội.

2.2. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào

- Liệu gen kháng thuốc có phát tán sang vi sinh vật gây bệnh cho người không?

- Con người khi sử dụng thực phẩm biến đổi gen có hại không?

2.3. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ

a. Hệ số thông minh (IQ)

        Là chỉ số đánh giá khả năng trí tuệ của con người dựa vào các trắc nghiệm với các bài tập tích hợp có độ khó tăng dần thông qua các hình vẽ, con số và các câu hỏi.

Cách bảo vệ vốn gen loài người

b. Khả năng trí tuệ và sự di truyền

        Tính di truyền có ảnh hưởng nhất định tới khả năng trí tuệ.

2.4. Di truyền học với bệnh AIDS

        Để làm chậm sự tiến triển của bệnh người ta sử dụng biện pháp di truyền nhằm hạn chế sự phát triển của virut HIV.

1. Bảo vệ vốn gen của loài người

Để hạn chế bớt gánh nặng di truyền, để bảo vệ vốn gen của loài người cần tiến hành một số phương pháp: tạo môi trường sạch nhằm hạn chế tác nhân gây đột biến, tư vấn di truyền để sàng lọc trước sinh, thực hiện liệu pháp gen

a. Tạo môi trường trong sạch nhằm hạn chế các tác nhân gây đột biến

  • Khi tiếp xúc các tác nhân đột biến cần có các dụng cụ phòng hộ hợp lí.

  • Công nghệ hiện đại giúp chống ô nhiễm môi trường

  • Trồng cây, bảo vệ rừng …

b. Tư vấn di truyền và việc sàng lọc trước sinh

Các chuyên gia tư vấn di truyền đưa ra các tiên đoán về khả năng đứa trẻ sinh ra mắc 1 tật bệnh di truyền và cho các cặp vợ chồng lời khuyên có nên sinh con tiếp theo không, nếu có thì làm gì để tránh cho ra đời những đứa trẻ tật nguyền

  • Kỹ thuật: chẩn đoán đúng bệnh, xây dựng phả hệ người bệnh, tính được xác suất sinh ra con bị bệnh; chẩn đoán trước sinh

  • Xét nghiệm trước sinh:

    • Xét nghiệm phân tích NST, ADN xem thai nhi có bị bệnh di truyền hay không

    • Phương pháp: chọc dò dịch ối; sinh thiết tua nhau thai

    • Ngưng thai kỳ để giảm thiểu việc sinh ra trẻ tật nguyền

  • Chẩn đoán sớm được nhiều bệnh di truyền để sau khi sinh có thể áp dụng các biện pháp ăn kiêng hợp lý hoặc các biện pháp kỹ thuật nhằm hạn chế tối dda hậu quả xấu của các gen đột biến

c. Liệu pháp gen- kỹ thuật của tương lai

  • Khái niệm liệu pháp gen: là việc chữa trị các bệnh di truyền bằng cách phục hồi chức năng của các gen bị đột biến
  • Liệu pháp gen bao gồm 2 biện pháp: đưa bổ sung gen lành vào cơ thể người bệnh và thay thế gen bệnh bằng gen lành
  • Mục đích: hồi phục chức năng bình thường của tế bào hay mô, khắc phục sai hỏng di truyền, thêm chức năng mới cho tế bào.
  • Cách tiến hành liệu pháp gen:
    • Tách tế bào đột biến ra từ người bệnh
    • Các bản sao bình thường của gen đột biến được cài vào vỉut rồi đưa vào các tế bào đột biến ở trên
    • Chọn các dòng tế bào có gen bình thường lắp đúng thay thế cho gen ĐB rồi đưa vào cơ thể người bệnh

2. Một số vấn đề xã hội của di truyền học

a. Tác động xã hội của việc giải mã bộ gen người

Việc giải mã bộ gen người ngoài những tích cực mà nó đem lại cũng làm xuất hiện nhiều vấn đề tâm lý xã hội như:

  • Hồ sơ di truyền cho phép tránh được bệnh tật di truyền nhưng có thể là thông báo về cái chết sớm cho bệnh nhân
  • Hồ sơ di truyền của mỗi người có thể là tư liệu để chống lại chính người đó trong vấn đề xin việc làm, hôn nhân, …

b. Vấn đề phát sinh do công nghệ gen và công nghệ tế bào

  • Phát tán gen kháng thuốc kháng sinh từ sinh vật biến đổi gen sang vi sinh vật gây bệnh cho người

  • An toàn sức khoẻ và hệ gen của cho con người khi sử dụng thực phẩm biến đổi gen

c. Vấn đề di truyền khả năng trí tuệ

  • Hệ số thông minh (IQ)

    • Hệ sô IQ được sử dụng để đánh giá khả năng trí tuệ của con người, IQ được xác định dựa vào các trắc nghiệm với các bài tập tích hợp có độ khó tăng dần thông qua các hình vẽ, các con số, các câu hỏi

    • Cách tính IQ

    • Ví dụ: Trẻ 7 tuổi trả lời được câu hỏi của trẻ 9 tuổi thì: IQ = (9 : 7) × 100 = 129

  • Khả năng trí tuệ và sự di truyền
    • Tính di truyền có ảnh hưởng nhất định tới khả năng trí tuệ

    • Đánh giá sự di truyền khả năng trí tuệ không chỉ dựa vào IQ mà còn căn cứ vào nhiều yếu tố khác

  • Di truyền học với bệnh AIDS
    • Bệnh AIDS được gây nên bởi virut HIV

    • Quá trình lây nhiễm HIV: Virut xâm nhập vào tế bào người → ARN của virut phiên mã ngược để tạo ra ADN mạch kép → ADN mạch kép xen vào ADN tế bào chủ → ADN virut nhân đôi cùng với hệ gen người

    • Virut có thể tiềm sinh vô hạn trong tế bào bạch cầu T4, nhưng khi tế bào này hoạt động lập tức chúng bị virut tiêu diệt

    • Sự giảm sút số lượng và chức năng của các tế bào bạch cầu limpho làm suy giảm chức năng miễn dịch của cơ thể. Các vsv cơ hội lợi dụng lúc cơ thể bị suy giảm miễn dịch để tấn công gây sốt, tiêu chảy, lao, ung thư, viêm màng não, mất trí, … dẫn tới cái chết cho bệnh nhân

    • Để làm chậm sự tiến triển của bệnh người ta sử dụng biện pháp di truyền nhằm hạn chế sự phát triển của virut HIV

    • Hiện nay HIV/AIDS đã trở thành đại dịch của nhân loại

Ví dụ 1: Tư vấn di truyền là gì? Tại sao cần phải tư vấn di truyền?

Gợi ý trả lời:

  • Tư vấn di truyền là hình thức chuyên gia di truyền đưa ra các tiên đoán về khả năng đứa trẻ sinh ra mắc 1 tật bệnh di truyền và cho các cặp vợ chồng lời khuyên có nên sinh con tiếp theo ko, nếu có thì cần phải làm gì để tránh cho ra đời những đứa trẻ tật nguyền
  • Mục đích: Hạn chế tối đa các trường hợp dị tật xuất hiện

Ví dụ 2: Cần làm gì để bảo vệ di truyền người?

Gợi ý trả lời:

  • Tránh gây nhiễm xạ môi trường, vì tất cả các bức xạ gây ion hóa đều có khả năng gây đột biến
  • Hạn chế các chất thải hóa học, nhất là các chất độc hại vì đây cũng là nguyên nhân gây nguy hại đến vốn di truyền của con người
  • Luật bảo vệ môi trường nước ta ra đời là cơ sở pháp lí cao nhất để đáp ứng những yêu cầu và các biện pháp bảo vệ tốt môi trường...