Bạn có biết gần 80% các nguyên tố hóa học là kim loại. Phần còn lại bao gồm khí hiếm và các phi kim. Kim loại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hóa học và đời sống.
Dãy hoạt động của kim loại là gì?
Là một dãy sắp xếp theo độ mạnh yếu của tính kim loại hay tính khử của các nguyên tố đã biết. Các kim loại hoạt động hóa học mạnh nhất thường nằm ở bên trái của bảng tuần hoàn. Càng đi về phía bên phải tính kim loại càng yếu đi và chúng có xu hướng ít hoạt động hóa học hơn.
Các nguyên tố kim loại mạnh nhất trong dãy thuộc nhóm 1a (kim loại kiềm) nó phản ứng cực mạnh với nước gây ra nhiệt, có thể bốc cháy. Nó rất dễ phản ứng với phi kim tạo thành hợp chất ion. Rất ít khi tìm thấy ở dạng đơn chất trong tự nhiên.
Di chuyển sang phải một chút là nhóm 2a (kim loại kiềm thổ) chúng hoạt động hóa học mạnh nhưng thua nhóm 1a. Chúng phản ứng với nước dễ dàng nhưng không tạo ra nhiệt, chúng cũng dễ dàng kết hợp với các nguyên tố khác. Các hợp chất của nhóm này có nhiều trong vỏ trái đất.
Càng di chuyển sang phải các kim loại càng ít phản ứng hơn. Ví dụ như sắt (Fe) phản ứng với nước nhưng mất rất nhiều thời gian, hay vàng (Au) hầu như không phản ứng với nước…
Tại sao dãy hoạt động của kim loại lại quan trọng?
Dữ liệu từ dãy này có thể cho biết liệu một kim loại có thể chiếm chỗ của một kim loại khác trong một phản ứng hay không. Khá cần thiết khi viết các phương trình hóa học.
Nó cũng có thể sử dụng để làm bài tập nhanh các câu hỏi về khả năng phản ứng của kim loại với nước và axit.
Các kim loại khác nhau có khả năng với nước, oxy và muối hoàn toàn khác nhau. Ví dụ các kim loại không phản ứng như vàng và bạch kim rất khó phản ứng để tạo thành oxit khi tiếp xúc với không khí.
Kim loại đứng trước hydro là gì?
Kim loại đứng trước hydro được xem là các kim loại hoạt động mạnh hoặc trung bình. Do các kim loại mạnh này đứng trước hydro nên nó có thể đẩy hydro ra khỏi muối của nó, cụ thể là các axit (HCl, H2SO4, HNO3...)
Các kim loại đứng sau hydro là các kim loại hoạt động yếu. Nó không thể phản ứng với các axit yếu như HCl hay H2SO4(loãng). Tuy nhiên một số kim loại như Fe, Cu (đứng sau hydro) nhưng vẫn phản ứng với các axit mạnh như HNO3 loãng hay H2SO4 đặc và phải đun nóng.
Cách học thuộc
- 'Khi nào cần mua áo giáp sắt phải hỏi cửa hàng Á Âu''
- K Na Ca Mg Al Mn Fe Pb H Cu Hg Ag Au
Đây là câu thần chú để học thuộc dãy hoạt động hóa học của kim loại mà bạn sẽ được học. Tuy câu thần chú này không có đầy đủ các nguyên tố có trong dãy hoạt động hóa học. Nhưng nó có đủ các nguyên tố thường gặp nhất, các ngoại lệ như Ni Sn Hg thường rất ít gặp trong bài tập, nên có thể bỏ qua.
Ý nghĩa của dãy hoạt động hóa học của kim loại?
Dãy hoạt động hóa học của kim loại cho biết:
1.Mức độ hoạt động hóa học của các kim loại giảm dần từ trái sang phải. K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pd, (H), Cu, Ag, Au.
2.Những kim loại đứng trước Mg là những kim loại mạnh (K, Na, Ba,...), tác dụng với nước ở điều kiện thường và giải phóng H2.
3.Kim loại đứng trước H phản ứng với một số dung dịch axit (HCl, H2SO4 loãng...) giải phóng khí H2.
4.Kim loại đứng trước (trừ Na, K...) đẩy kim loại đứng sau ra khỏi dung dịch muối.
Câu hỏi thường gặp
Dãy hoạt động hóa học thể hiện điều gì?
Là danh sách các kim loại được sắp xếp theo thứ tự hoạt động của chúng. Các kim loại đầu dãy () phản ứng mạnh đến mức chúng không bao giờ được tìm thấy trong tự nhiên dưới dạng các nguyên tố tự do. Rất khó tách chúng khỏi các hợp chất để chiết xuất. Các kim loại ở cuối dãy ít phản ứng, có thể tìm thấy ở dạng nguyên chất trong vỏ trái đất như vàng, bạch kim việc trích xuất cũng tương đối dễ dàng.
Kim loại nào ít phản ứng nhất?
Bạch kim là kim loại ít phản ứng nhất. Nó có khả năng chống ăn mòn vượt trội, ngay cả ở nhiệt độ cao, và do đó được coi như kim loại quý.
Kim loại nào phản ứng mạnh nhất?
Kim loại kiềm là những kim loại phản ứng mạnh nhất, càng xuống dưới tính phản ứng càng cao. Franxi là nguyên tố dễ phản ứng nhất, tuy nhiên nó là nguyên tố nhân tạo, chỉ được sản xuất số lượng nhỏ, xesi là nguyên tố tự nhiên phản ứng mạnh nhất.
Ý nghĩa của dãy phản ứng hóa học của kim loại?
Dãy phản ứng sắp xếp theo thứ tự giảm dần khả năng phản ứng của chúng. Nó giúp dự đoán khả năng một kim loại có thể thay thế kim loại khác trong phản ứng chuyển dịch hay không.
Tại sao hidro được xếp vào dãy?
Hydro là một phần của dãy vì giống như kim loại, nó cũng mất electron để tạo thành ion dương.
Bài tập vận dụng
Câu 1.Dãy kim loại được sắp xếp theo chiều hoạt động hóa học giảm dần là.
- Na, Mg, Zn.
- Mg, Al, Na.
- Al, Zn, Na.
- Pb, Al, Mg.
Đáp án đúng A. (Dựa vào thứ tự sắp xếp của dãy phản ứng của kim loại).
Câu 2.Từ Cu và hóa chất nào dưới đấy để thu được CuSO4?
- MgSO4.
- Al2(SO4)3.
- H2SO4 loãng.
- H2SO4 đặc, nóng.
Lý giải: cả Mg, Al và H đều đứng sau Cu trong dãy hoạt động hóa học nên Cu không thể đẩy các chất này ra khỏi muối của nó. Chỉ có thể phản ứng được với H2SO4 đặc nóng.
Đáp án đúng D.
Câu 3. Có một mẫu dung dịch MgSO4 bị lẫn tạp chất là ZnSO4, có thể làm sạch mẫu dung dịch này bằng kim loại.
A.Zn.
B.Mg.
C.Fe.
D.Cu.
Lý giải: phải lựa chọn kim loại nào đó mà nó có thể phản ứng được với ZnSO4, chỉ có Mg đứng trước Zn ở dãy hoạt động hóa học của kim loại.
Đáp án đúng B.
Bài tập 4: (bài 5 SGK trang 54)
Cho 10,5 gam hỗn hợp hai kim loại Cu, Zn vào dd H2SO4 loãng, dư người ta thu được 2,24 lít khí (đktc).
- a/Viết phương trình hóa học.
- b/Tính khối lượng chất rắn còn lại sau phản ứng.
Số mol khí bằng thể tích chia 22,4 = 0.1 mol.
Ở đây có hai kim loại đồng và kẽm cho vào axit sunfuric loãng. các kim loại đứng trước hydro có thể phản ứng với axit loãng để giải phóng hydro. Cu đứng sau H trong dãy nên không phản ứng.
a/ Chỉ có 1 phản ứng hóa học đó là:
Zn + H2SO4 = ZnSO4 + H2
b/ ở đây đề bài cho H2SO4 dư, nên Zn đã phản ứng hết, chất rắn còn dư chỉ có Cu mà thôi.
Dựa theo phương trình 1 sau phản ứng có 0.1mol khí tức có 0.1mol Zn. Tức khối lượng Zn = 0.1 x 65 = 6.5g kẽm.
Kim loại yếu là kim loại gì?
Kim loại yếu gồm những nguyên tố hóa học Al, Ga, In, Sn, Tl, Pb, Bi, Fl; chúng nằm giữa kim loại và á kim trong bảng tuần hoàn. Vì đứng trước á kim trong bảng tuần hoàn nên các kim loại này sẽ có các tính chất vật lý như nhiệt độ nóng chảy...
Làm sao để biết kim loại mạnh hay yếu?
K là kim loại mạnh nhất trong dãy hoạt động hóa học..
Au là kim loại yếu nhất trong dãy hoạt động hóa học..
Nhóm kim loại mạnh nhất gồm có Li, K, Ba, Ca, Na..
Nhóm kim loại mạnh gồm có Mg, Al..
Nhóm kim loại trung bình gồm có Mn, Zn, Cr, Fe, Ni, Sn, Pb..
Kim loại A Day được kim loại B ra khỏi muối cần điều kiện gì?
- Lưu ý điều kiện để kim loại A đẩy được kim loại B ra khỏi dung dịch muối của nó: + A phải đứng trước B trong dãy điện hóa ( tức là A hoạt động mạnh hơn B) + Cả A và B đều không tan trong nước trong điều kiện thường. + Muối B tham gia và phản ứng và muối A tạo thành sau phản ứng đều phải là muối tan.
Kim loại tan là gì?
Tan, còn gọi là hoạt thạch, xuất phát từ tiếng tiếng Ba Tư là talc, Tiếng Ả Rập là talq, là một khoáng vật magie hydrat silicat có công thức hóa học là H2Mg3(SiO3)4 hay Mg3Si4O10(OH)2. Tan được sử dụng rộng rãi ở dạng bở rời gọi là bột tan.