Các bước lập dàn ý nghị luận văn học

Nghị luận thể loại văn học thường đưa ra những lí lẽ, luận điểm và các dẫn chứng có tính cơ sở, thuyết phục cao. Thông thường những đề văn nghị luận sẽ chia ra làm nghị luận văn học và nghị luận xã hội. Mỗi loại sẽ có bước lập dàn ý riêng.

Dàn ý chung văn nghị luận

Dàn ý bài văn nghị luận văn học

Trước tiên học sinh cần xác định yêu của đề văn nghị luận văn học. Ví dụ đề bài sẽ yêu cầu như bình giảng khổ thơ, bài thơ, phân tích bài thơ, phân tích hình tượng nhân vật, vẻ đẹp nhân vật…khi đã xác định chủ đề, học sinh sẽ dễ dàng hơn trong việc đưa các thao tác lập luận vào bài viết.

Lập dàn ý bài văn nghị luận có điểm chung đều sẽ có 3 phần: mở bài, thân bài và kết bài.

a] Mở bài

Các thông tin mà học sinh nên đề cập trong phần mở bài chung như sau:

–Giới thiệu về tác giả [không cần chi tiết, chỉ nêu vài nét]. Nếu đề bài yêu cầu về tác phẩm thì không cần đề cập tỉ mỉ về tác giả.

– Các thông tin nên đưa vào bài viết như: tên, thời điểm sáng tác, đặc sắc của tác phẩm…

– Nêu được các luận đề cần giải quyết.

Xem thêm >>> Dàn ý bài văn nghị luận văn học và nghị luận xã hội

b] Thân bài

– Bố cục sẽ theo các bước đó là:Luận điểm 1 – luận cứ 1 – luận cứ 2 – dẫn chứng thuyết phục người đọc.

– Nêu các nội dung, đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ, đoạn trích. Nên phân tích rõ hơn các câu thơ hoặc dẫn chứng từ đoạn trích để làm rõ cái hay cái đẹp của bài thơ, đoạn trích.

– Để giúp cho bài văn có tính thuyết phục nhớ so sánh tác phẩm với các tác phẩm cùng thời điểm. Điều này làm nổi bật những nét riêng, đặc sắc, giá trị nghệ thuật của chủ đề nghị luận [bài thơ, đoạn trích tác phẩm…]

– Nhớ vận dụng thêm các biện pháp phân tích, chứng minh, bàn luận…để làm rõ nhận định.

c] Kết bài

Dựa theo công thức:

– Tóm lại vấn đề đang trình bày

– Rút ra các kết luận về chủ đề nghị luận văn học.

– Ý kiến, bàn luận của cá nhân về chủ đề.

Dàn ý bài nghị luận xã hội

Thông thường bài nghị luận xã hội có các đề bài như:

– Nghị luận về câu nói, tục ngữ, tư tưởng, đạo lý.

–Nghị luận về hiện tượng đời sống xã hội.

Dàn ý nghị luận về tư tưởng đạo lý

a] Mở bài

Nêu vấn đề cần nghị luận và trích dẫn câu nói.

b] thân bài

– Giải thích khái niệm của câu nói, tục ngữ, ca dao, tư tưởng đạo lý ở 2 nghĩa đó là nghĩa đen và nghĩa bóng.

– Khẳng định được tính đúng đắn của tư tưởng đạo lý, nhớ dùng các dẫn chứng để lập luận thêm thuyết phục [cuộc sống, văn học…]

– Phê phán các ý kiến sai lệch về tư tưởng đạo lý.

– Nêu lên các ý kiến cá nhân như phê phán hoặc ca ngợi về tư tưởng đạo lý đó.

c] Kết bài

– Ý nghĩa của tư tưởng đạo lý.

– Đưa ra được bài học/lời khuyên/cảnh tỉnh cho mọi người.

– Liên hệ với bản thân.

Dàn ý nghị luận về hiện tượng đời sống

a] Mở bài: Nêu vấn đề về hiện tượng xã hội cần đề cập đến.

b] Thân bài:

– Giải thích hiện tượng đó là gì ? [khái niệm].

– Nêu lên được những ưu điểm, nhược điểm, mặt tích cực tiêu cực củahiện tượng xã hội. Bàn luận vấn đề, nêu các dẫn chứng để chứng minh.

– Nguyên nhân củahiện tượng, hậu quả để lại.

– Các ý kiến của cá nhân về hiện tượng đó [đồng ý hoặc phản đối].

– Nêu lên các giải pháp để giải quyết hiện tượng xã hội.

c] Kết bài

– Khẳng định lần nữa tính đúng đắn hoặc sai trái của hiện tượng xã hội.

– Rút ra bài học cho bản thân.

Với dàn ý bài văn nghị luận văn học & xã hội này hi vọng sẽ cung cấp kiến thức với các bước lập dàn ý chi tiết và viết thành bài văn nghị luận đạt điểm cao.

Nghị Luận -
Hướng dẫn soạn bài Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận, gợi ý trả lời câu hỏi trang 23 SGK Ngữ văn lớp 11 tập 1.

Bạn đang xem: Dàn ý bài văn nghị luận văn học lớp 11

1. Kiến thức cơ bản1. 1. Phân tích đề1. 2. Lập dàn ý2. Hướng dẫn soạn bài Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận2. 1. Phân tích đề2. 2. Lập dàn ý3. Luyện tập4. Ghi nhớ

Tham khảo bài soạn Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận để nắm được cách thức phân tích đề văn nghị luận, biết cách lập dàn ý bài văn nghị luận phục vụ việc học và làm văn.Trong chương trình học Ngữ Văn lớp 10, các em đã được tìm hiểu qua về cách lập dàn ý bài văn nghị luận cơ bản nhất. Ở bài học này, các em sẽ được tìm hiểu kĩ hơn về kĩ năng phân tích đề và lập dàn ý cho một bài văn nghị luận từ đó áp dụng thành thạo vào quá trình viết văn thực tế của mình hiệu quả hơn.

Kiến thức cơ bản cần nắm vững

I. Phân tích đề- Phân tích đề là chỉ ra những yêu cầu về nội dung, thao tác lập luận và phạm vi dẫn chứng của đề, là một quá trình quan trọng trước tiên và cần thiết khi viết một bài văn nghị luận.- Các bước phân tích đề:+ Đọc kĩ đề bài, chú ý từ ngữ quan trọng, gạch chân các từ then chốt [những từ chứa đựng ý nghĩa của đề]+ Xác định 3 yêu cầu:Yêu cầu về nội dungYêu cầu về hình thứcYêu cầu về phạm vi tư liệu cần sử dụngII. Lập dàn ý- Khái niệm: Lập dàn ý là sắp xếp các ý theo trình tự logic, giúp người viết không bỏ sót những ý quan trọng đồng thời loại bỏ được những ý không cần thiết.- Mục đích của việc lập dàn ý: Tìm và lựa chọn ý sao cho bài viết có nội dung toàn diện, phong phú, bám sát đề, làm nổi bật trọng tâm của bài viết.- Các bước lập dàn ý:+ Xác lập luận điểm+ Xác lập luận cứ: tìm những luận cứ làm sáng tỏ cho từng luận điểm+ Sắp xếp luận điểm luận cứ:Mở bài: Giới thiệu và định hướng triển khai vấn đềThân bài: Sắp xếp các luận điểm, luận cứ trong luận điểm theo trình tự logicKết bài: Tóm lược nội dung đã trình bày; nêu những nhận định, bình luận nhằm khơi gợi suy nghĩ cho người đọc

Hướng dẫn soạn bài Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận

Đề số 1 có tính định hướng cụ thể, còn đề 2 và 3 là đề mở, yêu cầu người viết phải tự xác định hướng triển khai.Câu 2 trang 23 SGK Ngữ văn 11 tập 1. Vấn đề cần nghị luận của mỗi đề là gì ?Trả lời:Vấn đề cần nghị luận của mỗi đề:- Đề 1: Việc chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới.- Đề 2: Làm rõ tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình II.- Đề 3: Vẻ đẹp của bài thơ Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến.Câu 3 trang 23 SGK Ngữ văn 11 tập 1. Phạm vi bài viết đến đâu ? Dẫn chứng, tư liệu thuộc lĩnh vực đời sống xã hội hay văn học ?Trả lời:Phạm vi dẫn chứng bài viết của các bài: - Đề 1: Vấn đề có liên quan đến đời sống xã hội nên dẫn chứng thực tế xã hội là chủ yếu. - Đề 2: Vấn đề có liên quan đến nội dung và nghệ thuật của bài “Tự tình II” của Hồ Xuân Hương nên dẫn chứng văn học là chủ yếu. - Đề 3: Vấn đề có liên quan đến nội dung và nghệ thuật của bài “Thu điếu
” nên dẫn chứng văn học là chủ yếu [thơ Nguyễn Khuyến]II. Lập dàn ýĐề 1: Có 2 luận điểm lớn:+ Cái mạnh của người Việt Nam [2 luận cứ: thông minh, sự nhạy bén với cái mới]+ Cái yếu của người Việt Nam [2 luận cứ: lỗ hổng về kiến thức, khả năng thực hành sáng tạo]Đề 2: Có 2 luận điểm:+ Bi kịch duyên phận của Hồ Xuân Hương [2 luận cứ: nỗi cô đơn; sự lỡ làng]+ Khát vọng sống [2 luận cứ: sự phẫn uất; cam chịu với hạnh phúc bị san sẻ]Đề 3: Có 2 luận điểm [nội dung và nghệ thuật] trong đó nội dung có 2 luận cứ, nghệ thuật có 3 luận cứ tùy thuộc vào vẻ đẹp của bài thơ mà học sinh lựa chọn.Tham khảo dàn ý mẫu đề 2: Dàn ý tâm sự của nữ sĩ Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình II

Soạn bài Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận phần Luyện tập

Phân tích đề và lập dàn ý 2 đề sau:Đề 1: Cảm nghĩ của anh [chị] về giá trị hiện thực của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh [trích Thượng kinh kí sự của Lê Hữu Trác].Đề 2: Tài năng sử dụng ngôn ngữ dân tộc của Hồ Xuân Hương qua một bài thơ Nôm [Bánh trôi nước hoặc Tự tình - bài II].Gợi ý cách làm:Đề 1 trang 24 SGK Ngữ văn 11 tập 11. Phân tích đề:- Vấn đề cần nghị luận: Giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh”- Yêu cầu nội dung:+ Bức tranh cụ thể, sinh động về cuộc sống xa hoa, phù phiếm nhưng thiếu sinh khí của những người trong phủ Chúa, tiêu biểu là thế tử Trịnh Cán.+ Thái độ phê phán nhẹ nhàng mà thấm thía cũng như dự cảm về sự suy tàn đang tới gần của triều Lê -Trịnh thế kỉ XVIII.- Thao tác: lập luận phân tích- Phạm vi dẫn chứng: Đoạn trích “Vào phú chúa Trịnh”2. Lập dàn ý:a.

Xem thêm: Giải Bài 20 Hô Hấp Và Các Cơ Quan Hô Hấp Và Các Cơ Quan Hô Hấp

Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận.b. Thân bài: Phân tích* Cuộc sống giàu sang, xa hoa của chúa Trịnh* Chân dung Trịnh Cán:* Thái độ của tác giả: Phê phán cuộc sống ích kỉ, giàu sang, phè phỡn của nhà chúa. Cuộc sống vật chất giàu sang quá mức, trái lại tinh thần thì rỗng tuếch, đạo đức xói mòn.c. Kết bài>> Bài văn mẫu: Phân tích giá trị hiện thực của đoạn trích Vào phủ chúa TrịnhĐề 2 trang 24 SGK Ngữ văn 11 tập 11. Phân tích đề:- Vấn đề cần nghị luận: Phân tích tài năng sử dụng ngông ngữ dân tộc của Hồ Xuân Hương qua một số bài thơ.- Phương pháp: Sử dụng thao tác lập luận phân tích kết hợp với bình luận- Phạm vi dẫn chứng là những từ ngữ giản dị, thuần Việt, những câu thơ sáng tạo, thành ngữ, ca dao.2. Lập dàn ýa. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề được đặt ra.b. Thân bài:- Ngôn ngữ dân tộc được thể hiện một cách tự nhiên, linh hoạt, khái quát.- Cảm nghĩ: Sự sáng tạo đó góp phần khẳng định vị thế rất đáng trân trọng của Hồ Xuân Hương trong làng thơ Nôm nói riêng và trong văn học trung đại nói chung => Bà được mệnh danh cho Hồ Xuân Hương là Bà chúa thơ Nôm.c. Kết bàiKhẳng định lại vấn đề cần lập luận.Ghi nhớ Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luậnPhân tích đề là công việc trước tiên trong quá trình làm một bài văn nghị luận. Khi phân tích đề, cần đọc đề bài, chú ý những từ ngữ then chốt để xác định yêu cầu về nội dung, hình thức và phạm vi tư liệu cần sử dụngQuá trình lập dàn ý bao gồm: xác lập luận điểm, luận cứ, sắp xếp các luận điểm, luận cứ theo một trình tự lôgic, chặt chẽ. Cần có kí hiệu trước mỗi đề mục để phân biệt luận điểm, luận cứ trong dàn ý.

Xem thêm: Mục Lục Sách Ngữ Văn 12 Tập 2 Tập 2, Sách Giáo Viên Ngữ Văn Lớp 12 Tập 2

-/-Trên đây là nội dung bài soạn Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận lớp 11 ngắn gọn nhưng đầy đủ cho các em chuẩn bị bài tốt nhất trước khi lên lớp. Chúc các em học tốt môn Ngữ văn 11.

Video liên quan

Video liên quan

Chủ đề