>>> Bài 1: Chênh lệch giá vàng trong nước - thế giới: Ai thiệt, ai lợi? >>> Bài 2: Sức ép nhập lậu vàng
Nhà đầu tư rủi roTheo chuyên gia Phan Dũng Khánh, thị trường vàng trong nước đang diễn biến giật cục và các DN vàng đang đẩy hết rủi ro về phía NĐT. “Chỉ khi nào nguồn cung vàng trong nước thoát khỏi sự khan hiếm thì khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế mới được rút ngắn, đồng thời nút thắt về ngành vàng nữ trang mới được tháo gỡ. Bên cạnh đó, người dân mua vàng cũng giảm được rủi ro lớn khi giá vàng trong nước luôn trong tình trạng đắt hơn giá vàng thế giới” - ông Khánh nhấn mạnh.Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, thị trường vàng hiện nay không chỉ cao hơn rất nhiều so với thế giới 7 - 8 triệu đồng mà khoảng cách chênh lệch giữa mua và bán cũng lớn. Có thời điểm lên tới hơn 2 triệu đồng/lượng, điều này gây rủi ro thua lỗ cho các NĐT. Bởi, khi họ vừa mua xong đã lỗ chênh lệch mua bán, nếu giá trong nước quá cao đến lúc về bằng giá thế giới thì người mua sẽ lỗ nặng.Giả sử, DN vàng niêm yết giá mua vào 53 triệu đồng/lượng, giá bán ra 55 triệu đồng/lượng (chênh lệch mua vào bán ra là 2 triệu đồng). Nếu NĐT mua vàng ở mức giá 53 triệu đồng/lượng, thì phải đợi giá vàng lên trên 55 triệu đồng/lượng mới có thể hòa vốn. Với mức chênh lệch này, chỉ những người mua ở thời điểm giá vàng xuống mức 51 - 52 triệu đồng/lượng thì bán ra mới có lời. Còn lại thì vẫn đang lỗ khoảng 2 triệu đồng/lượng nếu bán ra ở thời điểm này. Ngược lại "nhà vàng" bỏ túi hơn 2 triệu đồng nhờ chênh lệch giá mua bán trong khi người dân thì chịu cảnh "mua cao bán thấp". Trong trường hợp giá vàng thế giới “rung lắc”, DN vàng sẽ nhanh chóng hạ sâu giá mua vào, khi đó NĐT sẽ lỗ nặng.“Khi NĐT quyết định mua vàng sẽ phải mua với giá cao, nhưng khi bán lại cho các đơn vị này lại phải giao dịch với giá thấp" - TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết, giá vàng mua vào và bán ra chỉ chênh lệch nhau vào khoảng dưới 300.000 đồng/lượng là hợp lý. Các chuyên gia ước tính rằng với mức chênh như hiện nay, “nhà vàng” có thể lời hàng triệu đồng mỗi lượng.Với tình trạng buôn lậu vàng, theo Phó Chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam Đinh Nho Bảng, giá trong nước cao khiến giá thành sản xuất vàng trang sức tăng cao. DN khó tính toán hiệu quả kinh doanh vì giá vàng mua qua kênh không chính thống thường cao hơn nhiều so với giá trên thị trường quốc tế. Việc mua vàng trôi nổi trong nước cũng khó quản lý chất lượng, tăng thêm rủi ro vàng thật - vàng giả trên thị trường. Từ đây, cơ quan quản lý sẽ gặp khó trong quản lý thị trường vàng. Đáng nói là, giá đầu vào tăng cao thì một phần lớn chi phí được đổ cho người mua. “Trong làm ăn, đời nào người sản xuất kinh doanh chịu lỗ, nên chi phí này phần lớn người tiêu dùng phải gánh, khiến họ phải mua một món hàng giá cao hơn” - ông Bảng nói.Không liên thông, giá vàng sẽ còn bị thao túngCác chuyên gia cho rằng, thị trường vàng có hiện tượng làm giá, tạo chênh lệch cung - cầu ảo. Thực tế, thị trường vàng trong nước và thế giới về bản chất là không liên thông với nhau, luôn có độ trễ nhất định. Một số DN kinh doanh vàng trong nước có quyền đẩy giá lên để dự phòng rủi ro. Khi có một biến động bất thường trên thế giới, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới thường được kéo ra rất xa nhằm bảo đảm an toàn của các DN kinh doanh vàng. Do vậy, không ngạc nhiên khi có lúc giá vàng trong nước chênh lệch 2 triệu đồng/lượng so với giá vàng thế giới.“Ở đây có thể nhận thấy là đang có dấu hiệu làm giá của những người bán vàng với mục đích vừa phòng ngừa rủi ro biến động giá của thị trường, nhưng cũng vừa nhằm tối ưu lợi nhuận khi kéo chênh lệch giá mua bán lên tới cả triệu đồng mỗi lượng” – ông Phan Dũng Khánh bình luận.Theo Luật sư Trương Thanh Đức, giá vàng trong nước không theo quy luật cung cầu, hiện nay không có quy định nào liên quan tới chênh lệch giá vàng trong nước và giá vàng thế giới hay chênh lệch giá mua - bán vàng. Thị trường vàng trong nước và thế giới về bản chất là không liên thông với nhau, luôn có độ trễ nhất định. Theo tìm hiểu, thị trường vàng Việt Nam nằm trong tay những "tay to", tức là các nhà buôn vàng lớn. Hệ thống buôn sỉ vàng trên thị trường rất chằng chịt, liên kết chặt chẽ với nhau. Chính hệ thống này quyết định giá vàng trên thị trường. “Một khi giá đã phát đi, lập tức theo chân rết, giá đến các tầng trên rồi lan dần xuống các tầng dưới, đều đặn và không có chuyện phá rào”- ông Trương Thanh Đức nói. Ông Đức khuyến cáo NĐT không nên đu theo "sóng" vàng, không bị cuốn theo thị trường khi giá biến động mạnh để tránh thiệt hại. Bên cạnh yếu tố lợi nhuận từ giá, theo các chuyên gia nguyên nhân một phần do chính sách còn bất cập và việc quản lý còn lỏng lẻo khiến vàng trang sức, vàng nguyên liệu trở thành nơi “trú ẩn” của vàng lậu. Mặc dù, NHNN có cả Nghị định 24/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng, Bộ KH&CN đã ban hành Thông tư 22 về đo lường quản lý chất lượng vàng trang sức, mỹ nghệ buộc DN phải tuân thủ quy định đóng mã ký hiệu, hàm lượng, tuổi vàng, độ tinh khiết khi lưu thông... nhưng thực tế chỉ có các DN lớn làm việc này trong khi hầu hết các DN nhỏ đều không thực hiện. “Khi NHNN tăng cường quản lý chặt chẽ, yêu cầu vàng trang sức phải đủ tiêu chuẩn, đúng chất lượng, hàm lượng; thị trường không còn vàng trôi nổi, vàng kém chất lượng, người dân tin tưởng thì chắc chắn dân buôn vàng lậu cũng không còn cửa để làm ăn”- PGS.TS Ngô Trí Long cho biết.(Còn nữa)
Chênh lệch giá vàng chảy vào túi ai? Trong cuộc họp về công tác quản lý thị trường vàng diễn ra cuối tuần giữa Ngân hàng Nhà nước (NHNN) với các tổ chức tín dụng (TCTD), doanh nghiệp kinh doanh vàng, câu chuyện chênh lệch giá vàng bất thường đã được nêu ra. Bà Lê Thị Thúy Sen - Vụ trưởng Vụ Truyền thông - nhấn mạnh, Vụ Truyền thông đã tổng hợp dư luận về chính sách với vàng trên nguyên tắc khách quan từ nhiều nguồn khác nhau như báo chí, các buổi làm việc với các chuyên gia… Có ý kiến đặt câu hỏi vì sao lại có hiện tượng chênh lệch giá vàng với SJC và vàng quốc tế từ 15-20 triệu/1 lượng? Có hay không lợi ích nhóm, tiền chênh đó ai được hưởng lợi? Tại sao không xóa bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng… Chính sách vàng cần có sự điều chỉnh cho phù hợp với tình hình hiện nay để kéo giá vàng SJC về gần giá vàng thế giới?
 Phát biểu tại cuộc họp, bà Lê Thúy Hằng - Tổng Giám đốc Công ty SJC - cho biết, từ năm 2012, thương hiệu SJC được Chính phủ và NHNN lựa chọn là thương hiệu vàng quốc gia. Việc sản xuất vàng miếng được NHNN quản lý rất chặt chẽ trong tất cả các khâu của quy trình, bắt đầu từ cân đo sản phẩm, kiểm tra series, đốt nấu và dập ra vàng miếng. SJC là đơn vị đã được chọn là thương hiệu quốc gia nên luôn luôn tuân thủ đúng các quy định của NHNN. Giá để gia công các miếng vàng chỉ là 140.000 đồng cho một lượng. Theo bà Hằng, vấn đề chênh lệch giá vàng thì Công ty SJC hoàn toàn không có lợi. Công ty hoàn toàn tuân thủ theo chỉ đạo của NHNN. Trong 10 năm qua, SJC không được dập một miếng vàng nào từ nguyên liệu. Từ khi giao thương hiệu vàng, SJC mất hoàn toàn các lợi thế về kinh doanh và khi Nghị định được ban hành, lợi nhuận ròng của SJC giảm, từ hơn 300 tỷ-gần 400 tỷ/năm tới giờ chỉ đạt 74-80 tỷ lãi ròng. Như vậy, Công ty chỉ hoàn thành kế hoạch doanh số và lợi nhuận của thành phố, UBND thành phố giao để có quỹ lương cho người lao động. “Về giá vàng trên thị trường, SJC không phải người thao túng hay làm giá. Bởi giá vàng do cung - cầu của thị trường quyết định. Việc đầu tiên khi lấy giá vàng là tham chiếu giá vàng thế giới, sau đó theo cung - cầu thực tế của thị trường, quyết định ra giá vàng. Không đơn vị nào có thể tự chủ động định giá trên thị trường. Thực tế, trên thị trường, các đơn vị TCTD, các doanh nghiệp kinh doanh vàng có thể có quyền từ chối mua và bán, nhưng SJC vì đã được lựa chọn là thương hiệu vàng miếng quốc gia nên đối với tất cả các nhu cầu mua - bán trên thị trường SJC đều phải thực hiện. Tất cả những khuyến mại, hậu mãi của vàng miếng SJC đều thực hiện đúng quy định”, bà Hằng nói và cho biết, số lượng vàng trên thị trường còn rất ít, bởi có những năm, những thời điểm, giá nguyên liệu và giá vàng SJC thấp hơn hoặc bằng, các thương hiệu trong nước nấu vàng miếng của SJC để sản xuất nhẫn và nữ trang. Đặc biệt, năm 2019, thị trường vàng xuất đi nước ngoài rất nhiều cho nên lượng vàng SJC trên thị trường hiện nay còn rất ít. Nguồn cung hiện tại không có trong khi nhu cầu thị trường có, do vậy tạo ra độ chênh về giá so với vàng thế giới. Trước những thông tin này, trao đổi với PV Báo CAND, một chuyên gia kinh tế cho rằng những giải trình của SJC là chưa thỏa đáng, vì nếu SJC bảo nguồn cung không có, trong khi nhu cầu thị trường có nên mới tạo ra độ chênh lệch với thế giới tức là đang cho rằng chính khách hàng tự “làm giá” SJC. “Tự dưng khách hàng được trao quyền quá lớn, mà ngay cả chính họ cũng không hiểu mình đã thực hiện quyền định giá bằng cách nào; hơn nữa, thật khó hiểu khi khách hàng tự móc thêm túi của mình bỏ vào túi doanh nghiệp chỉ để thực hiện quyền? Chưa kể, dù không có nguồn cung, song mọi nhu cầu mua bán vàng SJC của người dân đều được đáp ứng. Vậy nếu đã có thể đáp ứng, thì liệu nguồn cung có đến mức khan hiếm để phải tăng giá? Ngoài ra, khi chênh lệch giá vàng tăng càng cao, thì doanh nghiệp cũng kéo giãn khoảng cách mua-bán vàng lên cao tới vài triệu đồng mỗi lượng. Tiền chênh lệch này không vào túi doanh nghiệp thì vào túi ai?”, chuyên gia đặt vấn đề. Cân nhắc sửa Nghị định 24 Ra đời từ năm 2012, Nghị định 24 về Quản lý thị trường vàng được đánh giá có tác dụng bình ổn thị trường vàng. Tuy nhiên cũng có ý kiến cho rằng, để kéo giá vàng về sát giá thế giới, cần sửa Nghị định 24 và bỏ độc quyền vàng miếng. Đánh giá về vai trò của Nghị định 24, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho rằng Nghị định 24 đem lại sự ổn định thị trường vàng và góp phần hỗ trợ NHNN ổn định thị trường vàng, ngoại hối hơn 10 năm qua; không phải lo ngại về sự biến động thị trường vàng và tác động đến thị trường ngoại tệ. Thành công của Nghị định 24 là loại bỏ rủi ro giá vàng ra khỏi hoạt động của các TCTD. Ngoài ra, thị trường vàng trang sức mỹ nghệ được hình thành, tạo dựng, chất lượng được đảm bảo hơn, có khuôn khổ để kiểm soát chất lượng. “Qua các ý kiến có một số nội dung của Nghị định 24 cần cân nhắc. Theo một số đơn vị kinh doanh vàng, vàng trang sức mỹ nghệ cũng là hàng hóa, có tiềm năng phát triển, đem lại nguồn thu cho đất nước, nhưng vấn đề khó khăn là vàng nguyên liệu. Nghị định 24 đã có khuôn khổ pháp lý cho nhập vàng nguyên liệu, nhưng vì mục tiêu chính sách tiền tệ theo từng thời kỳ, NHNN quyết định cấp phép, nhập khẩu vàng miếng. Việc này NHNN sẽ phối hợp với các doanh nghiệp để phân tích, đánh giá mục tiêu điều hành trong tổng thể chính sách vĩ mô để tham mưu đề xuất làm sao vừa thúc đẩy thị trường vàng trang sức mỹ nghệ, vừa hạn chế rủi ro”, bà Hồng cho biết. Cũng theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, thực hiện Nghị định 24, NHNN phải kiểm soát việc sản xuất, cung ứng vàng miếng là do có những giai đoạn người dân có xu hướng đầu cơ vào vàng miếng. Nghị định 24 đã làm giảm bớt tình trạng đầu cơ vàng miếng này. Còn để hạn chế vàng hóa, đô la hóa nền kinh tế, chúng ta cần hướng tới phát triển một thị trường lành mạnh và hạn chế đầu cơ vàng. Cùng với đó, việc khuyến khích thị trường vàng trang sức mỹ nghệ như một ngành sản xuất hàng hóa, có cạnh tranh lành mạnh cũng là một vấn đề cần nghiên cứu kỹ lưỡng. Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng, việc sửa đổi Nghị định 24 cần đánh giá kỹ lưỡng, xem xét kỹ các ý kiến, cần có sự tham gia của nhiều bên liên quan và có sự đồng thuận trong xã hội. |
