Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch; phát huy vai trò và hiệu lực của pháp luật để góp phần quản lý xã hội, giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, góp phần đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020 là mục tiêu lớn mà Nghị quyết 48-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 đã đề ra.
Quán triệt mục tiêu, quan điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác xây dựng pháp luật, trong những năm qua tỉnh Thái Nguyên đã không ngừng nỗ lực xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Kết quả là chúng ta đã có những bước tiến dài và thành công trong công tác xây dựng văn bản pháp luật, với một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật khá đồ sộ đã được ban hành và áp dụng trong thực tiễn (Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành 637 văn bản quy phạm pháp luật tính từ năm 2011 đến nay).
Đồng chí Bùi Xuân Hòa, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp tỉnh
phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị về
“Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020”
Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của tỉnh đã thể chế hóa đầy đủ và kịp thời các chủ trương, chính sách qua từng thời kỳ phát triển. Có giai đoạn chúng ta tập trung củng cố hệ thống chính trị, cải cách bộ máy hành chính, ổn định kinh tế - xã hội, trong những năm gần đây tỉnh chú trọng hoàn thiện các thể chế kinh tế đáp ứng yêu cầu vận động của kinh tế thị trường, thúc đẩy mạnh mẽ phát triển kinh tế - xã hội:
- Trong lĩnh vực kinh tế: tỉnh đặc biệt quan tâm hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm quyền tự do kinh doanh, thu hút, khuyến khích đầu tư, xây dựng khu công nghiệp, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ các thành phần kinh tế phát triển, phân cấp, phân quyền cho các đơn vị, bước đầu tạo hành lang pháp lý thông thoáng, thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp, nhà đầu tư và hoạt động sản xuất kinh doanh của người dân, đồng thời góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Đến nay hầu hết các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội như đầu tư, nông nghiệp, nông thôn, giáo dục, y tế... đều có chính sách hỗ trợ, thu hút, nhằm tạo điều kiện tạo bứt phá trong phát triển;
- Về xây dựng thể chế pháp lý, hoàn thiện tổ chức bộ máy nhà nước: Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành nhiều văn bản về cải cách hành chính trên tất cả các lĩnh vực; tăng cường phân công, phân cấp quản lý nhằm tạo sự chủ động, linh hoạt cho các cấp chính quyền và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; quy định chế độ đào tạo, bồi dưỡng thu hút người có trình độ chuyên môn cao về công tác tại tỉnh, chính sách tinh giản biên chế, sắp xếp tổ chức bộ máy…
- Về lĩnh vực văn hoá, giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ, lao động việc làm, đảm bảo quốc phòng an ninh: tỉnh đã ban hành nhiều chính sách về đào tạo, hỗ trợ cho lao động nông thôn, chính sách về ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào sản xuất và đời sống; chính sách hỗ trợ cho giáo viên, học sinh, sinh viên; khám, chữa bệnh cho người nghèo; quy định về xây dựng lực lượng vũ trang quần chúng, về quản lý thống nhất các hoạt động đối ngoại, thông tin đối ngoại trên địa bàn tỉnh, quy định về bảo vệ bí mật nhà nước…
Cùng với hoạt động xây dựng thể chế, chính sách và văn bản pháp luật, tỉnh cũng đặc biệt quan tâm đến công tác triển khai, theo dõi thi hành pháp luật đảm bảo các chủ chương, chính sách, thể chế của tỉnh được tổ chức thi hành nghiêm túc, kịp thời và hiệu quả, hạn chế thấp nhất sự chồng chéo, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Hoạt động kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật được duy trì thường xuyên, kịp thời và ngày càng có chiều sâu, góp phần đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, khả thi của hệ thống văn bản (từ năm 2011 đến nay toàn tỉnh đã kiểm tra được 5285 lượt văn bản quy phạm pháp luật, kiến nghị xử lý 96 văn bản; soát 7043 lượt văn bản quy pham pháp luật, kiến nghị xử lý 566 văn bản); các thiết chế xây dựng và thi hành pháp luật được quan tâm tăng cường, tổ chức bộ máy thi hành pháp luật được củng cố, đảm bảo thực thi hiệu quả hệ thống thể chế, chính sách.
Để đạt được kết quả đó, trước hết là từ sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh; các cấp, các ngành đã nhận thức ngày càng đầy đủ và toàn diện hơn về công tác xây dựng pháp luật, từ đó có định hướng chiến lược, dài hạn hơn, gắn với thực tiễn công tác quản lý và tiến hành đồng bộ với cải cách hành chính, cải cách tư pháp. Một khía cạnh quan trọng nữa là quy trình xây dựng văn bản pháp luật được đổi mới và ngày càng hoàn thiện, gắn với tổng kết thực tiễn công tác quản lý, có sự đầu tư nghiên cứu sâu nội dung, chính sách, đánh giá cẩn trọng về thẩm quyền ban hành, tính khả thi, nguồn lực đảm bảo thực hiện, đánh giá lợi ích của tổ chức, cá nhân, lợi ích của nhà nước khi văn bản có hiệu lực thi hành, đây là yếu tố quyết định đến chất lượng hệ thống thể chế của tỉnh. Mặt khác, có thể nhận thấy vai trò của Ngành Tư pháp nhất là trong công tác tham mưu nâng cao chất lượng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật ngày càng được thể hiện rõ nét: Sở Tư pháp đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt và triển khai thực hiện Đề án nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017-2020 đạt kết quả cao; công tác thẩm định, tham gia ý kiến, tham gia giải quyết các vướng mắc trong thực thi chính sách, pháp luật cũng như công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản được Sở Tư pháp thực hiện ngày càng chất lượng và hiệu quả, thực sự là cơ quan “chủ lực” trong công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật của tỉnh.
Đồng chí Vũ Thị Lệ Hằng – Giám đốc Sở Tư pháp chủ trì hội nghị kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật tại huyện Định Hóa
Tuy nhiên bên cạnh kết quả đạt được, công tác xây dựng văn bản pháp luật vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần được tiếp tục quan tâm khắc phục như: Có lúc, có nơi vẫn chưa thực sự chủ động trong việc đề xuất, xây dựng các cơ chế, chính sách, văn bản pháp luật thuộc trách nhiệm quản lý của ngành, đơn vị; một số bước trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật thực hiện còn lúng túng (lập đề nghị xây dựng nghị quyết, đánh giá tác động chính sách), hiệu quả của công tác lấy ý kiến chịu sự tác động của văn bản chưa cao; việc xử lý văn bản sau kiểm tra, rà soát còn chậm trễ (việc xử lý văn bản sau kỳ rà soát hệ thống hóa giai đoạn 2014-2018); công tác theo dõi, thi hành pháp luật chưa thực sự toàn diện, thiếu chiều sâu; việc kiện toàn đội ngũ cán bộ pháp chế ngành còn gặp nhiều khó khăn; chưa thu hút được chuyên gia, người có kinh nghiệm tham gia cùng chính quyền các cấp trong công tác xây dựng pháp luật.
Mặc dù còn những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, nhưng nhìn nhận một cách tổng quan, có thể đánh giá trong thời gian qua, tỉnh Thái Nguyên đã xây dựng được một hệ thống văn bản pháp luật đáp ứng đầy đủ các lĩnh vực quản lý nhà nước, đã phát huy vai trò tích cực trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, góp phần rất quan trọng đưa tỉnh Thái Nguyên từ địa phương có tốc độ tăng trưởng thấp, nay là tỉnh có tốc độ phát triển cao, số thu ngân sách và thu nhập bình quân đầu người tăng mạnh trong những năm gần đây.
Trong giai đoạn tiếp theo, đặc biệt là sau Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020-2025 và Đại hội XIII của Đảng, chắc chắn rằng công tác xây dựng pháp luật sẽ có những định hướng, chiến lược mới phù hợp với tình hình xây dựng Đảng, Nhà nước trong thời kỳ mới. Do đó, với vai trò và trách nhiệm của mình, Ngành Tư pháp sẽ tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác xây dựng văn bản pháp luật, đề ra định hướng, lĩnh vực trọng điểm cần đầu tư để xây dựng và hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu quản lý kinh tế - xã hội trong giai đoạn phát triển mới, đồng thời quan tâm nâng cao năng lực, vai trò tham mưu của cơ quan tư pháp các cấp, đầu tư nguồn lực phù hợp đảm bảo cho xây dựng, thực thi, tổng kết thi hành văn bản pháp luật của địa phương. Đối với các Sở, ngành, địa phương cấp huyện, cấp xã cần nâng cao hơn nữa tính chủ động trong xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách, đồng thời làm tốt công tác áp dụng, theo dõi thi hành, phổ biến, quán triệt văn bản pháp luật của địa phương, đảm bảo hệ thống văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục phục vụ tích cực cho công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh./.
VŨ THỊ LỆ HẰNG - GIÁM ĐỐC SỞ TƯ PHÁP TỈNH THÁI NGUYÊN