| Chân dung Barclay de Tolly
Michael Andreas Barclay de Tolly (1761-1818) là một sĩ quan gốc Scotland trong quân đội Nga. Barclay de Tolly lớn lên ở St.Petersburg và trở thành nguyên soái của Đế chế Nga đồng thời là Bộ trưởng Chiến tranh năm 1810-1812. Ông đã chuẩn bị hiệu quả cho quân đội Nga cho cuộc chiến quyết định với Napoléon, ra lệnh và đích thân tạo ra rất nhiều hướng dẫn chiến thuật và chiến lược và sách hướng dẫn cho binh lính và sĩ quan. Chính Barclay là người ban đầu đã vạch ra kế hoạch tổng thể cho quân đội Nga trong cuộc chiến này: sử dụng chiến lược rút lui vào miền Trung nước Nga để tiêu hao tài nguyên của quân đội Pháp. Khi rút lui, lính Nga đã phá hủy kho lương thực, đạn dược và bất kỳ tài sản nào đối phương có thể sử dụng được. Barclay đã tính toán đúng các tuyến đường tiếp tế của Pháp sẽ trở nên quá dài để cung cấp cho quân đội từ châu Âu và các lực lượng du kích Nga và quân đội sẽ làm phần còn lại để nghiền nát kẻ thù.[10] Ngày 22-6-1812 Napoleon ban hành bản thông cáo của chiến dịch, cũng là mệnh lệnh cho Đại quân vượt sông Niemen tiến vào Nga. Quy mô của Đại quân Napoleon sau khi đã trừ đi các lực lượng đồn trú, vệ binh quốc gia và số lính coi kho, pháo đội bảo vệ bờ biển là 450.000 người ở tuyến đầu, 165.000 người ở tuyến hai. Con số này lớn hơn toàn bộ dân số Paris vào thời điểm đó.
Mở đầu cuộc binh lửa, Quân đội Nga đã gặt hái được những chiến công ban đầu tại Mir, Romanovo, Ostrovno, Saltanovka, và Klyastitsy.[11] Nhưng vào tháng 8 năm 1812, quân Nga phải rút lui trước sức ép của Pháp và cũng bởi chiến lược của Tư lệnh Barclay De Tolly. Sau đó Sa hoàng không hài lòng, Kutuzov được phong hàm Nguyên soái và được cử làm Tổng Chỉ huy Quân đội Nga thay Barclay De Tolly. Sau đó quân Nga do Kutuzov chỉ huy chống cự lại Napoléon I ác liệt trong trận đánh lớn tại Borodino từ khoảng cách 120km (khoảng 75 dặm) về phía tây Moskva ngày 07-9-1812. Quân đội Nga đã chiến đấu anh dũng và gây cho quân Pháp bị tổn thất nặng nề.[12] Rất nhiều binh sĩ người Westfalen chư hầu chiến đấu cho Pháp cũng bị thiệt mạng cuộc giao tranh khốc liệt này.[13] Tuy nhiên, Hoàng đế Napoléon I đã chiến thắng và quân Nga triệt binh khỏi trận địa.[14] Nhưng trận thư hùng đẫm máu này đã trở thành một chiến thắng về mặt tinh thần của các chiến binh Nga.[15] Mùa đông trên lãnh thổ Nga rất khắc nghiệt. Quân đội Nga càng rút lui, càng khiến cho quân đội Pháp sa lầy vào xứ sở mênh mông còn làng mạc đã bị quân Nga đốt sạch trước khi quân Pháp tiến tới khiến cho người Pháp không thể tìm ra được thực phẩm.
Với nguồn quân nhu trống rỗng và đường tiếp tế bị trải dài quá mức, đại quân của Napoléon I sau chiến thắng trong trận huyết chiến ở Borodino đã tiến quân đến cố đô Moskva vào ngày 14 tháng 9 năm 1812. Các chiến binh Pháp vui mừng trước ngưỡng cửa Moskva hùng vĩ, và Napoléon I coi thời khắc đã đến để buộc người Nga phải ra hàng. Tuy nhiên, không có bóng ai ở đây cả mà chỉ có một Sĩ quan Nga đề nghị đình chiến, để các chiến sĩ Nga có thêm thời gian rút quân ra khỏi cố đô. Đến lúc Mặt Trời lặn cũng chẳng thấy ai, một số Sĩ quan Pháp vào Moskva rồi thì lại chạy ra và bẩm báo với Hoàng đế Napoléon I hung tin là toàn thể dân chúng thành Moskva đã di tản khỏi đây. Màn đêm buông xuống, ông mới tiến đại binh vào cố đô nước Nga.[14] Sa hoàng Alekxandr I nhất định không chịu thương thuyết. Mong đợi Sa hoàng Alekxandr I đầu hàng có điều kiện, thay vào đó quân Pháp lại thấy mình đang ở trong một thành phố cằn cỗi và hoàng tàn đã bị quân Nga san phẳng hoàn toàn trước khi rút lui. Thiếu nơi đồn trú mùa đông, Napoléon thấy cần phải rút quân. Bắt đầu vào ngày 19/10 và kéo dài đến tháng 12, quân đội Pháp phải đối mặt với một số trở ngại rất lớn trên đường dài rút quân khỏi Nga: nạn đói, thời tiết giá lạnh và lực lượng quân đội của Nga đã chặn đường rút lui.
Lực lượng Pháp bị thiệt hại nặng nề vì thiếu ăn, thiếu mặc, thiếu phương tiện y tế, luôn luôn bị quân du kích Nga quấy phá và bị tấn công bởi "Đại tướng Mùa Đông" (General Winter) là 1 từ dùng để chỉ mùa Đông quá sức khắc nghiệt tại Nga. Đa số quân Pháp đã chết vì đói, vì lạnh, vì bệnh tật, một số lớn bị bắt làm tù binh.
Những trận đánh tại Krasnyi kéo dài suốt từ ngày 4 cho đến ngày 5 tháng 11 năm 1812, làm cho Napoléon bị hao tổn thêm 2 vạn chiến binh nữa. Tiếp theo đó, Quân đội Nga kéo đến sông Berezina để truy kích quân Pháp, viên chỉ huy quân Nga là Pavel Vasilievich Chichagov đã chiếm được một kho quân nhu lớn của quân Pháp tại Minsk, phá hủy những chiếc cầu bắc qua sông Berezina tại thị trấn Borisov, và kéo quân bên bờ Tây sông này để ngăn chặn quân địch vượt sông. Từ ngày 14 cho tới ngày 17 tháng 11 năm 1812, trong trận sông Berezina, quân Nga liên tiếp tấn công, song Napoléon vượt được sông này. Ông phải hứng chịu tổn thất khủng khiếp. Chỉ sự hợp tác ngầm của Kutuzov mà đã gây cho Napoléon thảm họa như thế. Vốn dĩ ông nhận thấy rằng Mùa Đông đã hủy diệt quân lực của Napoléon, do đó ông không cần phải truy kích quân Pháp quá mãnh liệt.[16]
Kết quảSửa đổi
Quân Pháp bị bắt trong chiến dịch nước Nga
Cuộc xâm lược nước Nga của Napoléon là một trong những sự kiện trọng đại trong lịch sử châu Âu, là chiến bại thê thảm của ông,[16] và dẫn đến bi kịch của ông. Với chiến thắng này, nhân dân Nga bắt đầu ấp ủ lòng tự hào dân tộc. Đây là chiến thắng nhờ lòng dũng cảm của dân tộc Nga, nhờ Hoàng đế Aleksandr I đã tập hợp được lực lượng quý tộc và nông dân đấu tranh bảo vệ đất nước.[17] Đây là bước ngoặt lớn trong các cuộc chiến của Napoléon vì chiến dịch này đã giảm quân số của Pháp và các lực lượng đồng minh xuống chỉ còn một phần nhỏ so với ban đầu.[18]. Mùa đông khắc nghiệt của nước Nga đã góp phần làm thiệt mạng hàng loạt quân Pháp, Napoléon buộc phải rút quân về nước. Nhiều đạo quân Nga vẫn tiếp tục truy quét quân địch vào Đại Công quốc Warsawa và Phổ.[16] Tuy vị Hoàng đế nước Pháp đã tái xây dựng lực lượng Quân đội trong đó có nhiều chiến sĩ luôn trung kiên với đất nước, Đội quân vĩ đại của ông không bao giờ hồi phục được.[13] Chẳng bao lâu sau, các quốc gia châu Âu đều đồng loạt nổi lên chống Pháp và Đệ nhất Đế chế của Napoléon sụp đổ. Do đó, chiến thắng lẫy lừng của cuộc Chiến tranh Vệ quốc Nga được coi là một sự kiện trọng đại dẫn đến sự giải phóng cả châu Âu thoát khỏi ách chiếm đóng của Hoàng đế Napoléon I.[19] Cuộc Chiến tranh Vệ quốc khốc liệt này đã lôi cuốn biết bao thế hệ các nhà sử học nước Nga.[15]
Chú thíchSửa đổi
- ^ von Clausewitz, Carl (1996). The Russian campaign of 1812. Transaction Publishers. Introduction by Gérard Chaliand, VII. ISBN 1-4128-0599-6
- ^ The Logistics of War, DIANE Publishing, trg 180
- ^ Osprey - Men At Arms 028 - The Russian Army Of The Napoleonic Wars tr 20
- ^ Russian Army of the Napoleonic Wars 1-Infantry Nhà xuất bản Osprey tr 37
- ^ Zamoyski, trg 536
- ^ Bogdanovich, "History of Patriotic War 1812", Spt., 1859–1860, Appendix, trg 492–503.
- ^ Fierro; Palluel-Guillard; Tulard: Histoire et Dictionnaire du Consulat et de l'Empire. Paris: Éditions Robert Laffont, trang 159-161
- ^ Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov, trang 1
- ^ Gunther Erich Rothenberg, The art of warfare in the age of Napoleon, trang 204
- ^ “What actually caused the Russo-French War of 1812?”.
- ^ Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov, trang 14
- ^ Alexander Mikaberidze, The battle of Borodino: Napoleon against Kutuzov, trang 204
- ^ a b Gunther Erich Rothenberg, The art of warfare in the age of Napoleon, trang 159
- ^ a b J. Christopher Herold, The Age of Napoleon, các trang 354-356.
- ^ a b Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March, trang XX
- ^ a b c David R. Stone, A military history of Russia: from Ivan the Terrible to the war in Chechnya, trang 106
- ^ Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March, các trang X-XVII.
- ^ “Napoleon's Invasion of Russia, 1812”. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 2 năm 2008. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2008.
- ^ Adam Zamoyski, Moscow 1812: Napoleon's Fatal March, trang 146
Tài liệu tham khảoSửa đổi
| Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Chiến tranh Pháp–Nga (1812). |
Sách
- Britten Austin, Paul (2000). 1812: Napoleon's Invasion of Russia. Greenhill Books. ISBN185367415X. (Originally published in three volumes: The March on Moscow, Napoleon in Moscow, The Great Retreat.)
- Bogdanovich, Michael (1863). History of Patriotic War 1812. St. Petersburg. tr.1859–1860. OCLC25319830.
- Gunther Erich Rothenberg, The art of warfare in the age of Napoleon, Đại học Indiana Press, 1980. ISBN 0-253-20260-4.
- Connelly, Owen (1999). Blundering to Glory: Napoleon's Military Campaigns (ấn bản 2). Wilmington, Delaware: SR Books. ISBN0842027807.
- Marshall-Cornwall, James (1967). Napoleon as Military Commander. London: Batsford.
- Nafziger, George (1984). Napoleon's Invasion of Russia. New York, N.Y.: Hippocrene Books. ISBN0882546813.
- Riehn, Richard K. (1991). 1812 Napoleon's Russian Campaign. New York: Wiley. ISBN0471543020.
- Zamoyski, Adam (2004). Moscow 1812: Napoleon's Fatal March. London: HarperCollins. ISBN0007123752.
- Lieven, Dominic (2009). Russia Against Napoleon: The Battle for Europe, 1807 to 1814. Allen Lane/The Penguin Press. tr.617.[1] Lưu trữ 2013-06-05 tại Wayback Machine
- Fierro, Alfred (1995). Histoire et Dictionnaire du Consulat et de l'Empire. Paris: Éditions Robert Laffont. tr.1350. ISBN2-221-05858-5.
Các tạp chí- Anthony, James Joes (1996). “Continuity and Change in Guerrilla War: The Spanish and Afghan Cases”. Journal of Conflict Sudies. 16 (2).
- Nafziger, George. "Rear services and foraging in the 1812 campaign: Reasons of Napoleon's defeat" (Russian translation online) Lưu trữ 2017-08-25 tại Wayback Machine
- Fighting the Russians in Winter: Three Case Studies Lưu trữ 2006-06-13 tại Wayback Machine. US Army Command and General Staff College.
Đọc thêmSửa đổi
Không hư cấuSửa đổi
- Bogdanovich Modest I. (1859-1860). 'History of the War of 1812' (История Отечественной войны 1812 года) at Runivers.ru in DjVu và PDF formats
- David G. Chandler (2002). The Campaigns of Napoleon. Folio. ISBN0-29-774830-0.
- Denis Davidov (1999). In Service of the Tsar Against Napoleon, 1806–1814. Greenhill Books. ISBN1-85367-373-0.
- Edward Ryan (1999). Napoleon's Elite Cavalry. Greenhill Books. ISBN1-85367-371-4.
- Heinrich von Brandt (1999). In the Legions of Napoleon; The Memoirs of a Polish Officer in Spain and Russia, 1808–1813. Greenhill Books. ISBN1-85367-380-3.
Tiểu thuyếtSửa đổi
- War and Peace, Leo Tolstoy
- The Retreat, Patrick Rambaud
- Commodore Hornblower by C.S. Forester A fictional account of the siege of Riga on the Baltic by the French army and its allies.
KhácSửa đổi
War and Peace, Sergey Sergeyevich Prokofiev
Liên kết ngoàiSửa đổi
- History of the Expedition to Russia Undertaken by the Emperor Napoleon in the Year 1812, by the count de Ségur (Gutenberg Project ebook)
- Napoleon's Invasion of Russia 1812 + color maps
- Alternative version of Minard's map (using modern country boundaries)
- Alternative version of Minard's map (zoomed-out, to show area in relationship to the rest of Europe)
- French invasion of 1812, view from Russia Lưu trữ 2011-08-28 tại Wayback Machine
|
