Sàn giao dịch tập trung và sàn giao dịch phi tập trung là một trong những khái niệm cơ bản các nhà đầu tư cần tìm hiểu. Điểm khác biệt của các sàn này là gì?
Sàn giao dịch tập trung và sàn giao dịch phi tập trung là những thuật ngữ cơ bản mà các nhà đầu tư cần tìm hiểu khi bắt đầu lấn sân vào lĩnh vực tài chính. Để biết được những điểm khác biệt của hai loại sàn giao dịch này, bạn cần biết về khái niệm và đặc điểm của chúng. Tất cả những thông tin cần thiết dành cho bạn sẽ được gói gọn đầy đủ trong bài viết này.
Đang xem: Thị trường tập trung và phi tập trung
So sánh sàn giao dịch tập trung với sàn giao dịch phi tập trung
Khái niệm sàn giao dịch tập trung (CEX)
Sàn giao dịch tập trung (Centralized Exchange – CEX) là sàn được quản lý bởi một chủ thể nhất định (tổ chức/công ty), các tài sản nạp vào sàn này đều do chủ thể đó quản lý.
Với khái niệm trên, bạn có thể nhận thấy cơ chế hoạt động của loại sàn giao dịch này dường như tương tự với ngân hàng. Bạn cũng cần gửi tài sản của mình cho một bên thứ ba bảo vệ và lưu trữ tài sản của bạn. Việc theo dõi nguồn tiền thực hiện thông qua sàn giao dịch.
Thực tế, nhiều nhà đầu tư đánh giá với cách thức hoạt động như vậy, họ sẽ lựa chọn gửi tiền vào ngân hàng. Vì đây chủ thể hoạt động dưới sự điều chỉnh và quản lý của Ngân hàng Trung Ương và nhà nước. Các quy định áp dụng lên ngân hàng nghiêm ngặt và khắt khe hơn rất nhiều so với bất kỳ loại hình tổ chức công ty nào.
Ngoài ra, ngân hàng cũng cung cấp các dịch vụ khác cho khách hàng của mình. Các dịch vụ cho vay được thực hiện với lãi suất thấp do chịu sự ràng buộc về lãi suất cao nhất. Với khách hàng, ngân hàng sẽ có độ tín nhiệm cao nhất so với các chủ thể khác. Vì vậy, so với để một ai khác nắm giữ tài sản, gửi ngân hàng là lựa chọn tốt nhất.
Nhà đầu tư cần nạp tiền vào sàn tập trung để bắt đầu giao dịch
Khái niệm sàn giao dịch phi tập trung (DEX)
Sàn giao dịch phi tập trung (Decentralized Exchange – DEX) là sàn giao dịch không cần một tổ chức/công ty trung gian để lưu trữ và quản lý tài sản của khách hàng. Thay vào đó, người dùng sẽ tự mua và bán thông qua một quy trình tự động (mạng ngang hàng).
Như vậy, khi tham gia sàn giao dịch này, bạn sẽ tự quản lý tài sản của mình. Đồng thời, khi thực hiện giao dịch, người dùng cần tự kiểm tra điểm đáng tin cậy của giao dịch mình thực hiện. Ngoài ra, việc phong tỏa tài khoản và tịch thu quỹ, đánh thuế khó thực hiện khi tham gia vào sàn giao dịch loại này.
Với cơ chế hoạt động như trên, sàn giao dịch này đã loại được những yếu tố nguy hiểm từ bên ngoài như hướng dẫner, lừa đảo ở các công ty quản lý tài sản. Như vậy, yếu tố bảo mật được tăng cường khi thực hiện giao dịch trên các sàn giao dịch phi tập trung.
Hiện nay, các sàn giao dịch phi tập trung đang hoạt động có thể kể đến như: Etherdelta, Kyber Network, IDEX, Ox Protocol, DDEX, CoinChangeX,… Trong đó, Vakaxa là công ty xây dựng sàn giao dịch điện tử chuyên nghiệp hàng đầu hiện nay.
Người dùng trực tiếp giao dịch với nhau qua DEX
Phân biệt sàn giao dịch tập trung và sàn giao dịch phi tập trung
Với khái niệm của hai loại sàn CEX và DEX chắc hẳn bạn cũng đã dần hình dung được điểm khác biệt hai loại sàn này. Một số điểm đặc trưng cơ bản cho hai loại sàn này được liệt kê dưới đây.
Sàn giao dịch tập trung và phi tập trung có những điểm khác biệt nhất định
Kiểm soát quỹ
Đối với sàn CEX, người dùng cần nạp tiền vào sản để một công ty/tổ chức quản lý. Vì vậy, chủ thể trung gian này có quyền kiểm soát nguồn tài sản do bạn cung cấp vào sàn giao dịch. Như vậy, các thông tin về tổng tài sản, sổ lệnh, kiểm soát quỹ, quyền lưu ký sẽ nằm trong bên trung gian của nền tảng tập trung này.
Trong khi đó, với sàn DEX, người dùng thực hiện giao dịch trực tiếp với những người dùng khác. Với cơ chế này, không có tổ chức trung gian để kiểm soát sổ lệnh và quyền lưu ký. Có thể thấy rằng, tài sản của bạn được quản lý trực tiếp bởi bạn, quyền kiểm soát quỹ hoàn toàn thuộc về bạn.
Tính ẩn danh
Thời gian gần đây, với quy định của chính phủ về KYC (Know Your Customer – biết về khách hàng) và AML (Anti Money Laundering – chống rửa tiền) đã tính ẩn danh trên sàn tập trung dần bị vô hiệu hóa. Để đảm bảo đáp ứng các quy định của nhà nước, các bên trung gian phải thu thập thông tin khách hàng để quản lý và báo cáo về thông tin giao dịch. Thay vào đó, với sàn DEX, người dùng và các giao dịch của mình đều được ẩn danh.
Xác thực
Khi lựa chọn sàn giao dịch tập trung, bạn phải cung cấp thông tin để được cấp quyền cho các giao dịch của mình. Đây là nền tảng xác thực của hệ thống sàn CEX. Ở bước này có rủi ro về thông tin tiềm ẩn khi hướng dẫner tấn công vào hệ thống dữ liệu của công ty quản lý sàn giao dịch.
Với sàn DEX, thông tin của người dùng do họ tự quản lý, bạn không cần phụ thuộc vào nền tảng của bên trung gian. Thông qua các giao thức trong hệ thống của Blockchain, đồng thời là các hợp đồng thông minh, giao dịch sẽ được thực hiện qua hệ thống. Việc xác thực thông tin được thực hiện tự động qua hệ thống mã hóa.
Xem thêm: Dân “Cày” Bitcoin Việt Nam “Méo Mặt” Vì Giá Điện Đào Tiền Ảo Tại Việt Nam
Điều gì khiến DEX đang dần thay thế CEX
Thời gian gần đây, sàn DEX đang chiếm sóng hơn rất nhiều so với CEX và ngày càng được người dùng tin tưởng lựa chọn. Các sàn giao dịch mới được hình thành cũng lựa chọn hình thái DEX. Điều gì đã khiến sàn DEX dần thay thế sàn CEX?
Tiết kiệm thời gian và chi phí
Với việc không cần thực hiện qua trung gian, thời gian và chi phí giao dịch được rút ngắn. Thứ nhất, việc giao dịch được thực hiện trực tiếp thông qua người mua và người bán. Nhờ đó, không cần khâu trung gian xử lý và ghép lệnh. Do vậy, thời gian thực hiện giao dịch mua/bán được diễn ra với tốc độ nhanh hơn, đáp ứng được xu hướng tốc độ chớp nhoáng hiện nay.
Bên cạnh đó, không cần bên trung gian quản lý giao dịch đã giúp các mức phí hoạt động của DEX thấp hơn so với sàn CEX. Nhờ vậy, lựa chọn loại sàn phi tập trung giúp các nhà đầu tư giảm chi phí, thực hiện đầu tư hiệu quả hơn so với sàn CEX.
Tính bảo mật của DEX cao hơn so với CEX
Như đã phân tích ở các điểm khác biệt giữa sàn DEX và CEX, sàn phi tập trung không thực hiện giao dịch thông qua tổ chức trung gian, không lưu giữ và quản lý nguồn tiền của khách hàng. Đồng thời, trong quá trình thực hiện giao dịch, không có chủ thể trung gian ghép lệnh và xử lý lệnh, vì vậy, thông tin về người dùng và giao dịch được bảo mật.
Đối với sàn CEX, do tính chất và cơ chế hoạt động của mình, việc thu thập thông tin và quản lý giao dịch là công việc tất yếu của tổ chức trung gian. Điều này dẫn đến các tổ chức quản lý nắm giữ số lượng thông tin khổng lồ của người dùng và giao dịch. Do đó, các hướng dẫner thường nhắm vào những sàn này để tấn công. Lịch sử đã ghi lại cuộc tấn công dữ liệu tại các sàn như Bittrex, Bitfinex.
Có sự tích hợp với ví cứng
Sự tính hợp với ví cứng bảo mật là lợi thế rất lớn của các sàn DEX. Điều này giúp giao dịch được thực hiện an toàn và đảm bảo hơn rất nhiều so với việc gửi tiền cho một tổ chức nắm giữ. Hiện nay, các sàn giao dịch tập trung đang thực hiện sự tích hợp với các ví cứng được sử dụng nhiều trên thế giới như Trezor hay Ledger Nano S.
Cơ chế hoạt động của sự tích hợp này bạn có thể hình dung là bạn trích tiền từ ví của mình, thực hiện trực tiếp mua/bán qua các hợp đồng thông minh trên sàn DEX. Với các sàn giao dịch tập trung, việc thực hiện chuyển coin trực tiếp từ ví cứng vào sàn như trên dẫn đến rất nhiều rủi ro. Các trường hợp phổ biến gặp phải có thể kể đến như lừa đảo hoặc theo dõi giao dịch trên ví cứng.
Toàn quyền kiểm soát quỹ
Khi tham gia giao dịch tại DEX, bạn sẽ thực hiện trực tiếp với những người dùng khác. Do đó, tài sản của bạn sẽ do bạn toàn quyền quản lý. Không cần thực hiện tập trung hay lưu giữ vốn và gửi và sàn DEX. Với mạng lưới ngang hàng, người dùng có quyền kiểm soát quỹ của chính mình.
Giao dịch được thực hiện thông qua các hợp đồng thông minh, xét duyệt giao dịch thông qua các private key, thứ chỉ do bạn quản lý. Nguồn vốn của bạn, bạn có thể theo dõi mọi lúc mọi nơi khi sử dụng sàn giao dịch phi tập trung.
Một số nhược điểm của sàn giao dịch phi tập trung
Dù có nhiều ưu điểm hơn so với sàn CEX, tuy vậy, sàn giao dịch phi tập trung vẫn tồn tại một số nhược điểm nhất định. Các nhược điểm này gồm ba điểm chính.
Ít nền tảng được hỗ trợ
Các nền tảng được hỗ trợ cho các sàn giao dịch phi tập trung gồm Ethereum và một số Token ERC-20. Điều này gây ra những hạn chế nhất định cho người dùng. Trong tương lai gần, một số nền tảng lớn như NEO cũng sẽ hỗ trợ cho loại sàn này để khắc phục nhược điểm trên.
Phức tạp
Dù là sàn giao dịch tập trung nhưng Binance, Huobi vẫn phổ biến, lý do tại sao? Đơn giản vì việc sử dụng các loại sàn này rất dễ thực hiện. Để sử dụng các loại sàn DEX, bạn cần thực hiện điều hướng hoạt động của hợp đồng thông minh. Đây là điều quá phức tạp với những ai mới bắt đầu và chưa am hiểu về công nghệ tiền mã hóa.
Ngoài ra, giao diện của các loại sàn giao dịch phi tập trung thường được người dùng đánh giá khó nhìn và khó tiếp cận. Đây chính là điểm hạn chế nhất định cho những ai muốn bắt đầu với loại sàn này.
Chưa hỗ trợ các tính năng chuyên sâu
Hiện nay, phần lớn các sàn giao dịch phi tập trung chỉ hỗ trợ các chức năng để thực hiện giao dịch cơ bản. Các tính năng chuyên sâu như margin trading, cắt lỗ,… thường chưa được hỗ trợ ở loại sàn này. Nguyên nhân có thể bởi loại sàn này chưa thực sự phổ biến trên thị trường tiền mã hóa.
Xem thêm: Cách Tạo Kênh Youtube Kiếm Tiền 2019, How To Earn Money On Youtube
Các thông tin trên đây về sàn giao dịch tập trung và sàn giao dịch phi tập trung hi vọng đã giúp bạn có những hiểu biết chung nhất về hai loại sàn này. Lựa chọn đầu tư trên sàn giao dịch này, phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bạn cần có thời gian nghiên cứu và phân tích để đưa ra quyết định phù hợp nhất với nhu cầu của mình.