Trước tình hình dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, ngành y tế đang đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine phòng Covid-19, đặc biệt là tiêm cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, bảo đảm điều kiện an toàn cho học sinh đến trường trong năm học mới; đồng thời tăng độ bao phủ vaccine phòng Covid-19 tạo miễn dịch cộng đồng.
Thanh Liêm hiện là địa phương có tỷ lệ tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi cao nhất tỉnh. Tính đến hết tháng 7, tỷ lệ tiêm mũi 1 của đối tượng này đạt 86%; mũi 2 đạt tỷ lệ 26%.
Ông Phạm Ngọc Tài, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện cho biết: Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Huyện ủy, UBND huyện, các xã, thị trấn, sự vào cuộc tích cực của các nhà trường, việc tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi của huyện đạt được kết quả rất khả quan. Vaccine sau khi được phân bổ huyện nhanh chóng triển khai tiêm với tinh thần “Tiêm tới đâu an toàn tới đó”.
Để nhận được sự đồng thuận của phụ huynh, công tác tuyên truyền được đẩy mạnh bằng cả hình thức gián tiếp và trực tiếp. Chúng tôi chỉ đạo các trạm y tế phối hợp chặt chẽ với các nhà trường nắm bắt danh sách học sinh đăng ký tiêm và cả những em chưa đồng ý tiêm để tư vấn, tuyên truyền đến phụ huynh. Cùng với đó, tăng cường tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh để người dân hiểu rõ hơn về lợi ích của việc tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em, giúp bảo vệ các em tốt hơn trước đại dịch.
Để công tác tiêm chủng diễn ra an toàn, hiệu quả, đạt mục tiêu đề ra, Trung tâm Y tế huyện đã tổ chức hội nghị tập huấn, hướng dẫn cho cán bộ thực hiện công tác tiêm chủng từ tuyến huyện đến xã về triển khai tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, giám sát và xử trí phản ứng sau tiêm. Mục tiêu toàn huyện sẽ tiêm đủ 2 mũi cơ bản cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi đủ điều kiện tiêm chủng trong tháng 8.
Là phụ huynh có con trong lứa tuổi này, chị Hoàng Thị Linh, phường Lam Hạ (TP Phủ Lý) đã từng rất băn khoăn về việc tiêm vaccine cho con. Tuy nhiên, sau khi con chị mắc Covid-19, chị tỏ ra lo ngại về việc tái nhiễm và những vấn đề khác liên quan đến sức khỏe của con hậu Covid-19. Sau 3 tháng con khỏi Covid-19, chị đăng ký với nhà trường tiêm phòng Covid-19 cho con.
Chị Linh chia sẻ: Con tôi đã tiêm mũi 1 và đang chờ đủ thời gian để tiêm mũi 2. Theo tôi, việc triển khai tiêm chủng cho các cháu nhỏ từ 5 đến dưới 12 tuổi là việc làm cần thiết trong thời điểm hiện nay bởi năm học mới sắp bắt đầu và dịch bệnh vẫn rất phức tạp. Việc tiêm chủng vaccine đủ các mũi sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cho con, nếu có tái nhiễm cũng sẽ nhẹ hơn, ít để lại những di chứng về sau.
Từ thực tế công tác phòng chống dịch Covid-19, tiêm vaccine vẫn là giải pháp phòng dịch chủ động và hiệu quả nhất. Kết quả tiêm vaccine đã góp phần quan trọng trong việc kiểm soát dịch bệnh, nhất là giảm thiểu tình trạng bệnh chuyển nặng, nhập viện và tử vong, tạo điều kiện để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Tính đến ngày 28/7, toàn tỉnh đã tiêm hơn 2,19 triệu mũi vaccine cho các độ tuổi. Trong đó, với trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, đã tiêm mũi 1 cho 66.422/99.307 trẻ, đạt gần 67%; tiêm mũi 2 cho 23.333/99.307 trẻ, đạt 23,5%. Công tác tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em trên địa bàn tỉnh diễn ra an toàn, chưa ghi nhận trường hợp phản ứng bất thường sau tiêm cho đến thời điểm hiện tại.
Phó Giám đốc Sở Y tế Trương Thanh Phòng cho biết: Công tác tiêm vaccine phòng Covid-19 trên địa bàn tỉnh luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự phối hợp của các ngành, sự đồng thuận của nhân dân nên đạt kết quả rất tích cực, góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống dịch. Tuy vậy, việc triển khai tiêm vaccine cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi chưa đạt được như kỳ vọng và khó khăn hơn so với các đối tượng khác.
Về nguyên nhân thì có nhiều, song chủ yếu là nhận thức của phụ huynh học sinh. Có người lo ngại về tác dụng phụ của vaccine. Một số lại lo lắng về các phản ứng sau tiêm, trong khi con em còn nhỏ tuổi nên vẫn dè dặt chưa đưa các cháu đi tiêm. Một số trẻ mắc các bệnh truyền nhiễm khác nên phải chỉ định hoãn tiêm.
Để thực hiện tốt công tác tiêm vaccine phòng Covid-19, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 tỉnh, Sở Y tế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, phối hợp tổ chức thực hiện. Hiện ngành y tế đang tích cực phối hợp với ngành giáo dục và các địa phương đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi, góp phần duy trì thành quả phòng chống dịch, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Trong đó, tăng cường công tác tuyên truyền về lợi ích, hiệu quả của vaccine, nhằm tạo sự đồng thuận trong công tác tiêm chủng cho trẻ em. Từ đó, góp phần đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em, bảo đảm hoàn thành chỉ tiêu tiêm 2 mũi cơ bản cho đối tượng này trong tháng 8/2022.
Tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc triển khai tiêm chủng trên địa bàn, bảo đảm an toàn, hiệu quả, đúng đối tượng. Loại vaccine sử dụng là vaccine được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng cho lứa tuổi này. Trẻ sẽ được tiêm mũi 1 cách mũi 2 từ 21 – 28 ngày với cùng loại vaccine. Trẻ mắc Covid-19 sẽ tiêm sau khi khỏi bệnh 3 tháng. Công tác bảo đảm an toàn tiêm chủng được ngành y tế đặt lên hàng đầu, trẻ được khám sàng lọc kỹ sức khỏe trước tiêm và theo dõi phản ứng sau tiêm chặt chẽ.
Bên cạnh việc tập trung đẩy nhanh tiến độ tiêm cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, chuẩn bị cho các em bước vào năm học mới, các địa phương cũng đang tích cực triển khai tiêm vaccine mũi 4 cho người dân từ đủ 18 tuổi theo đúng hướng dẫn của ngành y tế, bảo đảm tiến độ tiêm chủng đạt kế hoạch đề ra.
Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 5-12 tuổi cần chú ý các vấn đề chăm sóc trước, trong và sau tiêm, đảm bảo an toàn tiêm chủng, buổi tiêm diễn ra nhanh chóng và nhẹ nhàng.
Thông tin về nguồn cung vaccine cho biết, ngày 13/4/2022, gần 1 triệu liều vaccine Moderna phòng Covid-19 cho trẻ, do Chính phủ Úc viện trợ đã hoàn thành việc kiểm định. Đợt tiêm vaccine phòng Covid-19 đầu tiên, mỗi trẻ tiêm đủ liều cơ bản gồm 2 mũi vaccine. Dự kiến, trong tháng 7 và tháng 8 sẽ hoàn thành tiêm chủng cho bé từ 5 đến dưới 12 tuổi đủ điều kiện tiêm.
Covid-19 vẫn còn là nỗi lo chung của cộng đồng. Các biến chủng virus SARS-CoV-2 mới với tốc độ lây lan nhanh vẫn liên tục xuất hiện, điển hình như biến chủng Omicron – dễ lây lan đã lưu hành trong cộng đồng, khả năng sẽ có nhiều trẻ em bị nhiễm bệnh hơn, một số trường hợp có thể bị bệnh nặng và biến chứng.
Một số trẻ khi mắc Covid-19 có thể xuất hiện các triệu chứng lâm sàng kéo dài, được gọi là “tình trạng Covid-19 kéo dài”, “hậu Covid-19”, hoặc “biến chứng sau nhiễm SARS-CoV-2”. Đây là vấn đề mới rất đáng quan tâm về sức khỏe trẻ em, phát sinh ở trẻ mắc Covid-19 gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ.
Ngoài ra, viêm đa cơ quan (hay thường được gọi là MIS-C) ở trẻ khi mắc Covid-19 đã được ghi nhận trên toàn cầu. Đây là biến chứng nặng, có thể ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sau khi mắc Covid-19 ở trẻ em.
Số trẻ mắc các bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh tim bẩm sinh hay béo phì,… hiện nay không hiếm, đây là nhóm trẻ rất dễ diễn biến nặng nếu không may nhiễm Covid-19. Một nghiên cứu gần đây của Hoa Kỳ cho rằng, những người dưới 18 tuổi, mắc Covid-19 có thể xuất hiện đái tháo đường sau nhiễm 30 ngày, cao gấp 2,5 lần so với những người không mắc Covid-19 hay bị nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp tính trước đó. Nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp tính không do Covid-19 không liên quan đến việc gia tăng nguy cơ đái tháo đường.
Đã có bằng chứng cho thấy tỷ lệ tử vong ở trẻ mắc Covid-19 ở các nước thu nhập thấp, trung bình cao hơn so với các nước có thu nhập cao.
Do đó, dù trẻ em là nhóm đối tượng có nguy cơ mắc Covid-19 thấp hơn so với những nhóm đối tượng khác; nhưng với tốc độ lây lan Covid-19 như hiện tại, trẻ vẫn có nguy cơ mắc bệnh rất cao. Mặt khác, dù tỷ lệ diễn tiến nặng khi mắc Covid-19 ở trẻ thấp hơn những nhóm đối tượng có nguy cơ khác, nhưng trẻ vẫn là đối tượng có đầy đủ nguy cơ tiến triển bệnh nặng và biến chứng khi mắc Covid-19, đặc biệt là trẻ có bệnh lý nền. Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ từ 5-12 tuổi chính là giải pháp căn cơ và lâu dài, bảo vệ trẻ trước những diễn biến khó lường của đại dịch.
Cho đến nay, đã có 3 loại vaccine phòng Covid-19 là vaccine mRNA, vaccine virus bất hoạt và vaccine tái tổ hợp được sử dụng cho nhóm đối tượng trẻ em. Sau khi được các cơ quan thẩm quyền phê duyệt, chích vắc xin phòng Covid-19 cho trẻ từ 5-12 tuổi được ứng dụng rộng rãi trên quy mô toàn cầu, cũng như các nước trong khu vực.
Cho đến tháng 2/2022, vaccine mRNA đã được nhiều quốc gia trên thế giới đưa vào sử dụng cho trẻ từ 5-11 tuổi như: Hoa Kỳ, Brazil, Saudi Arabia, Oman, Israel, Đan Mạch, Bồ Đào Nha, UAE, Bahrain, Estonia, Latvia, Lithuania, Ban Lan, Italia, Tây Ban Nha, Bỉ, Anh, Cộng hoà Séc, Đảo Cypsus, Hy Lạp, Hungary, Đức, Thuỵ Sỹ. Đến tháng 3/2022, 17 quốc gia trong khu vực Tây Thái Bình Dương cũng đã sử dụng vaccine mRNA phòng Covid-19 cho trẻ từ 5-11 tuổi.
Vaccine bất hoạt được Trung Quốc, Hồng Kông, UAE, Macau sử dụng phòng Covid-19 cho trẻ từ 3-17 tuổi; Campuchia sử dụng cho nhóm trẻ 5-17 tuổi và Chile sử dụng cho trẻ 6-11 tuổi.
Vaccine tái tổ hợp được Cuba và Venezuela sử dụng cho trẻ 1-18 tuổi.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, chích ngừa vaccine Covid-19 cho trẻ từ 5-12 tuổi sử dụng các loại vaccine sau:
- Vaccine Comirnaty (Tên khác: Pfizer BioNTech Covid-19 Vaccine) sử dụng cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19 (theo Quyết định số 457/QĐ-BYT ngày 01/03/2022). Mỗi liều là 0,2 ml chứa 10 mcg vaccine mRNA Covid-19.
- Vaccine Spikevax (Tên khác: Moderna Covid-19 vaccine) đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện sử dụng cho trẻ em từ 6 – dưới 12 tuổi cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19. Mỗi liều cho trẻ em là 0,25ml chứa 50mcg vaccine mRNA Covid-19.
Đây là 2 loại vaccine được rất nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng cho trẻ trong độ tuổi từ 5-12 tuổi.
Theo khảo sát tại 63 tỉnh thành của Bộ Y tế, có khoảng 11,8 triệu trẻ em từ 5 – 12 tuổi cần tiêm vaccine phòng Covid-19. Trong đó, ước tính có khoảng 3,6 triệu trẻ đã nhiễm Covid-19 và 8,2 triệu trẻ chưa nhiễm bệnh.
Không riêng gì trẻ em, những trường hợp đã mắc Covid-19 rồi vẫn có thể bị mắc lại. Như đã đề cập, khi mắc Covid-19, nguy cơ diễn tiến nặng, mắc các tình trạng hậu Covid-19 và biến chứng ở trẻ em vẫn có thể xảy ra. Vì vậy, khi Covid-19 vẫn còn tiếp tục lây lan và nhân lên trong cộng đồng, tiêm vaccine dự phòng ngay cả khi trẻ đã mắc Covid-19 là việc cần thiết.
Căn cứ vào các bằng chứng khoa học và kinh nghiệm của các quốc gia đã triển khai tiêm Covid-19 cho trẻ em trước đó, Hội đồng chuyên môn tư vấn sử dụng vaccine của Bộ Y tế đã quy định thời gian tối thiểu tiêm vaccine cho trẻ từ 5-12 tuổi, có tiền sử mắc Covid-19 là 3 tháng.
Nếu trẻ đã từng mắc Covid-19 thì sau 3 tháng cũng đã hồi phục tốt, khả năng bảo vệ tự nhiên khi trẻ nhiễm bệnh lúc này cũng đã suy giảm. Vì vậy, tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 5-12 tuổi lúc này là phù hợp.
Trước, trong và sau khi tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ, phụ huynh cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ về cách theo dõi, phát hiện và xử trí sau tiêm.
Giống như những loại vaccine khác, sau khi tiêm vaccine Covid-19, trẻ có thể gặp một số phản ứng.
- Phản ứng thường gặp:
- Tại chỗ: sưng, đỏ, đau tại vị trí tiêm.
- Toàn thân: mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, ớn lạnh, buồn nôn/nôn, sưng/đau ở nách, sốt, đau khớp. Sưng hạch nách cùng bên vị trí tiêm, trong một số trường hợp còn có sưng hạch bạch huyết khác (ví dụ: ở cổ, ở trên xương đòn)…
- Phản ứng ít gặp: tiêu chảy, nổi ban, giảm cảm giác, phản ứng muộn ở vị trí tiêm, ngứa vị trí tiêm.
- Phản ứng hiếm gặp: viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, phản ứng phản vệ.
Vì vậy, phụ huynh cần cho trẻ ở lại điểm tiêm chủng ít nhất 30 phút để theo dõi các phản ứng sau tiêm và tiếp tục theo dõi tại nhà tới 28 ngày sau tiêm.
Phụ huynh cần lưu ý:
- Luôn bên cạnh trẻ 24/24 giờ, ít nhất là trong 3 ngày đầu sau tiêm chủng vaccine phòng Covid-19. Hạn chế gửi nhà trẻ vì một vài cô giáo không thể theo dõi hết được tất cả trẻ. Nếu trong trường hợp cần thiết phải gửi, phụ huynh cần dặn cô lưu ý những triệu chứng nặng cần đưa bé đi bệnh viện càng sớm càng tốt.
- Dặn dò và hạn chế trẻ đùa nghịch hay chơi những môn thể thao có cường độ mạnh như đá bóng, chạy bộ hay bóng rổ…
- Bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ.
- Nếu xuất hiện sưng, đau, đỏ và nổi cục nhỏ tại vị trí tiêm: Cần tiếp tục theo dõi. Nếu sưng to và nhanh thì cần đưa trẻ đi khám ngay. Tuyệt đối, phụ huynh không bôi, chườm và đắp bất cứ thứ gì vào chỗ sưng đau.
Thường xuyên đo nhiệt độ cho trẻ, nếu có:
- Sốt dưới 38,5 độ C: Phụ huynh có thể cởi bớt, nới lỏng quần áo và chườm khăn ấm tại trán, hố nách, bẹn và cho trẻ uống đủ nước, không để trẻ nhiễm lạnh. Đo lại thân nhiệt sau 30 phút.
- Sốt từ 38,5 độ C trở lên: Cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo sự chỉ dẫn của nhân viên y tế. Nếu không cắt được cơn sốt, hoặc sốt lại trong 2 tiếng, phụ huynh cần đến cơ sở y tế gần nhất.
Khi xuất hiện một trong những dấu hiệu sau, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất:
- Ở miệng: Trẻ có cảm giác tê quanh môi hoặc lưỡi;
- Ở da: Có phát ban hoặc nổi mẩn đỏ, tím tái hoặc đỏ da, hoặc chảy máu, xuất huyết dưới da;
- Ở họng: ngứa, nghẹn họng, căng cứng và nói khó;
- Về thần kinh: Có triệu chứng đau đầu kéo dài, dữ dội, ngủ gà, lú lẫn, li bì, hôn mê, co giật;
- Về tim mạch: Có dấu hiệu tim đập nhanh, đau tức ngực, hồi hộp kéo dài, ngất;
- Đường tiêu hóa: Có triệu chứng nôn và tiêu chảy;
- Đường hô hấp: Có dấu hiệu thở rít, khò khè, khó thở, tím tái.
Toàn thân:
- Choáng, chóng mặt, xây xẩm, có cảm giác muốn ngã và mệt bất thường
- Đau dữ dội một hoặc nhiều nơi, không do va chạm hay sang chấn.
- Sốt cao kéo dài trên 39 độ C mà không đáp ứng thuốc hạ sốt.
Tiêm vaccine Covid-19 không chỉ mang ý nghĩa quan trọng với người lớn, mà còn là việc cần thiết cho trẻ ở độ tuổi 5-12 tuổi. Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 5-12 tuổi giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh và biến chứng Covid-19, góp phần tạo nên một thế hệ lao động khỏe mạnh và trí tuệ.