Với tình hình hình dịch bệnh căng thẳng hiện nay, nhiều người vẫn thắc mắc rằng tiêm vắc xin Covid bao lâu có hiệu quả. Vậy nếu bạn đã tiêm đủ hai mũi thì sau bao lâu cơ thể được bảo vệ? Hay nếu chỉ mới tiêm mũi đầu tiên thì hiệu quả của vắc xin sẽ như thế nào?
1. Tổng quát về vắc xin Covid
Để đẩy lùi đại dịch, đưa cuộc sống về trạng thái bình thường mới thì tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất. Trước khi tìm hiểu về vấn đề tiêm vắc xin Covid bao lâu có hiệu quả, hãy cùng tìm hiểu khái quát về loại vắc xin này.
Vắc xin Covid là gì?
Vắc xin Covid là vắc xin dùng để ngăn chặn bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra. Khi đi vào cơ thể, vắc xin sẽ giúp hệ miễn dịch sản sinh kháng thể, tạo thành lá chắn ngăn chặn sự tấn công của virus này. Vắc xin sẽ dùng kháng nguyên để kích thích phản ứng miễn dịch, thường là protein hình gai trên bề mặt virus.
Tiêm vắc xin là biện pháp tối ưu nhất để ngăn ngừa đại dịch
Cách thức hoạt động của vắc xin Covid-19
Vắc xin Covid giúp cơ thể tự tạo ra miễn dịch để chống lại virus gây bệnh mà không cần nhiễm bệnh.
Những loại vắc xin khác nhau sẽ hoạt động theo những cách thức khác nhau để tạo miễn dịch. Nhưng nhìn chung, khi tiêm vắc xin, cơ thể sẽ được cung cấp tế bào lympho T “ghi nhớ” và lympho B. Hai loại tế bào này sẽ ghi nhớ cách chống lại virus.
Hai tế bào này được cơ thể sản sinh sau vài tuần kể từ khi tiêm nên một số người ngay trước hoặc sau khi tiêm vài ngày nhưng vẫn nhiễm bệnh do cơ thể chưa có đủ thời gian để tạo miễn dịch.
Quá trình tạo miễn dịch có thể gây sốt hoặc một số triệu chứng khác. Đây là những triệu chứng bình thường, cho thấy cơ thể bạn đang dần hình thành khả năng miễn dịch.
Tuy có nhiều loại vắc xin khác nhau nhưng đều hoạt động theo một phương thức giống nhau
2. Tiêm vắc xin Covid bao lâu có hiệu quả
Tiêm vắc xin là biện pháp hữu hiệu nhất để đẩy lùi đại dịch. Thông thường, kháng thể sẽ xuất hiện sau khoảng 12 ngày kể từ khi bạn tiêm mũi đầu tiên. Đây cũng là câu trả lời cho câu hỏi tiêm vắc xin Covid bao lâu có hiệu quả. Tuy nhiên, nếu chỉ tiêm một mũi thì cơ thể vẫn chưa đủ miễn dịch nên bạn cần tiêm mũi thứ 2. Tùy từng loại vắc xin mà khoảng cách giữa hai mũi sẽ khác nhau. Sau khi tiêm mũi hai khoảng 2 - 3 tuần, cơ thể sẽ đạt hiệu quả miễn dịch cao nhất.
Thực tế, không có một loại vắc xin nào có thể bảo vệ cơ thể 100% khỏi tác nhân gây bệnh. Tức là dù đã tiêm chủng nhưng vẫn có một tỷ lệ nhỏ mắc bệnh. Nước ta cũng đã ghi nhận nhiều trường hợp dù đã tiêm đủ hai mũi vắc xin nhưng vẫn nhiễm Covid-19.
Nguyên nhân của hiện tượng này có thể do cơ thể không tạo kháng thể sau khi tiêm vắc xin. Tỷ lệ này khá ít. Một nguyên nhân phổ biến là do kháng thể không đủ mạnh để chống lại virus hoặc các biến chủng khác của nó. Đối với những trường hợp này thì sau một thời gian, hệ miễn dịch sẽ dần sản sinh đủ kháng thể và đủ để bảo vệ cơ thể khỏi những diễn biến nặng của bệnh.
Tiêm vắc xin Covid bao lâu có hiệu quả là thắc mắc của nhiều người
Vắc xin Covid đã và đang làm giảm dần số ca nhiễm virus cũng như số lượng bệnh nhân chuyển nặng, giảm số lượng người phải nhập viện điều trị và giảm nguy cơ tử vong. Dù càng ngày càng có thêm nhiều biến thể hoành hành như vắc xin Covid vẫn đang làm tốt vai trò hàng rào bảo vệ con người.
Các loại vắc xin Covid hiện nay đã được các nhà khoa học thử nghiệm trên nhiều nhóm người với độ tuổi khác nhau, chủng tộc khác nhau. Tuy nhiên, mức độ dịch bệnh ở mỗi nơi là khác nhau nên vẫn chưa có kết quả chính xác về hiệu quả phòng ngừa lây nhiễm. Tuy nhiên, hiệu quả bảo vệ vẫn được đánh giá là trên 90%.
Ngoài ra, do vắc xin không thể đạt hiệu quả 100% nên dù đã tiêm, bạn cũng nên tuân thủ những biện pháp phòng, chống dịch bệnh mà các cơ quan đã đưa ra để bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng.
3. Những lưu ý sau khi tiêm vắc xin để đạt hiệu quả miễn dịch tốt nhất
Sau khi đã có câu trả lời về vấn đề tiêm vắc xin Covid bao lâu có hiệu quả, bạn cần chú ý đến chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt để vắc xin đạt hiệu quả miễn dịch tốt nhất.
Uống đủ nước
Sau khi tiêm, cơ thể có thể bị sốt nên dễ mất nước. Lúc này, bạn cần bổ sung đủ nước cho cơ thể. Bạn nên uống nước ấm và uống từ từ. Bạn cũng có thể pha nước gừng ấm để uống, giúp làm ấm cơ thể.
Những thực phẩm nên ăn sau khi tiêm
Sau khi tiêm, bạn nên chú ý bổ sung những thực phẩm sau:
-
Cá: Cá là thực phẩm giúp cơ thể tăng cường miễn dịch do chứa nhiều Omega-3. Ngoài ra, cá còn có tác dụng chống viêm rất tốt.
-
Gà: Tương tự như cá, gà cũng có tác dụng chống viêm đồng thời giàu protein. Những người bị tiểu đường hay tăng huyết áp rất thích hợp với loại thực phẩm này. Sau khi tiêm, bạn có thể ăn gà 2 - 3 lần/tuần.
-
Trứng: Trứng cũng là nguồn thực phẩm tăng cường miễn dịch nhờ nguồn protein và axit amin dồi dào.
-
Ngoài ra, bạn nên bổ sung thêm một số thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như yến mạch, ngô, bánh mì nguyên hạt,…
Cá là thực phẩm giúp cơ thể tăng cường miễn dịch
Một số lưu ý khác
Bạn cần bổ sung thêm rau xanh và trái cây. Đây là điều rất quan trọng vì đây là những thực phẩm giúp cơ thể tăng cường miễn dịch rất tốt, nhất là những trái cây giàu vitamin A, C như cam, chanh, táo,… Để hạ sốt sau khi tiêm, bạn có thể uống lá tía tô hoặc ăn cháo với lá tía tô.
Nếu như sau khi tiêm bạn cảm thấy chán ăn, buồn nôn thì vẫn không nên bỏ bữa. Thay vào đó, bạn có thể ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa như súp, cháo, uống sữa hoặc chia nhỏ bữa ăn. Bỏ bữa có thể làm cơ thể thiếu chất dinh dưỡng, hiệu quả miễn dịch kém.
Việc tiêm vắc xin Covid bao lâu có hiệu quả cũng còn tùy thuốc vào giấc ngủ. Nếu không ngủ đủ 7 - 8 tiếng, cơ thể stress, kích thích sản xuất cortisol - chất ức chế miễn dịch.
Để cơ thể khỏe mạnh, không uể oải sau tiêm, bạn nên tập những bài thể dục nhẹ nhàng khoảng 30 phút/ngày. Những bài thể dục giúp cơ thể tuần hoàn máu đồng thời sẽ giảm bớt tác dụng phụ sau khi tiêm vắc xin như sốt, tê mỏi người,… Lưu ý là bạn chỉ nên tập những bài tập nhẹ, ít nhất là 3 ngày sau tiêm.
Ăn nhiều rau xanh sau tiêm để bổ sung thêm vitamin và khoáng chất cho cơ thể
Qua những chia sẻ trên, hy vọng bạn đã có câu trả lời về hiệu quả bảo vệ cơ thể sau khi tiêm vắc xin Covid-19. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề tiêm vắc xin Covid bao lâu có hiệu quả hay những vấn đề liên quan, bạn có thể liên hệ với tổng đài 1900565656. Đội ngũ y bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ giải đáp cho bạn.
Sau khi hướng dẫn hệ miễn dịch cách nhận biết và tiêu diệt mầm bệnh, các thành phần của vaccine sẽ bị đào thải khỏi cơ thể trong thời gian ngắn, chỉ có phản ứng miễn dịch ngừa virus ở lại.
Khi các nước cố gắng đạt mục tiêu miễn dịch cộng đồng, nhiều người chưa hiểu rõ về tác động sinh học của vaccine. Lầm tưởng phổ biến nhất trên thế giới trong thời gian gần đây là "các thành phần của vaccine sẽ tồn tại lâu trong cơ thể và gây hại". Điều này khiến một bộ phận người dân trở nên do dự với chương trình tiêm chủng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, vaccine sẽ được đào thải khỏi cơ thể chỉ trong vài ngày hoặc vài tuần, chỉ có phản ứng miễn dịch ngừa virus ở lại trong thời gian dài. Vaccine chỉ có vai trò kích thích hệ miễn dịch, dạy nó cách phản ứng với mầm bệnh sau này.
Tất cả loại vaccine, bất kể công nghệ nào, đều có mục tiêu cơ bản là cho hệ miễn dịch tiếp xúc với tác nhân gây bệnh mà không để lại nguy cơ mắc bệnh. Virus thường lây lan vào tế bào và sử dụng chúng để tái tạo. Vaccine cần mô phỏng quá trình này để tạo ra phản ứng miễn dịch đầy đủ. Như vậy, vaccine cũng phải di chuyển vào các tế bào nơi sản xuất protein và "giả dạng" một thành phần của virus.
Tất cả vaccine đều tuân thủ nguyên tắc này và cung cấp thông tin về virus qua việc tiêm bắp, song cơ chế hoạt động của chúng khác nhau. Như Pfizer và Moderna sử dụng công nghệ mRNA, còn AstraZeneca sử dụng vector virus.
Dù dùng công nghệ nào, hiệu quả của chúng cũng giống nhau. Tế bào sử dụng khuôn mẫu di truyền trong vaccine để tạo protein S của nCoV - thành phần giúp virus xâm nhập cơ thể. Protein S di chuyển đến bề mặt của tế bào, sau đó được hệ miễn dịch phát hiện.
Các tế bào miễn dịch chuyên biệt cũng hấp thụ protein S và sử dụng chúng để thông báo đến các tế bào khác, từ đó tạo cơ chế phòng thủ trước virus.
Thực tế, mRNA rất mỏng manh, dạng bền vững nhất chỉ tồn tại trong vài ngày. Đây là lý do vì sao vaccine Pfizer và Moderna cần được bảo quản ở nhiệt độ cực thấp.
Vaccine vector như AstraZeneca và Johnson & Johnson sử dụng adenovirus (virus cúm vô hại) làm vector để cung cấp mẫu di truyền của protein S cho các tế bào. Virus vector đã được loại bỏ tất cả các thành phần lây nhiễm, nên nó không thể nhân lên hoặc gây bệnh. Virus vector sẽ liên kết với tế bào, cung cấp thành phần di truyền để hệ miễn dịch nhận biết mầm bệnh, sau đó tự bị loại bỏ.
Như vậy, vaccine không gây ra bất cứ thay đổi nào đối với DNA của người bình thường.
Đối với các protein S do vaccine tạo ra, hệ thống miễn dịch sẽ xác định chúng là yếu tố ngoại lai và tiến hành tiêu diệt, đồng thời hướng dẫn tế bào nhận ra virus trong suốt quá trình này. Các protein S cũng được loại bỏ hoàn toàn khỏi cơ thể sau vài tuần. Trong thời gian này, chúng thường tồn tại ở vị trí tiêm, cụ thể là bắp tay.
Tuy nhiên, các kháng thể do hệ thống miễn dịch tạo ra vẫn còn trong cơ thể nhiều tháng sau tiêm. Vaccine cũng kích thích sản sinh tế bào miễn dịch ghi nhớ. Điều này có nghĩa, ngay cả khi nồng độ kháng thể giảm, hệ miễn dịch cũng sản xuất được thêm kháng thể và tế bào đối phó với virus. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ cho phép tiêm vaccine Pfizer tăng cường cho người trên 65 tuổi và một số người có nguy cơ cao 6 tháng sau liều thứ hai.
Theo VnExpress